Sancti Aureli Augustini Opera

121쪽

De ciuitate dei lib. XV. cap. 16. 17. 97

Et n0m0n fratris olus I 0bal; hic fuit qui ostendit

psalterium et citharam. Sella autem peperit et ipsa Τ0bel; et erat malleat 0r aerarius aera menti set ferri. 80r0r autem Τ0bel Ν0emma. Huc usque p0r-5 reetae sunt generati0nes ex Cain, quae sunt 0mnes ab Adam 0et0 adnumerat0 ip 80 Adam, septem scilicet usque ad Lamech, qui duarum maritus ux0rum fuit, et 0ctaua est generati0 in filiis eius, in quibus c0mmem0ratur et femina. Ubi eleganter significatum est terrenam ciuitatem usque in sui finem carnales 10 habituram generati0nes, quae marium feminarum que c0niuncti0ne pr0ueniunt. Unde et ipsae, qu0d praeter Euam nusquam reperitur ante diluuium . n0minibus pr0prii8 exprimuntur ux0res illius h0minis, qui n0minatur hic n0uissimus pater. Sicut autem Cain, qu0d interpretatur p088088i0, terrenae c0ndit0r15 ciuitatis, et silius eius, in cuius n0mine e0ndita egi, En0ch, qu0d interpretatur dedicati0, indieat istam ciuitatem set initium et 1inem haber0 terrenum, ubi nihil speratur amplius, qHam in h0c saecul0 cerni p0test: ita Seth, qu0d interpretatur resurrecti0, cum sit generati0num Se0r8H8 e0mmem0ratarum pater,eso quid de fili0 eius saera haed hist0ria dicat, intuendum est.

appareat ad Christum et c0rpus eius, id est ecclesiam, pertinere. q, Et Seth, inquit, natus e8t filius; et n0minauit n0 mensi ius En0s; hic sperauit inu0care n0men D0mini Dei. Nempe clamat adtestati0 ueritatis. In spe igitur uiuit h0m0

122쪽

98 S. Aurelii Augustini

filius resurrecti0nis; in spe uiuit, quamdiu peregrinatur hic ciuitas Dei, quae gignitur ex fide resurr0eti0nis Christi. Ex duobus namque illis h0minibus. Abel, qu0d interpretatur luctus, et eius fratre Seth, qu0d interpretatur resurrecti0 m0rs Christi et uita eius ex m0rtuis figuratur. Ex qua fide gignitur hie ciuitas Dei, id est h0m0, qui sperauit inu0caren0men D0mini Dei. Spe enim salui facti sumus, ait ap08t0lus. Spes autem quae uidetur, n0n est spes. Qu0d

enim uidet quis, quid sperat 3 Si autem qu0d n0nuidemus 8 peramus, per patientiam ex Spectamus. Nam quis uacare h0e existimet ab altitudine saeramenti Θ Num qi id enim Absel n0n sperauit inu0 dare n0men D0mini Dei, cuius sacrificium seriptura tam acceptum De0 fuisse c0mmem0rat 3 Numquid ips0 Seth n0n sperauit inu0eare n0men D0mini Dei de quo dictum est: Suscitauit enim mihi Deus semen

aliud pr0 Abel 3 Quur erg0 huic pr0prie tribuitur, qu0d

pi 0rum omnium intellegitur e880 00mmune, nisi quia 0p0rtebat in eo, qui de patre generati0num in meli0rem partem, h0e est supernae ciuitatis, Separatarum, primus c0mmem0ratur ex0rtus, pra0sgurari h0minem, id est h0minum 80cietatem, quae n0n 80cundum h0minem in re felicitatis terrenae, sed se eundum Deum uiuit in spe folicitatis aeternae 3 Nec dietum est: 'Hic sperauit in D0minum Deum', aut: 'Hic inu0eauit 110men D0mini Dei', sed: sperauit, inquit, inu0stare n0men

7 B0m. 8, 24 sq. 15 Gen. 4, 252 quae 8 . lin. V resurr.J generationis e 8 spes om. e 9 quid sperat V αb p ro; quid et sper. e ρα 19 separatorum Vi commemorator V 20 exhortus V pr0figurari Vi 23 hic ante inuoc.

