장음표시 사용
241쪽
Hine est, quod Hadrianus optimus maximusnue Princeps, in hFis restiis semper utitur his verbii: Tu magis potes. Item,
Sed exsententia animi tui exsima oporaeνe I--tem meum ergo delib/νa. Et pleni sunt omnes
iuris eo diees huiusm odi votibus. Iustinianus Novesi P acep . Prasia Constitui. 7. Taptium inqi Hilflua irati sit, ut caussa cur psonana a-qάιtate cognoscM4 Lb eui es quidem , es m xime qua vilioris conditionas homisumsunt inesripto decidas ct diiud es, o mutua inrosei minesTontentioneliberesἰ Forma igitur iudiciorum . qua nune Lmur, neque ordo est, neque processus sed magis eonfusio. Et nullum est in toto iure exem sum, quo probari possit. Nais quid est aliud, quam calumniosa ceremoniarum adique scriptorum altercatio extra omne causissae cognitionem adeo, ut iudex ipse non habeat saepe in manu officium suum exercere in litibus: imo eogitur ad sedentariam audiendi operam, donec omnes istae ceremonia rum praestigiae peragantur. Quoeirca sermularii solent dicere LM a. Ium esse aduoeatum, qui patiatur intra de cem annos litem contestari eum tutore aut eura re ut est apud Speculatorem abominabile exemplum de berto, intit. de exce-
242쪽
ption. 3. Viso quando exceptiones Irist. Dem --tasecundum Vbertum. Eodem modo σε polia
tradit eautelas ad differendum iudieium quem reliqui fere omnes secuti, artem docent iniquitatis sub prettextu proeessiis iudiciarii. Quare verissimum est Pauli dictum,int. Si seruum. 3. Sequitur. 1f. de verbor obligat. Scribit enim hanc quaestionem esse de bono aequo. In quo genere plerunq; sub auctoritate iuris scientiae peisiciose erratur. Sed nonne dices exscriptis litigantium utrinque exhibitis, iudex facilius intelliget eaussam Respondeo: Nullo modo,ut nunc scripta eduntur, praeter omnem formam iuris , barbarie peritalogia, mendaciis refertissima.Enimuero historiam quandam mutitis impertinentibus clausulis descriptam te get iudex: verum negocij,personarum, temporis, aeterasque circumstantias, in quibus posita est aequitas, nihilo magis potest ex illis intelligere, quam si hominem videat laruatum, aut pixidem speciosam, in qua vanenum claudatur. Neque vero Scripturete vas in iudieiis eo pertinet, ut iudex credat verum esse, quicquid scriptum fuerit: sed quo magis teneantur memoria , quae aguntur in sacrosancta iustitiae ossicina:sicut pulchre declarat Iusti-' nia-
243쪽
IOL DE MUR E ET Bianus, Nouel de defenso ciuitat in 'm . Consit. Is . Sed prosequam latius ordinem iudicististium . ut in t elligamus, quam longe his temporibus ab aequitatis seopo aberrauerimus
pertineant adiudicia bene consitura.
TRactant Doctores substantialia via' pellac processus iudiciarii, argute quidem ac summo iure, sed inutili terr quia non secundum aequitarern nempe, quod optimam iuris partem praetermittunt circa Personam iudicis, unde tamen tota vis dependet.Pomponius in ι 26Pos originem.F deor gi. iuris. Per eos inquit' qui iurassicisndo ra- sunt, essectus rei accipitur Parum ess enim im incis itata esse, nisisint qui iura reddereptis e. Itaque existimo, ad iudicii formam substantialem pertinere perpetuo&immutabialiter haee quas principia naturae. I. Ve
244쪽
QUI TATE. it. X. 4.31 Ut inius vocetur ille, qui iudicari debet.
