장음표시 사용
201쪽
De ei uitate dei lib. XVI. cap. 26.
Deus ad Abraham: Sara ux0r tua, non appellabiturn 0men eius Sara, Sed Sarra erit n0men eius. Benedicam autem illam et dabo tibi ex ea filium, et bone dicam illum, et erit in nati0nes, et reges gen-5 tium ex e0 erunt. Et pr0cidit Abraham super faci0m suam et risit et dixit in anim0 su0 di coiis: Si mihi centum ann0s habenti nascetur filius et si Sarra ann 0rum n0naginta pariet 3 Dixit autem Abraham ad Deum: Ismael hic uiuat inio c0nspectu tu0. Dixit autem Deus ad Abraham: Ita, ecce Sarra uxor tua pariet tibi filium, et u0cabis
n0men eius Isaac; et statuam testamentum meum
ad illum in testam sentiam aeternum, ess0 illi Deus hi s0mini eius p0st illum. De Ismael autem esse Θ15 exaudivi te; ecce benedixi eum ot ampliabo illum et multiplicab0 eum ualde. Du0 decim gente S generabit, et dab0 illum in magnam gentem. Te Stamentum autem meum Statuam ad Isaac, quem pariet tibi Sarra in temp0re h00 ad annum SeqHentem. q6 Hic aperti0ra pr0missa sunt de u0cati0ne gentium in Isaac, id est in fili0 pr0missi0nis, qu0 significatur gratia, n0n natura, quia de sene et anu sterili pr0mittitur filius. Quamuis enim et naturalem pr0ereati0nis excursum Deus operetur: ubi tamen euidens 0pus Dei est uitiata et cessante natura, ibi euidentiusqs intellegitur gratia. Et quia h00 110n per generati0nem, Sed per regenerati0nem futurum erat, ide0 nune imperata est circumcisi0, quand0 de Sarra pr0missus est filius. Et qu0d0mnes non 80lum sti08, uerum etiam Seru0s uernacul08 et
emtici0s circumcidi iubet, ad 0mnes istam gratiam pertinere ad testatur. Quid enim aliud circumcisi0 signiscat quam naturam
t 6 generauit g 17 gentem magnam O 22 ano V 26 futuram V)nunc om. pi impetrata V 27 qu0 e
202쪽
exuta uetustate ren0uatam 3 Et quid aliud quam Christum 0ctauus dies, qui hebd0made e0npleta h00 est p08t Sabbatum,
resurrexit 3 Ρarentum mutantur et n0mina: 0mnia r080nantn0uitatem, et in testament0 uetere 0bumbratur n0uum. Quid
est enim qu0d dicitur testamqntum uetus nisi n0ui sequitati03 Et quid est aliud qu0d dieitur nouum nisi ueteris reu0lati03 Risus Abraha0 exultati0 est gratulantis, n0n inrisi0 diffidentis. Verba qu0que eius illa in anim0 si10: Si mihi centum ann0s habenti nascetur filius et si Sarra ann 0rum n0naginta pariet, n0n sunt dubitantis, sed admirantis. Si quem uer0 m0uet qu0d dictum 6st: Et dab0 tibi di soni initu0 p0st te terram, in qua tu inc0la es, 0mnem terram Chanaan in p0s Se 88i0nem aeter Bam, qu0m0d0 aecipiatur inpletum siue adhuc expedietur in plendum, cum p088088i0 quaecumque terrena aeterna quilibet genti esse 110n p08sit: sciat aeternum a n08tris interpr0tari, qu0d Graeci appellant αli ou, qu0d 9 8900ul0 derivatum est; HG,9 quippe Grne de Saedulum nuneupatur. Sed n0n sunt ausi Latini h0 edidere saeculare. 110 l0nge in aliud mitterent sensum. Saecularia quippe distuntur multa, quae in h00 8aecul0 Sic aguntur, ut breui etiam temp0r0 transeant: Κύωου autem qu0d dicitur. aut n0n hab0t fin0m aut usqu0 in huius saeculi tenditur finem.
