Thesaurus orthodoxus, et consensus ecclesiae catholicae in controuersia fidei de sanctissimo Eucharistiae sacramento, aduersus Caluinum & reliquos Sacramentarios, ac illos etiam qui vbiquitatem in Christi corpore constituunt. Auctore Dominico Gramine

61쪽

DE Paulus ait. Qua cornm per Oblationem corporis Iesu Christi semel sitiam. i , 'si ζcie panis& vini. Quo vero MM pr. sigurata erat. At vero i Melchisedech rex fulmm

sit m H, Astinde vero etiam rex

ni parietie s et intergeri- carnem si posita es per

faciens δ' uum hominem

ollia 'b duersia in Christi dice

Increpa- Sacerdotium.

sasuerunt ouin ira si

ivntia. Ho eius , . ς Πt,imo defi- Victimae vesth, A siintaccepta, Hrae placuerunt mihi. Sed video

62쪽

Vndiq, parari. Nam scriptum est:Si peccauerit giverse autem quis depopulo terrs, offeret capram sine macula, & adolebit ea sacerdos super al

tetur et, antiquum ita sacrificium Deo acce ptum erat atq; gratum. Ideo Apostolus subta

tu remisisto, sacrificium itaq; illud Deo videgnant Et cum tota sacra scriptura &quem

processit, in huncmudum:Et aliud erat citi

videbatur in eo, aliud quod in tam

Carnis namque asipectus in eo patebazomni

63쪽

Si autem consderauerimus id quoiuin spi-sib illis sacrificiis, nulli dubium esse debebat, sacrificia non ex se, sed ratione rei latitantis in eis, qui est Christus Iesus, po

cata donari. Est enim is, qui unica oblati ne consecrauit in perpetuum eos qui sanctificantur. Sacrificia si quidem illa quantum amnet ad ipsa, neq; culpam relaxabant, neq; animae si des purgabant, tamen apud homines remissa existimabantur, quantum spectat ad qu nidam legis poenam. Cum vero Paulus ait, non enim potest sau-guis taurorum, & hircorum auferre peccata intelli 'ndum est, quantum pertinet ad animae cu'pam, & quum inquit & sine sanguinis etfusione non fit remissio, quod etiam mani eua quum dicit. Omnia sere sanguine pu gantur secundum legem, intelligendum est, quantum ad lationem externam; & corporis purgationem, quod utique manisestat Apo-''us, ait enim. Nam si sanguis taurorum &juvencae aspergens inquite, in 'ς- dii puritatem, quantato massis sanguis Christi.

est ex lolis j Militi m nempe quaerit ex lege: sed ea quae ex fide est Iesu Chi id est,

64쪽

c. . fidem. Et alibi scientes no iustificari hominem ex operuribus lais, sed per fidem Iesu Christi. Quod apposies alibi manifestat. Abel per fidem maioris pretii secrificium obtulit Deo qum Cain:&ita quicunq; salui facti simi a primo

iusto usque ad postremum, omnes testimonio tidei probati inuenti sunt in Christo Iesu. ut hanc de sacramenti institutione tractatili nem ab suam. Maxima ex hac sacrarumenti praefixione diuinae liberalitatis magni ludo apparet, cum enim Deus non tantaemiit si me bonus sed ipsissima sit bonitatis r tio, & natura, maximὸ ipsius liberalitati haec donatio congruit, tum quantum ad doni ex is & excelletiae, ita ut reliqua dona quq nobis largitus est, nulla ratione cum hoc sint comparanda.

'di Deu homini ipsius ima

mem&similitudinem, elum,terram, -

ζis bestias adseruiendum illi. Solem ad l- luminandum, luna & stellas pro noctis commouo,quae omnia facta sicriptura aperia ubi quisquiliis demonstiat. Faciamus hominem ad imaginem & similitudi- sun si λ pQ itatem eorum quae

se δ' in ministerium

cunctis Sentibus.Facit enim oririsblem sivum super

Gen. I.

