장음표시 사용
71쪽
nem eompulsis, triumphaudi potestam a sen in petie,
runt.Vterque editis operibus magnificus, sed neuter petitae rei compos . Non quidem iuvidia Patrum Conscriptorii cui nunquam aditum in Curia elia voluerunt: sed si na diligentia observandi juris, quo cautum erat,ut Pro aucto imperio, non Pro recuperatis , quae populi Romani fuissent, triumphis decerneretur. Tautum enim ill-
terest adjicias aliquid ,an detractum restituas; quantum distat beueficii initium ab iujuriae fine. s.' IN ETIAM jus de quo loquor sic custo. ditum est , ut P. Scipioni ob recuperatas Hispanias M.
Marcello ob captas Syracusas triumphus non decerne cetur;quod ad eas res gerendas sine ullo mi si erant magistram. Probentur nunc cujuslibet gloriae cupidi, qui ex desertis montibus,myoparonumque piraticis rolitis. Iaudis inopes , laureae ramulos fellinabund a manu decerpserunt. Carthaginis imperio abrupta Hispania, Siciliae caput abstillum Syracusae, triumphales iungere currus nequiverunt.Et quibus viristscipioni & Marcel. Io: quorum ipsa nomina instar aeterni sunt triumphi. sed clarissimos solidae veraeque viri itis auctores, hume. xix suis salutem patriae gestantes , etsi coronatos intueri senariis cupiebat, j ustiori tamen reseruaudos laureae putavit.. s. III s illud subnectam. oris erat ab imperatoresti iumphum ductiIro, coss. invitari ad coenam, deinde rosari ut venire supersedeant; ne quis eo die, quo ille erit immarit, majoris in eodem convivio sit imperii. . UERUΜ quamvis quis praxiaras res, maximo. que utiles Reip. civili bello gestasset, Iraeerator tamen eo nomine appellatus non est, nec ullae stipplicationes
decretae sunt,neque aut ovans, aut curru triumphavit;
quia,ut necelsariae istae, ita lugubres semper extitimatae victoriar sinit,iltpote non exteruo, sed domestico partae cruore. Itaque & Nasica Ti. Gracchi, 3c Opimius C. Gracchi factiones maesti trucidarunt. χCatullis, M. Lepido collega suo cum omnibus seditiolis copiis extia cto, ranti in moderatum Prae se ferens gaudium, in vγhein revertitur. C. etiam Antonius Catilinae victor,ab stersos gladios iu castra retulit. L. Cinna, & C. Marius hauserant quidem avidi civilem sanguinem : sed non
protinus ad templa deorum Sc aras tetenderunt.Item L.
Sylla,qui elurima bella civilia confecit, cujus crudelis:
simi & int olenti mini succelsus fuerunt: cum consuin rnata potentia sua triumphum duceret, ut Graeciae de
Asiae mulina urbes. civium Rom. pullum oppidum
72쪽
p IG Ε T, taedetque per vulnera Reip. ulterius pro si federe : 'aure am irec senatus cuiquam dedit,nec quis III quam sibi dari desideravit, civitatis parte lacrymante. ceterum ad quercum pronae manus porriguntur , ubi ob cives servatos corona danda est; qua poster Λugu . u. sempiterna gloria triumphanta
AsTRENS Is disciplinae tenacissimum
vinculum,& militaris rationis di Iigens observa. tio, admonent me, ut ad ceusuram pacis magistrant, anstodemque transgrediar. Nam ut opes pop. ROm .iu tam α tam amplitudinem imperatorum virtutibus excesseriit δ)ν ita probitas 3c contineutia censorio supercilio examis nata est. Opus effectu par bellicis laudibus. Quid enim s prodest foris esse strenuum,fi domi male vivitur Expna gnentur licet urbes,corripiatur gentes,regnis injiciantur manus 3 nisi foro 3c curiae ossicium ac verecundia suai ' constiterit,parta ruin rerum aquatus coelo cumulus, s a dem stabilem non habebit. Ad rem igi mr pertinet noGit statque adeo recordari acta celisoriae Potestatis. ἡ i. CAΜILL US Zc Postumius censores, aera, Poenae nomine eos qui ad senectutem coelibes per eum Tant, in aerarium deserre jusserunt: irerum puniri dis, gnos, siquo modo de tam iusta constitutione queri essentli ausi; cum in hunc modum increparemur : Natura vobiss quemadmodum nascendi,ita gignendi legem scribi riPa-i rentesque vos alendo , Depotum nutriendorum debit.
