장음표시 사용
61쪽
amni sit ratione alienum ab aetemitate Objecti voluntatis di vince ad aeternitatem . objecti inmipotentia: talitatem
argumentari sed etiam non legitisnam procedere conusenuentiam ab actibus duobus in aeternitate sis mi decretis ac oraevissis ad eorundem in temptare,cssibilen in eodem momento conjunctionem. Si quampi urina Theolegorum eam amplectuntur sententiam, fore ut extremo die iudicii tota huius mundi machina ad nihilum revocetur. Quamvis igitur
si,us salva hac hypothesii,(de cujus veritate Sacrae literae nos non sinunt dubitare, multominus autem de possibilitate recta ratio, decreverit ab aeterno mundum hunc influxu tuo contervativo iserto itidem momento destinato destituere, attamen non tantum fuit impossibile, ut hujus mundi exulentia ab aeterno abis
rumperetur, quoniam ut supra ad nauseam usque inculcatum
est annit latio rem, quae annihilatur, ad minimum unicum in existendo prius abso visse momentum involvit, quo autem aliouid datur prius illud non esse aeternum certo constat, sed implicat etiam ut stimul in eode puncto&creatio Mannihilatio perisuci possit aut potuerit(confer, essii intellectu diumvirat
one actus decernendi, praevidendi neutra alteram antece ILCum ergo non minus urgens uecessitas, Out demonstratum est rem dependentem ab aeterno creari, vel ternam esse vetet
uuam eande ab aeterno annihilari,nec effectus alius possit produci
a Deo , quam natura rerum permittat, nec Deus aliter remouae produci potest, producendem concipiat, nec producere decernat, cum ipsinas omniscienti voluntas a rerum ratione essentiam divinam modo obseurius modo clarius adumbram te neutiquam possit discrepare,sole clarius est cum Deus mundum producere ab aeterno decreverit&producendu praeviderit non mundum ab aeterno produci non abnuentem vel producibilem cognosci neque ab aeterno producendum ab eo decerna, atq;adeo cum omnipotentia non habeat pro Objecto rem impossibilem, a volunte ad agendum applicetur, scientia dirigatur, etiam a Ter Optimo Maximorem aeternam non potuille creari vel creaturam creatori esse coaevam q. e. Hoc modo omni di hi cub
62쪽
si nate, quae premere poterat sententiam nostrama fundamen-- ii iei iuoi dealbane parietes eauerim est etiam eos ab viii videor, qui ab Iernitate omnipi tenti ad aeternitatem effectus possibil)m argumentantur. Ut adeo alic
CXucnsc moiam graduin promoveamus ad
SECTIONEM II. Quae eam proponit quaestionemri Utrum a Deo per absol creationis vel principalis vel instrimentalis,m vero non e
in . ' Vi aura divinae gratiae coeptis
ii mora adversiariorum immodestia infinitam durationcm Uci cum creatura quodammodo communicantium de-
ru erat, emertimus bimul sit ciuid veri mens augura e- non puteo Democritisatentem sed pene naufragam decumam litisus Oceani fluctibu iactatam Neptuni tui
Liae eripuimus terrisque redditam nitori mo restituitis os lam
pendet tabulam ni nos idem aestus, qui in portum induli
navigationis naus ea confectos in altum ite uiri bA 'pestatumque ac procellarum arbitrio se ieeret ho
et sisset formn vocat, sequendum ac vela
ventis permittenda sint, ista methodus, quam mihi investibulo quam demetendi oculi, sed ad cuius legem navi tati ni cuim i dirigendus, quo tandem in optatum laboris portum pro-
one terminorum simplicium, quoniam ea, quae S a de re-
levant, stat ad naturam causae principalis, instrumentalis,
63쪽
uantum emam cognitio praediti negoti s servit indagana