65쪽

super bonos & malos, & pluit super iustos&

iniustos,&alibi: Deus non sine test onio stam etipsium reliquit benefaciens: dec o dans pluuias & tempora fructifera, implens cibo et laetitia corda nostra, ita ut Psaltes exclamaret, quid est homo quia magnificas eum. Largitus est etiam nobis creaturas illas nobilissimas, mentes i lias coelites, quas Angelos appellamus, in obsequium atq; in ministeri' omnes sint ministratores spiritus, qui minia sterii caussa mittuntur, propter eos qui haer des erunt salutis. Hinc videmus angelos saepὸ

sepius h ominibus impendisse obsequia & mi nisteria,donauit tandem seipsiim. Benedictus Dominus Deus Israel, quod inuiserit,&rede' merit populustium Et multis modisseipsum nobis donauit, in secium nostri itineris. Hic est Deus noster qui ad inuenit omnem viam discipling,& tradidit eam Israeli dilecto suo,&post haec in terris visus est, &cu homi

nibus conuersatus est. Et alibi,Usbiter facie bat per singulas urbes & vicos, praedicans &euangeligans regnum Dei, & duodecim cum illo erant,& qu 'dam mulieres quas sanauerata spiritibus malis,& morbis. Maria quae voca atur Magdalenae, ex qua septem dem onia ex aerant. Et Ioan na uxor Chugae procuratoris Herodis, & Susanna & aliae multa. Et veris socius optimus fuit, quia socios viae latas, verbis optimis refecit, periculis absoluit, in- timo sanavit, & mortuos reuocauit ad vita

66쪽

bargitus est etiam se nobis in seruum nostri indigentiae. Qu i quum esset in fomma Dei lnon duxit rapinam , parem esse cum Deo. Sed ipse se exinanivit forma serui accepta,si milis hominibus factus. Filius hominis non Mat. ro. venit ministrari, sed seruire, &dare animam suam pagamentum pro multis, ego inquit, Luς ι .sum in medio sicut qui ministrat, donauit tiam se in precium redemptionis nostrae. In quo habemus redemptionem, per sanguinem ipsius, remissionem peccatorum ex diu i te ipsius gratia. Et alibi, Et nos quum etiam per offensas mortui essemus, uni vivificauit nos per C HRas T v Μ, cuius gratia estis seruati: Et Seruator de se inquit. Et daret animam sitam in redemptionis precium pro mul

Horum omnium donorum princeps est quum dedit corpu suum in cibum,& sangui'

nem suum in potum.Panis quem ego dabo caro mea est pro saeculi vita. Inquit enim Greia tgorius: Bonus pastor Dominus, animam pro ovibus posuit, ut in facramento nostro corpus suum verteret: Et o ucs quas redemera carnis sitae alimento satiartit, est istae summae

dilectionis est gradus. lytagnum enim est dare se in socium peregrinationis, & in sei

uum necessitatis, maius in precium redetra ptionis, tamen tale donum est cum ἔepa ratione ab eo cui donatur,vertim quum datur 'in cibum, datur ad perpetuum arrabonem, N

67쪽

continuam unionem. Qui manducat meam carnem in me manet,&ego in illo.

Est utique & largitio ea suprema, nedum quantum ad donum ipsum, sed etiam quatum ad dantis nobilitatem, tumq; etiam iptius su scipientis utilitatem. Non enim corpus suum. solu large largitur, sed etia diffundit illud amicis &inimicis, nec malignis subtrahit illud. Magnum est dare magna dona proximis & amicis, maius dare Geruis & ancillis, maximum dare exteris ignotis & peregrinis. Sed longὶ

maius dare inimicis. Appropinquauerunt f per me nocentes ut edan t carnes meas. Quod Iagnu ingratitudinis maxime est. An copiam benignitatis eius, ct tolerantiae ac lenitatis contemnis, ignorans te benignitate Dei ad reli piscentiam duduci. donum hoc sitscipientibus utilissimuni, Deo siquidem conformesessi clmu bonitatis gratia.Ita ut exclamare valea mus. Qus tquot autem receperunt eum dedit eis potestatem filios Dei feri. Qui bonus est, auri et sibi gratiam a Domino. obet autem

quisque seipsum,& ita de pane illo edat,& de poculo ill0 bibat. Nam qui edit& bibit indigne, damnationem sibi ipsi edit, & bibit non

allicernens corpus Domini. Et hec de uastit tione ducta setis esse arbitror. Alterum autem quod examinandum est. quoniam hoc est sacramentum. & facramen a vi in principio diximus, constant rebus Verbis

