장음표시 사용
721쪽
obseruantiam. Quare si quibus filiis tales eo tingere
parentes,ipsorum officium tunc est, ut talium parentum lapsus,& uitia prudenter dissimnient, patienterserant, pro ipsis Dominum constanter regent, ut ipsius beneficio emendentur,resipi Eant, & ad uiam ueritatis,& iustitiae redeant. Et si id commodum uid hi turicum omni reuerentia, Sc modestia in loco paretes suos rogabui, ut pietatis, & honestatis memores sua uitia corrigat,3c ea tu Deo tu sibi in se mortificare studeant. Ad haec ne parentu uitia eliminent, sed
studiose tegant. Discordias ipsorum si poterunt cuomni comitare coponant, & praecibus & obsequiis animos ipsorum discordes sibi mutuo concilient. Hec itaq; officia cum b onis copetant filiis, per contrarium patet tria esse malorum siliorum genera,qui hoc Dei praeceptum uiolantes suos parentes debito, I legitimocn honore non afficiunt. t Primi sunt, qui foris quidem qualemcunq; reuerentiam,aut officio. sitatem erga parentes s praesertim aliis praesentibus ostentando simulant, intus uero, dc in corde, erga ipsos leuiter afficiuntiarii psorumq; tum dicta, tum s
cta,aut rident,aut contemnunt, aut non curant, auta impie detrahunt. t Alii sunt qui nec solis parentibus
debitam obedientiam praestant, nec intus in corde erga eos recte asseiuntur, sed potius eos tum dictis, tum factis dehonestant, tradncunt, exasperat,& quo
3 cunque possunt incommodo assiciunt . t Huius impietatis exemplum olim expressit Rubem, qui Iacob thorum comaculare praesumpserat. Item & Absalon, qui patris sui Dauidis regno, & uitae insidiabatur. Similia exempla commostrant nobis historiae
prophanae,quado tyranorum filii suos patres,senes, aut pr tuarunt oculis,aut captiuos tenuerunt, aut in exilium perpetuum egeriant, aut toxico sublatos curarunt, ut & ipsi pro lubitu suo retum potirentur. Hos omnes Ecclesiasticus Sirach. c. 3. Deo maledictos esse pronuntiat. Et Deuter. 17. Maledictus qui non honorat patrem suum, bc matrem suavi. Item
722쪽
3 6 ob parentum inhonorationem missus est populus
Dei in exilium. Ezech. 22. E t Deut. ΣΙ. Lapidibus iubentur obrui, qui parentum monitis pertinaeitet eccle. 3. obluctantur. Alii sunt, qui reuerenter quidem erga P r. 27 parentes suos, tum soris, tum intus in corde assiei- I. untur, ipsosq; honorifice amare, & honorare uide De t. 2Itur, veru haec aio, titulo, ritibusq; externis tenus: hi enim dum parentes suos solummodo externe uenerantur, nihil interim si egeant necessarijsubsidii ipsis
praestat,neque ipsos satis honorifice, tractant, neque necessaria iuppeditant, aut certe parentum suorum lapsus, aut acres admonitiones non serunt, sed eas obmurmurationibus acturum refellunt.1 Quod autem tam mali,& parentu immorigeri reperiam ut filii duo in causa esse comperio. Primo, in
causa esse uidentur ipsi paretes, qui suis uitiis imp diunt, quo minus filii parentibus honorem debita impendant, hoc est, si palam male uiuant, si sint adulteri, ebriosi, leues , & uani, si liberorum uitia per se,