siquis est pudor alligaverunt. Accedit his quod etiam stri a Iougam praestaudi hujusce nauu u advocaIi
73쪽
nem estis assecuti; cum interim consumpti sint annIstri, dc mariti Sc parris nomine vacui.Ite igitur, di ciosam exsolvite itipem utilem posteritati numerota. a. HORUΜ severitatem Μ. Valerius Max. & c. Iunius Bubulcus Brutus censores in consimili genere a Dimadversioliis imitati, L. Antonium senatu moveruul: quod quam virginem in matrimonium duxerat, repsi citasset,nullo amicorum in consiliiun adhibito. At hoc crimen uestio an superiore majus e illo nanque conj salia sacra spreta tantum, hoc etiam injuriose tractatarunt.optimo ergo iudicio Gnsores iudignum eum aditu Curiae existimaverunt. 3. SIC M. Portius Cato L.Flamininum e nume ro seuMorum sustulit, quia in provincia quenda distiatu in securi perculserat, te ore supplicii ad arbitriore spectaculum muliercular,cmus amore teri ebatur, et dicto. Et poterat inhiberi respectu consulatus ; quem ugelserat;atque auctoritate fratris ejus v. C. T. Flamidi ni: sed dc censor, M Cato duplex severitatis exemplum, eo magis illum notandum statuit r quod amplismini hω noris majestatent tam tetro facinore Inquinaverat: nec Peusi duxerat,iisdem imaginibus adscribi, meretricis o Culos hiunano sanguine delectatos , dc regis Philippi supplices manus. . I D de Fabricii Luscini censura loquar nar xavit omnis aetas,dc deInceps uarrabit,ab eo Cornelium Rufitrum duobus coula laribus, & dictatura speciosis ine functum,quod decem pondo vasa argentea comξλ' Talset;perinde ac malo exemplo luxuriosiuin, in ordine senatorio retentum non else. Ipsae medius fidius mihi l, terae seculi nostri obstupescere videntur,cum ad tantam
severitatem referendam ministerium accommodare coguntur;ac vereri ne nori nostrae urbis acta commemora
xe existimentur. Vix enim credibile est intra idem pom xium decem pondo argenti, Sc invidiosuin milleced. sum, de inopiam haberi contemptissimam. s. Μ. A UT E Μ Auronius, de L.Flaccus censeret Duronium senatu moverunt, quon legem de coercendis conviviorum stitutibus latam tribimus pIeb.abrogave Tat,intrifica notae causa. Qitam enim impudenter Duro
citus Rostra conscendit, illa dicturus, Fraeni sunt iiij estivo bis Quirites nullo inodo perpetiendit alligati dc ce stricti eltis amaro vinculo servitutis: Lex enim lata est, quae vos esse frugi jubet : abrogemus igitur istud hos ridae vetuitatis rubigine obsitum imperium. Etenim quid opus libertate,si volentibus luxu perire non liceri AGE, par PrQferamus aequali jugo vimitis, ho
74쪽
nominque societate junctum, instrictum autem aemu Iationis hamo dissiden1.Claudius Nero, Liviusque Salin eor secundi Punici belli temporibus firmi stima Reipubl. latera,quam destrictam simul egerunt censuram l Nam cum equitum centurias recognoscerent, Sc ipsi propter
robur aetatis etiamnum eorum et sent e numero,ut eit aclPoliam ventum tribum , praeco lecto nomine Salinat