g. N. . VNeminem autem esse arbitror, qui ignoret, hanc divillaonem causae in principalem, instrumentalem non omnia causarum genera pervagari, sed tantum ad classem effcientium eis referendam iacta autem essiciens meo quidem judicio, ne diversis diversorum expendendis definitionibus res protrahatur est, quae rem aliquam physico influxui natura enim cavisae essicientis in sua latitudine physicam inmoralem complectentis studio brevitatis non exprimitur a potentia activa depem dente producit, Haec cum sit generalis causa efficientis ratio adeoque omnibus iniurioribus aptari debeat, missis aliorum definitionibus partim causam principalem cum prima inluv-mentalem cum secunda confundentibus, partim indolem n rum obscure ac minus accurate declarantibus, discrimen uti iusque in eo censeo collocandum, quod principalis per tuam ipsius intrinsecam potentiam activam flectum producat, causa initiumentalis vero, quae non ex aequo cum principali naturam causae enicientis participat non per suam potentiam ac vam sive activa potentia gaudeat sive non sed per alienam extrinsece sibi communicatam ad effectum producendum applicetur ac alius causae virtute activa causandi etiam exerceat. Ouibus qualibuscunque descriptionibus ab exemplis ingens a cedet lumen. Ita, qui profecto lapide adversarium prosternit, causa principalis est, cum per activam potentiam motum lapidi impresserit, lapis autem instrumentalis, quod licet propius a fuerit hostem, tamen hanc actionem edere non potuillet, ninaliena potentia elevatus Sic gladius, quo alter transfixus est, chalybis laminam manu artificis elaboratam, eaque Ombitudine, latitudine, profunditate gravitate acuamne, gura ceterisq e qualitatibus praeditam, quae ad solvendam corporis continuitatem requiruntur, principali causae ubmmiltravit, hae vicissim ei impetum atque motum ad confodiendum limem largita est eundem hontinuans, donec mucro nolui co
64쪽
pore sit exceptus Nuyniam autem creaturae dependentia a summo unam non tantum ad existentiam ejusquccomationem sed praeterea ad operationes extenditur, cum et causa principialitiam inmus etiam cuminstrumentali, ut sicum omni causa materiali,amstrumentalis enim respectu abis oriecipalis habet rationem causia materialis concurrit Deu ea ultatem induam non modo eadem, tua incidit actione, et
amando iuvando atque efficiendo, ut ab ea corporis vel membra proxime instrumentum contingentis emanaret ni
aerem intermedium non sane magna violentia rumpebat, o nec tandem capiti adversarii allisius deperdito motu, qui etiam
alias sensim languescens iuri debuimi, in terram recidereti Eodem plane imodo in altero exemplo sese res habet. Cui Shuc unicum subiungo, quo non parum ast ertionis mea veritas ac discruuen inter principalem hinstrumentalem potest declarari. Sic , si quidam holia num hominiualm renitentis manum valentior per sumsDam violentiam applicaret ad tertium quendam verberib adiiciendum,ille ouili
do alterius manu usius esset, causia principalis, aha vero, cui quamvis pro virili reluctatus non tamen prohibere potuisset quominus alia sua manu inferretur injuria, etsi potenti XV ahanc actionem eXercendam necessaria non destitutus causa timitrumentalis non vero instrumentum esset, eoque nomine quoniam huMsmodi aetio non mixta sed plane invita est ab omni poena absolveretur. Suffcit enim, quod hic actus at i sitis virtute activa n m sit profectus, sed quantum viribus ac ro-
modo rationem causae principalis, instrumentalis
2 's Job rambratam esse, itina inde liquere existimo,
non tantum causam simpliciter primam, qualis praeter Ter opib
65쪽
optimum Maximum nulla datur nec dari potest, hunc titu him mereri ut causa principalis salutetur, sed etiam in societatem venire causam secundam,quae potentia activa operationes fila exequitur, licet ad producerulos esse has suos requirat comcurium causae primae absque eo ne hilum quidem efficere, lans Restat Igitur, ut dispiciamus , quid pub voce elevari nostrae menti offeratur. Quod non commodius fieri potest , quam si nobis in memoriam revocemus inter alias potentiae
divisiones non ultimum invenire locum, qua ratione esse quum
