장음표시 사용
141쪽
Tum ciuitates interire solent, quum qui imperant, improbos a probis discernere non possunt. IDEM. Visurioso gladium:sic improbo potestatem dare periculosum est.
Fortunatum esse praeter dignitate, desipiendi praeter dignitatem occasio est. Dominicus Soto confestor caroli. s. Imperatoris. in epistotam ad Roma. . Celeritas misericordiae ornamentum potissimum. Nouerca Iustitiae dicitur praecipitatio. Remisiae iuxta Orrinem librarum ueteris O noui Testamenia
142쪽
segerant erga suor superiorer, Regimen seculare uel temporale habenetes:
SUMMAE. et Populus, ct subdisi iure diuino debena obadire Maiis . O Principibus. a. Populus Osubditi, amore O beneuolantia prasma μν
143쪽
Dor Reges, o Principer.θα; similitudine sumpta a bonis equir declaratur, quod populus, Osubditi aequanimiteτ patianturo regi asuperio
Subditorum est suis superioribur, Oseeulari magia
ς Requiritur in subditis reuerentia superiorum non solum in factis,sed etiam in dictis.s Subditi non debent obmurmurare siris superioribus, uo Principibus, Dominis cte. 7 Rebelur, ct obmurmurantes fiuis superioribur,puniuntuνὰ Deo manifestis suppliciis.
8 Subditi opibus 9 vera iuuare tenentur suos superiorer exigente necessitate.
OVoniam Rex,& populus:Princeps, & subditi
correlative se habent, operaeprectum est, ut depopulo,& subditis aliquid dicamus, docentes quo pacto erga suos Reges,& Principes,quibus subiiciutur se gerere debent. a 4 In primis hoc obseruandum, quod seut Dens ordinatione sua diuina Reges, Principes ac Magistratus instituit: ita decreto suo diuino uult populu, ae subditos Regibus, Principibus, atque Magistratibus subesse, parere,& obedire: docens per siau Apostolum Romanorum. 13.Omnis anima potestatibus sublimioribus subdita sit. Non est enim potestas nisi a Deo. Et quae sunt, a Deo ordinata sunt. Itaque qui potestati resistit, Dei ordinationi resistit: & qui resistunt, ipsi sibi damnationem acquirunt. Caeterum sicut Reges, Principes, ac Magistratus seut patres patriae sunt,qui paternum affectum, e
ga suos subditos habere debent: Ita & populus siue Iubditi erga suos Reges, Principes, & Magistratus haud secus atque filii se gerere debent. Filiorum est diligere parentes, illos reuereri, de ipsis bene loqui, pro eis orare,illia assurgere, obediae, illos aes unus pessim
144쪽
sessimorum defendere, & in omni necessitate auxi-ium ferre. Ad eundem modum populus, α subditi suos Reges, Principes,& Magistratus, haud secus atque parentes syncero affectu diligere debent , hoc
est, illis bene uelle, salute animae, Sc corporis optare et Quemadmodum enim in decalogi quarto praeceto, adiecta est a Deo Benedictio omnibus seruantius illud: ita negligentibus praesentissima ad est & sequitur maledictio,ut qui honorant paretes, sint longaevi super terram: qui honorant qualemcunque Magistratum policitum iuste ordinatum, uaria ui
tae longae munera consequan tur: Contra non hono
rantes parentes, ignominia se ipsos confundunt, desie ut dieitur in Prou. Filius insipiens confusio est patris, ita qui parentes non reueretur, est sibi insipies. Quid ita quia videmus, & necessitas exigit, ut puniatur ut dicitur,communi disticho. S aepe ea carnifiei iugulum praebere coactur, Quispreuit patris dicta seuerasiui. Quid enim sunt spiculatores, lictores,carnifices, di satellites, huius q, classis homines mili rares, nisi ut puniant eos, qui suis magistratibus, tanquam parentibus obtemperare nolunt. Neque uerE est orado a Deo humano generi insitus, hac in parte prae ttereundus silentio, qui talis est. Primo filius parenti
honorem debet ratione corporis, tum seculari magistratui ratione uictus,& uestitus: inde suis praeceptoribus propter institutionem sermonis,& morti: dein sacerdotibus propter conscientiae rectificationem. Denique Deo, propter animet maiestatem salutem,& immortalitatem. Vnde non temerὰ dicitur etiam ab ethnicis r Itaque Deo supplicia et parentes ama: maiores cole:minori cede. Qui sunt malo res a nisi magistratus ordinati in re publica, ut Ma
testate uel l ur uulgo dici soleti Maioritate sua prae sint,& regant mino res,profecto si minores, & sub dati, recte regi,& duci optant, imitari debent bonos illos platonicos equos , qui audiunt habenas 'aarii
145쪽
ta prudentis. Nam si aurigast prudens, & bonus
moderator,n ec t D equi cedan t loris, frustra tendit retinacula,& necessitate compellitur ut coercere essea nes equos,aut se,curru, oraqι in curru Reipub. sub si stentes, praecipitat in perniciem,& barathrum malorum, demum Oia euertit. Ipsi aut equi interea eadem ruina se interimunt, aut in uaria discrimina seconiiciunt. Quod si uero equi sint boni & placidi,
atq; frenis regi possint,&aurigam audiant: tum dirigitur facilis cursus,& stlix iter contingit. Ita si popirius dicto est audiens suo Magistratui , non opus habet suppliciis, non duro imperio, aut Draconicis legibus, sed excitat magistratum sua obedientia, ut
magis pro se uigilet, & solicitus de salute Reipub.