ris,citandum necne tibi effet,haesitavit: Quod ubi intel-4exit Nero, de citari collegam, de equmn vendere jussit, quia populi judicio damnatus et set. Salinator quoque eadem animadversione Neronem persecutus est, adjecta causa tuod non sincera fide secum in gratiani rediisset. Quibus viris siquis coelestium significahet futurum , ut eorum muguis illustritim imaginum serie deductus, in ortum salutaris principis nostri conflueret, depositis inimicitiis,arctissimo se amicitiae Redere junxissent, serva-
. tant ab ipsis patriam. communi iti rei servatidani relictu, ri. salinator vero qtiatuor Ze triginta tribus inter aera. xios reserre non dubitavit,quod cum se damnassent,pρ- stea consulem atque cens brem fecissent: praetexuitque causam,quia necesse esset eas alterutro facto crimine temeritatis vel perjurii teneri .unam tantummodo tribum Vmiam vacuam nota reliquit quae eum suffragiis suis, it nou damnatione, ita ne honore quidem dignum judicaverat. Quam constantis, de prae validi illum put
mus ingenii fuisse; qui neque tristi ludiciorum exitu compelli , neque honorum magnitudiue adduci potuit, quo se blandiorem in administratione Reip.gereret
q. E QV E S Τ RIs quoque ordinis bona magna
que pars quadringenti juvenes,censoriam notam patiente animo sustinuerunt, quos Μv. Valerius, dc P. Sempronius,quia in Sicilia ad munitionem opus explica
rium ire jum,facere id neglexeraui; equis publicis sp
Ilaros,in numerum aerariorum retulerunt.
8. Τ v R P I S etiam metus censores sumina cum severitate Poenam exegerunt. Μ. enim Atilius Regκlus, de P.Furius Philus, L.Mriellum quaestorem,compilaresque equites Romanos, qui Post infeliciter commiliam Cannensem pugnam cuin eo abituros se Italia juraverant direptis equis publicis,inter aerarios referendos curaverunt. Eosque gravi nota affecerunt, qui cum in pol statem Annibalis ventilent, legati ab eo ad senatum missi de permutandis captivis , neque impetrassent quod erebant,in urbe manseruiit: Qiya Sc Romano migiunt fidein praeliare conveniens erat ; & Μ. Atilius Regulus censor perfidiam notabat; cujus pater Per summos cru-Matus expirare,quam fallere Carthaginenses satius eIle
75쪽
duxerat .lam haec censura ex foro in castra transcendit, quae neque timeri neque decipi voluit hostem. s. SE V UNTUR duo Hrisdem generis exem-lila: eaque adiecisse satis erit. C. Geta,cuin a L. Neiel. o, de Cn. Domitio censoribus senatu motus esset, postea censor factus est. ITEM M. Valerius Messalla censoriasota perstri ctus,censeria postmodum potestate imperavit: Quorum ignominia virtutem acuit:rubore enim ejus excitati, o manibus viribus incubuerunt , iit digni civibus videre
tam cibus dari potius, quam objici censura deberet. CAPUT X. DE MAIESTATE . . ROMANORUM. x V M etesii Numidiat
apud Mintume uin Catonia miseensis apud sena
a Xenoeratis apud Athe nienses.s C. et M. Es T dc illa quasi privata censura, majestas elar
riam virorim ,sine tribunalium fastigio, fine apparitorum ininisterio,potens in sua amplitudine obibuenda. Grato enim dc jucundo introitu animis hominum i liabitur admirationis pretetextu velata : quam re cte quis dixerit, longum dc beatum honorem esse fine
