장음표시 사용
361쪽
De ei uitate dei lib. XVIII. cap. 35. 36.
0mnes facientes iniquitatem stipula, et incendet ill0s dies, qui adueniet, dicit D0 minus 0mnip0tens;
et n0n derelinquetur e0rum radix neque Sarmentum. Et 0risetur u0bis timentibus 110men meum
5 80l iustitiae, et sanitas in pinnis olus; et exibitiset 0xultabitis sicut uituli sex uinculis res0luti; et c0nculcabitis iniqu0s, et erunt cinis sub pedibus uestris in die, in qu0 0g0 faci0, dicit D0 minus 0mnip0tens. Hic est qui dieitur dies iudicii; de qu0 su0
Do Esdra ot libris Maecli ab ae0rum. Ρ08t h08 tres pr0pheta 8, Aggaeum, Zachariam, Malachiam, per idem tempus liberati0nis p0puli ex Babyl0nica seruitute 15 scripsit etiam Esdras, qui magis rerum gestarum script0r est habitus quam pr0pheta sicuti est et liber, qui appellatur Esther, cuius res gesta in laudem Dei n0n l0nge ab his tem-p0ribus inuenitur); nisi larte Esdras in e0 Christum pr0ph0
tasse intellegendus est, qu0d inter qu08dam iuuenes 0ria ad quaesti0ne, quid amplius ualeret in rebus, cum reges unus dixisset, alter uinum, tertiu8 muliere8, quae plerumque regibus imperarent, idem tamen tertius ueritatem super 0mnia dem0nstrauit es e uictricem. C0nsult0 autem euangeli 0 Christum esse e0gn08dimus ueritatem. Ab h00 temp0re aput 25 Iuda00s restitut0 templ0 110n rege8, Sed principes fuerunt usque ad Arist0b0lum qu0rum subputati0 temp0rum 110 in
364쪽
scripturis Sanctis, quae appellantur canonidae, sed in aliis inuenitur, in quibus sunt et Macchabae0rum libri, qu08 110u Iudaei, sud 0celesia pr0 can0nieis habet pr0pter qu0rundam martyrum pa88i0ne S uehemente S adque mirabiles, qui, antequam Christus uenisset in carne, u8que ad m0rtem pr0 Dei lege certarunt et mala grauissima adque h0rribilia pertulerunt.
phil0s0phiae inueniatur antiqui 0r. Temp0re igitur pr0phetarum n08tr0rum, qu0rum iam Scripta ad n0titiam fer0 0mnium gentium peruenerunt, et mult0 magis p0st 00s fuerunt phil080phi gentium, qui h00 etiam n0mineu0 darentur, qu0d c0epit a Sami0 Pythag0ra, qui e0 temp0re, qu0 Iudae0rum est 80luta captiuitas, c00pit excellere adque c0gn08ci. Mult0 magis erg0 ceteri phil080phi p08t pr0phetas reperiuntur fuisse. Nam ipse S0strates Atheniensis, magister 0mnium, qui tunc maxime claruerunt, tenens in ea parte, quae m0rulis uel activa dicitur, principatum, p08t Esdram in chr0Dicis inuenitur. N0n mult0 p0st etiam Plat0 natus est, quil0nge deter0s 80 cratis discipul0s anteiret. Quibus si addamus etiam Superi0res, qui n0ndum phil080phi u0cabantur, Septem sellicet sapientes ac deinde physic0s, qui Thaleti successerunt
in perserutanda natura rerum studium eius imitati, Anaximandrum scilidet et Anaximen0m et Anaxag0ram ali08que n0nnull08, antequam Pythag0ras phil080phum primus pr0fiteretur: nec illi pr0phetas n0str0s uniuers0s temp0ris antiquitate praecedunt, quand0 quidem Thales, p08t quem ceteri fuerunt, regnante R0mulo eminuisse fertur, quand0 de lantibus Israel
365쪽
De civitate dei lib. XVIII. cap. 36. 37.