suorum dispe itur in naturalem&Obedientialem quarum illae resipondet esse ius, qui sub vires narura sua cadita huic vero qui non m suae naturae vires cadit. Utraque novam subit di visionem in passivam tactivam Potentia naturalis activa est, quae essectum vires naturae suae non excedentena prod cit obedientialis activa e contrario, quae esse tiam suas vires excedentem uti tute agentis supernaturalis aut viribus ab ipso eoncossis producit. Potentia naturalis passilva est, quae per a gens naturale, obedientialis passiva, quae non per agens natu, rate ad actuna potest tradiici Quando igitur a creatura sive in genere causae efficientis sive materialis causalitatem exercente talis dependet effectus, quem Vel potentia naturalis assequin
quit, vel qui Subjecti capacitatem potentiam recipiendi naturalem excedit, tunc dicitur elevata esse a Deo; qui ordini nataturae non subjectus per suam abstitutam potentiam viribus creaaturae naturalibus Vel tantum adjicit cumnium, quantus ad ecfectum producendum requiritur, vel quas invenit, virtute dia vina movet, excitato ad agendum applicat, vel etiam a parte Subject operationis defeectum potentiae naturalis supplet illud ita disponendo, ae praeparando, ut levem impulsum creaturae pro sua tenuitate agentis ingens ac supernaturalis mutatio subsequatur. Primus modus agendi habitu variarum exoticarum linguarum Apostolis divinitus insus potest declarari. Comvertendae enim erant tunc temporis gentes, ad saniorem de DEO sensum traducendae. Vivim autem fuerat Numini supremo non viri doctic ingenuarum artium studio positissimis,
66쪽
uti e praetem, quam sibi multo labore ac industria pepere
rant, nobiliores terrarum orbis gentes, unamquamque Trux
inmotae compeliandi instru istis id pie dii, ill aera usi: fi
Pretes, sed suo ore bobuso. suilam alium phae Sris Vm erudirent, cum
erant stult---- : 'OR-m csyriacam, quibus nutriti erant, callerent inguam,&opus siet, ut etiam aliis sensa ani
mi possem exprimereo Spir tu Sanctus 1 pr notitia
m si Cetu offerent dotato ad metris
tuis . 'minudo qui ab ea nascuntur in vo- diri is s. 'di' x dcquiescente actus amoris summi
quibus volutatur, non assurgere e caligine ac tenebris pecca
emendare constituat,ac mysteriis quae ad credendum proponum
pi bens assensum fidei specialis ac sialutaris Ob- dZ yidi amrean apprehendens inque merito ipsius et venian pecc/xorum certiuimam promittat omnelnsalutis aeterna consequendae spem in ipso nice fistat ac animum utim ad divini quminis placitum ab eodem Spiria
tu tingi ac relingi perimittat. Ad hunc secundum moduna e-riam istorias quorundam virorum sanctorum, e regione in
. e et 'breptorum, atque exiguo temporis sipatio in te 2 'd' valle disjunctas translatorum non dubito reterre. Potest etiam haec divina elevandi ratio exemplis a
67쪽
ootentiis naturalibus deSumptis quodammodo ad brari. a. Iem nundava, si ab Hercuae quodam tractatur, majorem potest edere stragem,quam si quispiam valem linarius ac vix ostibus haerens ea utitur. Eadem hecuris, quae findendis lignis adlubetur id invalido praestare renuet, quod alius insigni robore pollens ejus ministerio facile effetet. Sic lapis, acutum c. longe majori vi propelletur, aeremque obstantem rumpet ab homine adulto, quam puero sexenni emissum. Si ergo esseetus,
oui ab eodem instrumento proficiscatur pro diversitate graduum potentiae activae, quibus in naturalibus causia principalis principalem antecedit, modo major, modo minor est quam to illud opus supra omnia, quae naturae viribus concella sunt, eminere, ut concedamus, um est, quod neminem mort
Iium sed ipsum Ter Optimum Maximum totius mundi arctabieectum per hominem sive aliam creaturam, ut causam instrumentalem divinam virtutem ordini naturae non adstrictam, ted
eui omnia, quae rationem Entis habent,subjacent, agendo aperientem agnoscit auctiorem qualis non effectus ab ipsitus omnipotentis dextra robore expectandus est quamvis interim certiim sit, illum Don posse objectum potentiae causiae infir mentalis vel naturalis adaequatum excedere suo tertius mo-Aus elevandi declarari possit exemplo, jam non Occurrit, nec ut arbitror, inventu facile estu interim tamen possibilitas rei sole meridiano clarius elucescit.