15 20 25

123쪽

De civitate dei lib. XV. c a p. 18. 19.

legit ad Dei gratiam pertinente: Et erit, 0mnis qui inu0- cauerit n0men D0mini saluus erit. Η00 ipsum enim qu0d dicitur: Et n0minauit n0men eius En08, quod interpretatur h0m0, ac deinde additur: Hic sperauit 5 in u0care nomen D0mini Dei, satis 0stenditur, qu0d n0n in se ips0 spem p0nere debeat h0m0; maledictus enim omnis sicut alibi legitur , qui spem suam ponit in h0mine, ac per h0c nec in se, ut 8it ciuis alterius ciuitatis, quae n0n secundum filium Cain dedieatur h0e temp0ro, id est 10 m0rtalis huius saeculi labente transcursu, sed in illa inm0rtalitat0 bdatitudinis sempiternae.

CAPUT XVIIII.

De significati0ne, quae in En0ch translati0 nem0nstratur.

15 Nam et ista pr0pag0, cuius e8t pater Seth, in ea generati0 0 habet dedicati0nis n0men, quae septima est ex Adam adnumerat0 Adam. Septimus enim ab ill0 natus est En0ch, quod interpretatur dedicatio. Sqd ipse est ille translatus, qu0niam placuit D00, et insigni numer0 in 0rdine generationum, go qu0 Sabbatum e0B8ecratum est, septim0 scilicet ab Adam. Ab ips0 autem patre istarum generati0num, quae discernuntura pr0genie Cain, id est a Seth, sextus est; qu0t0 die laetus est h0m0 et c0nsummauit Deus omnia 0pera sua. Sed huius En0eli translati0 n0strae dedidati0nis est praefigurata dilati0.a5 Quast quid0m iam laeta est in Christ0 capite n0sti 0, qui sic resurrexit, ut n0n 1110riatur ulterius, sed etiam ipse translatus est; restat autem altera dedicati0 uniuersae d0mus, cuius ipse

1 Rom. 10, 13; I0el. 2, 32 7 Hierem. 17, 5 I pertinente es Et eritJ etenim p σ-0. 0mnis enim) omnis quicumque ατ 2 enim ipsum η T in homine V ab es rv; in h0mi

nem ρα f 10 habente Vi illammortalitate V m0rtalit. e 16 ex adam Uabs Domb.; ab adam eo 17 notus V 21 patrem V

124쪽

S. Aurelii Augustini

Christus est fundamentum, quae dissertur in finem, quand00rit 0mnium resurrecti0 Π0n m0ritur0rum amplius. Sive autem d0mus Dei dieatur siue templum Dei siue ciuitas Dei, id ipsum est nee abh0rret a Latini ol0quii c0nsu0tudine. Nam et V 0rgilius imperi0sissimam ciuitatem d0mum appellat Assaraci, B0man08 110lens intellegi, qui de Assarac0 per Troian0s0riginem ducunt; et d0mum Aeneae e08dem ip808, quia e0 duce Tr0iani cum Italiam uenissent ab eis c0ndita est R0ma. Imitatus nam quo est p00ta ille litteras sacras, in quibus dicitur d0mus Iac0b iam ingens p0pulus Hebrae0rum.