in eis litteris, quae t0t0 0rbe manarent, pr0phetiae flumen
braeis, qu0rum seripta in auct0ritate habemus, annis reperiuntur 5 pri0res. Sed nec ipsi uerum the0J0gum n08trum M0ysen, qui unum uerum Deum ueraciter praedicauit, cuius nunc scripta in auct0ritatis ean0ne prima sunt, temp0re praeuenerunt; ac per h00, quantum ad Graec0s adtinet, in qua litigua litterae huius saeculi maxime ferbuerunt, nihil habent und0 sapientiami 0 suam iactent, qu0 religi0ne 1108tra, ubi uera Sapientia est Sin0n Superi0r, Saltem uideatur antiqui0r. Verum, qu0d fatendum est, 110n quidem in Graecia, sed in barbaris gentibus, sicut in Aegypt0, iam fuerat ante M0ysen 110nnulla d 0ctrina, quae ill0rum sapi0ntia disteretur; ali0 quin n0n Seriptum esset 15 in libris sanctis, M0ys0n eruditum fuisse 0mui sapientia Aegypti 0rum, tunc utique, quand0 ibi natus et a filia Pha ra0nis ad 0ptatus adque nutritus etiam liberaliter educatus ost. Sed nec sapientia Aegypti 0rum sapientiam pr0phetarum n0str0rum temp0re antecedere p0tuit, quand0 quidem et 20 Abraham pr0pheta fuit. Quid autem sapientiae potuit esse in Aegypt0, antequam eis I8i8, quam m0rtuam tamquam magnam deam c0lendam putarunt, litteras traderet 8 Isis p 0rr0 Inaehi filia fuisse pr0ditur, qui primus regnare c0epit Argivis, quand0
Abrahae iam nep0tes reperiuntur eX0rti. 15 Aet. 7, 22 19 Gen. 20, 7 1 prophetia et fortu e ut) g 9 ferluerunt, b eraso, g 16 natus
et b eo p*ρ α Domb.; natus est αgysy I; natus est et v 17 ed0catus g20 esse p0tuit ο 21 deam magnam v 22 putarunt sp; putauerunt reli. O 23 prius e
366쪽
Qu0d quaedam sanct 0rum scripta ecclesiasti eus canon pr0pter nimiam n0n receperit uetustatem, ne per 00ca Si 0nem e0rum falsa ueris insererentur.
Iam uer0 si l0uge antiqui0ra repetam, et ante illud grande diluuium n0ster erat utique Noe patriarcha, quem pr0phetamqu0que n0n inmerit0 dixerim; Si quidem ip8a arca, quam fecit et in qua cum suis euasit, pr0phetia n08tr0rum temp0rum fuit. Quid En0eh septimus ab Adam, n0nne etiam incan0nica epistula ap0st0li Iudae pr0phetasse praedicatur 3 Qu0rum geripta ut aput Iudae0s et aput 1108 in auct0ritaten0n e 88ent, nimia fecit antiquitas, pr0pter quam uidebantur
habenda esse suspeeta, ne pr0ferrentur falsa pro ueris. Nam et pr0feruntur quaedam quae ips0rum esse dicantur ab eis, qui pr0 8u0 Sensu passim qu0d 110lunt credunt. Sed ea castitas can0nis 110n redepit, n0u qu0d 00rum h0minum, qui De0 placuerunt, repr0betur auct0ritas, sed qu0d ista esse n0n credantur ip80rum. Nec mirum debet uideri, qu0d suspecta habentur, quae sub tantae antiquitatis 110mine pr0seruntur; quand0 quidem in ipsa hist0ria r0gum Iuda et regum Israel, quae re8 gestas c0ntinet, de quibus eidem Scripturae can0nicae credimus, c0mmem0rantur plurima, quae ibi n0n explicantur et in libris diduntur aliis inueniri, qu08 pr0phetae Scrip8erunt, et alicubi 00rum qu0que pr0phetarum n0minan0n tacentur; nec tamen inu0niuntur in can0ne, quem recepit p0pulus Dei. Cuius rei, fat00r, causa me latet, ni8i qu0dexi Stim0 etiam ips0s, quibus ea, quae in auct0ritate religi0nis e S Se deberent, sanctus utique Spiritus reuelabat, alia Sicuth0mines hist0rica diligentia, alia sicut pr0phetas inspirati0ne
24 1. Chron. 29, 29; 2. Chr0n. 9, 293 recipit s 4 h0ecas. ys miscerentur. in marg. t insererentur, p6 n0e utique e 8 et in qua ab e o p f η; et om. ρ α Domb. 9 en0c 919 sub tantael substantie 9 23 aliis inueniri dicuntur ου 24 scrips. dixerunt e 28 itaque, in marss. utique, e
367쪽
De ciuitate dei l ib. XVIII. cap. 38. 39.
