Valerii Maximi Dictorum factorumque memorabilium libri 9

발행: 1625년

분량: 371페이지

출처: archive.org

분류: 전쟁

261쪽

vALER. MAX. LIB. VII.

ι illi philippo triumphantem iamiversus seu atus laniam 8r aI, .crεm in Capitolium prosecutus erat. Achaici etiam hel. li, cui sit minain manum L. Μummius adjecit, Imaxima , a pars ab hoc viro profligata fuerat. Eine ergo populus consuIatiam negare potuit, cui mox duas clarissimas provincias aut debebat, aut erat debiturus i Et quidem 'Τhoc facto, meliore eo cive usus est. Intellexit enim quam indum te sibi perendus esset consulatus , quem tantola hore impetrari senserat. 's. QV I D tam excellens, quid tam opulentum quam L. Sulla i Divitias δc imperia largitus est, Ieges vetustas abrogavit, novas tulit: Isic quoque in eo cam, 'po cujus postea dominus extitit, repulsa Praeturae si silla ius est omnia loca petiti honoris, s quis modo I deorum formam dc imaginem futurae eius polentiae populo Romano repraesentasset, impetraturus. 6. S E D ut eomitiorum maximum crimen reseram, M. Portius Cato plus moribus suis praeturae decoris adjecturus, quam praetexto ejus splendoris ipse laturus; consequi illam a populo aliquando non potuit. Proxi. Ina dementiae sit stragia , quae satis quidem graves pco. L 'lnas erroris sui pependerunti quoniam quem honorem Catoni negaverant, Vatinio dare coacti sunt. Erro si vere aestimare volumus, non Catoni tunc praetura, sed praeturae Cato negatus est.

sem Cannensem.

a casiuinatum in obsidio

s Praenestinorum munium in eadem οὐ n

lo Obsessorum. a Numantinorum a P. Sciprone. 3 calagurritanorum acu. Pompeio.

BOMINAN DIE quoque necessitatis amatis sinae leges, dc miculentissima imperia, tum urbe i nostram, tum etiam exteras gentes multa tion in- lj l

tellectu tatuum, sed etiam auditu gravia, perpeti coegerimi. ilia

262쪽

CAP. VI. DE NECESSITATE. Err

i. NAH aliquot adversis proeliis secundo Punico bello exhaulia militari iuventute Romana, senatus auctore Ti. Graccho consule design. censuit ; nti publice servi advectis propnuandorum hostium impetum

.emerentur: Eaque de re per tribriuos plebis ad popuIum lata rogatione tres creati sunt viri, qui quatuor deviginti millia servorum comparaverunt ζ adactosqyle jurejurando, strenuam se , fortemque ΟPeram daturos , Quoad Poeni essent in Italia, datis annis in caltra miserunt. Ex Apulia quoque & Fidiculis septuaginta atque ducenti adstipplemeatum equitatus sunt empti .Quanta violentia est casus acerbit Quae civitas ad id tempus iureuuae quoque origiuis capite censos habere milites Ditidierat; eadem cestis servilibus extracta eo ora, dea palloralibus casis collecta mancipia, velut praecipuum firmamentum, exercitui suo adjecit. Cedit ergo inter dum generosus spiritus militati, dc fortunae viribus succumbit: ubi nili tutiora Hegerit consilia, speciosa se-

qtienti concidendum et t. Calmeniis autem clades adeo urbem uoluam vehementer confudit, ut M.Iunii opera

dictatura rempublicam adminilirantis spolia hostiiunaffixa templis, deorum numini consecrata, initrumento militiae futura convellerentur, ac Praetextati pueri arma induerent : addictorum etiam , dc capitali crimine damnatorum sex millia conscriberemur. Qu. te si per leaspiciantur, aliquid ruboris habent: si autem admotis necessitatis viribus ponderentur, sevitiae temporis convenientia praetidia videbuntur. Propter eandem cladem senatus Otacilio, qui siciliam, dc Cornelio Mam mulae, qui sardiniam propraetoribus obtinebant; qnerentibus quod neque stipendium, neque frumentum classibus eorum & exercitibus socii praeberent: Anit-mantibus etiam, ne habere quidem eos, unde id praesita repollent; rescripsit, aerarium lovginquis expentis non sulficere: Proinde quo pacto tantae inopiae luccurretiis dumellit, ipsi viderent. His literis quid aliud quam imperii sui gubernacula e manibus abjecit 3 Siciliamque & Sardiniam, benignissinias urbis nostrae nutrices, irradiis Sc stabilimenta belloruin tam multo sudore dc languine in jus ac potestatem redactas, paucis verbis, te scilicet necessitate subente, dimisit. a. EADEM Casilinates. obsidione Annibalis