De e0, qu0d Cain successi0 in 0et 0 ab Adam generati0nes clauditur, et in p08teris ab 00dem patre Adam N00 decimus inuenitur. Diodi aliquis: 'Si h0c intendebat script0r huius hist0riae in c0mmem0randis generati0nibus ex Adam per filium eius Seth, ut per illas perueniret ad N00, sub qu0 laetum est diluuium, a qu0 rur8U8 00ntexeretur ordo nascentium, qu0 perueniret ad Abraham, a qu0 Matthaeus euangelista incipit generati0nes, quibus ad Christum peruenit aeternum regem diuitatis Dei: quid intendebat in generati0nibus ex Cain et qu0 eas perducere u0lebat γ' Resp0ndetur: Usque ad diluuium quo t0tum illud g0nus terrenae civitatis absumtum est, sed reparatum est ex siliis Ν00. Neque enim deesse p0terit haec terrena ciuitas s0cietasque h0minum secundum h0minem uiuentium usque ad huius saeculi sinem, de qu0 D0minus ait: Filii sa0euli huius generant et generantur. Ciuitatem uer0 Dei peregrinantem in h0e saecul0 regenerati0 perducit ad alterum saeculum, cuius filii nec generant nec gen05 Aen. I, 284; III, 97 27 Lc. 20, 347 qui e 9 sacras liti. O 10 iam V a b e ρ α I; nam p r; tam ν12 ab AdamJ abraham s 15 dicit α auctor ρ 21 tendebat e

23 adsumptum e 24 est om. v 22 huius saec. v

125쪽

De ciuitate dei lib. XV. cap. 20. 21.

rantur. Hic erg0 generari et generare ciuitati utrique c0mmune est; quamuis Dei ciuitas habeat etiam hic multa ciuium milia, quae ab 0pere generandi 80 abstineant; sed habet 0tiam illa ex imitati0ne quadam, licet errantium. Ad eam namque 5 pertinent etiam, qui deuiantes ab huius fide diuersas haeresesc0ndiderunt; secundum h0minem quippe uiuunt, n0n Secundum Deum. Et Ind0rum gymn080phistae, qui nudi perhibentur philosophari in s0litudinibus Indiae, cibi esu et a generando Se cohibent. N0n est enim h00 b0num, nisi cum sit secundum 16 fidem summi b0ni, qui Deus est. H0st tamen nem0 sedisse ante diluuium reperitur; quand0 quidem etiam ipse En0ch

septimus ab Adam, qui translatus refertur es8e n0n m0rtUUS,

genuit fili0s et stias antequam transferretur; in quibus fuit

Mathu8alam, per quem generati0num mem0randarum 0rd015 tran8currit. Qitur erg0 tanta paucitas Successi0num c0mmem0ratur in

generati0nibus ex Cain, si eas usque ad diluuium perduci 0p0rtebat, nec erat diuturna aetas praeueniens pubertatem, quae centum uel amplius ann0s uacaret a fetibus 8 Nam sieto 110n intendebat auet0r libri huius aliquem, ad quem necessari0 perduceret seriem generati0num, sicut in illis, quae ueniunt de semine Seth, intendebat peruenire ad N0e, a quo rurSUS 0rd0 necessarius Sequeretur: quid 0pus erat praetermittere prim0genit08 sili0s, ut perueniretur ad Lamech, in cuius filiis 25 finitur illa e0ntexti0 octaua generati0ne scilicet ex Adam, septima ex Cain, quasi esset inde aliquid deinceps c01100- tendum, unde perueniretur uel ad Israeliticum p0pulum, inqu0 caelesti ciuitati etiam terrena Hierusalem fguram pr0

bant e 24 quutus V 26 in qua si e aliquid inde e 27 per

uenitur ei

126쪽

8. Aurelii Augustiniph0ticam praebuit, uel ad Christum secundum 'arnem. qui est super 0mnia Deus benedictus in saecula supernae Hierusalem fabricat0r adque regnat0r, cum t0ta pr0