diuina scribere p0tuisse, adque haec ita fuisse distincta, ut illa tamquam ipsis, ista uero tamquam D00 per ips0s l0quenti iudicarentur esse tribuenda, ac sic illa pertin0rent ad uber talem c0gniti0nis, haust ad religi0nis auet0ritatem, in qua
5 auct0ritate cust0ditur can0n, praeter quem iam si qua etiam sub n0mine uer0rum pr0phetarum Scripta pr0feruntur, nec ad ipsam c0piam scientiae ualent, qu0niam utrum e0rum Sint, qu0rum esse dicuntur, incertum est; et 0b h0e eis n0n habetur fides, maxime his, in quibus etiam c0ntra fidem libr0rum 10 can0nic0rum quaedam leguntur, pr0pter qu0d ea pr0r8u8 B0nesse apparet ill0rum.
De Hebraicis litteris, quae numquam in Suae linguae pr0prietate non fuerint.1, Ν0n itaque credendum est, qu0d 110nnulli arbitrantur, Hebraeam tantum linguam per illum, qui u0cabatur Heber, unde Hebrae0rum 1100abulum est, fuisse seruatam, adque inde peruenisse ad Abraham, Hebraeas autem litteras a lege c00-pi 88e, quae data e8t per M0ysen, sed p0tius per illam Sueces-26 Si0Bem patrum mem0ratam linguam eum suis litteris cust0
litteris praeessent, priusquam diuinae l0gis ullas litteras nossent. Η08 appellat Scriptura γραμ 1αetuet Ια7ωί00ς, qui Latine dici p0ssunt litterarum induct0res uel intr0 duct0res, e0 qu0d 25 eas indueant, id est intr0 ducant, qu0dam m0d0 in e0rda discentium uel in eas p0tius ips0s qu0s d0cent. Nulla igiturgens de antiquitate suae sapientiae super patriarchas et pr0phetas n0sti 08, quibus diuina inerat sapientia, ulla se uanitat0
27 sapient. suae v 28 inerat diuina v uanitate Om. e
368쪽
laetaverit, quand0 nec Aegyptus inuenitur, quae s0let fals0 et inaniter de suarum d00trinarum antiquitate gl0riari, qualicumque Sapientia SH a patriarchard ui 1108tr0rum temp0re praeueni880 8apientiam. Neque enim quisquam dicere audebit mirabilium diseiplinarum 008 peritissim08 fui88e, antequam litteras n0880nt, id est, antequam Isis 00 ueniss0t 09sque ibi d0cuisset. Ipsa p0rr0 e0rum mem0rabilis d00trina, quae appellata est sapientia, quid erat nisi maxime astr0n0mia et siquid aliud talium disciplinarum magis ad exercenda ingenia quam ad inluminandas uera sapientia mentes 50let ualere 3Nam qu0d adtinet ad phil080phiam, quae se d0cere pr0sitetur aliquid, unde sant h0mines b0ati, circa temp0ra Mercurii, quem Tri Smegi8tum u0 cauerunt, in illis terris eius m0di studia claruerunt, l0uge quidem ant0 sapientes uel phil080ph08Graestiae, sed tamen p0st Abraham set Isaac et Iac0b et I0seph, nimirum etiam p0st ipsum M0ySen. Ε0 quippe temp0re, qu0M0yses natus est, fuisse reperitur Atlans ille magnus astr0J0gus, Pr0methei frater, maternus auus Mercurii mai0ris, cuius n0p0s fuit Trismegistus iste Mercurius.
