Paraeneses christianae, siue Loci communes, ad religionem et pietatem christianam pertinentes, ... Auctore ... Iodoco Damhouderio, Brugensi, ..

81쪽

batur, accessit ad Ionam,& dixit ei: Quid in sopore

deprimeris 'surge& invoca Deum tuum, si fortE r cogitet Deus de nobis, & non pereamus. Haud dubie assidentibus efauo, totius nauis, omniumq; qui in naui uehuntur salus esse debet curae de cordi. Ad eundem modum intelligitur hic pastoralis, baculus cuius adminiculo sulti Ecclesiastici suu gregem ducere, assistere, defensareq; possent. Hunc baculum ex mandato Dei Moyses praecepit gestare in manibus suis populum Isirael. Sic aure, ait, comedetis illum. Renes uestros accingetis. & calceamenta habebitis in pedibus, tenetes baculu in manibus, & comed tis sestinanter. De hoe baculo ait Zacharias propheta. Haec dicit Dominus exercituum. rid huc habitabunt senes Se anus in plateis Ierusalem,& uiri baculus in manus eius prae multitudine dierum . Huius baeuli subsidio licet transire lordanem. Hic baculus

plus prosuit Davidi u maxima arma, quς i ii tradiderat Saul. Sic scriptura habet Dixit David ad Saul, no possum sic incedere, quia usum no habeo,& deposuit ea, & tulit baculu suu que semp hebat in manibus:& elegit sibi quinque limpidissimos lapides de

torrente,& misit eos in pera Pastoralem, quam habebat secum,& landa manu tulit,& processit aduersus Philistarum. An ne hoc loco su Dda loco potentis uirgae fuit'ut certii, sed tamen pro dubio qui uelint, posiunt mouere. Exemptu Euangelici bellatoris Dauid proponitur, cui plus sunda aut uirga consert ad uictoriam, quam ingens uis armorum. Debet autem hine solidus baeulus,& nodosus no arundineus , ne ruina cotingat. Sicut Ezechiel testatu reliquit. Supertacie terrae cades, no colligeris, neq; craregaberis. Bestiis terrae & uol at ilibus coeli te ad deuorandu dedi,& seiento es habitatores Aegypti, quia ego dias, pro eo quod fuisti baculus arudineus domui Israel. Co-tra de uirga sorti δή baculo victorioso sic prophetat Hieremias. Consolamini eum omnes qui estis in

circuitu eius, dc uniuersi qui scitis no mc eius, dicite, si quomodo

82쪽

quomodo eonfracta est uirga sortis, & baeu Ius gloriosus descende de gloria. Na ut sortis baculus plurimum coducit ad uictoriam,atque gloria m: I ta arudineus etiam Praeterquam quod non iuuat, malum infert. Hoc, 4. Regum, I 8. declaratur. Haec dicit Rex magnus Rex Assyriorum: Quae est ista fiducia, qua nitetis forsitan in isti consilium ut praepares te ad praelium. In quo confidis,ut audeas rebellare an speras in baculo Arundineo, atque confracto Aegypto, super quem si incubuerit homo, comminutus ingredietur manum eius,& perforabit eam. Sic est Pharao Rex Aegypti omnibus , qui confidunt in eum. Idem ab Esaia propheta pronunciatur de baculo arudineo. Tandem pulcher usus atque doctrina de uirga dc baculo a D. Gregorio libro Moralium uicesimo annotatur. Miscenda est laeni tas is ueritati, facie do quoddam ex utroque temperamentum: ut neque multa asperitate exulcerentur subditi, neque nimia benignitate soluantur. Hoc nimirum illa tabernaculi arca significat, in qua eum tabulis uirga simul Semanna erat: quia scripturae sacrae scientia in boni rectoris sit pectore. Sit uirga discretionis, sit manna dulcedinis. Et paulo post. Hinc David ait, virga tua& baculus tuus. &c. Virga enim percutimur,& baculo sustentamur. Sit ergo discretio uirgae quae feriat, sit & consolatio baculi, quae sustentet. Hactenus ille. Neque immerito ueteres Sapientiae dediti Poetae Herculi tribuerunt clavam, & simul ramos Olivae: nimirum ut discrete uteretur claua,& oleuelemetiae affunderet rigidet disciplinae, per quod perpetuus uiror & uigor tranquillitatis, pacis, & scelicitatis consequendus esset. Nimium prolixus fore, si in haee ex patiarer : mihi monstrasse loca satis est, ex quibus haurire licet, quo nam pacto Eeclesiastici Io sese gerant erga suorum gregem .i caeterum cui adhuc grex deest, quamuis artem atque modum palcedi optimE teneat: tamen opus est uerumque ipsum

dictitat, ut si uelit pastoralia serte inbgnia primum Omnium

83쪽

omnium praeuideat sibi de grege, in cuius quidem

collectione nulla opus est virga, nulla adhuc pera, non adhuc duabus tunicis , non pecunia in Zona, non calceamentis, nondum enim ardua, aspera, spinosaque itinera calcanda sunt. Itaque uerissimE ac

optimὸ Christus benedictus mandatum dedit suis Mai. Io

Apostolis, dum eos adhuc non modo ut operarios Luc. IO.