clausos.alimentur inuque facultate defectos, lora n ea cellariis vinculorum usibus iubducta, eque sciitis detractas pelles ferventi tesolutas aqua mandere voluiit Uuid illis, si acerbitatem castis Ilitueare, mi tersus p uinullanum respicias, fidelius ne a Romanis de-

263쪽

ara VALDR. MAX. LIB. VII. sciscerent , tali cibi genere uti sustinuerunt; cum pia

guissima arva tua fertiliamaosq; campos iv ocuibus suis subjectos intuerentur. Itaque Campanae urbis , quae Pu nicam feritatem delitiis sitis cupide sevit, in propinquo situm Casilinum modo rara virtute clarum , perleveran'tis amicitiae pig ore impios oculos vel beravit. s. IN illa obsidione & fide , cum trecenti Praedestini permanerent, evenit ut ex his quidam murem ca-Ptum ducentis potius denariis vendere, quam ipse te niendae famis pratia consumere mallet. Sea credo , de rum providentia Sc venditori Sc emptori,quem utvrque, merebatur exitum, attribuit. Avaro enim fame contion Ilio, manubiis sorditim suarum si ui non licuit:aequi aut Ini vir ad salutarem in pensam faciendain;care quidem verum necessarie compat aio cibo vixit. q. C.autem Maiio Sc Cn. Caibone consulibus,bello civili cum L. Sulla dissidentibiis , quo tempore non reipubLvictoria quaerebatur, sed praemiuin vicioriae reserat publica a senatusconsulto aurea atque argentea templorum ornamenta, ne militibus stipendia deestent, conflata sunt. Digna enim erat caussa, hine, an illi crudelitatem suam proscriptione civium satiarent, ut dii immortales spoliarentur. Non ergo patrum consciipto rem voluntas, sed tua leterrima necessitas truculenta

manus illi consulio stylum impressit. s. Divi Iulii exercitus, idem invicti ducis invicta

cliniera, cum armis Mundam clausisset, anerique e tritendo mareria deficeret; congerie hostilium cadave. xum quam desideraverat altitudinem instruxit. Eamque tragulis & pilis, quia roboreae sudes deerant, magistra novae molitionis necessitate usus vallavit. 6. AT vE ut divinam filii mentionem caelestis ratris recordationi subnectam : cum effusurus se in nostras provincias Parthorum rex Phraartes videretur, vicinaeqtie imperio ejus regiones subita indicti tumultus denuntiatione quereremur: tanta in Bosphorano tractu commeatus Peuuria incessit, uti a militibus, singulis olei frumenti*ie modiis totidem mancipia permutarentur. Sed amarissimam tempellatem Augusti curriturelς tunc

si: qui obsidio ite Metelli ad ultimam iisque penuriam comnulfi, sua, iumeitrorumque morum urina sitim torserunt, justius diaraim, quam sustentanuis: Quia dum

264쪽

i ipsi timent, id passi sunt, quod eos ne victor quidemi apari coegisset. , υ a. N V M A N TINI aiue li Scipione vallo Se adipere circundati, cun omnia quae famem eo in trahere poterant, consumpsissent: ad ultimum humanorum corist porum dapibus uti sunt. Quapropter capta jam urbe, ti: Fb complures iuventi sunt, artus di membra trucidatoriun. a corporum sinu suo gestantes. Nulla est iu his necessita. .l iis excusatio: nam quibus mori licuit, fic vivere necesse non fuit... 3. Horum trucem pertinaciam in consimili facino. re Calagurritanorum execrabilis impietat stipergreIIal eri liquo perseveratius interempti Sertorii cineribus, . obsdionem Cn. Pompeii frustrantes, fidem praestarent: quia nullum jam aliud in urbe eorum supererat animal, .l inores suas natosque ad usum nefariae dapis verterunt. I quoque diutius armata juventus viscera sua visceriis bus suis aleret, infelices cadaverum reIiquias salire nona dabitavit. En unquam aliquis in acie horiaretur, ut pro P salute conjugum & liberorum fortiter dimicareti Ex hoe ui mirum hoste, tanto duci poena magis quam v storia petenda filii: quia plus vindicatus libertatis, quam victus gloriae asserre potnit: cum omne serpei ' tum ac ferarum genus comparatione sui titulo feritatis superarit: Nam quae illis dulcia vitae pignora proprio . spiritu chariora suut, ea Calagurritanis prandia atquct* innae extitertiuia

