Nouus commentarius in aequatorem planetarum...

32쪽

Problema 9.Τabella augium. N primis,limbus alterat iam fabricato,& aequalis, S pera similis, deducatur: in diuersa tamen materia ab ea,quae praecedenti inseruiebat. Addes vero huic limbo,deserenisti circulum aequalem:inde alium paulo minorem deferente:1nter hos, planetarum auges signabuntur:quarum ta--men, prius certa loca, aut ex Alsensi tabulis, aut quavis alia ratione deprehendes nos quidem,ut discentium laborem, opera nostra leuaremus: illarum loca, anno millesimo quingentesimo tricesimo certissisma futura adnotauimus in hac tabella.

Cum huius tabellae obseruatisie, signa, gradus ac minuta augis cuius planetae, a princia pio arietis in primi mobilis zodiaco seu limabo supputaueris : ipsi supputatiois termino,

ac centro, regulam adamoueto: linea mox res etam,in augium inter

uallo protendes:lineae, planetae nomen,cuius augem cupis adnotare, addisto: ad hoc exemplum. Communem augem laboras scribere:ab arietis imatio,viginti gradus &duo minuta computa:& in extrema parte,ut diximus, lineam protende: cui, augis communis appellationem inscribito: quod, inalsis planetis simili ratione fieri: figura sequentis problematis , necnon Scpraecedentis, edocebit.

muri r

Zodiacorum deseriptio.

Problema ro. Entrorum itaque zodiacos descripturi,Saturni pra modo uis deinde,tertio Martis,quano Veneris S Solis,quinto Mercurii deselibemus. Hos enim, eo, centrorum zodi cos appellamus: quod,cum centra media in eis numerans tur,vera fiunt.In primis igitur,cuna zodiacum centri Sasturni de cribere volueris: tres circulos circinam: qui, cumvlti,no augium, tria distinguent interualla: quorum suprcinum, singulos quosque gi adus: medium,graduum numeros, quinque decemve sese supeαrantes .infimum,signorum numeroς amplectitur. Hi quidem circuit,parti bus inaequalibus diuidentur: idq; duobus modis. Prior, aequante partito, alter quarundam tabellarum obseruatione proficiscitur. Priorem ita v mo dum sequutus,normam,& augi Saturni,& tympani centro,applicatorvi ab auge ad oppositum per tympani centrum,lineam deducas occultam.Cuius c.iij.

Duob'mo,ssis cetroruetodiaei diu tantur.

33쪽

oppositi au

do in linea oppositi augis sigatu . Cur ad cenitru aequatis signadu dira plicata ecce tacitas su σ

Quantitas semidiamestri deseren stas Saturni.

AE VATORIS partem riuae,ab auge Sc tympani cent, o inreicipitur augis lineam vocabi, mus: eZ vero quae eodem centro,& augis opposito clauditur oppositi a gis linea dicetur. Εκ linea deinde q a, in sexaginta partes ante diuisia, sex partes Sc vigintioeto minuta, usu circini sume:cuius altero pede in tympa, ni centro fixo, altero, in oppositi augis linea centrum aequantis signato. In omnibus quippe planetis aequantem habentibus, praeterquam in Mercus1io, tantum centrum aequantis a deserentis centro abesse monstratur: quam tum centrum deserentis, a centro mundi. Idcirco, duplicatam eccentricitastem, ad centrum aquantis signandum accipimus. Deinde,semidiametrum orbis Saturnum deferentis,per septimum problema disquirito:quod fiet,ssex linea q a, in sexaginta partes diuisa, eccentricitatem Saturnes ademeris: quae, ut ibidem innotuit: tres partes 8c quatuordecim minuta continet. Ex linea igitur q a, quinquagintasex partes δύ quadragintakκ minuta, dese rentis scilicet semidiametrum,sumito:& circini pede in centro aequantis toscato, alterum circumagens, Saturni aequantem circinabis: quem, in trecen tas sexaginta partes, 1 linea occulta exorsus,partire. Regula deinde,centro tympani diuisionibus squantis adiunci a,ab inferiori circulo ad augium infimum qui primus est huius zodiaci) lineas ad signorum numeros adnotandos ducito: a tertio quoque ad primum, ut graduum numeri designens tur:& a secundo ad primum,ut singulus quisque gradus describatur,deduocanti ir etiam lineae. Postremo, signoram & graduum numeros i linea op

positi augis incipiendo, iuxta signorum successonem primi mobilis, in imtes utilis ad id dimissis,scribito. Vt proxima figura ponit apte oculos.

