장음표시 사용
111쪽
eonscripti aerario vestro H. S. quadragies rationem, i-eni imperii minister, quod meo ductu,meisque auspiciis his millies Η. S. uberius fici. Neque enim huc puto
maligniratis vetulam, ut de mea irinocentia quaerendum sit. Nam eum Africam totam poteitati velirae sedec rim, nihil ex ea quod meum diceretur, praeter cogno- meu,retuli. Non igitur Ine Puni rision fratrem meum δ si alicae gazae avarum reddiderimi et sed uterque no- lyrum magis iuvidia,quam pecunia locupletior etf.Tam tonstautem defensiouem Scipionis universus senatus
Sicut Sc illud factum e qnod cum ad necessarium
Reip. usuin Pecianiam ex aerario promi opus effer; id que Quaeliores, quia lex obstare videretur, aperire non Ruderunt, privatus claves poposcit, patefactoque aera xia , legem utilitati cedere coegit. Quam quidem et ' i iduciam conscientia illa dedit, quia meminerat omnes Ieges a se elia servatas. Non fatigabor ejusdem facta identidem referendo, quoniam uec ille quidem in consi. mili genere virtutis edendo fatigatus est. Diem illi ad Populum Μ. Naevius tribunus pleb.aut tui quidam memorant) duo Petilii dixerant: quo iugenti frequentia in forum deductus, rostra couscendit, capitique tuo cor ira triumphali imposita, Hac , inquit, Quirites, die, Carthaginem magna sperantem, Ieges veliras accivere jum: proinde aequu1n est vos mecima ire in Capitolium supplicatum. Speciosissimam ejus deinde vocem aeque clarus eventus siclitus est: siquidem Sc senattura totum , dc uuiversum equestrem ordinem, & cunctam plebem Iouis optimi Maximi pulvinaria petens,comite rinbuit. Restabat ut tribunus apud populum sine populo ageret, desertusque in foro cum magno calumulam suae lud, io, solus moraretur: Cujus de vitalidi ruboris causa, in Capitolium processit, deque accusatore Scipionis
a. AvITI spiritus egregius Recessor Scipio Abenilianus, cum urbem praevalidam obsiderer, suadentihus qilibusdam, ut circa moenia ejus ferreos murices spargeret. Omniaque vada tabulis plumbatis constemeret, nabentibus clavotum cacumina, ne subita eruptione hostes in praesidia nostra impetum facere possent: Tespondit, nouelle ejusdem , dc capere aliquos velle &
3. . IN quamcunque memorabilium partem exem- Plorum convertar, velim nolim, in cognomine Scipionum haeream necesse est. inu enim licet hoc loci Na-
scam praeterire fidentis animi, dictique.clarissimuin
112쪽
anctorem l Annonae caritate increbrescente, C. Curari us Tribunus pleb. prodiictos in concionem Cossi Com. pellebat, ut de frumento emendo , atque ad id negotium exelicandum mittendis legatis tu curiam referrent
Cujus instituti minime utilis interpellandi pratia Nam
ca contrariam actiostem ordiri coepit. Obstrepente d iude plebe, tacete quaeso Quirites, inquit. plua enim ego, quam vos quid reipubl. expediat, intelligo. Qua
Voce audita, omnes pleno venerationis illentio, majori rem ejus auctoritatis, quam suorum alimentorum reis spectuin egerunt. l
. LIvII quoque Salinatoris aeternae memoria tradendus animus: qui clini Asdrubalein, exercitaimq; Poenorum in umbria delesset, & ei diceretur , Gallos ac Ligures ex acie sine ducibus & spnis, sparsos ac palan es parva manu opprimi polla; respondit, Parci eis oportere ue hostibus tamae cladis domestici nuntii de-
r. BELLICA haec praesentia animi r togata illa, sed non minus laudabilis, quam P. Furius Pnitus consili in stitatu exhibuit. Qinnim Μetellum. Q. que
Pompejum con sui ares viros vehementes inimicos suos, cupitam sibi profectionem in provinciam Hispaniam , quam sortitus erat,idelitidem exprobrantes , legatos se cum illuc ire coegit. O fiduciam nou soIum fortem, sed pene etiam temerariam, qua duobus acerrimis odiis latera sua cingere est ausus, usumque ministerii vix timium in amicis, e sinu inimicorum petere sustinuit.