agat. Proinde cosequitur ilIud quod beneuolentia,& obedientia subditorum erga suum Magistratum, Promouet Reipublicae tranquillitatem, de scelicitatem,&simul priuata plurima comoda in familiis, in rebus, atq; personis priuatis procurat.Quia ue:o populus est .no Magistratus causa, sed ipse Magistratus est a Deo ordinatus populi causa: ergo certe populus debet Magistratui tanu duci suo Oem praestare obedientiam, non solum quia melior est obedientia quam uictima sed etia quia hoc utilitas pubi icare priuata postulat, & ipsa necessitas imperat.Qua obrem populus quoque debet pio affectu erga suum magistratum, erga Regem, Principem, Ducem, Consulem,&.Praetorem, moueri& pro illis semper
Quemadmodum ipse Paulus. I.Timoth. 2.cap. iubet dicens: Obsecro siue adhortor) primum omnium fieri obsecrationes orationes, postulationes, gratiarum actiones, pro omnibus hominibus, pro Regibus,&omnibus, qui in sublimitate constituti sunt, ut tranquillam, & quietam uitam agamus in omni pietate,& castitate. Quatas calami tates, quot dana,iniurias,miserias, populus cogitur serre, quando Reges, α Principes mutuis bellis exagitantur, m. 1 nemo
146쪽
nemo no experitur. Et quantum paci, de quieti subditorum detrahant huiusmodi bella nemo nescit, quot scelera grassentur, omnes uident. Exulat tunc pietas in Deum: Charitas in proximu, castitas omnisque uirtus uitiis multis ubique gramantibus f pulta iacet: quare non in uiria , neque sine causa adhortatur nos Paulus orare pro regibus , ac Priu-
cipibus. Ex hoc loco Ambrosio teste formam accepit Eeclesia pro Oibus orandi, in precibus quas Deo offert in sacrificio mi Te,quando dicit, pro famulo tuo Papa nostro,& antistite nostro,& Rege nostro , & pro omnibus orthodoxis Catholics & Apostolicae fidei
cultoribus. An te Paulum idem monuerat proph Baruch i ta Baruch sacere Hierosolymitanos, dicens cap. I. Orate pro uita Nabuchodonosor Regis Babylonis:& pro uita Balthamar filij eius, ut sint dies eorus sicut dies coeli super terram. Item debet esse in subditis in suos Reges, Principes, ac Magistratus Teuerentia, tam in uerbis, quam in gestis: ut illis ac de illis reuerenter,& honorifice loquantur. Hinc legimus Genes. 13. quarta reuerentia Abraham principes terrae, in qua habitabat, filios Heth alloquutus fuerit: sic Iacob Pharaonem Regem Aegypti. G Gen. 47 nes. 7. sic Nathan propheta & Berlabee Davide Re 3. Reg. i. gem. 3. Reg. I. Nam honor ille qui exhibetur Regi aut Principi, uel Magistratui exhibetur ipsi Deo, citius sunt minittri. Etiam uerbis, imo,& titulis ho- norificis compellari debent, sicut uiri probi olim faciebant, dicentes: Rex in aeternum uiue. Abstinendum tamen est a titulis adulatoriis, qui Maiestater. Petia diuinam offendere possint. I . Petri. a. Regem hono-lificate. Et quemadmodum a uerbis adulatoriis abstinendu est: ita de a detrectatoriis, δc iniuriosis. Haec enim
ualde displicent Deo: propterea per Moysem legem tulit dicens: Dijs non detrahes, ac Principi populi Exo. 2 3. tui non maledices . EXOdi. 23. Hinc patex quam grauiter
147쪽
uiter pecent illi,qui pasquillos,& multa alia in eontumeliam Repum, & Principum dictant, evulga spargunt quiq; de illis palam,& publicEobloquuntur. Et qui more Cham illos, illorumq; desectus, ui tia,& imperfectiores rident, subsannat,omnibusq; Propalant.
6 4 Debent etiam subditi suis Principibus & Dominis promptam obedientiam sine murmuratione: propterea Paulus ad Romanos.cap. 13. Subditi RE' 3 estote, non tantum propter iram: sed etiam propter conscientiam. E t Tito discipulo iubebat,ut ad prae- 7 ns a. standum moneret populum, dicens et Admone eos
principibus,& potestatibus subditos esse dicto siues ut alia lectio habet magistratui obedire. Et Petrus Apostolus in priore Epistola cap.2. Subiecti estoteoi humanae creaturae py diam, siue Regi quasi pcelleti,siue ducibus tana ab eo missis ad uindicta malefactorum, laudem uero bonornm , quia sic est uolutas Dei. Quod quid e fieri debet alacri animo sine murmu ratione, ut monet Paulus ad Philippen. z. om- Philip.,
nia, inquiens, facite sine murmuratione. Nam murmur contra superiores refertur in Deum,qui posuit illos super capita nostra. Hinc dicebat Moyses filijs Israel qui cotra se,& Aaron murmutabant. Non cotia nos est murmur uestrum, sed contra Dominu.