35쪽

sgnancto . quorum dictaritias a centro tympani ,ex superiora bus problemati bus facile colliges. Sed tamen,ne, aut nostro labora peperciste, aut rudibus adhuc panini cos 1luille v)deremur: cuiuis planctae distantiana supputau1M Distatuae ita, mus: R huic loco stippulatarn adiecimus. Abest 1 taq; centrum aequantis mi IVG trum Ioire a centro t3 mpani, quin* partibus 8c sexdecim na1ntatis: in Marte, dea

partibus Se quinquagintaquatuor minutis: in Venere duabus partibus' es viguitis tem fere minutis:in Mercurio,duabus partibus S trigintasepte

tiatinites fere minutis .Addamus etiam,vt omnia haec integre traetentur,semidiam i bi si za, tirorum a s Uantium cluantitatem .se Ioue pro isto,aequantis semidiameter,

iiiiiii. septem εἰ quinquaginta partibus & vigintiduobus minusis eonstat: in Marte vero,quatuor S quinquaginta partibus 8c trigintatribus minutis . Uenes ris quidem semidiameter, quinquagintaocto partes, quadraginta septe ferem quib' eomplectitur.At Mercurius,in semidiametro duas S quinquagin

ph hi ta partes & decem fere minuta habet .Pori has partes,sive a centro tympanidia1neti orsi ad centrum aequantis,sitie quas in semidiametris aequantium adnotauimus: ου ς contrici planetarum lineis quae augium nominantur)accipiemus.In Satura no quidem ac Ioue,alineaqa. In Marte abo a linea. In Venere ab in a. Et Soli,5 Vei a lineali a in Mercurio.Non est hic prstereundum,quanqua Veneri& Solineri, siΠgyx' vniim zodiacum tribuedum ante dixerimus: si tamen tympani planities caseo des tibi fiterit, ii uim cui I describenduiri potius nostrum este consilium. Cum, posse. tam inter distantiam centri a tuantis Veneris, & centri deserentis Solem: inter eorum defierentium semidiametros,nonnulla diuersitas reperiatur. Ueneris quidemduplicata eccetricitas,duas partes, vigintifeκ minuta,quinquagintakκ secunda, viginti tertia complectitur: eius deserentis semidiameter quinquagintaocto partes, quadragintasex minuta,vnsi M triginta secunda, quinquaginta tertia. Solis vero eccentricitas,Ptolemaeo authore in tertia diactione cap. quarto non enim in eo eccentricitate duplicata capimus: idq;, circa eius deserentis centru regulati motu desertur duas pa1 tes,vigintinoue minuta,ti ginta sere secticia continet: si augis linea sexagintaduas partes,vis gintinoue minuta, triginta fere secundae non superet. Cu igitur augis linea, ex sexaginta tantia partibus conficiatur:eecetricitati duae partes, vigintitria minuta rigintaduo secunda, unci & viginti sere tertia,deferentisti; semidi metro quinquagintasepte partes,trigintasex minuta, vigintisieptem seclida, triginta nouem tertia tribuentur.quo fit ut nonnil diuersitatis,inter Sol 1s MVeneris deferentiu semidiametros: atq; inter Veneris duplicata,& Solis simplicem recentricitate reperias. Hanc tamen diuersitatem ad aqualitate rediage:aut viri* suu cvt diximus)describe zodiarum: si inter operandu aut mi a

ges ad nimu,aut nullia cupis errorem contingere. Horu tamen zodiacoru initi ea ver lψς' augiu motibus comutatur:qua ratione,c5 auges usqueadeo suo loco motas

resti mutatione, aliquid erroris possit subnata in planetarulocis disquire dis: hoc obseruandu censeo, ut fracto deticulo que in principio arietis dimittendu esse problemate tredecimo dicemus tympansi zodiaconi circuseratur:donec,auges ipsae cis loeis omnino respodeat: in quibus eas an liquo locopulsas,nuper repetimus:at sita mancte tympano in ipsius extra