68쪽

sACRAM EI CHAR. 33

verbis. Et res stini instar materis, & verba in star formae. Animaduertendues duxi, quod huius sacramenti mat 'ia est panis, & vinum. Forma autem sunt, hoc est corpus meum, & M/x super calicem: Hic est sanguis meus. Ait enim in litino Augustinus. Hoc est quod dicimus,quod mo δ' dis omnibus approbare contendimus, sacris cium ecclesiae duobus confici,duobus consta- Contra re, visibili elementorum specie, & inuisibili martyre Domini nostri Iesu Christi carne&sanguine, it xxδα- sacramento & re sacramenti, id est corpore Christi: Est ergo sacramentum &res sacramenti, idem corpus Christi. Sed quoniam saepenumero videmus, Ut quae per se bona fiunt, si non bene quoque tra- 'erentur, boni gratiam amittere. Ideo ne nobis hoc idem accidat, necessarium duxi significare, quomodo hoc sacramentum unum sit. 'Nec veritati obest. aliam esse corporis mat riam, panem scilicet,& aliam sanguinis, vinuduntaxat. Et alia forma consecrari corpus,&alia sanguinem. Est enim unu hoc sacramen tum non unitate simplicitatis, sed integritata ltis, non tamen in ritatis in tertio factae, sed

relatae ad complendum unum signum perfe- ctum. Sunt enim in ipso sacramento duae ma- . 'teriae,seu res, & duplicia verba, seu formae, ex quibus egreditur unum signum perfectum ad Vnum dumtaxat ordinatum quod est ipsa fidelium Vnio, quae efficitur & designatur in ipso corpore mystico. Huius tamen integri C tatis

69쪽

THES AVRVS TE

tatis ratio ex multis unitatibus manifestari po, test exemplo.

Nam dicitur quandoq; illud unum, quod est unum simpliciter, quemadmodu indiuisitabile, ut punctus, & unitas, quod indivisibile

nec actu, nec dinam i est multa. Alio modo appellatur vi/u per continuitatem, quod ta men dina mi est multa, ut linea. Alio modo vnu nunctipatur perseetione, ut ea res que habet omnes partes spectantes ad eius integritatem, ad cuius integritate, quam plurima exiguntur, VivnuS homo. .Et quoniam ad substantiam & usiam Satacramenti quam plurima concurrunt, scilicet materia, forma, di minister, &intentio. Ideo ab ista unitate sacramentum dicitur unum. Illa enim sunt de Sacramenti integritate, quae ad ipsius perfectione requiruntur, ad qua ordinatur. Cumq; hoc sacramentii a Chris o ordinatum sit ad Ipiritalem nutritionem, quae 'corporali refectione signatur, & quoniam ad 'corporis cibatione exiguntur duo,cibusdumtaXat,&potus, hinc est ut ad integritatem tanti sacramenti aliquid sit ut cibus, & aliquid

Vt potus. Corpus enim cibiis est;& sanguis potus. Nisi enim manducaueritis carnem filii hominis, & biberitis eius sanguinem, non ha hebitis vitam in vobis. Est liaque unum hoc lacramentum. Sed propter multiplicem si gnorum diuersitatem plura dicitur ex mat riali diuersitate: Cumque hoc sacramentum

70쪽

tum omnibus ad se requisitis non sit unum in genere, aut naturae specie, veruntame unum est, per quandam Analogiam, seu compara- tionem ad agendam unam operationem completam,quae est resectio spiritalis, ex qua uni late,sacramenti unitas accipitur. Nec nominum multiplicitas unitatem sacramenti tollit ut quida garriunt Nam hoc Sacramentu plures habet significationes. Vna enim habet respectu praeteriti, quia dominicae passionis memoratiuu est, &ita sacrificiuap pellatur,imb vere&solum est sacrificiu.Vni- Heb. io. ca enim oblatione cosecrauit in perpetuu eos qui sanctificantur. Aliam etia sortitur significationem respectu praesentis, unitatis scilicet ecclesiastice &ita comunio seu sy naxis appellatur. Omnes em unum sumus qui de uno pane&de uno poculo comunicamus.Naciscitur& alia significatione respectu futuri, fruitionis scilicet Dei qua praefigurat, & ita viaticum

nuncupatur. Et quoniam gratiam nobis prae bet, & Christum totius gratiae sontem conti net, de cuius plenitudine omnes nos accepi mus, ideo & Eucharistia vocatur. Dicitur etiavi Damascenus affirmat Metalepsis, hoc est

pr assumptio Dei enim filij deitatem & diui

nitatem assumimus. Vocatur etiam panis An- Psal. r. galorum & esca, ita ut qui manducat ex hoc pane, ultra non esurit: Qui bibit ultra non si- itit, quonia mysterium huius da suffulcit gratia,ita reficit intelligetia, ut cilicunq; tante rei