6. Η v I v s factum, si cui placet; necesse est L. etiam Crassi, qui apud majores eloquentia eIari is mus
fuit, propositum non displiceat: mam cum ex consulatu provinciam Galliam obtineret, atque in eam C. Carbo, cujus patrem damnaverat, ad seeculanda acta sua v riisset; non solum eum inde non iiimmovit, sed insuper lociun et in tribunali assignavit, nec ulla dere , ni si ea tu consilium adhibito, cognovit. Itaque acer & veho, metit Carbo nihil aliud Gallica peregrinatione cousecutus est, quam ut animadveneret ioniem Patrem suum ab integerrimo viro in exilium missiun. . CATO vero superior saepeniimero ab inimicis ad causis dictionem vocatus. nec ullo unquam crimine comictus: ad ultimum tantum fiduciae in sua innocentia reposilit, ut ab his in quaestionem publicam dedustiis,Ti. Gracchu,a quo in adminiuratione rei p.ad multum odium dissidebat,judicem deposceret. Qua quidem animi praestristia pei tinacia eoru insectandi se inhibuit... E A. D E Μ Μ. Scauri fortuna, atque senectus
113쪽
longa ac robusta, idem animus.Qui cs pro rostris acen- Larentur;quod a rege Mithridate ob rempti blicam prodendam pecuniam accepi IIet, cautam suam ita egit: Elt
quidem iniquum Quirites, ciun inteI alios vixerim , a Iud alios me rationem vitae reddere. Sed tamen aude. Q Vos, quorum major pars honoribus de actis meis interet se non potuit, intei rogare : varius Sucronensis rem ilium Scaurum retia mercede corruptum imperi
in populi Rom. prodidille ait: Nini lius Scaurus huic se amnem et se culpae negat : viri creditis i Cujus dicti
admiratiotae populus commotus Varium ab illa dementit Ima actione pertinaci clamore depulit. 9 . CONTRA M. Antonius ille disertus, non enim respuendo, sed amplectendo causae dictionem,qua innocens esset, tellinus est. Quaestor proficiscens in Aliam, Brundusium jam pervenerar: tibi literis certior factus incesti se postillatiun apud L. Cassium Practo. rem; cujus tribunal propter nimiam severitarem scopulus reorum dicebatur : cum id vitare beneficio legis
Neminiae Iiceret, quae eorum, qili reip. caussa a bellent, recipi nomina vetabat: in urbem tamen recurrit: Quotam pleno fiduciae bonae consilio, cum absolutionem celerem tum profectionein honestiorem conlectitus est.
1 o. SUNT 8c illa speciosae fiduciae publica exempla. Nam eo bello, quod adversus Pyrrhum gerebatur, Carthaginenses Ioci , ac 3o navium classem in praesidi- um Romanis Ostiam ultro cum misissent; senatui placuit legatos ad ducem eorum ire,qtii dicerent populum Roni. bella suscipere solere, quae tuo milite gerere poliet: proinde es assem Carthaginem reducerent. Idein post aliquot annos Cannensi clade exhaustis Romani imperii viribus, supplementum exercitus in Hispaniam mittere ausus, fecit ne hostilium locus castrorum, tum maxime Capenam portam armis Aunibale pulsante,minoris venirer. qtiam si Poeni illum non obtinerent. Ita se gerere in adversis rebus quid aliud eli, quam saevientem fortunam, in adjutorium sui, pudore vi in cod.