Si cum in vestibulo atque limine aliquandiu haesimus, inouo minores causae, quae e prima nascebantur, quibus non e eussis ad verum iter non est, nos detinuerunt; nunc ad ipssa oenetralia viam asse stamus, ipsam causae arcem invadiimus ipsiam ouaestionem inter tot dissicultatum spinas enatam examinis -ucientes. In qua decidenda tot variae Philosophorum concuserunt opiniones, in tot diversias, imo contrarias iterarius orbis
distrahitur sententias, ut qualibet secta cerussam sibi allinente non tantummodo elemo admodum sit dissicilis, sed vere hic locum habeat vulgare ac vetustate tritum proverbium Q x
68쪽
sset capita, pt placita, quot homines, totiensius. Thomas quianas Scholasticorum princeps a Coryphaeus, ut Veriorem amplexus est sententiam,ita eandem quidem mascule propugnat sed vires votis non resipondisse videntur. Ab hoc in qui usdam divortium facit SuareZius, qui hanc quaestionem in sua e ovibus coaluit, membrae resolvens ac cum diversiis cognoscendi principiis conferens, ut cau in principalem puta a DEO depe enutem in agendo non posse elevari ad creandum utraque manu
largitur, ita tamen simul negat eam creaturae impotentiam Iumine naturae posse demonstrari ratus hanc veritatem tantummodo e Theologia revelata nobis innotescere, ration gautem quae hoc uaderent, altius non assurgere, quam ut eminentiam hi us actionis quodaminodo declararent. Duc d ad alte rum membrum attinet, plane a Llioma Aquinate diis irrit non repugnare qum creatura ut causia in Tumentalis ad creandum, illaiberi possit, autumans. Quam posteriorem etiam partein Scheiblerus approbat, qui in eo tamen a SuareZio dissidere videtur, quod cum laic neget tenuitatem creaturae vetam
rem, quo minus creationis possit esse cause principalis lumino natur e posse detegi, ille tamen id esticere tentarii. Omnibus
vero ei oppoluit Durandus non tantum creaturam a Deo
per absolutam omnipotentiam posse elevari, ut sit causa creationis vel principalis vel instrumentalis contendens, sed etiam adversae partis argumenta nonnulla satis feliciter resolvens.
Etsi enim ratiocinium istud ab infinita virtute ad creari dum requisita desumptum , in Quo creaturae hanc insignem praerogati am denegantes ter aliasipem victori e collocarunt. non omini o ac ruemnendum, tamen si ista infinitas ab in finita tis andulo distantia positiva, quod nonnulli faciunt derivatur, tanti ponderis non est, ut pertinacem adversiarium' Possit ad suas partes pertrahere. Recte enim olim Scotus Durandus distantiam istam accurate loquendo non infinitam.
' -- indesinitam appellandam esse
ostenderunt, cum infinito nihil sit magus, hac autem distantia
69쪽
mu est, intere it, Ens autem creaucius talam et is hie distet, quantum dei tura Entis participet ac
eundo mirutum infinite distem,quorum alterum supra alterum infinitis perfectionum gradibus excellit.