messis, sed ut pastores aliquando futuros dimitteret ad praedicationem Euangeli j. Nolite possidere auruneque argentum, neque pecuniam in zonis uestris non peram in uia, neque duas tunicas, neque calceamenta, neque uirgam: dignus enim est operarius ei

bo suo. Verum factis pastoribus, ut qui iam gregem Ma. Ic. collegissent,dedit potestatem ligadi & soluendi,tra Marii gdidit claues regni coelotu D. Petro,& huius successoribus,aperuit modo accipiedi statera, ut solueret didrachma, iussit ut sacer et sacculos,si no ueterastur, Mat. IIThesauru no deficiente in coelis, quo fur no appropriat, neq; tinea corrupit.Sed ellocuti no desueriat Luci Ix. Christo, neque discipulis eius, quamuis Angeli ministrarent illi,& miraculis omnia gubernaret, suoq; Imperio obedientissima haberet. Iudas enim erat lo Ioan. Inculos habens, colligens ea, quae mittebantur: neque OI3.

uirgam solum postea habuetunt,sed gladium quoq; Iran. Is

ut legitur Ioannis. i 8. Simon ergo Petrus habens gladium,eduxit eum,& percussit pontificis seruum. Pecunias collegerunt, utpote pretia possessionum M. . diuenditarum, Constituerunt diaconos mensarum, Act. 6. Vestimenta suffieientia habuerut,Etenim deposum Act. runt uestimenta secus pedes adolescentis, qui uocabatur Saulus, Si Paulus scribit Timotheo,ut penulam quam reliquit Troade apud Carpum afferat s eum. Collectiones quoque pecuniarum secerunt,si- I. co. Iocut constat ex decimo sexto capite primae Epistolae

ad Corinth. Sicu ip astor, qui grege habet, utitur uirga,baculo, pera, ita haud dubiE Ecclesiastiei in eum gregis constituti uirga habere debet,baculu εἰ per

Virga inqua disciplinae, de qua Pantus ad Haebreos L 1 ait.

84쪽

ait. Fili, mi, noli negligere disciplina Diai, neq; sati geris dii ab eo argueris: que. n. diligit Diis, castigat:

sagellat au te omnem filiu que recipit. In disciplina perseuerate. Hac uirga D. Petrus percussit Simonem Magu, Anania,& Sapphira uxore eius . Hac uirga D. Paulus percussit Elyma magisi , Sc fornicatorem Corinthiacii tradidit daemoni. Ab hac uirga depedetius excomunicationis Ecclesiasticae. Quandoquidetot curis & instrumetis pro grege suo uigilat pastor aequu est et, ut sicut Paulus ait I. Cor. 9. caprie, Quis

pascit grege,& de lacte gregis no maducat Quinimo utcie sit perfluis lanis eius se suosque uestiat. Sed meminerit temper illud Orosii: Boni pastoras est to-dere pecus, no deglubere. Et ad defensione sui, suiq; fregis sciat uera esse illud Christi,Quado inquit misi uos sine sacculo & pera& calceametis, nu quid aliquid defuit uobis λ At illi dixerunt: Nihil. Dixit ergo eis, sed nue qui habet sacculli, tollat similiter& pera& qui no habet, uedat tunica sua,& emat gladiu. Dico. n. vobis, quonia adhuc hoc qd scriptu est, portet impleri in me. Ad haec oportet Episcopu esse hospitale. Quaobre ea materia, per qua hospitalitate exercere potest, illi quoq; subministrada est: ut sicut uirtus hospitalitatis ad uniuersam multitudine pia redundat: ita quoque comuni collatione praebeatur subsidiu & subleuame praestadae huius uirtutis. Qui . n.cupiui de fructu gaudere, debet quoq; Onera perferre & ad labores c tribuere. Porro pastores habet fistulas qui b. de ulceat aures pascetis gregis partim et securior agat parti, ut acilredo pubulo itetior obedietiorq; fiat. Unde sic Vergilius de pastorib. canit.