37쪽

l S: MNx dix idendi modus, tabellarum obseruatione sim

niXus: Iuxta quem zodiaci da uadentur, , lineis oppositosium augium ut in priori incipientes. itur diuisurus, taα bellarum aliquam ingredere:illius quidem planet cuius zodiacum describere intendis: Se per eius sin1strum latus descendens, aut ascendens per dextrum, gradus 8c signa perquire: qu6dque,e regione in area tabellae inueneris, a linea oppositi auigis in zodiaco primi mobilis signorum serie seruata computa: & comput tionis termino, re tympani centro regula adiuncta, a quarto circulo ad prismum,singulis quippe signis, a tertio vero ad primum,quinis quibus graadibus lineas designato. Deinde, unumquodque quinque graduum intera uallum, in quinque partesdiuidito:& regula centro tympani, 8c diuisionubus applicata, a secundo circulo ad primum, singulorum graduum lineas deducito. Et licet haec interualla quinto quoque gradu distincta, in partes inaequales secari debuisse possunt tamen in aequas diuidi parum a vera diuisione discrepando. Nos vero,ad singulos qaosque gradus ne nimis anxie hoc traflasse videremur tabellas minime accommodauimus. Zodiacum igitur Saturni tabellarum obseruatione descripturus, primo, quinque graadus in eius tabellar sinistro latere quaerito: alip quatuor gradus de vigintis piem minuta in area tabellae reperta, ab eius oppositi augis linea, iuκta signorum sticcessionem, in zodiaco primi mobilis numerato: & fini,& tyma pani centro regulam applicans, a tertio circulo zodiaci Saturni ad primum eiusdem, ptimorum quinque graduum lineam protrahito. Deinde, decem gradus in eodem sinauro latere inuestiga: δύ octo gradus & quinquaginta; quin I minuta in are reperta,ab eodem opposito augis numerar& ut prius

lineam etiam deducito quod in signis quot εὐ aliis gradibus facito ut paulo ante praecepimus.

39쪽

AE VATORIS CENTRO VM TABELLAE.

uis.

IosIsro

VO O

29 l

ψOLO

40쪽

LIB. l. 39

Alia zodiacorum descriptio incipientium pene I principio Lisbrae. Problema u. Romptius multo, ae nullo fere labore planetarum Iocareperies:si 1uxta libram, sequenti modo diisti zodiaci inscipiant,ac dividantur. Saturni quidem zodiacus,in qua dragesimo minuto vicesimiquarti gradus virginis : Ic uis,in quadragesimo primo minuto primi gradus librae: - - MarS autem, in trigesimon o minuto noni gradus ii, brae auspicabitur. Venus & Sol eundem zodiacum sortiti,in decimo minuato tertis gradus librat initium sumunt. At Mercurius, in vicesimo minuto vicesiminoni gradus virginis. Sit hoc exemplum in Saturno: tres circulos zodiacum Saturni reddentes, iuxta decimum problema primum educito: ae quantem deinde,ut in eodem problemat circinato: regulam statim, tympani centro, & quamgesimo minuto vicesimiquarti gradus virginis appli cans: a quarto circulo ad primum, in Saturni zodiaco lineam ducito: quae zodiacum incipit Saturni. Ibi, regulae de aquantis intersectionem, puncto

notar a quo exorsus, aequantem lintrecentas sexaginta partes secabis: ac sei,ctionibus & tympani centro regulam applicans, lineas in Saturni zodiacoeκestabis: quod in citato problemate late docuimus. Non aliter,re Inutas planetis suos describemus zodiacos: quibus signorum Se gradaum numeri, filineis, unde zodiaes exordiuntur,iuxta signorum successionem excipiantar: quae omnia, figura quae sequitur patefaciet. Sed cum zodiacorum initia,ut in superiori delcriptione monstrauimus, ad augium motum aliquantulum commutentur: cum ea erit in signis commutatio, ultra loca illis nono proxblemate definita: eosdem zodiacos in altero tympano fabricare conueniet. Illa enim praeceptio quam problemate decimo edocuimus huic secundae dest iptioni minime irnruit. Cognitis itaque augium locis, hoc modo Madiacorum initia reperies: aequationem emtti, per AIsensi tabuIas cum fluxio adde vel minue,perqui1e, n odo medius motus nihil sit: quod si aequatio sit addenda,a libraepti ricipio,obseruato signorum ordine computabitur:&in supputationis termino , zodiacus ille initium sumet, cuius aequationem

supputasti: quod si sit minuenda aequatio:ab eodem principio contra lignorum successionem numerabitur:& ubi numerare desinis:ibi sit zodiaci prinicipium. Exemplum

huius secus

tatis, quos

modo initia zodiacotii reperiatur.