Mathesis Caesarea, sive, Amussis Ferdinandea : in lucem publicam & usum eruditae posteritatis, gratulantibus litteratorum geniis evecta, atque ad problemata universae matheseos, praesertim vero architecturae militaris explicata jussu & auctoritate Au

441쪽

USUS A MUSSIS FERDGANDE Ein Architec iura Civili. Hs p missi tacetjam In menti et um in Am

cbiteotura etiam Cnidi, endere. I. Esto altitudo quaevis proposita, scilicet sipatium in quo propositum sit, integram Columnationem ,una cum Fastigio,& Stylobata constrsiere. Altitudinem spatii, seu parietis, pone transversim inter i I &Ii : transversa interl8.& i8. dabit magnitudinem Fastigii, transversa autem inter 24.& et .dabit magnitudinem Stylobatae; Quod i terstat,competet ipsi Columnae. Esto iterum Columnatio instituenda sine Stylobata,intra spatium propositum. Altitudine spatii collocata transversim inter Iro & lao; Transversa inter so &3o.dabit altitudinem Fastigii quaesitam. II. Proposita jam esto Columna suis ornamentis elaborata,quam Oporteat intra datam magnitudinem accommodare.

Si data magnitudo Columnam excederet Quadrante, jam Pronema per se confectum esset. EN enim Quadrans superfluus, assignaretur Fastagio Columnae. Pariter quoque si spatium excederet , fieret integra Columnatio, cum Fastigio, & Stylobata. Quod si spatium seu altitudo data, aut

442쪽

ju Pari f. insur nodea datae Columnae non multum excederet; persistendum nihilominus foret in proportione designata, & spatio, quod superest, utendum, tanquam Basi, cui tota Columnatio insisteret,ex diversis Architecturae,& Pictoriae exemplis. III. Habitis jam Columnationis partibus, Fa-fligio,columna tylobata, facile est dimensionem caeterarum invenire.

Primum omnium autem inveniendus est Modulus, seu altitudo Basis Columnaris. Pone magnia tudinem Columnae prius repertam, In ordine Corinthio inter Izo & Izo. In ordine Ionico, inter I O 8.δc IO8. In ordine Dorico, inter 96.3c 96. In ordine Tusco, inter 8 dc 8 .

Transversa inter 6 3c 6 est altitudo Basis , Eaque jam divisa in Sextantes; ex quo facile erit habere

IU. Detur fragmentum antiquae Columnae, V g. silium; oporteat vero conjicere magnitudinem Columnae, huic Fastigio debitae. Colloca altitudinem Fastigii transversim inter 3o.& 3O. Transversia inter Iro. zo. dabit magnitudinem Columnae,huic Fastigio debitae. Transversa autem inter6o.& o. dabit magnitudinem Stylobatae, Scc: V. Quod ad reliquos ornatus,facilis erit Op

ratio

443쪽

ψratio ex conspectu Tabulae praemissae: etenim Summam omnium partium, post eas recensitas, serus cimus; intra quam, si collocetur magnitudo partis transversim,respondet nominibvldirectarum, quς in Tabula expressae sunt,aliae atque aliae transversiae quae quaerebantur. Sic esto propositum Fastigium Dorice or irati dum,ejusque magnitudo s.pedum. Quoniam pes plerumque dividitur in i et uncias ; Collocatis unciis inter Ioo 3c Ioo. quae est Summa Numeri substripti Fastigio Dorico) Immotoq; Instrumemto,reperietur magnitudo Regulae inter io,& ro,sex unciarum: Magnitudo Simae miri umiarum,

Et sic deinceps aliarum partium. Sola magnitudo Capitelli Corinthii excedit longitudinem Lineae Arithmeticae; facilis tamen nihilominus erit operatio , si ejusdem Capitelli acciapiatur semissis,ut antehac saepius factum est.