Mecum una in siluis imitabeare pana canendo. Pan primur calamus cera coniungere plutes. Insiisuit. Pan curat oves, Ouiunis; magistros. Etiast mihi disparibus septem compacta ciculis. Figula, Damarias dono mihi quam dedit olim. Vel adest tibia . Vnde alibi sic idem. Dcipe Manalios mecum mea tibia versius. Enimuero

85쪽

Enimuero Ecclesiastici pastores ueras tibias habent quibus oves suas contineant in securitate,&honitate, de quibus Ecclesiasticus habet cap. o. Tibiae& . Psalterium suavem faciunt melodiam,& superui Eςς. Α que lingua suauis. Nam licet pastores sine tibiis etiaoccinant, iuxta illud: Cantando longos memini me tondere siler. Et illud contra. carmina nulta canam, nam me pascente capelia.. Florentem Itictum, ct salices carpetis amarar. tame.catus Ecclesiasticus loge suauissimus est. Pau- 1'lus namque ait, & nolite inebriari uino in quo est

luxuria, sed impleamini Spiritu sancto,loquetes uobismetipsis in Psalmis, Hymnis & calicis spiritualibus cantantes & psallentes in cordibus uestris, Deo gratias ci gentes semper pro omnibus. Quoties intonat pro Pheta, Catale D no canticu nousὶ bed huius materiae ostiu aperuisse est sylva mostrasse. Illud adda,qd ad maiore custodia sui gregis pastores sociat sibi fidii cane,qui suo latratu oves in officio cotineat& lupos seras'; arceat. Quo et modo illud ab optimis Episcopis sit, si di sertos habet linguaque pollentes Docto res, declamates ad populia ut in probitate pseueret,& a malo declinet, quodq; bono est, faciat, inquirat pace,& persequatur ea, prohibeant lingua a malo, & labia ne loquantur diast. Neque inique se- 'di.

Iam, i eos canibus comparo, dicente scriptura. Lin P .ε.dgua canum tuorum ex inimicis de ipso,Sed & Estaias malos uerbi ydicatores uocat mutos canes, unde sic ait. Canes muti non ualentes latrare, uidentes Nana, dormientes,& amantes somnia, canes impudentissimi nesciuerunt saturi tatem contra se gerunt

boni canes. Tobiae sex to legitur quod Tobias prosectus est,& canis sequutus eum: sic boni canes sequutur praecepta Domini, & pro horum obseruatione nunquam cessant latrare. uod uero antiqua cosuetudo obtinuit, ut haberent canes ad defensione ere 'gis patet ex tricesimqIob. diu caute insit deridet me

E 3 iuniores

86쪽

iuniores tempore,quorum non dignabar patres ponere cum canibus gregis mei. Quanta uero sollicitudine pastor tueatur suum gregem,& ut omni bono simul abundent, Christus paucis expressit, dum in. quit, Bonus pastor ponit animam suam pro ovibus suis. Nisi bene affectus sit pastor erga suum gregem, nihil poderunt Virga, Baculus, pera, gladius, fistula, calciamenta, canis denique & cantus: sicut illo Epigrammate pulchre testatum est. Effuse cernen; fugientes agmine turmas, uir mea nunc inflat cornuaὶ Faunur ait.

Mercenarius nanque et iasi ola praedicta pastora-Ita habeat, in qu u uiderit lupu ueniente fugiet, di pro cantu Euagelico no nisi raucedine habebit. Ataque adeo multum est induita animu paternu synceruq;&amatissimu Salutis populi sui. Quisquis Praelatus fuerit, nisi ex aio bia uelit suo gregi, nisi δ hoest licitus noctes & dies, nisi ola faciat ad sui gregis defensione,& ornatum, frustra utitur disciplina

Ecclesiastica,& caeteris a Deo cocessis ad populu b ne regendum, ad pascedas oues Christi: unde toties Christus in te rrogas dixit D. Petro . Petre amas me pasce agnos meos, pasce oves meas. Ecquid uoluisHaud dubiὰ illud uoluit declarare, quod bonus pastor det ponere anima sua pro Ouibus suis, amare illas si eut Christu: utpote quae Christi sunt partes, atque inde consequetur ut bene poterit pascere ill as. Hoe fecit Petrus, hoc D. Iacobus, hoc Paulus, hoc sancti Episcopi in Ecclesia Christi costituti olim secere, atque etianii faciunt, contra Haeretici, non nisi secunia uenatur, non curan t grege, ut que uel obulo uendant lupis , homines ex uera progenie Iudae enati, digni aeternis gehennae poenis: hi enim omne dissidiu, dissipationem,miserias, bella, credes,atque chaos maloru inducut: illi uero quantis uiribus possunt, prorsus student ea a suo grege propulsare, grege in tuto, tranquillo atque pacato uitae huius a

que immortalis inde statu constituere , ut sit unum ouile,

87쪽

S PIRIT VALI BV s.