ertere peti. MAGNO spacio divisus est a senatu ad
Poetam Accium transitus. Ceteraim ut ab eo decent, us ad externa transeamus producatur in medium. Is
Iulio Caesari amplissimo & florenti is ino viro in coli
gium poetarum venienti nunquam alsurrexi te non majestatis ejus immemor, sed quod in comparatione com minitim studiorum, aliquanto superiorein se esse con
fideret : Quapropter insolentiae crimine caruir, quia ibi voluminum . non imaginium curtamina excrceban turi
114쪽
t. NEC Euripides quidem Athenis arro an sui
dis est, cum postulante populo, ut ex tragoedia qtiamdam sentet uiam tolleret, progressus in scenam dixit rSe ut eum doceret, non iit ab eo disceret, fabulas comis ponere selere. Laudanda profecto fiducia est; qnae aestimationem sui certo pondere examiuat, tantum sibi arrogans, quantum a contemptu Sc insolentia distara satis est. Itaque etiam quod Alcestidi tragico poetae respondit, probabile: apud quem clim quereretur, quod eo triduo non ultra tres versus maximo impenso labore deducere potuissiet, atque is se centum perfacile scriptisse glori retur: Sed hoc, inquit, interest, quod iiii in triduum tantummodo, mei vero in omne tempus sufficient. Ait rius enim Decundi cursias scripta intra primas memo-ziae metas corruerunt, alterius cunctante stylo elucubratum opus per omne aevi tempus plenis gloriae vella
I. Adjiciam scenae ejusdem exemplum. Antigentidas tibicen discipulo suo magni profectus, sed parum feliciter populo se 'approbanti cunctis audientibus,dix it: Mihi eane, dc Musis. Quia videlicet perfecta ars fortunae lenocinio defecta, fiducia julta non exuitur et suamque scii se laudem mereri, eam etsi ab aliis nouimpetrat, domestico tamen acceptam judicio refert. a. Z E V X IS autem cum Helenam piuxisset, quid de eo opere homines censuri est ent, eXpectandum non putavit: sed protinus hos versus adjecit v
Laeda caelesti partu edere, aut Homerus divino ingenio exprimere potuit t . PHIDIAs quoque Homeri versibiis egregio dicto allu fit. simulacro enim Iovis Olympii perfecto,
quo nullum praestantius, aut admirabilius humanae fa- hricatae sunt manus ; interrogatus ab amico, quonam mentem suam dirigeus, vultum Iovis propemodum ex ipso cocto petitum eboris lineamentis esset amplexus et
115쪽
cum ei cives irati, steruendarum in oppido viarum contumeliae Causa curam mandarent erat enim illud ministerium apud eos sordidissimum sine ulla cunctati ne id recepit, daturumque se operam ni brevi speciosi nsmum fieret, asseveravit : Mirifica deinde procurati ne,abjectissimum negocium pro amplissiino ornamento expetendum Thebis reddidit. s. ANNIBAL vero cum apud regem Prusiam exularet, auctorque ei committenai praelii esset,atque unon idem sbi extis portendi diceret; An tu, inquit,
vitia linae carunculae, quam imperatori veteri mavis credere t Si verba numeres, breviter,dc abscise . si sensum aesti ines, copiose & valenter. Hispanias enim ereptas Populo Rom. Galliaruin ac Liguriae vires in suam rein dactaes potestatem , dc novo transitu Alpium juga palmfacta, N Trasimeuuin lacum dira inustiun memoria, de Cannas Poenicae victoriae clarissimum monimentutu, de Capuam pollessiam , Sc Italiam laceratam , ante pedes
hominis effudit; rimusque hostiae iocinori, longo experimento testatam gIoriam suam , postponi aequo animo non tulit r dc sane,quod ad exel oranda belliea sacrifi-eia , aestimandosque militares auctus attinebat; Omnes foculos, omnes aras Bithyniae arte ipso judice,pectus Annibalis praegravamet.
. CAPAX generosi mritus illud quoque di.ctum regis Cotys: ut enim ab Atheniensibus civitatem sibi datam cognovit, Et ego , inquit , illis meae gentis ius dabo. AEquavit Athenis Thraciam ne 'icissitudine
talis beneficii imparem se judicando , humilius de origine sua sentire existimaretur. 8. NOBILITER etiam uterque Spartanus, Se ui increpitus a quodam,quod in aciem claudus desceniseret: pugnare, non fugere proposirum sibi esse respon-Hit. Et qui referente quodam, sagittis Persarum s Iem obsturari solere: Bene narras , inquit, in umbra enim ines ius proeliabimur. Husdem vir urbis atque animi, hospita sito patriae muros Excelsos latosque olle denti,dixit: Si mulieribus istos comparatus, recte: fiuvis, turPiter.