In ius enim vocare est, iuris experiundi ea uian vocare.la.s dein --ωnd. Iustinianus ius si Insit ripam temer litigant. Omniam autem actionum inquit 'insituendarumprincipium ab parte edicti proficiscitur, qua P uredicit de inim vocando Vtiqua enim in priamis aduersarius in ius vocandu ea iden, aasum vocandin, qui im icturata sit. Et Genes.
i. dam , ubi es; sciebat quidem ille , qui nihil ignorat, ubi esset Adam, quid eiciat: sed ad captum humanae societatis voIule
exem.pIum ederes inauditum non esse condemnandum. I l. aditio ad ionis, tu cest, talis intentio actoris ad iudicium exigitur, quae si vera sit, consequatur iurecondemnandum esse reum siue exscripto, siue ex non scripto tractetur caussa.Verba enim ista editio actionis novellit ociosa accipiada sunt sed eum effectu veritatis:ut certo exeo onstes species actionis δέ iudicio partibus Vlpiamis in L I.F. daedendo. Qua quiaque actione agere volet, an, prim εῶν debet. Nam aquissimum urdetur, eum qui acturm in actionem edere: utproinde sciat reus utrum cedere, an contendere vltra is boat Seuerus vi Antoninus mep. C. eodiri
Edita, at fractio steri futura ritis monstrat. 1 Quae
245쪽
Quae verba si ex bono & aequo perpengantur, faciliter cessabunt rixae Doctorum: Annomen actionis in libello sit exprimendum 'certum enim est, ita dicendum aut scribendum esse apud iudicem, ut appareat in spe ciem, quodnam persequendi ius interdere actor voluerit. Et proinde nihil interest, virum id proprio nomine, an certa demon stratione ostendat, iuxta l. Certum eH. F. Sicere.peta condicti. l. Si in rem aliquis, in sisfiarei indicat. l. Nominatim. f. de conditio. s.
AEquum igitur &iustum est, ut iudex neque actoris editionem, neque rei conuenti impugnationem semper admittat sed ipse magis deliberabit quasi mediator inter v-trunque, an teneat intentio. Et si animaduerterit, nullum persequendi ius proponit non dabit iudicium seu actionem , hoc est, non praebebit facultatem apud se agendi.I. r. g. .ls. Si mensDU. moLdixe. Si autem inquit Vlpianus)ex locato fuerit actum:dicendum erit,
nec tenere intentionem. Et in I. I ff. de aleatori.
246쪽
piti auriba audiet mulierem dicentem rcu -rrem, qui de suo dotempromisit , non urserit ad solutionem adde lege vit Cod ut nemo priuar.
Quantus autem in hoc apud omnes nucsit error,quid attinet dicere Digitis indicari possunt tribunalia voluminibus obularium caussarum scatentia. III. Litis contestatio neeessaria est in iudicio. Nam rationaturalis dictat, ut nemo violenter aut tumultuarie obruatur iurisdictione, quae ordinatio DEI est. Romanor 1 Quare, olim certa scientia, solenniter te stibus adhibitis consueuerant accipere iudicium unde litis contestatio est: ita&hodie diligenter bbseruari, apud acta nomina tim describi debet. I. I. C. delitis contesatio.LSadosi resiluatur. I. Ex quibm autem 1 de iudici. Inde Iuriscosi principium iudicii metiuntur ex litis contestationes, ciuae est libertatis finem vero ex sententia,quae facit, , cessitatem. Vbi coeptum.1 eodem tit. LI.F. dera iudicat.
Itaque non habet iudicem , qui seipsum
iudicat,is vult dare unicuique quod debet. Iulianus in I. Huiu odi, insiΤ delegat. I. Sed si consenserint inquit rem communiter habebunt. Consentire autem,ersuastante debent.