aut per alios, non coerceant, sed ad ea noxia indulgetia conniueant. Si ipsos in timore, & disseiplina Dei maturae non Instituant: iuxta illud Deuteron. ii. Docete uerba mea filios uestros, ut illa meditentur, qua- iido sederis in domo tua,& ambulaueris in uia,& ac cubueris,& surrexeris. Si ad mala filiis etiam aucto res existant, si nimia seueritate, opprobriis, debach tionibus,& uexationibus,si domesticis rixis, & tu si is filios suos scandalizent, domesticam pacem perturbent, filiorumq; suorum animosis se uerius alienent,quam paterna beneuolentia eos sibi coniugati Contra illud Pauli ad Eph. 6. Vos patres nolite ad si iracundiam prouocare filios uestros , sed educate illos in eorrectio ue, & disciplina Domini. Secundo in auctores inobedientiae filiorum sunt illi, qui malo consortio, edendo, bibendo, ludendo, scortando, honestorum . parentum liberos seducunt corrumpunt,
mores ipsorum deprauant, ipsos immorigetos omnisque disciplinae impatientes reddunt. Item qui sub specio
723쪽
specie religionis effciunt, dc decreta statuunt, quibus fili i parentibus honorem debitum non impendant, in necessi tat ibus, in morbis, in extremo uitae articulo non assisant, coniugia invitis parentibus contrahant, quales redarguit Christus : Quare linquit uos transgredimina mandatum Dei , propter Mat. I traditionem uestram λ Mati. Is . Alterum huius praecepti membrum esse diximus: quo filios ad obseruatiam huius praecenti, praemio,& beneficio allicit, cadicit: Ut sis long.Euus super terram, &c. Quo loco notanda est immensa Dei bonitas, qui cum imperiose quibus suis praecipere pollet, idque cum poenae interminatione, maluit tamen Deus istud praecipere cum praemii promissione, ut non tam dominii ius hac in re declararet, quam paternae bonitatis natura erga suos ostenderet. Domini enim imperiose mandant, terrent, & poenas minantur. Paternus uero animus mitis est, blande praecipit,& obedientibus etiapraemia promittit & quae promittit, loge benigniusam pendit, quam promiserat. Vnde quamuis longa uam uitam liac dun taxat polliceatur in terra, uitam tamen nihilominus coelestem,& aeternam huic praecepto parentibus non est negaturus,quod expressius indicauit Ecclesiasticus 3. uti paulo superius ex praessimus. Ex dictis igitur nunc patet,quod contra hoc praeceptum peccent omnes illi . Parentum honestis iustis non benevole obtemperant. Parentes suos,uel dicta, uel facta ipsoru, habet ludibrio. Parentes suos prosequuntur odio. Parentibus iniuriantur, sero ciunt, rebellatit, Qui interitum optant, aut modeste non cedunt. t Parentes caedunt, aut ad egestatem. Iedigut,aut impie irruant,& aspernantur. t Parentibus, in egestate, aut in alia. qua uis Dei cessitate constuurus,ope, so latio, & consilio
724쪽
i I Parentum lapsus, & humana uitia no patiens ter serunt,& celant. Parentum testamenta,& debita non plenὸ peti: of soluunt. Quos denique ignobilitatis, paupertatis, humili ratis, stupiditatis, imprudentiar, aut similium, tum sortunae, tum naturae conditionum in parentibus pudet, ut hinc ipsos minoris qstiment, ipsos eontemnant, fastidiant,& non opitulantes negligant. I
Notandum hoe est primo quam eonvenientex hoc sextu praeceptum subiectu sit quinto praecepto. HOe. n.quintum praeceptum statuit,ut illis a quibus uitae habemus initium, omnem honorem, & cura impenderemus. Sextum hoc praeceptum requirit, ut qui nati sunt in uita hae per uos custodiantur, sem lentur,& non occidantur. Et quamuis dixit Deus simpliciter,Non occides, id tamen non de bestiis nostrae potestati subditis,sed de solis hominibus no occidendis intelligendum esse uoluit. De bestiis enim dico nostris, non