v A c E M V s nunc negotio, quod actorum tromia

uis 3c praecipuae curae, Sc ultimi est temporis: cociis taetemusque quae testamenta aut rescissa sunt layitime factar aut cum merito rescindi pollent, raraman. seruul: quaeve ad alios quam qui expectabant, nonorem hereditatis tranStuleruui.

r. AT v E ista,ut ordine, quo proposui exeq ara militaniis cujusdam pater, cum de morte filii fanum c cavis

265쪽

e castris nuntium accepisset, aIiis haeredibus scriptis dueessit. Peractis deinde stipendiis; adolescens reversus, domum errore parris, impudentiaque amicorum siti clausam reperit. Quid emin illis inverecuudim i eo. rem juventae prorepublica absuInpserat,inacinos labo. res, Sc plurima pericula toleraverat, adverso corpore exceptas Ostendebat cicatrices : dc postulabatue avi. ros ej iis lares otiosa ipsi urbi onera possiderent. Itaque depolitis armis coactus est in foro togatam ingredi mi. Iitiam. Acerbe, cum i inprobissimis enim haeredibus de paternis bonis apud centumviros contendit: oinnitasque non soluin consiliis . sed etiam sententiis superior discessit. a. ITEM M. Anneius N. Carseolani splendidi

simi equitis Rom. filius a Sufenate avunculo suo ado. Pratus, testamentum naturalis patris, quo praeteritus e. rat, apud centumviros rescidit, cum in eo Tullianus

Pompeii Magni familiatis, ipso quidem Pompejo sise. gnatore, haeres scriptus esset. Itaque plus illi in judicio, cum excellentillimi viri gratia,quam cum paremis cineribus negotii fuit : Ceterum quamvis inraqueb

adversus eum nitebantur, tameu paterna bona obri nuit. Nam L. quidem SextiIius Sc P. Popilius, quot M. Annejus sanguine sibi conjunctos eadem ex partes qua Tullianum li exedes fecerat, sacrametato cuui ado liesce iuulo contendere ausi non sunt: tametsi praecipuisco tempore Magni viribus ad defendendas tabulas restamenti invitati poterant. Et aliquantuliun adjuva' i-licit lueredes, quoia Μ. Autiejus in Sufenatis familiam ac sacra transierat: sed arctissimi mi inter homines pro Creationis vinculum Patris sinuit voluntatem, dc pria cipisviri aucto ritatem superavit., 3. C. autem Tettium iurantem a patre exhaeredatum , Perronia matre, quam Tettius quoad vixit, in matrimonio habuerat, natum , Divus Augi istus in bona paterna ire decreto suo jussit: Patris patriae animo ui us: Quoniam Tettius in proprio jure procreato filio, sumina cum iniquitate paternum uomen abrogave' rat. u4- SEPTICI A quoque inater Dachalorum Ariminensium filiis irata, in contumeliam eoruari , cum Iam parere non posset, Publicio seni admodum mipsit, testamento etiam utrimque Praeteriit. A quibus aditu Divus Aisgutius, dc nuptias mulieris, δc suprema judicia improbavit. Nam haereditatem maternam filios ha bere jussit: dotem, quia non quaereudoruin liberorum caussa conjugium intercea. rat, virum retiuere veluit.

266쪽

CAP. VII. DE TESTAM. RESCIS. My

bi ipsa aequitas hac de re cognosceret, possetne justiu1gdi gravius pronuntiare Spernis quos genuisti: nu- . . bis erutat testamenti ordiuem violento aulino con fundis i neque erubescis ei totum patrimonium addi- rine, cujus pollincto jam sorpori marcidam senectutem tuam substravisti. Ergo dum sic te geris , ad inferos usque ea lesti fulmine asinata es.s. EGREGIA est quoque C. Calpurnii Piso.