ovile, ut agnum uerum sequantur quocunq; tueri & semper eius archi ducis uocem audiant atque concelebrent. Idq; non solum in terra promissionis,aut

ut poetet fingunt in campis Elysiis, sed in coelesti paradiso, ubi pro ii artis laboribus, molestiis, iniuriis, suppliciis ab impiis illatis, flores immarcessibilis coronae dabuntur. Hunc nanque finem certum boni

pastores spectant, atque huc omnia dirignnt, scietes quod nos inmus populus Dei,&oues palcuae eius, ut intrare possimus portas eius in consessione, Matria eius in hymnis, tum si ardua patiantur, consolationem habebunt. Existimo enim , ait diuus Pau- m. tius, quod non sunt condignae passiones huius temporis ad futuram gloria, quae reuelabitur in nobis. His in genere praibatis de hoc themate quomodo se praelati erga suum populum gerant, subiungam loca particularia sacrae scripturae. unde plenisum asylua aperietur, ut qui uelit ad eam accedat, atque inde haurire poterit copiosiorem materiam, plenior c-que intelleAum huius thematis. Paucis nanque declaraui quod sit officium constituti in aliqua dignitate Ecclesiastica, sumptis exemplis ex ipsa rerum natura. Quorum primum suit ab oculo, alteru ab ovibus, tertis a pastoribus desumptum : igitur ne plura quam tria saluti alioqui deliinata pocula praelibem, hic subsistere par &aequum est. Loca autem ad quae lectorem remitto sunt haec.

34 Quis praelatus est constitutus in Eeclesiastiea dign itate Innocentius ait Cap. de summa Trinita,& Cap. de Iud. decernimus, quod praelatus e st large sumen . do omnis qui habet curam animarum, ut episcopi, Abbates, presbyteri ac sacerdotes dicti nimi tu omIrnes. t species praelatorum uenerabili dignitate atqι ordine distinguendae occurrunt, idque bifariam fit,

uel iuxta ueram rei ipsius excellentis naturam : uel iuxta communem opinionem, sensum , atque d clarationem.

88쪽

si quis.

Quantum ad primum sic Ioan es Chrysostomus disset u it,u t hr distinct. o. Multi sacerdotes, Sc pauci sacerdotes. Multi in notet& pauci in opere. Videte ergo fratres quo modo sedetis supra cathedra, qd non cathedra facit sacerdote, sed sacerdos cathedra. Non locus sanctificathoiem, sed homo sanctificat locum. Non Ois sacerdos est scus, sed ois seus est sacerdos. Qui bene sederit sup cathedram, honorem accipit cathedrae.Qui male sederit, iniuriam facit ea thedrae rideoq; malus sacerdos de sacerdotio suo erimen acquirit no dignitate. In iudicio. n. tuo sed est si quidem bene uixeris,& bene docueris, populu instruis: si bene docueris & malὶ uixeris, tui selius codem nator eris. Nam bene uiuendo & bene docedo populu instruis quo modo uiuere debeat: bene autedocendo & male uiuendo Deum instruis quo debeat te codemnare. Idem ait: Quicunq; dest derauerit primatum in terra, inueniet confusionem in coelo, nec inter seruos Christi copulabitur, qui de primatu tractauerit. Nec unusquisq; eorum festinet, quo aliis maior appareat, sed quo Oibus inferior uideatur: qm non qui maior honore fuerit in ter homines, ille est iustior, sed qui fuerit iustus & iserior, ille maior. Hactenus ille. D. Hieronymus eodem do distinguit Commen. in Leuit. Si quis uult esse pontifex, no tam uocabulo quam merito imitetur

Moysen & imitetur Raro: quid enim dicitur de eis, qui n5 deced ut de tabernaculo Diai. erat ergo Moyses indesinenter in tabernaculo Diti. Quid aute ei opus erat ut aliquid aut a Deo disceret, aut ut ipse populsi doceret. H c duo sunt pontificis opera: ut a Deo discat legedo scripturas diuinas, & saepius meditando: aut populum doceat sed illa docear, qu a Deo ipse didicerat, non ex proprio sensu uel humano corde, sed quae Spiritu sanctus docet. Porro si is spiciamus ad coem usitatamq; ordinationem eorum, qui in Ecclesiae dignitatibus praecellunt, ac g Metali ter clerici uocantur, eo la sorte lum dicti, uel