De ma Seut 0, qui si 0 et au0 die n0n fuerit ei reum ei SH 8, perit anima eius, quia testamentum Dei dissipauit.
dictum est: Masculus, qui 11011 ei reuincidetur carnem 28 Gen. 17, 14
203쪽
Do ciuitati e dei lib. XVI. cap. 26. 27.
genere eiu8, quia te Stamentum meum dissipauit eum haste nulla culpa sit paruuli, cuius dixit animam perituram, nec ipse di88ipauerit testamentum Dei, sed mai01 08 5 qui eum circumcidere 110n curarunt; niSi quia etiam paruuli n0n Sedundum Suae uitae pr0prietatem, sed Secundum c0mmunem generis humani 0riginem 0mnes in ill0 u 0 testamentum Dei dissipauerunt, in qu0 0mnes peccauerunt. Multa quippe appellantur testamenta Dei exceptis illis du0bus ma-iο gnis, uetere et n0u0, qu0d licet cuique legend0 00gn080ere. Testamentum autem primum, qu0d factum est ad h0minem primum, pr0laet0 illud est: Qua die ederitis, m0rte m0ri0mini. Unde seriptum est in libr0, qui ecelesiasticus appellatur: Omnis ear0 sicut uestis uote rescit. Testamentum 15 enim a saecul0: M0rte morieris. Cum enim lex quidenti0rp0stea data sit, et dicat ap0st0lus: Ubi autem n0n est te X, nec praeuaricati0, qu0 pact0 in psalm0 qu0d legitur uerum est: Ρraeuari dat 0res aestimaui omnes pecca-t 0res terrae, nisi quia 0mnes legis alicuius praeuaricatae 20 Sunt rei, qui aliqu0 peccat0 tenentur 0bstricti 3 Quam 0b rem si etiam paruuli, qu0d uera fides habet, na8cuntur n0n pr0prie sed 0riginaliter peccat0res, unde illis gratiam remissi0nis peccat0rum necessariam e0nfitemur: pr0fect0 e0 m0d0, qu08unt peccat0res, etiam praeuaricat0res legis illius. quae in 25 paradi80 data est, agn0scuntur; ut uerum Sit utrumque, qu0d80riptum est, et: Praevaricat 0res aestimaui 0mnes pedeat 0res terrae, et: Ubi lex n0n est, nec praeuaricati0. Ad per h00, quia circumcisi0 signum reg0nerati0nis fuit otn0n inmerit0 paruulum pr0pter 0riginale peccatum, qu0 pri-
204쪽
S. Aurelii Augustinimum Dei dissipatum est testamentum, generati0 disperdet, nisi regeneratio liberet: sic intellegenda sunt haec uerba diuina tamquam dictum sit: 'Qui n0n fuerit regeneratus, interibit anima illa de genere eius', quia testamentum Dei dissipauit quand0 in Adam eum 0mnibus etiam ipse peccauit. Si enim dixisset: 'Quia h00 testamentum meum dissipauit', n0n nisi de ista circumcisi0ne intellegi c0geret; nunc uer0, qu0niam n0n expressit cuius m0di testamentum paruulus dissipauerit liberum est intellegere de ill0 testament0 dictum, cuius dissipati0 pertinere p0sset ad paruulum. Si autem h0c quisquarn 0n nisi de ista circumstisi0ne dictum esse c0ntendit, qu0d in ea testamentum Dei, qu0niam n0n est circumcisus, dissipauerit paruulu8: quaerat l0euti0nis aliquem modum, qu0 B0n absurde p0ssit intellegi, ide0 dissipasse testamentum, quiali et n0n ab ill0, tamen in illo sest dissipatum. Verum sic qu0que animaduertendum est nulla in se neglegentia sua iniuste interire incircumcisi animam paruuli nisi 0riginalis dbligati0ne peccati.
