Johann Oldendorpij iur. consult. Tractatus de privata reconciliatione et de iure æquitate

201쪽

precaνis rogantu ereditore ab his,quipignori δε- dount: s debet consifer precarium. Quid igitur est, cum res mea apud me d ponitur, aut cino nomine debet appellaria Respondeo. Restitutio est, dicetur quoniam nihil contrahitur,sed res ad dominum suum redit Potestas autem multa significat, vita . Potestatis 1 de verbor In cat. Hi autem ponitur pro cautia finali de effectu contractus 'EisDem meam fur, qui meigniss ante subripuit, apiam etiam nunc debctum im ignorantem deposuerat: recte dicetur non contrahi depositum qui non ea exsona More uam miistim praedoni resiluere compes. Sed etiamnum ab ignorante domino traditas, qu excaussa depos iumen indebiti dati condictio competit.

Tertia cireumstantia variatur de latrone ad sutem: quoniam frequentius euenire po- test, quod fur deponat apud dominum, sci-

202쪽

licet, ignorans saepenumero euius sit res. quam subripit: quum latro vi aperta rem a ferens videat persenam spoliati,4 vix possit ignorare. Hoc itaque eas sermulto minus habet action em depositi, quam praecedente latro.Imo,sipossessionem corporalem ignorans restituerit surr, aut illius procur tori habet condictionem indebitλ Possent muIto plures cireum stantiae ei ea hune casum alia ex alia variariae propo ni sed Triphoninus relinquit eas aequitati, cum inciderint contentus ostendisse diligenter, quomodo aequitas ex iure& facto fit aestimanda Tali autem modo proponenda est tyronibus iuris. Primum teries facti cuiustibe: frecinentioris Deinde in eo ostendendum

est luminum ius. Demum aequitas e circum

Ranii is Hune enim tractandi iuris ordinem ostendit umbrariiNedam, quae ipsa raro obseruatur: eum in terpretes legum tractant rationem dubitandi, &rationem de ei denis di. In consiliis item, cum primum referunt obiectiones quasdam deinde quam veram putant iuris sententiam sed summo vix digito ista hactenus ostenderunt legule superioris seculi, propemodum ex more er moniali eandem semper repetentes cantile

203쪽

m, si ne ulla cognitione aequitatis hoe estpsint collation iuris, ri. circumstantiarum

. . .

Ex bae itaque prselaraTriphonini disputatione depictam habςmus suis pςnnis aevit tem: quam an ad amussim intelligamus Derieulum iacturi, reuelamus omnes illius cautas quodam v I Quae nam est essiciens caussa aequitatis I Respondeo; Deus, qui naturam humanism neris se condidit, ut omnia quidem de suturis negociis certo praescribere non posset vulo modis tamen noticiam quandam nobis

insculpsit, ut possimus certas aliquas hone statis formulas praescribere generalitex, ad quas omaes factorum sp*cies, quandocum qne incidentes, exigant si arte quadam boni, aequi, hoc est perpeosis atque collatis certa ratione circumstantiis, ut citactum est Caussa materialis quae est 3 Relpondebr Materia, qua fit aequitas, est ius naturae, ius ciuile, boni mores Nam ex bis fit pulchra quaedam a Reipublicae salutaris mixtura per iudicium animi in carruptum Maisteria vero circa quam exercenda est aequut is sunt infinita hominum negocia, scilicet eum lividiant, Tunc enim pro re nataIu

204쪽

ausrecte applieabitur seeuristiam ei eumstan qua ad eautam pertinent Hinc videmus quod toties dieitur: da, plicem esse quaestionem. alteram iuris, ait ram facti. Et, quemadmodum de duplici Ggnifieatrone verborumis rerum dicere sol mus ita iuris quoque cognitindignioris Oct autem prior effι. Vtrum negotium Τ δε- natio int vir uxor aliisque loeis passim in toto tute Nam aquila nihil aliud em quam is x factosecundum qualitatem ei recte co lectum. Et tali modo accipe In facto ius esi sepositum, sicut sipra probauimus. Formalis caussa quae est Respondeo στconferantur diligenter facta iam incidentia , cum circumstantiis suis pertinentibus i quam ad formulas iuris: non aliter, quain π sedificia probari solent adhibita principalia

oribus eorum partibus norma Non potest autem elegantius tradi forma cum exemplis

suis, quam apud Triphoninum, in ι. Bona

das supra vidimus.