VI. Esto σxor unda Janua, aut Fenestra ex Le gibus ordinis Jonici. Latitudinem Fenestrae quadripartire, magnitudinem autem Quadrantis colloca Transversim inter So.& 8 o. cui ςqualis erit magnitudo Zophori superstantis; Coronae autom magnitudo erit Trans eria inter uo.&Ho.

444쪽

AD APRENDICEM DE

ARCHITECTURA CIVILI.

I. A Rcbitectura quae aedificandi ars ea, aut sicientia LI in civilem dividitur, Misitarem. Civilis aedium

tamen jectat. Muctores qui de Militari hactenussir pser retulimus in Cursu Mathematico hin.M.in' ormio. De Civili non pauci quoque scripsere it ex quibu non indiligenter olim legi Vitruvium,Barbarum, Philandrum, Cς rianum, Leonem Albertum, Palladium, Vignotam, ScammoZZum,Uredemannum, qui babetur inter opera Samuelis Marosiis) Dominum de alios. I nnulla etiam habet Posse-vinus iu Bibliotbeca lib. 1s.cap. 18. Alstedius in Admirandis Mathematicis bb 9. Horumplerique tam procedunt conseruet in raeinate, tantumque intersiae crepant,in ijspraecipue quae ad Columnationes jectant, cae- rerumque aedificiorum ornatum, ut vix mirus, aut ne vix quidem, cum altero conveniat: quod . isnon dis in vi

illam

445쪽

illam disiae civilis Architeoturae partem, quae struammdectat, pertractasse mihi midetur Auctor noster. Consi

tuit enim Primo qutuque consuetos columnarum ordμnes, Thuscum, Doricum, Ionic , Corinthium, Lati nu m seu Compositum,atque ex aliis Mixtum. Adii

autem ex horum ordinum erroribus natin ea rudi isio saeculo, quo Votbi Italiae adiis dominabantur regionia ae, Gothicus appellatur; esus non pauca adhuc mest gia pabsim extant. Secu ndo, Ex quinque hisice Ordinibu , quatuor priores expbcat: quintus enim a certar leges non adfingitur, σ infinitis modis mi ariari potiat. Tertio, Singuiarum Columnatiouum, ac columnarum, tres constituit partes majores, umam,mediam,m imam ireasq; mocat Fastigium, θί-uam,Solobatam. Quam to, Harum trium partium majorum singula in tres abominores subdividit partes. Et Fastigii quidem partessent, Corona, Zopborru, Epistylium: Columnae parte

sunt, vilesium,Scapus, Ba iis: Stylobatae partes,Supem cibum, Bela,ris. Quinto, Has tres quoque major. partium minores triades, in mario alias Fubdividit pamus quasi miuima in Syno Ambitecturae civitas; singularumque nomina latina aut ὰ Latinis Musitata in Gemmauica, cum earundemmensiuris is quo is ordiue, accurate ac distincte enumera si acet,luti nico ectui eri ponit. Sexto denique, antepraedictam Synos praeciapuarum partium hactenus enumeratarum proportastues, tum ad totam columnationem, tum adstiuoicem tradit. 3. Haec

446쪽

36v Pars II. Amusis Ferdi nisa 3. Haesunt quae auctor noster in Appendice flua tranat. uaesi legant. pendant Architecturae canditati γ' amator Leo ortu quo ἀ me recensit uere flu-gulaspartes, tauri ajores, quam minores, cum qμMVorordinum columnis seu Columnationibus Iconisini XIV. constrant , pluo brevi temporis Patio proficient , qμam si longos aliorum Disiursus aut Commentarios ad Fummam defatigationem vique eNomant. . Si cui tamen asia placet partium recensitarum magnitudo, atque proportio, ad banc ab Auctore nostro recensitam minime a pringitur. s. Instrumentistu AMPSSIS FERDINANDEAE suae, in Columnationibus delineandis ex auctoris praesicripto,

Iacilis ea, in ab ipso curissime proposita. ut ejuseem

Ingrumenti ope, eodem columnationes, ex aliorum Auctorum placitis decircinare molet adpraesicripte bispr nos imitationem, baud difficulter id faciet. In animo habebam, singulis columnarum Iconisimi M'partibusanouere uomius con euientra; at quoniam eae juxta proportionem ab Auctorepraeseriptam uonsiunt decircin

ea ut ipsemet Auctor in litteris ad me datis fatetur eo tabore supersidendum fuit: nec enim Nacat alium Iconisimum Fubstituere

447쪽

AD LECTOREM.