De nulla re,ait Augustinus, magis Deum offendico ille populus dicitur, quam murmurando: propter hanc causam Maria soror Moysi percussa est lepra. Propterea immissis serpentibus multi ex filiis Ista-el perierunt. Vnde Paulus: Ne murmuraueritis,inquit, sicut quidam eorum murmuraverunt,& a te pen tibus perierunt. l. Cor. iv cap I.cor.IO' Hinc patet quam strauiter pςccent, qui suis principibus,& Magistratibus sunt rebelles, & inobdientes, qui & alios ad rebellionem, ac seditionem, concitant. Sane quam graue sit crimen ipsorum, de quata ultione dignum, ostedit Deus in punitione, qua
scit de Core. Dathan & Abiton, de quibus Num I x iu
148쪽
is. H. I 6. dicitur,quod aperit:ns teri a os su um, deuora inust illos cum tabernaculis sui , & uniuersia substantia eorum: descenderuntq; uiui in infernum operti humo & perierunt de medio multitudinis . . . Ia i Postremo illos iuuare debent de is uis facultati'sus,dum ratio & necessitas exigit, serendis sumptibus ad tuendam patriam aduersus hostes, uel ad il-- los inuadendos,& coercendos, qui patriae ac religiori ni sunt perniciosa Ad hqc,sunt imposita vectigalla, subsidia, tributa,& huiusmodi: quae unusquisq; soli uere tenetur, queadmodu ipse Paulus ad Romanos. 'm. 13. 13. c. scribit,dicens: Cui tributum tributui Licui vetactigal vectigal cui timorem timorem, cui honorem Mat. ix honorem. Et Christus. Matth. 22. Reddite sunt Caesaris Caesari. Quin Ioseph, & Maria obeclientes fuerunt C sari Augusto, de soluendo censu ab ipso Caesare decreto. Et Christus ipse tributum soluit pro se,& Petro, ut habetur Matth. I p. cap. Animaduertimus in aialibus brutis huius generis uaria exempla, quibus movemur, & pducimiir, ut grati sima εMagistratili, Regibus,& Ducibus. Nam oues eti*in Arietem habent suism ducem, & hunc sequuntur, huic locu dant,& si in optimo loco pascant. cedi I tamen ipsi Arieti tanquam duci, ac meliorem pabuli partem concedunt: Anne Rex apum domit in RJueariis remanet & caeterae apes quantis possunt ui ribus student mellificio, ipsiq; suo Regi abundό suppeditant de melle, & de optimis partibias sui laboris, Quare non erit graue populo persoluere sua I a 'gistratui, suo Regi, Principi, Duci &c. Vcctigal, tributum, ac similes ingruentes.exactiones:qurn id sedulo faciet,ut sic excitet diligetiam itiorum superiorum ad defensionem,&curam Rr P. .
AUGUSTI NVS is Quid iniquus. quam uellς sibi ostem tarpti ami-j noribus,& nolle obtemperare masoribu
GREGORIV S. Qui contra sibi superpstsi tam potestatςm, mum'
149쪽
murat, liquet quod Deum redarguit,qui eadem hominibus poteitatem dedi r.
Obedientia non heruiliopetu, ted. hamatis af
fectu, seruanda est: non timore poenae, sed amore Iustitiae. I A M
Hieremiae. I . b. Psalm. 3 6. b.
150쪽
DE OFFICIO SENIORVM QVINTVM THEMA.
de Patre, O Matre O quo pactio sese habebunt in gubernando Pisas proles. Item de S
a Naturalis amor paretum in liberas demonorat, quod hos illi diligere debent. . x Parentes debent in filiis sitiis eos diligendo inserere nimiu-
. res animae, O bona corporis.
3 Insilutione biae docetur quomodo filios suos debes eris. dire ipsi parenter. . . nim silior, ira Ofilias, Ust parenter edocere debent.1 . Parentes non debent ulta malum exemptam praebere suis 6 1 Parentes non debent reprehpidere , O eastigare uitia Ita
et omnis cactigatis debet esse moderata. 8 Parenter curam corporit filiorum gerant.' Parentes non tribuant nimis magnam saeuitarum copia. fuit filiis n. postea egeant. . . t xo In Hudiis hone=s,ut a parentibus alant , ct instituam iνη tiberi,docetur. II rarentes morituri facto testamento adimant filiis omne
ri Quod Uficium e ct parentum in filior, idem seniorum in
33 ossicia senum paucis atringuntur. I Y Atura duee eertu est parentςs suas amore prom les,Na teste diuo Ioanne Chrvsostomo quod est in herbis,aut arboribus humosi hoc est in hominibus amor: Sicut enim herbae ex humore nascuntur,&crescunt: sic homines per amore incipiunt,& augentur. Humor quidem de radicibus ascendit in