Wilebrordi Snellii R.F. De re nummaria liber singularis

51쪽

34 NILEBORDVs SN ELLI Vspraestarent, hoc est cilcesimam partem. Tu iacque primum semisses aureorum formati sunt: tunc etiam, quum ad tertiam partem aurei vectigal decidisset; tremesses, dicente Alexandro,etiam quartarios futuros, quod minus non possct. Hache tuis Lampridius.Constat itaq. aureum intcgrum,cuius/ partes erant, siem illis,& tremissis seu triens, ratione partium minorum Solidum csse dictum tecte Isidbtus libri 16 capite 14 Solidus apud Latinos

alio nomine sextula dicitur, quod de iis scx uncia compleatur. Hunc, ut diximus, vulgus aurcum Go- Iidam vocat: cuius tertiam partem ideo dixerunt tremissem. Sox inquam aurei postmodum in uncia, & septuag ni bini in libra. quorum mentio crebra in libris Iuris .ut Codicis libro Io, titulo O, in rescripto Valentiniani & Valentis Imperatorum. Quotiescunque certa summa solidorum pio tituli qualitate debetur, aut auri massa transmittitur, in septuaginta duos selidos libra feratur accepta. da-ὰ tum VI .id.Ianuar. Romae Lupicino & Iovino conis , sulibus. qui fuit annus partae salutis 37o. Quamobrem iam rum, & multo ante aurei solidi E li- bram implebant. fueritque singulorum pondus granorum io6. nisi signantium auaritia aliquot grana rursum succidisset. Huius generis nummorum aliquot pondus hic subiiciam.

grana grana

Gallieni 99 Valentis soMaximiniani a o lGratiani . 9o

Constantii patris Io iValent. Iunioris . 9o. Magnentii 92d Theod, 9o Constantii Iunioris 91 i Arcadii & Honorii so

52쪽

DE RE NUMMARIA

Vix duo ex omni numero ad praescriptum pondus factos vides. omnes ql Iotquot quam videri mihi datum etheodem collineant. Ecce tibi duos tresve cum inscriptione sua

parte Vna , parte altera grana D. N. Valentinianus I Reipublicae datus re- P. aug. stitutor ἀεκινώ sicipiono mnistra victorioum ginans. D. N. Honorius P. P. Victoria auggg,

D.N. Anastasius P. P. Victoria augg.et instasti

Ceterum . posteriores nummi auri bonitate prioris seculi numis non nihil cedunt : vetustissimi cnim auro purissimo constant. Cerse Augustaeus ille nullo nummo ne Edoardaeo quidem nummusis aureus est tib Edoardo Angliae rege olim signa tus) qui reliquis hodie purior censetur, bonitate erat secundus, ut sero aurum obryzum diceres.'Quod ut piratus intelligatur, ratio indicaturae auri paulo altius crit mihi r petenda. Omni auro inest argentum vario pondere, alibi dena, alibi nona, alibi octava parte. In ivno tantum Galliae metallo, quod vocant Albicratense est sexta tricesima portio: ideo caeteris praeest: inquit Plinius de auro nondum aurificum caminis perpurgato: nam quo saepius arsit, proficit ad bonitatem. itaque aurifices nostri quatuor δc viginti bonitatis, seu puritatis auri gradus constituunt, quas caratias Ve Iceratia ipsi vocitant: quorum quartus & vicesimus sit sium mus bonitatis gradus, quod δύο, ryzum dicunt, nullum tamen aurum ad hunc pu- itatis gradum pertingere. id si de monetatio sb-c i lum .

53쪽

tum intelligas, verum fuerit: inuenta enim est ars aurum purum putum p ta estancti, aquae chimicis operibus medicatae beneficio . lianc aquam regia, alii sortem vocant, quod omnia metalla, argentu, ks,ferru, sbio auro excepto, in liquorem resoluat. scorias vcro auri omnes solus ignis nunquam expurgabit : Itaque aurum etiam excoctissimum aiunt expurgari duntaxat ad 13 ceratium , huc' puis ritatis gradum, hoc est,ut aliis verbis idem planius dicam, in auri massa quacunque ut minimum nonagesimam sextam partem esse alieni metalli: In argento autero ut hoc quoque addam) quadragesimam octavam. Itaque cum dicunt aurum essea 8 caratiorum, quartam alieni metalli partem admixtam esse significant. atq. ita in caeteris. Exempla aliquot,prout nummi aurei Belgi ἰαυτονομου oris dinum constitutione superiore anno salutis 16 Istaxati sunt,proponam. Caratii grana