Abes quam potuit brevissimam i Declarationem A MUSSIS FERDlNAN D EAE, in Architectura praesertim Militari, & Civili,

caeterisque nonnullis partibus Mathe

Plura haud dubie addi potuerunt, si ita Instrumenti exilitas passa fuisset. Quanquam ex hisce Exemplis intelliges, etsi paucis Lineis in Instrumento descriptis, absolvi tamen plurima Problemata, si proportiones magnitudinum , quae Instrumento incidi poterant, aliunde perspectae sint. Et quoniam Proportionum usus in Mathesi universa est uberrimus, pro-ZZ et inde

448쪽

inde vides, quam prolixe adhuc multa adijci debuerint,si nobisLibrum potius, quam Com ndium dare placuisset. Sic in Arithmetica, Sc Collybistica

paucas tantum MensurasTopicas inter se comparavimus, quae poterant haud

dubie pluribus Lineis augeri. Iam & de Numeris Polygonalibus, & Figuralibus, deque tota Analytica Triangulorum Sphaericorum,quae etiam ipsa comsistit in determinatione quatuor PrOportionalium,mentio facta non est. Forsitan & plura alia,ad Arithmeticam Speciosam, & Graduum, Potest

tumque Comparationes, totamq; TCreticen pertinentia huc referri poterat; quae eonsulto praetermissimus.

Jam & in Geometria de Helicarum,& Conchoideon descriptione, deque

Lineis Conicis multa supererant, quae partim Prop. XcII. attigimus. Tum de Proportione reflexa, deque sectione Linea

449쪽

Lineae, aut Spatii,in Proportionem v riis Legibus illigatam. In Cosmographia item adjici pol rant Lineae plurimae ad Problemata primi mobilis spectantes,sive Universales,

sive Topicae ad certos HoriZontes. In Planetaria deinde, Lineae mediorum Motuum Lunae-solarium,& Circumsolarium. Vidimus & qui Prostapha reticas adjiceret, sed incertis ac fallem tibus vestigiis. In Geographia poterant in easdem

Lineas extendi Canones LoXodromici,& Proportiones Parallelorum ad cim culos maXimos; tum Lineae Gnomonicae, de Horarum & Horologiorum Ratione,Siderumque Ortibus & Occasibus, & quae istuc pertinent. In Statica praeter illas Lineas, quas hic expressimus,addi poterant Centrobaricae,& Bareo-Colymbicae, quarum rude specimen dedimus Prop.LXXIX.

450쪽

Mechanicae item quintupartitae, ad Ponderum magnitudines & velocitates cum Vecte, Trochlea , Peritrochio

comparandaS.

In Optica adijci poterant Lineae Scenicae,& tota Analemmatis,ac Astro- labii Ratio.

In Harmonica,cujus omnino mentionem nullam fecimus, tam variae divisiones Monochordi, seu Regulae Hammonicae, & quae ad Melopoeiam, Crusticam, Auleticam pertinent. Sed ad finem Dissertationis properantibus,satis est,haec digito breviter innuisse: nisi quod inter tot Problemata, MAXIMI & LITTERATISSIMI IMPERATORIS GENIO debita, illud praeteriri non decet, quo nullum majus nobiliusq; nostra, & avorum aetas aspexit, cum abruptam , per tot annos, PACIS ET CONCORDI H LINEAM, ejus