alienis idixit Deus, omne quod mouetur, & uiuit , erit uobis in cibum Gene 9. Ea si nes sitaque manducari non possunt, nisi prius occidatur. Ergo de solis hominibus hoe praeceptum intelligendum est. Parentes progignunt filios ad uitam, geniti filii alios genitos in vita conseruare,& non occidere hic iubentur. Quod autem hic in genete sine ulla, auLmodi aut teporis, aut numeri, aut loci personaru occidentium, aut occisorum specificatione dicit, Non occides . manifestEex eo colligitur indiscriminatim omnibus hoc esse praeceptum. Neque ullum esse m talium, aut diuitem, aut nobilem , aut senem , ὲ ut magistratum, eui extra iustitiae tegulas alium occidendi a Deo concesia sit potestas P.reu-. Xx tes,
725쪽
tes, ac magistratus coercendi quidem, ae puniendi
suos subditos potestate habent, uerum cum norma iustitiae, ad affidificiationem non ad destructionem. et Secundo notandu, quod quum nobis uetat occidere,indicat nostram naturam ita a suo primo statu per diabolum esse corruptam, ut ne alterius quidem uitae per se parceret, nisi hoc legis praeceptum coerceretur, de tantum scelus ipsi uetaretur. Huius naturae corruptet malitiam amplificat Paulus Rom. 3.cu ait. Veloces pedes eorum ad effundendum sanguinem, per pedum velocitatem, animorum studia, ardores,& anhelationes indicans.)Quae uelocitas, oh utina a nostri Rculi tum principibus, tum plebsis abesset: cerre non tantum humani sanguinis, cpro quo languinem suum effudit Christus j passim est underetur. Ied proh dolor ea nunc uelocitas sic intesa est, tamque longa lateque peruagata, ut nulli artati, nulli sexui, nullique uitae conditioni pareatur:deinde bellis, i inultibus, δή seditionabus passim seruent regiones oes, Christiana, pax,& staterna concordia nusquam non exulat,& ubiq; sedium elicitur, Homicidiota, eoedium, mactationum, stragiumq; plena sunt,& hamanorum sanguinum effusionibus madent pastini loea oia. Furit sie Christianus in Christianu,ut alter
alterum mutuis lanienis multo truculentius contiaciat, i ulla belua in belua irruat,adeo ut nuc, multo iustius Deus ex coelo clamare possit.Tu tati humani sanguinis estusor. Inio in humanae uitae strator, de extinctor,quid fecisti Vox sanguinis fratris ini, Hamat ad me de terra, Noe igitur maledictus eris supelterra, quae aperuit os suci,& suscepit sanguine statiis tui. Gen. . Atq; interim huiusmodi exitialia iacinoras si diuis placetὶ nestio quibus titulus nunc multi palliare c6tendant. Ipsi uiderint quam ueri Christiani sin i,quo modo in corpore Christiani alter alterius sint membra, qui commembres suos ta suriosὸ pe dant, & uita qua Deus dedit,odiose, Re eum in tui iadiuini plasmatis tursus Deo tollunt,&eripiunt. V derint,
726쪽
derint,inquam, quomodo suos sueos supremo i udici qui hoc praeceptum, non ut tam nefarie uiolar tur, tulitJobtrudere poterunt.1 tSecundo notandum est, triplex essς homicidii genus. Est enim homicidium. actuale Aliud uerbalementale . Homicidium actuale est, quod opere cum aliquo instrumento, aut ueneno, aut alio corporali modo perficitur.Atque hoc quoque est bisarium. Voluntariu, quod ex certa scientia, & ex proposito fit: quod item est bisarium. eis nim homicidiuvi uoluntarium.
Non uoluntarium: quod non ex uoluntate, neque ex proposito,neque ex serta scientia e xingit. Hoc est bisaxium. Itantum,uel purum.