0rdine generati0num prim0genit0s fuisse c0mmem0rat08. Quur erg0 tam pauci sunt 3 N0u enim usque ad diluuium t0t esse p0tuerunt, n0n uacantibus usque ad centenariam pubertatem patribus ab 0mei0 g0nerandi, si 110n erat tunc pr0p0rti0nel0ngaeuitatis illius etiam sera pubertas. Ut enim peraeque triginta ann0rum fuerint, cum fili 08 generare c0eperunt, 00tiens triceni qu0niam 00t0 sunt generati0nes cum Adam et eum

eis qu0s genuit Lamech) ducenti et quadraginta sunt anni:

num itaque t0t0 d0inde temp0re usque ad diluuium 110n generauerunt 3 Qua tandem causa, qui haec Scripsit, generasi0nesc0mmem0rare noluit quae sequuntur 3 Nam ex Adam usque ad diluuium e0 putantur anni sequndum c0dices 1108tr0s duo milia ducenti sexaginta duo; seeundum Hebrae0s autem mille 808centi quinquaginta sex. Ut erg0 istum numerum min0rem credamus e8se ueri0rem, de mille sescentis quinquaginta Sexannis ducenti quadraginta detrahantur: numquid credibile est per mille quadringent08, et qu0d excurrit, ann08, qui restantusque diluuium, pr0geniem Cain a generati0nibus uacare p0tuisse ΘSed qui ex h00 1110uetur, meminerit, cum quaererem, qu0m0d0 credendum sit antiqu0s ill0s h0mines per tam mult08 ann08 a gignendis filiis cessare p0tuisse, duobus m0 dis istam 80lutam e88e quaesti0nem: aut de Sera pubertate, pr0p0rti0ne tam l0ngae uitae, aut de filiis qui c0mmem0rantur in generati0nibus, qu0d n0n fuerint prim0geniti, 8ed hi, per qu08 ad

usque V r ρ DOmb.; usque ad a b ep v 22 cain generationibus, omisso progeniem et α, p 24 in h0c, in marg. ex hoc, e

127쪽

De ei uitate dei lib. XV. cap. 21.

0um, quem intendebat auct0r libri, p0terat perueniri, sicut ad N0e in generati0uibus Seth. Ρr0inde in generati0nibus Cain, si n0n 0ccurrit qui deberet intendi, ad quem praetermissis prim0geniti8 per e08, qui c0mmem0rati sunt, perueniri 0p0r-5 tebat, sera pubertas intellegenda restabit, ut aliquant0 p0st centum ann0s puberes habilesque ad gignendum laeti fuerint,

ut 0rd0 generati0num per prim0genit08 curreret et usque diluuium ad humerum ann0rum tantae quantitatis 0ccurreret. Quamuis fieri p08sit, ut pr0pter aliquam Secreti0rem caHSam, id quae me latet, usque ad Lamech et eius fili0s generati0num perueniente contextu c0mmendaretur haec ciuitas, quam dicimus esse terrenam, ac deinde cessaret script0r libri c0mm0m0rare ceteras, quae U8que ad diluuium esse p0tuerunt. Ρ0test et illa esse causa, quur n0n 0rd0 generati0num per prim015 genit08 duceretur, ut necesse n0n sit in illis h0minibus tam seram credere pubertatem, qu0d scilicet eadem ciuitas, quam Cain in n0mino Ε 0eli filii sui c0ndidit, J0nge lateque regnare p0tuerit et reges habere n0n simul plures, sed suis aetatibus singul08, qu08 genuissent sibi Succe88ur08 quicumque regnas-20 Sent. Η0rum regum primus e880 p0tuit ipse Cain, Secundus filius eius En0ch, in cuius n0mine, ubi regnaretur, c0ndita est eluitas; tertius Gaidad, quem genuit En0ch; quartu8Meuia, quem genuit Gaidad; quintus Mathu8ael, quem genuit Meuia; sextus Lamech, quem genuit Mathu8ael, qui est septi-25 mus ab Adam per Cain. N0n autem erat c0nsequen8, Ut prim0geniti regum regnantibus succederent patribus, Sed qu08 regnandi meritum pr0pter uirtutem terrenae utilem ciuitati uel s0rs aliqua reperiret, uel ille p0tissimum sueeederet patri hereditari0 qu0dam iure regnandi, quem prae ceteris filiis