De c0mmutati0110 110minum Abrahae et Sarrae, qui eum 0b unius sterilitatem, ob utriusque autem Senectutem generare n0n p0880nt, munus fecunditatis
indopti sunt. Facta igitur pr0missi0ne tam magna tamqu0 dilucida ad Abraham, qui euidentissime dictum est: Ρatrem multarum gentium p08ui te; et augeam te ualde ualde et p0nam te in gentes, et reges ex te exibunt. Et dab0 tibi ex Sarra filium, et ben0 dicam illum, et erit in nati0ne S,
surde V dissipasset e 15 tamen in illo o n. et 23 inde adepti p25 parteis, in marg. patrem, e 26 augeam m88.; augebo v ualde ualde V p; ualde ab ego 27 exibunt ex te v
205쪽
De ciuitate dei lib. XVI. cap. 27. 28. 177
et reges gentium ex e0 erunt squam pr0missi0nem nunc in Christ0 cernimus reddi), ex ill0 deinceps illi 00niuges n0nu0 cantur in Scripturis, siqui antea u0cabantur, Abram et Sara, sed sicut 00s n0s ab initi0 u0dauimus, qu0niam 8ie iam 5 110 cantur ab 0mnibus, Abraham et Sarra. Qitur autem mutatum sit n0men Abrahae, reddita est rati0: Quia patrem, inquit, multarum gentium p0 sui te. H00 0rg0 significare intellegendum est Abraham ; Abram uer0, qu0d ante u0cabatur, interpretatur pater excel8us. De 110mine autem mutat0 Sarrae 16 n0n est reddita rati0; sed, Sicut aiunt, qui Scripserunt interpretati0n08 110minum Hebrae0rum, quae his saeris litteris c0ntinentur, Sara interpretatur princeps mea; Sarra autem uirtus. Unde seriptum est in epistula ad Hebra00s: Fidu et ipsa Sarra uirtutem accepit ad emissi0nem seminis. 15 Amb0 enim seni 0res erant, sicut seriptura testatur; s0d illa etiam sterilis et cru0re menstru0 iam destituta, pr0pter qu0diam parere n0n p088et, etiam si sterilis n0n fuisset. Ρ0rr0 si femina ita sit pr0ueeti 0ris aetatis, ut ei s0lita mulierum adhuc suant, de iuuene parere p0test, de Seni 0re n0n p0te8t; 20 quamuis adhuc p088it ille Seni0r, Sed de adulescentula gignere, siqui Abraham p0st m0rtem Sarrae de Cettura p0tuit, quia uiuidam eius iuuenit aetatem. H00 0rg0 est, qu0d mirumc0mmendat ap0st0lus, et ad h0e dicit Abraha0 iam fuisse
c0rpUS em0rtuum, qH0niam n0n eX 0mni femina, qui adhuc 25 esset aliqu0d pariendi tempus extremum, generare ipse in illa aetate adhuc p0sset. Ad aliquid enim em0rtuum c0rpus intellegere debemus, n011 ad 0mnia. Nam si ad 0mnia, n0n iam Senestius uiui, Sed cadauer est m0rtui. Quamuis etiam sic
cetura e; cethura ab po 24 esset adhue e
XXXX Aug. opera Sectio V pars II.
206쪽
Abraham, quia d0num gignendi, qu0d a D0min0 accepit otiam p0st obitum mansit uxoris. Sed pr0pterea mihi uidetur
illa, quam secuti sumus, huiu8 quae8ti0ni8 80luti0 praeserenda quia centenariu8 quidem Senex, Sed temp0ris 1108tri, de nulla p0test femina gignere; Π0n tunc, quand0 adhuc tam diu uiuebant, ut centum anni n0ndum saderent h0minem deerepitae
D si tribus uiris uel angelis, in quibus ad quercum Mambre apparuisse Abrahae Dominus indicatur. Item Deus apparuit Abrahae ad quereum Mambre in tribus uiris, qu08 dubitandum Π0n est angelos fuisse; quamuis quidam existiment unum in eis fuisse D0minum Christum, adserentes eum etiam ante indumentum carnis fuisse uisibilem. Est quidem diuinae p0testatis et inuisibilis, ine0rp0ralis inmutabilisque naturae, sine ulla sui mutati0ne etiam m0rtalibus
adspectibu8 apparere, n0n per id qu0d est, sed per aliquidqu0d sibi subditum est; quid autem illi subditum n0n est 3Verum tamen si pr0pterea c0nfirmant horum trium aliquem fuisse Christum, quia, cum tres uidisset, ad D0minum singulariter est l0cutus sic enim scriptum est: Et ecce tres uiri stabant super eum, et uidens pr0 cucurrit in 0buiam illis ab 0sti 0 tabernaculi sui, et ad 0rauit super terram et dixit: D0mine, si inueni gratiam ante te, et cetera): quiar n0n et illud aduertunt, du08 ex eis uenisse, ut 80d0mitae delerentur, eum adhuc Abraham ad unum l0queretur, D0minum appellans et intercedens, ne simul iustum cum inpi0 in S0d0mis perderet 8 Ill0s autem du0s
uertant Vi ex eis om. et 27 unam Vi
207쪽
De ciuitate dei lib. XVI. c a p. 28. 29.