I sis praetoris Urb. Constitutio. Cum elum ad eum Te- Iemlus ex octo filiis , quos in adolescentiam perdu- Ierat, ab uvo in adoptionem dato exhaeredauim sequerelam detulilset : bonorum adolescentis possessi nem ei dedit, haeredesque lege agere Passiis non est. Movit profecto Pisonem patria inalellas. , douum vitae, b Belicium educationis: sed aliquid etiam flexit circum. luntium liberorum numerus, quod cum Patre septen fratres impie exhaeredatos vide dat.

6. QVID Mamerci RSmil ii Lepidi consuIisquam

grave decretumi Genucius quidam , Matris Magna si alius, 1 Ca. Oreste praetore vibis impetraverat , uerelituit se in bona Naeviani juberet, quorum possiesIIalleua secundum tabulas testamenti a D ipso acceperat. Appellatus Mamercus a Surdino, cujus libertus Gensitium haeredein fecerat , Praetoriam jurisdictione in abrogavit: quod diceret Genuciuin amputatis si ii ipsius sponte genitalibus corporis panibus , neque Viroium, neque insilierum numero haberi debere. Conveniens Mamerco, convelliens principi senatus decretum : quo provisum est ne obscoena Genucii praeseluia Inquuta laque voce, tribunalia magistrariau lub specie Peini j iis polluerentur. . M V L T Ο tellus praetorem urbanum s veriorem egit, quam Orestes gelserat: uui Uecilio imis solii holiorum Iuventii possieuionem secundum tabIides las testamenti nou dedit ; quia vir nobilisIimus de gra- rissimus , fori ac lupanaris separandam conditionem existimavit: Nec aut factum illius comprobare volui qni fortunas suas in stabilliun contaminatum Projece-iat: authnictangitam integro civi jura reddere, i

Di i

267쪽

Is rescissorum testamentorum exemplis contenti attingamus ea quae rata manseruut, cum caustas habereiar propter quas rescindi polsent. A M certae , quam etiam notae InsanIae An qui populo nummos sparserit, togam tragicam vesicin in foro trahens, maximo hominiliarisu conspectus fuerit, ac multa his con tentanea fecerit: Testamento Ofilium instituit haer Rem, Quod Ti. Longus sanguine proximuS, hastae ludi-eio sub eriere seustra conatus est. Magis eminees minui et ouid scriptum etiat in tabulis , quam quis eas scri-

suae L. Μeneuii Agrippae uxor tabulae ressa monti Plenae fit roris. Nam cum haberet duas sim ui 14ae probitatis filias Plaetoriam & AfranIam. animIsui notius inclinatione provecta, quam ullis alterius m-n lis aut officiis commota , Plaetoriam tantummodo haeredem instituit: Filiis autem Afraniae ex suo ad inci-

luit, testamentumque matris,patientia honorare, quiudicio cola vel lere sati iis este duxit: Eo se ipsa indignio ri injuria Ostendens, quo eam aequior niino stula inebδ ' Mi Nus mirandomo 'in ellus fecit. Is namque plurimis 3c celeberri 2 Musaeui nominis viris in urbe nostra vigentibus Clautiorum etiam familia, quam armae naodangluI : ii: continuebat, florente ; Carrinatem solum haeres

zieliquit: notae ejus testat unum qiusquam ata

268쪽

CAP. VIII. DE RATIS TESTAM. M γ

. ITEM Pompeius Rheginus, vir transalpinae re,

noni , cum testamento fratris praeteritus effet, Sc ad coarguendam iniquitatem ejus , binas rabulas testamento. cum suorum in comitio lucitas, habita utri usque ordinis maxima frequentia, recitasset; in quibus magna ex parte haeres frater erat scriptus, praelegabaturque ei

centies la quinquagies sestertium e mu Itiam ac diu inter assentiemes indignationi suae amicos questas, quod acthastae judicium attinuit, cineres fratris quietos esse palsus est. Et erant ab eo instituit haeredes, neque sanguinep urio pares, neque proximi: sed Sc alieni & humilestur non solum flagitiosum silentitura , sed etiam praelatio contumeliosa videri posset. s. IE QV E felicis impunitatis, sed nescio an tetrioris haec delicti testamenta. Q. Caecilius L. Luculli proinptissimo studio, inaximaqneliberalitate , & hotie-slum dignitatis gradum, Sc amplissimum patrimonium consecurus: cum prae se semper tulisset, unuin illum sibi

esse haeredem, moriens etiam annulos ei suos tradidis.set; Pomportium Atticum testamento adoptavit , omniis limque bonorum reliquit haeredem. Sed fallacis Sc insidioli cadaver pop. ROm. cervicibus res e Circuudatviri, per viam traxit: Itaque nefarius homo filium quidem,& haeredem habuit quem voluit: funus autem dc exeis quias quales meruit.