1 perueniri V Domb.; peruenire ab esu 2 Seth .. generationibus Om. e 9 posset e 1 causa esse b 18 potuerint V 22 gaidad Ubo;

bepρα I; meuida α; Manihel v gaid. ad quintus e mathusali, eeras., V 24 septimus est O 26 in regnum αυ quibus, in mar9. qu0S, e

128쪽

S. Aurelii Augustini

dil0xisset. Ρ0tuit autem uiuente adhuc Lameeli adque regnante fieri diluuium, ut ipsum cum aliis 0mnibus h0minibus, eX-ceptis qui in arca fuerunt, quem perderet inueniret. Neque enim mirandum est, Si uaria quantitate numerositatis ann0rum interp0sita per tam l0ngam aetatem ab Adam usque diluuium n0u aequalis numeri generati0nes habuit utraque pr0genies,

sed per Cain septem, per Seth autem decem; septimus est enim, ut iam dixi, ab Adam Lamech, dedimus N0e; et ide0Π0n unus filius Lamech, sicut in ceteris superius, Sed plures e0mmem0rati sunt, quia incertum erat quis ei fuisset m0rtu0 succe8Surus, si regnandi tempus inter ipsum et diluuium

Sed qu0qu0 m0d0 se habeat siue per prim0genit08 siue per reges ex Cain generati0num 0rd0 decurrens, illud mihi null0 pact0 praetereundum silenti0 uidetur, qu0d, cum Lameeli septimus ab Adam fuisset inuentus, t0t eius adnumerati sunt filii, d0nec undenarius numerus inpleretur, qu0 Significatur peccatum. Adduntur enim tres siti et una filia. Uxores autem aliud p 088unt significare, n0n h0c qu0d nunc c0mmendandum uidetur. Nunc enim de generati0nibus J0quimur; illae uero unde Sint genitae, tacitum est. Qu0niam erg0 lex denari0 numer0 praedicatur, unde est mem0rabilis ille decal0gus, pr0fect0 numerus undenarius, qu0niam transgreditur denarium, tran8gres8i0nem legis ad per h00 peecatum significat. Hinc est qu0d in tabernacul0 testim0nii, qu0d erat in itinere p0puli Dei uelut templum ambulat0rium, undecim uela cilicina seri praecepta sunt. In cilici0 quippe r000rdati0 08t pecca-t0rum pr0pter haed0s ad sinistram futur0s; qu0d e0nfitentes in cilleio pr0 sternimur tamquam dicentes qu0d in psalm0

2 serit filii e 3 in area natura e 4 numer0sitas ei 5 ab adamsup. lin. e usque V p; usque ad αbesu 10 fuerat ρ 11 si eae in corr. V 13 quomodo b 15 uideretur V 20 nec enim e 24 trans

gressio e 25 estJ enim e 28 prohedos V

129쪽

De ciuitate dei lib. XV. c a p. 20. 21.

scriptum est: Et peccatum meum ante me e8t Semper. Pr0genies erg0 ex Adam per Cain sceleratum Undenari0 numero sinitur, qu0 peccatum Significatur; et ipse numerus femina clauditur, a qu0 8exu initium factum est peccati, per 5 qu0d 0mnes m0rimur. C0mmi88um est autem, ut et 110luptas carnis, quae Spiritui re8i8teret, Sequer6tur. Nam et ipsa filia Lamech N00mma u0luptas interpretatur. Per Seth autem ab Adam usque ad N0e denarius insinuatur legitimus numerus. Cui N00 tres adiciuntur silii, unde un0 laps0 du0 benedicuntur 10 a patre, ut rem0t0 repr0b0 et pr0batis filiis ad numerum additis etiam du0 denarius numerus intimetur, qui et in patriarcharum et, in ap08t0J0rum numer0 insignis e8t, pr0pter Septenarii partes alteram per alteram multiplicatas. Nam ter quaterni uel quater terni ipsum faciunt. His ita s0 habentibus

15 uideo c0nsiderandum et c0mmem0randum, i8ta utraque pr0genies, quae distinctis generati0nibus duas insinuat ciuitates, unam terrigenarum, alteram regenerat0rum, qu0 m0d0 p08tea si e c0mmixta fuerit adque c0nfusa, ut uniuersum genus humanum exceptis 00t0 h0minibus diluui0 perire mereretur.