x. NAM quid plus honoris tribui potuit eousilli
uam est datum reo Vetello qiii crime ansam repetua arum diceret,iahulaeque ejus ab accii satore expostula etae, Jc ad nomen inspiciendum circa judicium ferremtur; totum conci Ilum ab earum contemplatione oculo avertit,ue de aliqua re,ouae in his relata erat, videretur dubitalle. Non in tabulis , sed in vita Q. Metelli argumenta fincere administratae Provinciae legenda tibi Iudices crediderunt: indignum rMi tmegmatrici lauti , visi
76쪽
viri exigua cera, Se paucis literis perpendi. a. SED quid mirum, si debitus honos a civibus
Metello tribucus est . quem superiori Africano etiam hostis praestare non dubitaviti Si quidem rex Antiochus hello,quod cum Romanis gerebat, filium ejus a militibus sius interceptum , honoratissime excepit, regiisque muneribus douatum, ultro dc celeriter patri remilitet quanquam ab eo tum maxime finibus imperii pellebatdr.Sed 3c rex lacessitus,majestatem excellentissimi viri venerari,quam dolorem statim uiuisci maluit. Ad Afri. eanum enndem in Liternina villa se tenentem,complures praedonuin duces videndum eodem tempore forte confluxerant. Quos cum ad vim faciendam veniIe existimasset, praesidium domesticorum in tecto collocavit, eratque tu his repellendis di animo di apparatu oecu.lsatus .Quod ut praedones animadverterunt, dimissis multibus, jectisque armis, januae appropinquant, clara voce nunciantes '. non vitae ejus holles, sed virtutis admiratores uenisset conspectum & congrelsiim tanti viri quasi coeleste aliquod beneficium expetentes. Proinde securum se spectandum praebere ne gravaretur. Haec postqi iam domestici scipioni retulerunt, fores re sera ri, eosque intromitti jussit: qui postes Ianuae tanquam aliquam religiosissimam aram , sanctumque templum v nerati, cupide Scipionis dexteram apprehenderunt ε, acinditi deosculati,positis ante vestibulum donis, quae de rum immortalium numini consecrari solent, laeti quod Scipiovem vidissse contigisset,ad lares reverterunt. Quid hoc mictu maiestatis excelsius 8 quid etiam jucundius Nostis iram aσmiratione sui placavit: spectaculo pra sentiae suae Iatronum gestientes oculos obstupefecit.Delapsa coelo sidera hominibus si se offerant, venerationis amplius non recipient. 3. ΕΤ haee quidem vivo scipionit illud autem IEmi lio Paullo exanimi conligit. Nam cum exequiae ejus celebrarentur,ae forte tunc principes Μacedonias legationis nomine Romae morarentur , funebri Ie sponte sta sese subjecerunt. Qitod aliquanto majus viscebiuir,si quis cognoscat lecti illius frontem Macedonici; triumphis fir ille adornatam .iniantum enim Paullo tribuerunt, propter quem gentis suae . cladium indicia fer ora vulgi ferre non exhorruerunt i quod spectacuum funeri speciem alterius triumphi adiecit. Bis enim te Paulle Macedonia urbi nostrae illustrem ostendit: i columem spoliis suis; fato functum,humeris.