Auriam rotati nobilis Q, nummus ipse pedet i6o Edoardici Ducati Hollandici,& 23- , - 73. Hungarici Coronati Gallici ari. 7LPistqlletti Hispanici ai- TI

Quamobrem ut iam Edoardaei auri indicaturam cum alterius nummi auro instituas, sumendi tantum erunt tibi singulorum caratii, iidemque inter se comparandi. ut si Edoardaeum aurum, ad aurum

coronati Gallici ratio quaeratur, bonitas illius eth

54쪽

DE RE NUMMARIA. 3723I- carat torti, huius autem ar l, aio igitur illius auri masiam aliquam ad huius auri massam palis potadems, eam habere rationem quam 23 ad ari. hoc est in initimis terminis, quemadmodum 39 ad i8, ita se habere aurum Edoardatum ad Gallicum. Sed ponderis ratio hic planc est in uel sa: Nam quia rario melioris auri ad villus est, quae I9 ad I 8, contra ratio ponderis erit ut i 8 ad 39. ut si Edoardarum sit unciarum i 8. Gallicum, Vt illi pretio par sit sumenduin erit unciariami 9. ista enim reciprocatio hic locum habet. Unde facile per proportione concludere licebit. uncia auri Edoa dari, siue Romani quot Gallici auri granis aequiparanda sit. hoc modo, ut i 8 ad I9; ita uncia, lioc est 6 o grana ad quem y concludes 6 1 Τ . id est 6 6 grana fere. Et cum aureus Gallicus habeat pol

dus 7i granorum, aurei 9 B id est ut proxime

' ' aurei Gallici aequabiit ut unciae auri Edoardici, qui sitiat rosui nobiles quatuor.&snguli Edoardari aequantur at Gallicis. Qua re aureus Romanus p6dere sdio grano iv accurariore aestimati e .par erit aureis Gallicis a ' Et propterea Io denarii uni coronato aeqtrales erunt. Eodem modo in aliis quoq. cxperieris . Ut si libeat scire quot Rhenani unciaauri Edoardici vel Romani valeam. aurum Edoarda si est 1 3 : caratiorum, Rhenanum i 8: carastolum, itaq .lli jus ad hoc eodem pondere ratio crit ut 1 ad 183 sue in minimis terminis, ut i 9 ad II. Accontra pondus Edoaidaei is granorum dicis gratia) aequabitur pretio auri Rhenani pondere granorum i 9. unde proportio. Vt is ad I9, ita 6 o grana ad Sio gr ina auri Rhenani: cumque aureus Rhenanus pondus habeat 68 granorum, consta

55쪽

38 NIL Eno D v Si SN ELLI Usa i- aureos Rhenanos, Vnciae auii Edoardaei seu Romani pretio aequari,&singulos Edoarda Os pretio aequari Rhenanis. at l. ita de caetcris; &denari I 8 -ῆ; lioc ei tui proxime S uno Rhenano continc bui Hur. Auri Veio ad argentum valorem etiam aliquando auctu imminutumve, pro utrius isque metalli abundantia& penuria, quotidiana nos experientia docer. Itaque Menadro poetae auri valor fuit tantum decuplus argenti, Herodoto πιαια δει&ιςam γ srcdecuplus;Romanis cum primum argentum signatum fuit septendecuplus; Plinio lib.

39. c. I. duodecii plus: Straboni rursum decuplus, ut i Liuio anno urbis 361. ubi de Hic lorum pace ita loquitur: Pro argento si aurum dare mallenr, darent conuenit,dum pro argenteis decem aureus unus valeret. At sub Honorio & Arcadio vi 71 ad s.