sie suscepit L0th, ut etiam ipse in c0nl0 qui0 cum illis su0 singulariter D0minum appellet. Nam cum eis pluraliter dixisset: Ecce, domini, declinate in d0mum pueri uestri, et cetera quae ibi dicuntur, p08tea tamen ita legitur: Et tenu05 runt angeli manum eius et manum ux0ris eius et manus duarum fi Iiarum eius, in e0 qu0d parceret D 0 minus ipsi. Et factum est, mox ut eduxerunt illum f0ras, et dixerunt: Saluam fac animam tuam, ne respexeris retr0, nec steteri S in t 0ta regi 0ne; in m0nteio saluum te fac, ne quand0 00nprehendaris. Dixit autem
Loth ad ill0s: Or0, D0mine, quia inuenit puer tuus
miseric0rdiam ante te, et quae sequuntur. Deinde p0st haec uerba singulariter illi resp0ndet et D 0minus, cum indu0bus angelis esset, dicens: Ecce miratus sum faciem 15 tuam, et cetera. Unde mult0 est credibilius, qu0d et Abraham in tribus hi L0th in du0bus uiris D 0minum agn0scebant, cui
per singularem numerum l0quebantur, etiam cum eos h0mines e88e arbitrarentur; neque enim aliam 0b causam sic 0088uSceperunt, ut tamquam m0rtalibus et humana refecti0n02d indigentibus ministrarent; sed erat pr0fect0 aliquid, qu0 ita excellebant, licet tamquam h0mines, ut in eis esse D0minum, siqui esse ads0let in pr0phetis, hi, qui h0spitalitatem illis exhibebant, dubitare n0n p0ssent; ad que id00 et ips0s aliquand0 pluraliter et in eis D0minum aliquand0 singulariter 25 appellabant. Angel0s autem fuisse Scriptura testatur, n0ns0lum in h00 genesis libr0, ubi haec ge Sta narrantur, uerum etiam in epistula ad Hebra00s, ubi, cum h0spitalitas laudaretur: Per hanc, inquit, etiam quidam ne seientes h0spitio
208쪽
filius Isaac d 0 Sarra pr0mitteretur Abrahae, diuinum datum est etiam tale resp0nsum, ut disseretur: Abraham erit in magnam gentem et multam, et benedicentur in eo 0mnes gentes terrae. Et hic du0 illa brouissime pleni88imeque promi88a Sunt, gens Israel secundum carnem et 0mnes gentes secundum fidem.
rem uersa est, ubi stupra in mascul08 in tantam c0nsuetudinem c0nualuerant, quantam leges 80lent ali0rum saet0rum praeber0 licentiam. Verum et h00 00rum supplicium specimen futuri iudicii diuini fuit. Nam qu0 pertinet qu0d pr0hibiti sunt qui liberabantur ab angelis retr0 respicere, niSi quia n0n est anim0 redeundum ad ueterem uitam, qua per gratiam regeneratus exuitur, si ultimum euadere iudicium c0gitamus 3 Denique ux0r L0th, ubi respexit, remansit et in salem e0nuersa h0minibus fidelibus qu0ddam praestitit c0 dimentum, qu0 8apiant aliquid, unde illud caueatur exemplum. Inde rursus Abraham Deit in Geraris aput regem ciuitatis illius Abimelech, qu0d in Aegypt0 de c0niuge fecerat, eique inlaeta similiter reddita est. Ubi sane Abraham 0biurganti regi, quur tacui 88et HX0rem 80r0remque dixisset, aperiens quid timuerit etiam h00 addidit: Etenim uere s0ror mea est de patre, Sed n0n de matre, quia de patre Su02 Gen. 18, 18 12 Gen. 19, 24 sq. 27 Gen. 20, 122 in gentem magnam v 3 benedicantur ei 9 ignem fg c0n- suptis. 3I capitulum. De abimelech ceti. s 12 illa tota e 14 e0nualuerunt Vi 15 praeuerst V 17 liberabuntur Vi 19 regenerati
209쪽
De ciuitate dei lib. XVI. c a p. 29-32. 18180r0r erat Abrahae, de qu0 pr0pinqua eius erat. Tantae autem pulchritudinis fuit, ut etiam in illa aetate p0sset adamari.