116쪽
CAPUT VIII. DE CONSTANTIA.i et Ritiit Maeci preeo, 7 Pontiἰ eenturis se.
e assi. EXTERNORUM. 3 C. Calpumii Pisonis et B assii Salapini.
cos a Phationis Athenis sis. QMetelli Numidi ei. 3 Soerato Atheniens. S Scaevolae Auguris. 4 Ephiatiis Athenien'. 6 Sempronia Gracchoruns s Dionis Saraeusani. sororis. 6 Alexandri Magni.
A PER TvM M animo sum bonae fiduciae pectu νemeriso quasi debitum superest opus eoustantima Natura enim comparatum est, ut quisquis se aliquid ordine, ac recte mci te complexum confidit i vel iam pinum, si obtrectetur, acriter tueatur: vel nondum edit,im, si intespelletur, sine ulla cunctatione ad assectum perducat. i. Aed dum exemplar propositae rei persequor, lathis mihi circumspicienti ante omnia se Fulvii FIacci constantia ollari. Capuam fallacibus Annibalis promissis Italiae regnum nefaria defectione pacisci persua-lim, armis occupaverat: Tam deinde culpae holitum jnstus aestimator , quam speciosus victor, Campanum senarum impii decreti auctorem funditus delere constituit. Itaque eatenis onustum in duas custodias The nam, Calenamque divistr consilium executuriis, cum ea peregisset, quorum adnuuistrandorum celerior et necessitas videbatur. Rumore autem de mitiorestnatus sententia orto, ne debitam poenam scelerati effugerent. nocte admisse equo, Theanam eontendit; inter- festisque qui ibi viservabantur, evestigio in Ies Traus, gressus, perseverantiae suae optas executus est i Et iam deligatis ad palum hostibias literas a P. C. ne qui 'inam Campanis salutares accepit. In finis ira enim eas manu, sicut erant traditae, retinuite ac iusso lictore Iesse agere, tum dem un aperuit, postquam illis obtemperari noli poterat. Qua constantia victoriae qumque gloriam antecellit r quia fi eum intra seipsum partita laude aestimes t majorem punita Capua, quam
1. A T QU E ista quidem severitatis, illa vero pi
ratis constantia admirabilis,quam Qu.Fabius Μaximus infatigabilem patriae praestitit et Pecuniam pro captivis A nibali numeravit. fraudatus ea Public lacint .incta
117쪽
rori ei magistrum equitu intactum jure imperii sena.
tus aequaverat, silentiu egit. Compluribus praeterea injuriis lacessitus , in eodem animi habitu permansit, nec unquam sibi reipub. permisit irasci , tam perseverans iuamore civium fuit. Quid in bello gerendo; nonne par ejus constantiat Imperium Romanum Cannensi proeliopeue destructum vix susticere ad exercitus comparandos videbat. I taq; frustrari & eludere Poenorum impetus,
quam manum cum his tota acie conserere melius ratu, ,
pluribus cominationibus Annibalis irritatus saepe etiam 1 pecie bene gerendae rei oblata; nunquam a consilii sta. Iubritate, ne parvi quide certaminis discrimine recessit.