Prosius autem Thomas Aquinas ad scopum accedit, ma-iririoue probabilitatis specie suam cymmendat rationem, qui il-ra finitatem virtutis ad creandum necessariae mamma m-
o i e ootentiam ictum intercedente metituriciu inac potentia aliqua ab actu est remota, eo majorret Ui , et e virtus quando ergo tantum interVallum retium inter potentiam ictum, asi ovem traducenda est, heteri ut plane potentia ad actum nullam habeat pro Dram , etiam virtus creandi omnem aliam potentiam sine Tomoortione debet excedere, eaque necessario est infinita; eum an in finit nulla detur proportio. Verumne cnc ciuidem rationem omni exceptione est maiorem Jam duro endit Suareetius, qui argumentum hoc id solummodo robare recte asserit, quod inter virtutem creatricem he- 2 iurem e Potentia materiae nulla saltem intercedat propor
tis non recte inferri, illam infinitam esse simpli-
sed suescere, si sit alterius ac nobili ris ordinis ac me a secundum quid, quam admittere nullum esse incommaiiens arbitratur. Plane autem ridicula est ratio, quam Ochamus adduxis, reaturam non posse elevari, ut sit causa creationis demonstrare conatus, nec etiam huc referri meretur manifestae falsitatis
onvic Legi tamen poterit ap. Suareetuam . O mT-δ mi benevolum teliorem remitto, qui, quae F 3 - m sunt prolata, fusius ibi exposuit, singulis datam miscet et Nolo enim actum agere, nec de cha is describere in p/pyrmi gam
70쪽
S. 6. Sed nec ipse Suareeius, qui censendi us in alio sibi arrogav t, id ipsum in se recusare debet. Non possum enim si en- tu tenebris involvere argumentum ipsius , quo hanc creaturae impotentiaeaea, quo minus influxu cauta principalis possit creare, quam e lumine natura non posse probari contendit, e fide tamen ostendere sed irrito eventu conatur. Putat enim sibi sussicere quod e Sacris literis constet, nullam creaturam In quam ad actum creationis suisse evectam inde porro prono alveo fluere nullam creaturan habere creandi potentiam, siat tem nulla creatura creandi habeat potentiam, sola clarius esse nullam creari posse creaturam lac secultate instructam Ra'tionen ad ait hanc , quia sit talu creatura possibu , constitum eret ase Au ordinem es gradum creaturis P ater eor quin esurit, quia haberet distinctum, altiorem operandi modam , eras pefltimi fel ad persectionem uni persi, ut in eo esset talia creati rarum sed seu gradu et ergo e conberso cum Deus condidit ho universura sine a. . creatura, signum ebs, litam nou contineri in ordine creatu rarum, Mque e possibilem, ideoque a compi ememum nive si non e
.iuere. Si pro conjectura laanc rationem Tenditaret, ferendus esset, nunc autean, cum ipsi coetentis demonstrationi vim talhuit, quam vehetuenter erret, veribus admonendus est. Un- cle enim nausit eam opinionem hanc rerum universitatem ad
Omnis decoris fastigiu Isthse ductam aut per ei md
An ergo omnipotentia divina certis limitibus ac feminis cod, cetur, ut non quam specie nobiliorem ac perfectiorem creatiram possit crearq, m qua sua majestas Mori in radu eluceat An efforum virtute divina aliqua continet i crearura, qua non
m infinitum usque nobilior i thesauri omnii fieri 2 '
lateat ouae non perfectius essentiam DEI imitetur cite uma aliis longe perfectioribus in infinitum possit superari non ne ergo praeter Angelos intra primum septi una conditos, 2 Opdgdii sunt Dropius accedant infinitans tamen gradibus non dicam a Deo,sia ab ultima perfectione