Settieet ea suale easaale uel impurum. dςsensorium. tDe his omnibus haee paucula sic accipe. Homici- diu uoluntariu licitu est, quod legitime per magistratum ex ordinatione diuina irrogatur maleficiis αsontibus. Et elim hoc magistratus legitime facit, homicidii reus non est censendus, neqWe ab usu gladii hoc pxaecepto prohibentur, quia hoc gladium iusti. tiae a Deo accepit, ut innoxi's defendat, de plectat noxios. qua in re no suis affectib. sed Dei uoluntati substruit& ordinationi diu inae subseruit. Vide RMn. paqlum ad Rom. Is . Dixi lesi time, hoc est, ueris, dignis , nullisque iniquis obtemperans legibus, nec Propriis ut alienis,conta mandatu dei indulgens nectibus. Na si quis etia magist tus nomine, aut riustitia: titulo stetus, uel ex odio, ira, uel lucri ca, nes ex alio qi ouis x suo aut alterius astectu in d Xx 1 bito,
727쪽
bito , aut iniquis hominum Iegibus eontra uoluntatem Dei obtemperans quempiam ad mor. rem adigeret, non uideo quomodo is ab homicidii reatu immunis existere possit,quum hoc nomine multo grauissimum coram Deo committat homicidium, Nempe quod iuxta humanas leges occidat, quem non occidit diuinae uoluntatis sententia. Noenim putandu est oes hominum leges statim eme iu- a stas,& Deo dignas, sed im eas quae es uolutate Dei sunt cossirmes. Quae aut sint homicidia legitima ex psserui sacra Biblia cuiusmodi hic paucula subiicia. Quiciique suderit humanum sanguinem, sandatur sanguinis eius. Gen. '. Qui immolat diis, praeterquam Domino soli, occidatur. Exod. Q.
Qui declinauerit ad magos, morte moriatur. Leu.2o Habentes spiritum pithonteum mor te moriantur.
Propheta,qui prophetauit in nomine Domini mendaciter morte moriatui. Leu. 2C.
Qui maledixerit patri suo, aut mattii morte moria
Filius parentibus proteruus,&c Itumax, lapidibus
ui occiderit homi nem, morte moti tuti Levit. 26. Se dormierit uir eum uxore alterius , uterqs moriς-
Haec alia & plura de oeeidendis malefieis in ueteri lege praecepta sunt magistratibus, ut morte Puniat, quos Deus,& humana costitutio, diuinam ordinatione pro rei publ. pace imitas, suae legis auctoritatς occidi iussit, & seruet quos Deus occidi ncin iussit, sed defendi uoluit. Magistratus qui secus facit, is tao cidendo, quod non est iussum quam non occide-do,quod iussum est, peccat. Quantuitis has diuinas 1 leges humanae leges interuerterint . Homicidium uoluntarium illicitum est quod hoc prςccpro Deus prohibuit, nepe quod uo legitime, ae sine culpa, sed
728쪽
x quod esseulpa fit. Hoc danabile homicidium fit, aut quando,quis occidit seipsum, quod contingeredolet. 'Impatientia afflictionis, ut Aristobois
Immodico dolore, ut Lucretia Roma-
Metu crudelis mortis suturae, ut Cato
Desperatione, ob nimis uehementem de scelere commi sio poenitudinem , ut Iudas Iscariotes .im Dictv x: Desiderio immortalitatis fiucdar,quod de Cleombroto legitur . 'Ingenti inanis gloriae studio, qd de ei r. . concellionibus Donatistis legitur. ,3 20Proximum seu,quod ex spiritu diabolico, ex ira, odio, inuidia spe lucri,uel ex consilio, hortatu, in stinctu,aut iussu alterius fieri cosueuit. Vittiq; hoc homicidium est illi et tum, & damnabile, & hoc praecepto
Homicidium autem non uoluntarium iliximus esse, quod non ex uoluntate, proposito, aut cum scientia fit. . Hoe quoque diximus esse duplex, scilictheausale,&defensorium. ii l . .s t Homicidiu ea suale est quod casu tantum, ae fortuito tamen eontingit,id quod bifariam contingit. Vnde tu homicidium casuale aliud dicimus esse pure casuale aliud impure easuale homicidiu pure casuale est, quod
nullam culpae speciem secum consert: ueluti eum fabro lignario aut tegulatio in aeditiori loco uictus eausa laboranti aliquod instrumentum .excidit,qno instarius pertransiens oeciditur. Est enim tale homicidium pure sottultum, pureque casuale, omni culpae specie ea Irens rideoque.& omni reatu caret cum ex uolutate opificis non sit progress um, nec factum tale sit quod oeciis