Et hine manifeste apparet longa disserea

tia interius aequitatem clus statuit, o dinat, concipit formas de moribus , quos putat in sit frequentes fore taeterum non applina huiusnodi statuta circumstantiis fias quoniam res nondum nat dini nare

205쪽

non potest legistator Aequitas vero dispensa ista omnia. α docet nos, quomodo incr- dentes controuersias sine ulla laesione cel

liter dirimi oporteat.

Caussa finalis Vel essectus qui estὶRespon

deo: Vt seruetur aequalitas humanarum rum,ouae maxime inter se sunt dissimiles:vtque eonseruetur Reipublicae salus, quae in rectis iudiciis plurimum eonsistit,&sic trans alui istud aerumnosum huius vitae momentum, ad gloriam Christivi aeternae vitari.

. IVRE SCRIPTO WE, AN

Aequitate iudicandum,

T IAM quaestionem ommentatores di AR minute tractant, multis altercationibu eonfundunt. in Iliaciunt de iudicis t. i. C. de Drιb. Qiborum locorum quam dicunt antinomsam, dum tentant conciliare, m*gis lyn statuunt, ubi nulla est Nos

206쪽

hodiernis moribus deseruientes parti emta istam dubitationem in tres quaestiones. Prima quaestio, Vtrum C sristianus teraei. Vtatur ad persequendum ius Iuum seriptis letibusa Respondeo Rectissime utitur quiae stereatura Mordinatio Dei, id est, eon- seruatio ciuilis iustitiae. Nam politiens sta tus est Dei opus, etiam sepersonae sint impiae abutantur tali ordinatione Romano II. Non ea pote 3 nsa D . Et Psalm 8 I. Ego dixi Hyesiis, hoe est, gerentes officia diuina ruae sunt, eonseruare iustitiamis iudieia,efendere innocentes, punire delicta, militiam legitimam exercere ad defendendum.

Praeterea Genas,.se praecepit Deus,&ὴ- fuderit sanguinem , ut sanguis rim δε--- per hominem lignifieans, oportere constitui hominem, hoc est, Magistratum, qui poenas sumat de homieissis. Item 2 Paralipo. o. Non hominu exercetis iudicium, sed Domini. Ergo censentur viearij Dei Magistratus. ειν mereges regnant; loquitur enim Solomon de sapientia Dei, item Prouenas Libra pondus iudicisDominisunt .s opera eius omnes ealculi libra: id est, ordinationes politicae leges, iudicia,. eontractus sunt res diuinitus or- dinatae.

207쪽

Quum itaque ita omprehendetis torum

politiam,vere sit opus, bona creatura Deir Christianus ea reuerenter uti potest: ac pro tantis beneficiis gratias igre Deo, quae ad defendendam vitam corporalem non minus necessiriri, quam resiquae creaturae ad viuendum, constituta sint. Neque enim sine defensione iudiciorum retinera vita eo poralis posset Leerrenon agis, quam sine cibovi potu eorpus Non obstantea,qqueex Euangelio sole, taIlegati a phanaticis, de non vindicando. Mattha s. His autem ito voburnum re nu

mala. Et, Percutienti te in maxillam, obverte iLtio alteram. Item . Mattha T. Nolite iudicare, o non iudicabimini. Et,Roma Ἀ.Non Unem

ipsis defendentes. Hae enim, similia non prohibent vindietam publieam,hhoe'quae exercetur a Magistratibus authoritate legam sed priuatam tantum, quae sine ullo permissu legitimo fit. Quia Euangelium, λcut vitam corpora lam non abolet ita nec legem 'ordinationes, sine quibus visa eo poralis constare non potest, vult aboleri. Sed diees: Prophanis legibus quoque im probatur priuata vindicta Leensebitume erugo amplius aliquid exigere saerosandium