M CAPUT XXI.

Qua rati0 ne c0mmemorat0 En0ch, qui fuit filius Cain, t0tius generati0nis eius usque ad diluuium sit c0ntinuata narrati0; 00mmem0rat 0 autem En0s, qui fuit

filius Seth, ad 00nditi0nis humanae principium sit

25 reditum. Prim0 autem intuendum est, quem ad m0dum, cum ex Cain generati0nes enumerarentur, c0mmem0rat0 ante ceter081 Ps. 50, 5

1 ante , in mary. c0ntra, e 6 in spui, lectionibus in spiritu et spiritui es u8is, e 7 n0emma Vep ρ I; n0ema αbv u0luntas p 10 ad neruum V 13 per alteram 8 . lin. e 14 sρ om. e 12 una e 18 sic sit Vi, si ei 19 perire mereretur V α e*; perimeretur b eyp ρ Iperire meretur diluuio v 23 a commemorato en0ch qui filius selli p26 est om. ex 27 VII generati0nes b enumerentur V

130쪽

S. Aurelii Augustini

p08teros eius illo, in cuius numine c0ndita est ciuitas; id est En0eli; e0ntexti sunt ceteri usque ad illum finem, de quo l0cutus sum, d0 nec illud genus adque uniuersa pr0pag0 diluui0 deleretur; cum uer0 filius Seth unus c0mmem0ratus fuisset En08, 110ndum usque ad diluuium additis ceteris articulus quidam interp0nitur et dicitur: Hic liber natiuitatis h0minum, qua die sedit Deus Adam, ad imaginem Dei fecit illum. Maseulum et feminam fecit illos, et benedixit ill0s, et c0gn0minauit nomen e0rum Adam, qua di 0 fodit ill0s. Qu0d mihi uidetur ad h0c interp0situm, ut hine rursus inciperet ab ips0 Adam dinumerati0 temp0rum, quam n0luit facere, qui haec scripsit, in ciuitate terrena;

tamquam eum Deus sic c0mm0neret, ut n0n c0nputaret. Sed

quare hinc reditur ad istam recapitulati0nem, p08tea qHamc0mmemoratus est stius Seth, h01110 qui sperauit inu0caren0men D0mini Dei, nisi quia sic 0p0rtebat istas duas pr090nere ciuitates, unam per h0micidam usque ad h0midi dam nam et Lamech duabus ux0ribus suis se perpetrasse h0micidium c0nfitetur), alteram per eum, qui sperauit inu0caren0men D0mini Dei 3 Η0c est quippe in h00 mund0 peregrinantis diuitatis Dei t0tum adque summum in hae m0rtalitate neg0tium, qu0d per unum h0minem, quem Sane 0cci'i re8urrecti 0 genuit, c0mmendandum fuit. Η01110 quippe ille unus t0tius supernae ciuitatis est unitas, n0ndum quidem c0npleta, sed praemissa ista pr0phetica praefigurati0ne c0nplenda. Filius erg0 Cain, h0e est filius p0880ssi0nis, sevius nisi terrenae 3)habeat n0men in ciuitate terrena, quia in eius n0mine c0Π-dita est. De his est enim, de quibus cantatur in psalm0:6 Gen. 5, 1 sq. 16 Gen. 4, 26 18 Gen. 4, 23

1 in Om. e 4 commemoratur fuisse V 6 quidem Vi 13 tamquam eum deus sic comm0neret p; tamquam eam ea PD deus sic c0mmem0raret V reli. v Domb. 18 suis se fuisse Vi 23 unius V 26 eainhoc filius omisso est e 27 quia V ab epr ρα Domb.; qui I; quae v in Um. p 28 etenim est e