sonis factet culpam prae se ferat.1 t Homicidiu impure casuale est quando rasus illa sor x tuitus
729쪽
teatur, ipsius proditione utcuq; excusat ignorantia.Siuem quis in nocete aut odio, aut spe lucri, aut spe consequedi uel tet in edi, officii. aut spe gratificadi alteri ad nece prodit, hie ab homicidii reatu adeo no exculatur, ut detestabilis etia homicida aestimetur ab eo cui sanguinem innocentem prodidit. Hae proditione occidit Chi istum Iudas proditor,& traditor. Hanc autem aut innocentis, aut miserabilis, aut a Deo amicti proditionem spiritus sanctus uetuit Abse6de, inquit, sigietes,& uagos ne prodas , habitent apud te profugi mei. Esaiae. is. et et Falso testimonio homicidium comittit . quisquisset iens ac uolens cotra alleuius uitam salsa testificatur. Hoe autem falsum testimonium Des adeo est execrabile ut id ipsum olim morte plectendum esse statuerit: Quod uidele licet de Susanna salsis testibus,'qui ob falsum testimoniu e medio sublati sueruui. Et Deuteron. s. Cuna inuenerint salsum testem dixisse eotra fratrε suum meu daeium', reddet ei sicut fratri suo facere enitauit, Se auferes malum de medio aut vide quoq; ma
3 7 Consilio homicidium committit, qui nefario instinctili suasu , hortatuque aliquem impellit ut nece , . caedeq; proximum ὁ medio subripiat. Sie nequissinio consilio suo Caiphas oceidit Christum , de Haetodias
I t Mandato autem homieidium e6 mittitur, 'quando aliquis .aut ela, aut palam, aut subdolEde oceidendo
innoxio mandatu tradit, ipsumq; oecidere iubet. Sic occultε homicidium comisit Saul, quando in andauit Davidi, ut contra Philist os sortiter comitteret praelior sperabat enim ut in eo primus concidetet. i. Reg. I 8. ISie & ipse David occulto homicidio tenebas, quando Uriam pelliteras in praelio caedendum curali i t. Σ. Reg. M. Manifesto autem mandato, & sine dissimulatio. ne Saul oecidit Achimesech,& 18. sacerdotes Domini,
730쪽
quod Dauidem in noeentem suscepissent , ae pauis sent. primo Regum. uigcsimosecundo . Sie quoque reges Israelitarum occiderunt prophetas.Sic Pilatus . occidit Christum. Sic Herodes occidit Ioane. Quin& huiusmodi quoque homicidii reatu hodie obsttingitur, quisquis mandando iubet, ut innocentes, pii, Deumq; timentes, Occidantur, utq; effundatur ipso. Ium sanguis innoxius.1 Sententia deniq; homicidium eommittitur, quax do quis sententia pronuciat, ut occidatur innoxius, quique nulla culpa morte est promeritus. Sic iniqua sententia in nori u occidendum esse deereuit,& pro- nuneiauit iudex ille corruptus , & a Cambyse Rege Persaru uiuus excoriatus. Sic nefariam sententia de elucifigendo innoxio ehristo protulit Pilatus . . Sie quoq; prius sacerdotes,& Phari saei eandem damnationis sententiam in suis Coneiliis, contra innocentem Christum decreuerunt. Sic & ollia iniqua sentelia occiderunt innocentem sanguinem Naboth iu- dices Iezabel, uxoris Achab.
, 'Homicidium mentale est, quod nee facto, nec instrumeto materiali, nec uerbo, sed quod in eorde, ani. mi uoluntate perficitur. Hoc aute mentale homicidium feret nascitur ex tribus corruptet naturae passio. tribus,s. ex ira, ex Odro,&ex inuidia. Ita gignit, aec propellit animu ad uindustam, atque adeo ad sangui-: nis usque emisione, ob quod de is qui statri suo iraia scitur,is coram deo iudicii, metalisque homieidii reus
1. 1 odium, atque inuidia proludunt animi uolunitatem,ad desiderium & humanae caedis propositum: . adeo ut eum in animo perisse cupiat,quem odio pro sequit ur. Ideoque Spiritusiaiustus dicit: Quisquis fratrem suum odit, honueida est. I. Ioan . tertio, deus :