208쪽

Nam Euangelium est doctrina de vita aeteruna. spirituali in cordes non de vita montentanea corporali. Ea propter falsa est talis imaginati , multi decipiuntur ea, quasi Euangelium requirat alia quedam e terna opera in hac ciuili vita, quam leges de moribus. Quatenus igitur receptum ivsu cipit publicam,&prohibet priuatain horniis num vindictati : eatenus etiam Euangelium iubet & vetat. Nam utrunque firma seium dicendum est praeceptum. Vindictam autem priuatam Christnitam anxie nominatim prohibet ne quis putet praesenter politias magistfatus praetextu Euangelij tollendos esse. Sicut Iuciae arbI- trabantur Messiam nuasurum esse regna mundi praescistibusMagistratibus vi oppre sis. Et haerebat haec Iudai ea opinio in Anostolii nilo pertinere viam Regesgentium δε-

minantur eorum vos autem nonsic Manifesta

inquit Philippus cositatio in dupli iamperis sonarum, id cet regum e ubditurum seu pria

uatorum. Cum enam regestan una parte sentem

riaponit in opposita hecesse en istelligi personas

Misitis oppositas regi , viaelicet homines priuaros ne partitio seu diuisiotinfundatur. Hyes Ie Regibus itaque Deus coue edit imperant. Contra, priuatis prohibet: Vos,id est, priua-

209쪽

Multo minus obstat , quod Apostolus a Isorinthios: Iam quidem ait deli m an is vobis, quia sit gatu intervs Non enim reri hendit di Iputationem forensem &iudicia: sed obiurgat odium lauaritiam, quum so- Ieat altera litigantrum pars esse iniusta. Et elausula delictum essJ non praedicatur deliatibus verum de caussis itisandi, seu Hante- eedos, consequens. Porro sic argumen latur velut a signo Litigatis: Ergo bunt in ' vobis vitia, iniuriae, mali adfectus Ja- lumniari . Actiones itaque .iu heia approbat ubique scriptura illustribus eneomidsci modo. videat acturus, ut iustam adserat caussam, non odium, fraudes,calumnias.Dere eo st dubium t quia cogitur venire

stam defensionem proponere si eat causidia e iustitiae citrati audem deseruire potest. Et tota iudiciorum cohors habet hie iustixeationem sui status:quem si non intelligant, nihil possunt scire iuris Sarquitatis. Qi; od autem Christianis liceat uti Romanis legibus t Apostoli clare docent Acto. s. QigiaEuangelium non mutat politias, nee imponit gentibusMoaleam ordinationem.

Ideo certu est,noa uti posse legibus pinnium

210쪽

eonuenien tyssim is, suae receptae sua, nec pertinere ad Christianismum Mosaicas leges, nisi quas natura communiter omnes homines docet.

Secunda quaestior An necessarium sit seria petas habere lege. Et breuiter non posset politia sceliciter conseruari, nisi scriptae e Dient Adque constat multis rationibus. I. Homo est fragilis, potest falli, propter corruptam Adae lapsu naturam, omnes ut David dixti sumus mendaces Igitur non esset tutum Magistratui eommittere omnia pro arbitrio statuere sine scripto. Quo pertinet, quod Aristoteles libro E .s dixit:. Non Gomo imperat,sed tro . l. II. Exemplum nobis edidit Deus inveteri

testamento. Nam eum vellet Hebraeos re etiissime inter se consentirer certas leges t lit, ut ex pIaescripto res iudicarent. Qua dereMoses gloriatur coram toto populo, Deu-eeron ua anim inquiens ea alia onrsic iuridita, ut habeat. ramonimis aueiudicia, uniuersam tigem, quam Coproponam hodie

.anta oculos vestros

III. am Magistratuum, quam subditorum interest, ut habeant scriptas leges Ma- gistratuum, quo sciant, quid imperandum Iubditorum, intelligant, quatenus ob-