De Isaac secundum pr0 missi0nem nat0, cui nomen 5 ex risu utriusque parentis est inditum.
P0st haec natus est Abrahae secundum pr0missi0nem Dei de Sarra situs, eumque n0minauit I8aac, qu0d interpretatur risus. Riserat enim et pater, quand0 ei pr0missus est, admirans in gaudi0; riserat et mater, quand0 per ill08 tres uir0sio iterum pr0mi88u8 est, dubitans in gaudi0; quamui8 expr0brante angel0, qu0d risus ille, etiam si gaudii fuit, tamen plenae s dei n0n fuit, p0st ab 00dem angel0 in fide etiam e0nfirmata est. Ex h00 erg0 puer n0men aecepit. Nam qu0d risus ille n0n ad inridendum 0bpr0brium, sed ad celebrandum 15 gaudium pertinebat, nat0 I8aac et e0 nomine u0cato Sarram0nstrauit; ait quippe: Risum mihi fecit D0 minus; quicumque enim audierit, c0ngaudebit mihi. Sed p0st aliquantulum tempus ancilla de d0m0 eicitur cum fili 08u0, et du0 illa secundum ap0st0lum testamenta significantur,20 uetus et n0uum, ubi Sarra illa supernae Hierusalem, h00 est ciuitatis Dei, figuram gerit.
Om. fg q f; in p. testitur: 34 crepitulum. De morte sarre et de emptione agri ad sepulturam eius 25 est om. V
210쪽
S. Aurelii Augustinirenda, n0n D00. Neque enim 0mnis est culpanda tentati0,
quia et gratulanda est, qua sit pr0bati0. Et plerumque aliter
animus humanus sibi ipsi inn0tescere n0n p0test, nisi uires suas sibi n0n uerb0, Sed experiment0 tentati0ne qu0dam m0d0 interr0gante resp0ndeat; ubi si Dei munus agn0uerit, tunc pius est, tune 80lidatur firmitate gratiae, n0n inflatur inanitat0 iactantiae. Numquam sane crederet Abraham, qu0duietimis Deus delectaretur humanis; quamuis diuino int0nante praecept0 0b00diendum sit, n0n disputandum; verum tamen Abraham e0nfestim filium, cum fuisset imm0latu8, re8urrecturum credidisse laudandus est. Dixerat namque illi Deus cum de ancilla et sti0 eius Dras eiciendis u0luntatem c0niugis n0llet inplere: In Isaac u0cabitur tibi semen. Et c0rte ibi sequitur ac dicitur: Et filium autom ancilla o huius in magnam gentem faciam illum, quia semen tuum est. Qu0 m0d0 erg0 dictum est: In Isaac u0cabitur tibi semen, cum et Ismaelem Deus semen eius u0 cauerit 3 Exp0nens autem ap08t0lus quid sit: In Isaacu 0cabitur tibi semen: Id est, inquit, n0n qui filii carnis, hi filii Dei, sed filii pr0 missi0nis deputantur in semine. Ac per h00 filii pr0missi0nis, ut sint semen Abrahae, in Isaac u0eantur, h00 est in Christ0 110eantegratia c0ngregantiar. Hanc erg0 pr0mi88i0nem pater pius fideliter tenens. quia per hunc 0p0rtebat inpleri, quem Deu Siubebat 0ecidi, n0n haesitauit, qu0d sibi reddi p0terat imm0- latus, qui dari p0tuit n0n speratus. Sic intellectum est et in epistula ad Hebra00s, et sic exp08itum. Fide, inquit, prae-13 Gen. 21. 12 sq. 18 Rom. 9, 7 sq. 27 Hebr. 11, 17 sq. 5 si DeiJ sisim o diti e 10 immolaturus e 12 filioque e 14 et
filium Uabs ρα Domb.; et om. eg IO 17 hismahelem Uest semen eius deus Vi 21 semine V m. I eae semen corr. , α b e s p α Iv cf. infra p. IS6, 20 ubi omnes codd. praebent in semine); Semen ρ Domb.