247쪽
vel iudice imminente Paulus1 de procura' rari. Si rem ait paratusfit ante litem contesa rampecuniam soluere,procinatorenente, quid feri oportetis Nammtquia i cogi eum iudicium accipere. Terentius Clemens, in I. Ex iudicarum solui.st Iudicat solui. Quodproparte in quit εiu sit, soluere mihipara meri. nomaebet daν mihi in eum iudieium. Neque enimaquum ea, aut iud ni adstringi isti a inficia- gionem compet eum, qui eludiee dare araxus est quantum adu Wius eiusleri rem al
Nos hodie litis comestationem facimus: manem verborum ceremoniam: quum I in seratores Seuerusin Antoninus rem exigat, Onegpeii expositionem, in II et deditis con-. statio. Habet autem duos effectus. Namn primum incipit iudieium,&confirmat. Dei, de ostendit iudiei, in quo potissimum requiratura quitatis censura: IV. aucta praeseritis iudieis cognitio eum primis est de substantia iudicii quam tamen formularii non dignantur inIerpartes iudiarii adnumerare. Siquidem meminisse oportet omnem iudiei rum rimae potestatem. satim atque i semontestara iud cum humeris incumbere coram Deo&hominibus. Iustae a tem cognitionis dux sunt partes.' Alter-
248쪽
Altera, veperfectam habeat iudex caussam eum circumstantiis Altera, ut celeriter eam dissiniat:quia ad officium eius pertinet lites dirimere,ut dicit Iulianus in L Quidam existimauerunt f. Si cert peta condict. Ρtiorem autem cognitionis partem forti- citer absoluet, si utatur saepe interrogatio nibus de his, quae nescit: Cognoscere enim id dicimur,quod antea non sciuimus. Protnde alieni facti circumstantias neque citiuri neque commodius inuestigare licet, quam interrogando inam ob rem sapientissimi legissatores interrogationes adeo frequen tes esse voluerunt; vrapud omnes aeque Magistratus fierent Vlpianus in L Voluit Pratori F. derntemrogationιbm. Qui in iure linquit ris arerroga tus restondit, si aeripiendum ofusu diingistratus populi Romam vel Prasidespr
uinciarum , vel atros iudaces Ius inim eum βο-
mouent alueoponeresseisinterrogationem, dumbium non eis.
249쪽
quibusdam sensu saniore nonforte eo momento Icelm admiserit, nee morbo eim danda in venia, diligente explorabis. Etsi quid tale compereris , cinny Ies nos Ioannes Chrysostomus 23. q. 8.occi at Phineos hominem Cait is reputatum eDidi ad iustitiam Abraham vero non solum homicidatased etiam parricida quodgrauim en effectus Deo magis placuit Petrus geminumΡ-cis homicidium :fuit tamen opus stirituale,quod faritum eri Nonsolum igitur respiciamus adope-- .seda. tempus, s ad caussam, ad volun ratem. Personarum quoque desserentiam, o quacunque aria ipsis operibus acciderunt,diligenti
me inquiramus. Non enim possumus ad verita rem aliter peruenire. GreSOrtusuem, 2. q. I. c.
In primu Si autem in qua tydictumfuerit quia contra ipsum aliqua caussa mota e probata. 7:βMiliter ipsum assente, o pro se rationem reddem te quarendum enti genus caussis, s modus probationis:υ ex hoc ostigera maleas, utrum ad M.
in exilio vel depoνtatione demorari, an certe ad Eccisam velo iumsuum debeat reuocari
Ex quibus omnibus Sole clarius apparet, ae bonis iudicibus facile persuadebitur Ladcognoscendam in iudicio caus m plus tonis ferre unam in te rogationem iudicis quam
visint positiones ut vocant, &articujos litigatorum. Nam iudex interrogando sco-
250쪽
pum intentionis vel defensionis statim potest attingere. At partes euitant verum cauctae scopum,in solum id nituntur, quomodo digressionibus, mentaciis, multitudine aristiculorum imponant iudici Quocirca errant tota via nostri iudiem, qui putant loco interrogationum successiΩse postio nesin articulos partium: ipsi interim sedentariam exercentes functionem prorsus obmutescunt, tantum recipientes scripta, &decernentes sicut formularii diacunt copiasproductorum. Rectius autem muIto Bariolus dicit: νneque ex interrogationibus, neque ex confessionibus introductae sint positiones sed relatis multorum falsis opinionib. tandem concludit: consuetudine magis, quam ullo iure irrepsisse, in I. Vbicunque.F. de interrogu tio. Et in I. et s. Sta obseruari C. de iureiuranis
Breuiter itaque in cognitionibus caussa
rum tanta est rerum varietas, ut Catarat ulldieat , eas etiam in genera facile diuidi non posse nisi summatim dividantur L put-n unume .sf. de vari s extraordina cunia tis. Quare , nisi iudex inter caeteras, quae ad serantur restium vel tabularum probatioines, cxeloiando quoque minterIogari