. NE fiIii quidem tui Scipionis AEmiliani, quemia adoptionem daado , duarum samvirum ornamen. E sim
77쪽
rnm esse voluisti,majestati panim honoris tributum est teum enim adolescentem admodum a Lucullo consule
perendi auxilii gratia ex His ania in Africam milium, Carthaginienses de Massanis a Rex de pace discepta
torein,vetiit consulem Sc imperatorem habuerunt.Ign: -xaqnidem fatorum suorum Carthagor oriensis enim illud juventae decus,deorum atque hominum indulgentia, ad exeidium ejus alebatur r ut superius cognomen Africanum capta .posterius eversa Corneliae genti daret. s. QV I D damnatione,quid exilio miserius At P. Rutilio conlpiratione publicanoriam perculso, auctor,tatem adimere non valuerunt. Cui Asiam petenti omnes provinciae illius civitates legatos secessesneluq operientes Obvia miserunt. Exulare aliquis hoc loco an trium
s. C. etiam Marina in profundum ultimarumnam seriarum abjectus, ex ipso vitae discrimine, beneficio majestatis emersit. MIsus enim ad eum occidendum iuprivata domo Minturnis clausum servus publicus, ita tione Cimber;& senem,& inermem, Sc squalore obsitu, strictum pladium tenetis,aggredi non sultiuuit: sed cla-Titate viri occaecatus , abjecto ferro, attonitus inde ac tremens fugit Cimbrica nimirum calamitas oculos hominis perstrinxit: devictaeque suae gentis interitus auimum comminuitretiarii diis immortalibus indiguum ratis, ab uno ejus nationis interfici Marium, quam totam deIeverat. Minturnenses autem majestate illius capit, compressitim jam de covstrictum dira fati necessitate, imcol timem pristiterunt: nec fuit his timori asperrima Syllae victoria,ne in eos conservationem Marii ulcisce, retur, cum praesertim ipse Marius eos a conservando Mario absterrere pollet. 7. M. quoque Portium Catonem admiratio sortis de sincerae vitae adeo admirabilem senatui fecit,ut cum invito C. Caesare consule adversus publicanos dicendo in curia diem extraheret, dc ob id ejus juitu a lictore in carcerem duceretur , liniversus senatus il Ium sequi non dubitaret: quae rea divini animi perseverantiam
8. EODEM Ludos Florales , quos Messius aedilis
faciebat,spectante,PoptiIus,ut Μimae nudaremur ensis lare erubuite quod cum ex Favonio amicissimo sibi uua sedente cognovisset,discessat e theatro,ne praesentia staspectaculi consuetudinem impediret: Quem abeuntem ingenti pIausu Populus prosecutias . pristia in morem j corum in scenain revocavit. confessiis pIus se majestatiι 1ini tribuere,quam univeris sibi vindicare. Quibus opi
78쪽
. , hus,quibus imperiis, quibus triumphis hoc datum est , exiguum viri patrimonium , astricti continentia mores, modicae clientelae domus ambitioni clausa; pater ni m. ' neris una imago, minime blanda frons; sed omnibus, numeris perfecta virtus. uti se quidem effeci riviqiusquis. sanctum dc egregium civem fguificare velit,sub uotiu- , ne Catonis definiat. .
: EXTERNA. . D A N D v N est aliquid loci etiam a IienIgenis
i exemplis r ut domesticis aspersa , varietate ipsa deIe. ctent. Harmodii,& Aristogitonis, qui Athenas tyranni-::st de liberare conati sinit, emgies meas Xerxes ea tu beio devicta in regnum tirum transtillii r longo deinde interjecto tempore, selencus in pristinam sedem reporta. is das curavit: Rhodii quosve eas urbi suae appulsa ciunn in hospitium publice invitassensis acris etiam pulvinari. is hus collocaverunt.Nihil hac memoria felicius, quae tam tum venerationis in tam parvulo aere possedit. Σ. - ANΤvΜ porro holioris Athenis ratio-d , crati sapientia pariter ac sanctitare clat o tributum estῖ dii inii cum testimonium dicere coactus ad aram accessisti set, ut more civitatis juraret omnia se vere retulisse; uni. versi sudices consurrexerunt, proclan aruntque ne jusju-o1 xandum diceret: Quodque sibimet ipsis polim uni di. O cendae sententiae loco remi ruri non ecant, sinoeriisti e- α ius concedendum existin arunt.