Codicis lib. io titulo 1.Vr pro singulis argenti labris, quinos solidos inferat. Ab limc annis centum vita ad i, nobis in Hollandia hoc ipso labente

anno I 6 Ir, ut Ao ad 3. atque ita ab is, alia. Si in is quoque ratio in caeteris metallis obtines, quorum

Isoxia pro penuria & copia intcndi & remitti so

ent. Honorio S Arcadio impp. tites. 19 codicis lib. io solidus unus viginti libris aeris repetaditur. itaque ratio auri ad ars Vt ιη o ad. l. argenti autem ad aes ut roo ad i. Quae nunc multo mirior est. aeris enim pretiu superioribus annis multum excreuit. Interim illud notandum, in hac comparatione puritatis gradus obseruandos, ut aurum purissa mucum optimo desecatissimoque argento contendaS:. alias enim haec ratio te multum fallet. Et hactenus quidem, monetae Romanae cum aestimatio,ium

pondus re ipsa, dc scribentium autoritate demonstrata

56쪽

DE RE NvM MARIA. 39strata sunto. Externum iriunum a deinceps succedat: Et primo quidem Graecorum: quibus usitata fuerC, Talentum, or mina pro aliqua pecuniae summis, nonnunquam Or pro pondere: ater, obolus, chalam etiam pro numismate. Talentum, τάλυτον, vox Graecis varia notioneVsurpata: proprie pro libra Zygostatica e& bilance. Inde per tropum a continente ad rem contCn-ram transiit, ponderis appensi significationem induit: peculiariter vero definite aliquot librarum polido, in qua significatione, tanquam propria, tandem lite sit. Hoc modo Plinius libri 33 capite 3 Varronis autoritatem appellat: Talentum autem, in litit, .Egyptium pondo octoginta patere Varro tradit. Ita uec Liuius libro ue8 de foedere Antiochi Argenti probi Attica talenta duodecim milliadaia to intra duodecim annos, pensionibus aequis. talentum ne minus pondo octoginta Romanis ponderibus penda, . Vitruvius etiam aliud iro librarum constituit libri io capite at, Agetoris Byzantii testudinem describens. Gubernabant eam homines centum, habentem pondus talentum quatuor mil-- lium,quod fit 48oo oo pondo, quared: visis Sooco per Acoo talenta, singulis cedet pondus leto librarum. Hero Antiochicum quoddam talentii appellatum scribit continere minas Atticas 36O,liis bras autem s Romanas intellige ) 37 s. Talentum quo Moses argenti,aeris,aurique pondera in taber naculi fabrica expendit, fuit minarum Arii carum I 2 o. quem calculum accuratc satis ex prellat Exodi capite 38, commate as & 16. Verba ipsis libet adscribere: Item argentum numeratorum C coetuc ε centum

57쪽

ginta quinque siciis, prout est stans sacer seio istis In singula capita,dimidium,inquam, sicii prout est

si esus sacer,in quemque tianseuntem ad numeratos a nato viginti annos & deinceps, in sexcentos

ter mille quingentos quinquaginta. Hic itaque si des o 3sso deducas duplu 377s, hoc est 3sso dimidios sicios, reliqui oooco dimidii soli facient talenta centum, & 6oco dimidii sicli singular atqui siesum tetradrachmo Attico aequari Iosephus lib. 3 Antiquitatum ludaicarum capite ' docet: quare dimidius sicius drachmis duabusi & 6oco dimidiis est drachmis i ioco: itaque rχo minae Atticae uni talent' Mosaico aequabuntur: quia Iood sach mae, minam facili sar, ut infra dicetur . eodemque pondere paulo post aes appendit. qta Diodorus Siculus libro s libras Romanas ras,talentum vocar. Id elaque Epiphanius tradidit. Verum ista nobis com modius dicentur in mina , ne hic cogamur multa anteuertere. Caeterum ab hac ponderis significatione Talenti appellatio ad num ii matrans. iit: nam cum c certis argenti tibiis cel ta pecuniae summa signaretur, aliquot huiusmodi librarum

58쪽

so mina stateras χs: stater drachmas 4: drachmaobolos 6. Idem c Pollucis capite 6 libri 9 colligere est . Et Suidas qtio l. locum Diodori sciat ob pertinax stu sitam, inde flum laborem cognomen tu inditum e libF de ponderibus eodem

sciasu citat. Hamobrem, Inquam, mina sui talenti est pars sexagesima. Sed quemadmodum talentorum quanta tas diuersa, ita & minarum valor multum dispar: eandemq. inter se analogiam sequuntur stateres, drachmae, oboli, pro ratione talentorum; quorum valorem undique conquirere Operae pretium' exiit imaui. Locus super hac re apud Pollucem illustris extat. Talentum, inquir. Atticum valebat sex mille drachmas Atticas: Babylonium septem mille : AEginariim decem mille Syrum autem mille quingentas, ad Atticae drach mae calculum: quemadmodum & Atticum taleii rum minas Atticas valet go Babylonium 7o: AEgi naeum ioo Herodotus in Thalia Bibylonium ia- lentum septuaginta Eubo icis minis ait aequari: via.dr efiicitur Euboicum talentum cum Attico paria facere. Neque me mouet AElianus bbra i capite