89쪽

uel electione sortis locu explente, tu oecurrunt fa-Crae personae antiqui testamenti aliae & aliae noui testamenti, in illo sacerdotes Aaron, & horum sum-m iis pontifex, Levitae,& Nazaraei: in hoc sacerdores, quorum tum mus pontifex Christus ,& huius

successores usq; in praesentem diem summi pontifices Rom. tu Epi, quoru alij Archiepi, alij Metropolitani,& si aliqua io fuere chorepiscopa, primo presbyteri fuere etiam dicti, nomine paulatim transeute ad sacerdotes minoris administrationis. Tempo

re Sylvestri introducti sunt Cardinales ut collaterales ministri Pontificis summi,& ex quibus Episco- TO. pis adiunctis aliis uacante sede Apostolica sine dilatione eligendus est pontifex: tum abbates, & qui monasteriis praesecti uaria nomina sortiuntur: in is depastores parochiani dicti, horumque Sacellani Sacerdotes oes,in his uerum est, ut in seriores suis superioribns honore exhibeant & obediant, quanquam teste Hieronymo in epistola ad Titum, olim idem presbyter, qui Episcopus,& antequam diaboli instinctu studia uel schismata in religione fierent,&diceretur ego sum Pauli, ego sum Apollo, ego sit Cephae: con filio presbyterorum cor Ecclesiae gubernabatur. Postquam aut unusquisque eos, quos baptizauerat, suos esse putabat, non Chriiti, in toto orbe decretum est, ut unus de presbyteris superponeret

& schismatum semina tolleretur. Sicut ergo presbyteri sciunt se ex Ecclesiae consuetudine, ei, qui sibi praepostus fuerit esse subiectos, ita Episcopi nouerint se magis consuetudine, suam dispensationisdnicae ueritate presbyteris esse maiores, & in coi debere Ecclesiam regere. Hinc idem ad Nepotianum sie seripsit. Esto subiectus pontifici tuo,& ut paren- rem animς ama . Sed Episcopi sacerdotes sciant se esse, no dominos. Honorent clericos quasi clericos, ut ipsis episcopis clericis quasi Episcopis honor deseratur, Scitum est illud oratoris Domiti j. Quur ego te inquit habeam ut principem, quum tu me no hai beas

90쪽

DE PR AE FLATIS

beas ut Senatorem De minoribus ordinibus nihil addo, ut qui dignitatem praelati nondum obtinet, sed huius imperio subiecti sunt. Apud praelatosio itaq; talis debet esse dispensatio regiminis, ut Moral. uicesimo D. Greg. prodidit, ut is qui praeest ea se

circa subditos mensura moderetur, quatenus arridens timeri debeat, & iratus amari. Vt eum nec nimia laetitia uilem reddat, aut immoderata seueritas odiosum. Huc reserri possunt quae in lib. de dignitate sacerdotali D. Ambr & quae D Greg. in suo pastorali,& in Regi stro,& S. Bernard. in lib. cosyderationum. D. Aug. uerba hic quoq; annotanda videntur, ut quae plurimum presbyteros excitare debet, qui ruelint ben Epraeesse. Sic enim in comm . super illud. I. Timoth. s. habet:praesbyteri qui bene praesunt uita & doctrina digni habentur a subditis duplici honore, scilicet ut spiritualiter eis obediant,& exteriora bona ministrent. Boni enim dispensatores & fideles non solum honore sublimi praemiari debensi sed & terreno. ut non contristentur indigentia sumptuum & gaudeant obedientia spi ritualium. Instantior enim ne, si non humilietur inopia,& crescit in illo auctoritas, quum uidet se etiam in praesenti laboris fluctum percipere, non ut abundet, sed ut nodeficiat. Proinde qui praesunt, sicut D. Gregorius testatur,no ex locorum uel generis dignitate, sed morum nobilitate innotescere debent, nec urbium claritate, sed fidei puritate. Adde huc illud D. Hieronymi super Epistola Pauli. I. Timo. s. Tanta, inqui debet esse conuersatio & eruditio pontificis, ut oesmotus, & gressus & uniuersa eius opera notabilia sint: Veritate male concipiat,& ea toto habitu resonet,& Ornatu, iri gcsid agit, quicquid loquis, doctrina sit populorum,debet efficere ut sit operarius, Moperarius dignus mercede: uti Homilia sua. D. Gregorius scribit. Quid nos o Pastores agimus,quando mercede cosequimur.& tame operarij nequaquam

sumustFructus quippe sanctet Ecclesue in stipendio