79쪽
ri. I Alcibiadis Athenisu a M. Catonu Vtice usin s s. ATTINGAM nunc qiuasi cunabula quaedam Melementa virtutis r antanique procedente tempore ad suininiim gloriae culmen perventuri . ceris cum indolis experimeuto,datos gustiata referam. 1. AE ΜI LI V S Lepidus puer etiam tum progressus in aciem,hostein interemit civem servavit:cujus tam mitinoia bilis operis index est in Capitolio Itali in bul. Iata,& incincta praetexta S.C.posita. iniquum euimpu.zavit,qum laonori nondum tempestivum videri, qui jam virtuti maturus fuisset. Praecurrit igitur Lepidus aetatis stabilimentum sortiter faciendi celeritate duplicemqtie Iaudem e proelio retulit,cujus eum vix spectatorem ad in ella paciebantur. Arma enim iuisita, & districti gladii, & discursus telorum, de adventantis equitatus fra Eor, Sc concurreutium exercituum impetus, jureuibus quoque aliquantum Ierioris incutit. Inter quaerem, Iiae gentis pueritia coronam mereri, spolia rapere vas
a. HIC spiritus ne M. quidem Catonis pueritiae Hefiiit.Nam cum in domo M. Drusi avunculi sui educa, retur, 3c ad eum Trib. plebis Latini de civitate impe Eraiada convenissent, a Q Poppedio Latinorum princi-ου,6,Drusi autem hospite, rogat , ut socios apud avim-aulum adjuvaret;constanti vultu non facturum se respo-riit. Iterum deinde, ac saepius interpellatus,in proposita ferstitit. Tunc Poppedius in excelsam aeditim partem evatum, abiecturuin inde se. Disi precibus obtemperam minatus est I nec hac re ab incepto moveri potuit. Expressa est itaque illa vox hominum , Gratulentur so
his inani R soci humo gus 'parvum, quo secatore
80쪽
ne sperare quidem nobis civitatem licuisset. Tenero er- eo a uinis Cato totius Citriae gravitatem percepit, per severantiaque sua Latinos jura nostrae civitatis apprehendere cupientes reppulit. IDEM cum salutandi gratia praetextatus ad syllam venisset,& capita proscriptinum in atrium allata vidi siser;atroci rate rei commotus paedagogum suumSarp edonem nomine interroga vir, qΠapropter nemo inveniretne qui tam crudelem tyranuum occideret: Cumque is,non voluntatem hominibus, sed facultatem deesse. quod sa- Ius ejus magno militum praesidio custoditetur, respon dilIet ut ferrum sibi daretur, obsecravit, assii mand a perfacile se eum interfectimim, quod in lecto illi iis c5sidere soleret .Paedagogus Sc animum Calionis 1 novit, di propositum exhorruit, eumqtie postea ad Syllam ex- cuisum semper adduxit. Nihil hoc ad intrabilius .Puer iii ossicina crudelitatis deprehensus, victorem non extimuit,tum maxime consules,municipia, Legiones, Equ stris ordinis majorem partem trucidantem: Ipsum H rium siquis eo loci statuisset, ce Ierius aliquid de fuga sua,quam de Sylla Mece cogitasset. 3. CVIVS filium Faustima C. Cassius condiscipillum suum in schola proscriprionem parernam lavindautem, ipsum quoque cυm per aetatem potuisser , idem facturima minitantem,colapho percussit. Dignam rua . man, qupe publico pgrricidio se non contaminaret.
EXTERNA. t. ΕΥ ut a Graecis aliquid, AIcibiades IIIe, ei misnescio utrum bona, an Vitia patriae perniciosiora sue aetiit , illis enim cives suos decepit, his afflixit cum adhuc puer ad Periclem avunculum suum venisset, eumque secreto tristem sedentem vidisset, interrosavit. quia ira tantam in vultu confusionem gereret: At illo dicente, mandato se civitatis Propylaea Minervae -quae fuit anuae arcis, aedificasse, conlii piaque in ia opus ingenti pecunia, non iuvenire quo pacto ministerii rationem redderet, atque ideo conflictari. Ergo,inquit, quaere po tius quemadmodum rationem non reddas. Itaque vitamplissimus atque Prudentissimiis,suo consilio defectus, Puerili usus est; atque id egit,ut Athenienses finitimo implicati be Ilo rationibus exigendis non vacarent. Seclviilerint Athenae utrum Alcibiadem lamententur, an xl orientur: quoniam adhuc inter execrationem hominisoc adauratiouucina dubio meatis judicio fuctuamur.