s. N E in V E aliis dignus fuit Τ. Varius V binas qui ab infimo militiae loco , beneficiis Divi Au-

eusti Imperatoris ad summos castrenses honores perinduitiis, eorumque uberrimis quaestibus locuples facius; non solum ceteris vitae temporibus ei se fortunas suas relinquere, a quo acceperat, praedicavit; sed etiam pridie quain expiraret, idem istud ipsi Augusto dixit: cum interitu ne nomen quidem ejus tabulis testamenti adiecerit.

7. L. autem Valerius , cui cognomen Hepta ordosuit, rogatum hostem Cornelium Balbum expertus, utpote opera ejus Se consilio compluribus privatis rex ius litibus, ad ultimumque subjecto accusatore capitali crimine accusatiis e praeteritis advocatis di patronis suis, tum haeredem reliquit: nimia consternatione quae acimum ejus transversum egit, depravatus. Amavit

enim sordet suas, Sc dilexit pericula, di damnationem

votis expetivit: auctorem harum rerum benevolentia, propulsatorem odio insecutus.

8. T BARRVLVS Lentulo Spintheri , ci

ius amantissimum animum. liberalissimamque amici-riam senserat,decedens suos annium perinde atq: mico P α naeredi

269쪽

213 VA L. MAX. LIB. VII. c A P. VIII.

hoeredi tradidit, quem nulla ex parte haeredem relin quebat. Quantum illo momento temporis coiiscientia, si modo vires, quas habere creditur possidet) a teter- lximo homine supplicium exegiti Inter ipsa in enim fal. Iacis 3c ingratae culpae cogitationem , spiritum positit,

quasi tortore aliquo mente ejus intus cruciante: Quod, animadvertebat e vita ad mortem transitum suum, xsuperis diis in visum esse , di inferis detestabilem suae. M. VERO Popillius senatorii ordinis Oppium,

Gallum ab ineunte aetate familiarissimum sibi, moriem pro vetusto jure amicitiae, & vultu benigno respexit, de verbis magnum Prae se amorem ferentibus prosecutita. est. Unum etiam de mutris, qui assidebant ultimo complexu 3c osculo dignum iudicavit: superque annuloe . Ilios ei tradidit: vadelicet nequid ex ea haereditate,. quam non erat aditurus, amitteret. Quos Ocy us vir dili 'ens , sed morientis amici plenum contumeliae ludi.hrium , in locellum repositos Ze 1 praesentibus assigna. tos, diligentissime heredibus illius, exhaeres ipse reddi. 'dit. Quid hoc loco inhonestius t aut quid intempesti-ψiu Senatorem pop. Rom. Curia egressum homo vitae. fructibus continuo carituriis , sanctissimae jura familia. sitatis mortem pressis ocillis , dc spiritu supremos an .

itur reddente,scurrili lusu sugillanda sibi desumnt. /

270쪽

VALERII MAXIMI

LIBER OCTAVUS.

Quibus absoluti, Damnati,

Sex. Titius. Claudia Ap. caeei F. M. Mutatuo, Cn. Lotis livo, L. Sexιilius, III. viri. P. Villius I I I. ἱν. γ M. Smilius Pore ina.

3 Paterfamilia4 quidam Ambustae duae.

nus.

re M. Nanilius Seaur iuniora II L. Aurelius Cotta. a Calidius Bononiensis. ι 3 clesii duo T. F. Tarracine eI.

ABSOLUTI NV N C unoque ut aequiore animo ancipi tes iudi

ciorum motus tolerentur, recordemur Invidia la .

borantes,quibus de caussis aut absoluta suuti alat

a Tullo rege damnatus, ad populum provorto Iudimo absolutns est. Quossi alterum atrocItas noeiS movit, aterum causa flexit : quin immaturu virgitus M ox vere magis, quam impie punitum e 1itimabo

guineo, quantum hostili cruore glorIae hauri P

manus postea plus tutio placidum ludi qm P cum a Libone trib. Pleb. 5ur. Galba Pria οὐδενμ es i

SEARCH

MENU NAVIGATION