Quodq; est dissicillimii, ubiq. ira ac spe superior appartui. Ergo ut Scipio pugnando, Ita hic non dimicando, maxime civitati nostrae iiiccurrit. Alter enim celeritate
sua Carthaginem opPressu: alter cunctatione id egit, ne Roma opprimi Pollar. 3. C. etiam Pisionem mirifice Sc eonstanter turbu-Iento reipublicae statu egisse consulem narratione ins quenti patebit. M. Paucaui seditiosi mini hominis pe- Itiferis Dianditiis praereptus populi Favor, consularibus
comitiis inunum dedecus admittere conabatur, amplissimum ei imperium deferre cupiens, cujus teterrimis iactis exquisitum potius supplicium , quam ullus honos
Hebebatur. Nec deerat consternatae multitudini furia Iis fax tribimitia, quae temeritatem ejus & ruentem comitarietur, & languentem actionibus suis inflammaret. In hoc miserando pariter ω erubescendo statii civitallis, tantum non manibus tribunorum pro rolitis Piso collocatus, Cum hinc atque illinc eum ambissent,& au Palicania in suffragiis populi consulem creatum, renunxiaturus e Iet, interrogaretur: primo respondit. Non exi stimare se tantjs tenebris offusana else rempubficam ut liue indignitatis veniretur. Deinde eum perseveranter instarem, ac dicerent : Age, fi ventum fuerit: Non retiuntiabo, inquit. Quo quidem tam absciso responso consulatum Palicano, Prius quam illum adipisceretur, eripuit. Multa & terribiliae Piso contempsit,dum spe ciosum mentis suae necti non vult rigorem. 4. Metellus autem Numidicus, propter confimile perseverantiae genus , excePit quoque indignam male. nate ac moribus suis procellam. Cum enim animadverteret, quo tenderent saturnini tribuni plebis funesti conatus, quantoque malo Reipublicae nisi hi Poccurre. xetur, erupturi euent, in eSilium , quam in Iegem ei ite ma Issit. Potest aliquis hoc viro dici constantior
qui ne senteuti sim Pobo ct . qua summum dignitaur
118쪽
iligni tatis gradum obtinebat, carere summiit. s. CEΤERVM xit neminem ei praetulerim, ita Qu. Scaevolam Augurem merito comparaverim. Depialia' - λ prostratisque inimicorum partibus, Sylla occuparai urbe senatum armatus Coegerat, ac summa cυpiditate' ferεbatur, ut C. Marius quam celerrime hostis judicare iuri Cujus voluntati nullo obviam ire audente , ῆ- '' Ius Scaevola interrogatus de hac re , seriteritiam dicere 2 noluit. Qitinetiam truculentius libi minitanti Sγllae, licet, inquit, mihi agmina militum, quibus Curiam cir- ἔ eumsedisti, ostentes : licet mortem identidem minueris, uiniquam tamen e Scies, ut proξter exiguum seni-ί. trinque sanguinein meum, Marium, a quo vi bs dc Iin. lia conservata est, hostem judicem. 6. Qv I D feminae cum contione si patrius mos servetur, nihiI. Sed ubi domestica quies seditionum. I agitata fluctibus est, priscar consuetudinis auctoritas convellitur :phisque valet quod violentia cogit, quam quod suadet & praecipit verecundia. Itaque dc Sem-
, pronia Ti.& C. Gracchortim soror , uxor Scipionis Amiliani, non ut absurde gravissimis virorum orer, blis inserens, maligna relatione comprehendam i sed quia a tribuno plebis producta ad populum, in maxima'. confusione nihil a tuorum amplitudine degenera sti, ho. norata memoria prosequar. Coacta es eo loci consi. rire, ubi principum civitatis perturbari frons solibat rInstabat tibi torvo viiltu insitas profundens ampli Isma potestas, clamore imperitat innititudinis obstrepens, imium forum acerrimo studio nitebatur, ut Equirio, cui Semproniae gentis falsum ius quaerebatur, tanquani fi-' lio Tiberii fratris tui osculum dares: tu tamen illum, ' velcio oui biis tenebris protractiun , portenitam execra- bili audacia, ad ii surpandam alienam propinquitatem
l teddentem, repulisti. 7. N O N indignabuntur Vrbis nostrae Iumina, fi
l Idrer eorum eximium fulgorem, centurionum quoque virtus specta iidam se obtulerit. Nam ut humilitas ana. plitudinem venerari debet, ira nobilitari invenda ma-l psu quam frenienda bonae indolis novitas est. An abi- Mi gi debet T. Pontius ab horum exemplorum contextu tal l Uli pro Caelaris partibus excubans, Scipionis praesidio interceptus, mini uno mcdo salus ab eo caretur si se sit, tot thrum Cn. Pcuis' i generi ipsius militem affirmalset, naresitoiadere non dubitavit: Tibi quidem Scipio gras uas ago : sed mihi uti ista conditione vitae non est Ut
119쪽
& ident corallantiae propositum securiis C. Mevius Gn. tutio divi Augulti, cum Antoniano bello saepenumero excellentes pugnas ediditset, improvisus hostium inlidiis circumventus ad Antonium Alexandriam perductas, niterrogatusque quid nam de eo statui deberet: Iugula. 1i in ostiquit, jube: qua a uec salutis betaeficio , neque mortis supplicio adduci poetsima , ut Caesaris miles esse desiluam, & tuus esse incipiam. Celei uin quo constan- tuis vitam contei sit, eo facilius impetravit. Aut uius enim virtuti ejus incolumitatem tribuit.