bylonium septuaginta duas minas Atticas. Mihi locus ille suspectus plane, & illa δύο aliunde iterata ex superiore versia, ubi scriptum, misiaino peritia sum habeo, & attent O te et ori ita visum iri nullus dubiro. alioquin malim mu ito Herodoti disertis verbis fidcm adhibere , qui has regio, Des ipsemet obluit ac lia strati ir, quam alieni operis descriptori AEliano. Et si quo namus Herodoti verba cum suo epilogismo congruans, ego non

59쪽

42 WILEBORDVS sNEL Livstam discrepani iam rei, qti,m humanum errorem in causa ponam. Porro autem c reliquis Atticum talem tim, 8o minarum, Proletaraicum, & Antiochicuieti si ad reris pondera referalitur,paria fuisse, Hero mihi autor est; atqui vero cum ad pecuniae

summam, multum disserunt. Est enim Ptolemaici quadruplum, Antiochici autem sesquiquartum,

ών. liue ligi autem hoc loco talemum .Hrticumsona inarum seu maius, paulo post ips,indicat, cum inquit: Tην

Eginaeana, ct Rhodi .cin minam Plolcmaicae quintuplam, insulanam vero, qUce ita vΟ- citatur, esse eius sextuplam. atqui AEgina lim talentum halbebat Atticas minas ioo: quare Ptolemai

cum habuit 1o: dc Atticum, cuius supra mentio' nem fecit, So: unde hoc amplius discis Rhodium

Attici rependi. Apud Athenienses autem talentum duplex, maius cu minus, in viii fui fle, Comico. rum testimoniis manifestum est.' Plautus Mostela lari 1: Si hercle nunc ferat sex talenta magna argenti pro istis praesentaria, Nunquam accipiam. Et ruisum alibi: Alias pro illa me poscit trigilara minas, alias talentum magnum. Huius tamen differens cestimatio non perinde omni Sus in promptu est: aliis alia taxatione eam definientibus. Minus talentum o minarum fuisse. nulli est dubium maius vero alii centum, alii octoginta Atticis minoris

60쪽

i D B R E N v M M A R I A. 4 3 Doris talenti in Inrs circumscribunt. ' Ego sane posteriori non inuitus lubsic ciba: & causam huius sententiae hanc habeo, quod Limus Dcca dis quar-tte libro octauo in scedere Antiochi ita loquatur: Attica talenta duodecim milita dato intra duodecim annos, penssionibus aequIS. talentum ne minus pondo octoginta Romani S ponderibus pendat. Quare Atticum talentum minarum fuit octoginta: mina enim & libram Romanam ut proxime aequales, infra probabitur. Atqui talentum ritticum 6ominarum quoque suille, Veteres, & noui omnes pyiter inculcant. Ideoqtie illud 8o minarum, respectu huius maius heiurn, nemini dubium elle potest. & htite Ptolemaicum ab Herone aequipara ur. Atque ita demum verum est quod Plinius

inquit: Talentum AEgyptium pondo 'ctoginta pa

tere, Varro tradit. mimobrem talenti magni aestimatio ita nobis firmillimis argumentis definita esto. Est vero di alius generis talentum, quod non nude talentum, sed. cum adicestione talentum auri vocatur. Id enim Pollux libri quarti capit

vicesimo quarto monuit: A ureus autem stater pendet duas drachmas Atticas; talentum autem, tres aureos. At Eustatius in Odylleae librum Θ φασὶ σοι

καλουμεν, ψ Pollux magis distincte libri 9 capite 6. Valcbat autem auri talentum tres aureos Atticos Iargenti vero sexaginta minas Atticas. Verba ipi, accurate nobis notanda sunt: nam hic auri talen ulu dc talentum argenti

valore longissime intcr se disiparantur. atque ita Homeri locus ille Iliados 'P de ptiem iis certaminum in Patrocli sun eratione nobis intelligendus r