t. COMPLURA hujus notae Romana exempla superant, sed satietas modo vitanda est. Itaque stylum meum ad externa jam delabi permittam , qu rum principatum teueat ut alsius, cuius constantia nihil pertinacius. Salapiam enim patriam main praesidio Punico occupatam , Romauis cupiens restituere , D, sium acerrimo studio secum in adinim stratione reipublicae distidentem, dc animo toto Anuibalis amicitiae vacantem, sine quo Proposi tum con illium peragi non poterat, ad idem opus aggrediendum majore cupiditate, quam spe certiore, tentare ausus est : qui protinus ser- moueni ejus, adjectis quae se comine udatiorem , dc tui-micum invi fiorem factura videbantur, Annibali retulit : A quo adesse j illi sunt, ut alter crimen probarer, alter defenderet. Ceterum pro tribuuali cum res gereretur , dc quaeitioni illi omnium oculi essent intenti, dum aliud forte citioris curae negotium tractatur, Blassus vultu diminutante, & voce sunmissa , monere Dalium coepit, ut Romanorum potius quam Carthaginiensium partes foverer . Enimvero tunsi iste proel1mat , se in conspecta ducis adversus eum solicitari: quod quia Se incredibile videbatur, & ad unius tantum aures Penetraverat , & dictabatur ab inimico, veritas fide caruit: Sed non ita multo post Blassii mira constantia Dasium ad se traxit, Marcelloque Salapiam, di quingentos Numidas qui in ea custodiae cauisa erant,
tradidit. . . Pa. PHOCION vero, cum Athenienses rem aliter atque ipse si laserat, prospere administrassent, adeo perseverans sententiae suae propugnator extitit, ut in concione laetari quidem se successu eorum. sed conii. Iium tamen sulam aliquanto melius fuisse diceret. Non enim damnavit , quod recte viderat : quia quod afius male cousubierat, bene cesserat i felicius hoc
120쪽
π, Ommque iliavitare temperati mores Phocionis quos optime profecto consensus omnium bonitatis es goomine decorandos censuit. Itaque constantia ara
iniquissimo ac iniculentissimo errore iustincta, de capite decem Prauorum, qni apud Arginulas Lacedae-d leverant, tristem hententiam tui
M tam bene meritos ex iudigna caussa impetu invidiae abripi, temeritati multitudinis constantiam suarn o, Iecit, maximoque concionis fragore , 3c incitatissimis oppositurius legitima grassan via prohibita, i ulto praetorum cruore manus uas Pς everavit; nec timuit Socrates, ne contirnatae Patriae, undecimus furor mors ipsius ob
in V Μ, etsi non ejusdem splendoris
in , tamen adeo certum coultantiae haberi potest experimentum, cum efficacis operae forensis, ritin fidei h zdy - Atheuis Ephialtes accusare publice ius, Ni r cetero , Demostrati nomen deferre co- . T... νς 'sy', fit Iu erat Demochares , excellentis foris nae puer, animo quq flagrantissimo inhaerens amore.
I ς' TVRI sit sorte truculentus accusator, 'e .. ς'dditione miserabilis reus, puerum, qyio parcius patris criminibus in- ,- ' ηἰς'ῖς ni neque repellere, neque suppis. m genibus sus advolutum intueri sustinuit. Secl