De Aegypti 0rum mendacissima uanitate, quae antiquitati scientiae suae centum milia adscribit
Frustra itaque vanissima praesumti0ne garriunt quidam dicente8, ex qu0 Aegyptus rati0nem siderum c0nprehendit, amplius quam centum ann0rum milia numerari. In quibus enim libris istum numerum c0llegerunt, qui 110n multum ante
ann0rum du0 milia litteras magistra Iside didicerunt 3 N0n enim paruHS auct0r est in hist0ria Varr0, qui h00 pr0didit,
24 grauissima, in multa. uanissima, e 25 c0nprehendit Aegyptus ve0nprehendat e I 28 isidet, in era8., 951015 20 25
369쪽
De civitate dei lib. XVIII. cap. 39 - 41.
qu0d a litterarum etiam diuinarum ueritate n0n di880nat. Cum enim ab ips0 prim0 h0mine, qui est appellatus Adam n0ndum Sex ann0rum milia e0npleantur, qu0 m0d0 n0n isti ridendi p0tius quam refellendi sunt, qui de spati0 temp0rum s tam diu 0rsa et huic expl0ratae ueritati tam c0ntraria persuadere e0nantur 3 Cui enim melius narranti praeterita credimus, quam qui etiam futura praedixit, quae prae 8 entia iam uidemus 3 Nam et ipsa hist0rie 0rum inter se diss0nantia c0piam n0bis praebet, ut ei p0tius credere debeamus, qui diuinae,10 quam tenemu8, B0n repugnat hiSt0riae. Ρ0rr0 autem eiu es inpiae diuitatis diffusi usquequaque per terras cum leguntd0etissim0s h0mines, qu0rum nullius c0ntemnenda uideatur auct0ritas; inter se de rebus ge8tis ab aetatis n0strae mem0ria rem0tissimis discrepantes, cui p0tius credere debeant. n011 15 inueniunt. N0s uer0 in 110strae religi0 is hist0ria fulti audi0ritate diuina, quidquid ei resistit, n0n dubitamus esse salsissimum, qu0m0d0libet sese habeant cet0ra in sae stularibus litteris, quae seu uera seu falsa sint, nihil m0m0nti adferunt
qu0 recte beateque uitiam I S.
Ut autem iam e0gniti0nem 0mittamus hist0riae, ipsi phil025 80phi, a quibus ad i8ta pr0gre 88i Sumus, qui 110n uidentur lab0rasse in studiis suis, nisi ut inuenirent qu0 1110d0 uiuendum esset ade0mmodate ad beatitudinem cap08Sendam, qHUrdissenserunt et a magistris discipuli, et inter se e0ndiscipuli, nisi quia ut h0mines humanis sensibus et humanis rati0- ab stinati0nibus ista quaesierunt 3 Ubi quamuis esse p0 tuerit et studium gl0riandi, qu0 quisque ali0 sapienti0r et astuti0r
370쪽
uideri cupit nec sententiae qu0dam m0d0 addictus alienae sed sui d0gmatis et 0pini0nis inuent0r, tamen ut 110nnull0suset otiam plurim08 e0rum fui880 00ncedam, qu0S a Sui8d0ct0ribus uel dis stendi 80ciis am0r u0ritatis abruperit, ut pr0 ea certarent, quam ueritatem putarent, siue illa esset, siuen0n esset: quid agit aut qu0 uel qua, ut ad beatitudinem perueniatur, humana 80 p0rrigit inlaticitas, si diuina n0n ducitauet0ritas 3 Denique auct0res n0stri, in quibus n0n frustra sacrarum litterarum sigitur et terminatur can0n, absit ut inter se aliqua rati0ne dissentiant. Unde n0n inmerit0, cum illa seriberent, eis Deum uel per 008 l0cutum, n0n pauci infeli0lis adque gumnasiis litigi0sis disputati0nibus garruli, sed in agris adque urbibus cum d0etis adque ind0ctis t0t tantique p0puli crediderunt. Ipsi sane pauet esse debuerunt, ne
multitudine uilesceret, qu0d r0ligi0ne earum e880 0p0rteret; nec tamen ita pauci, ut 00rum 110n sit miranda c0nsensi0. Nequ0 enim in multitudine phil080ph0rum, qui lab0re etiam litterari0 1110numenta su0rum d0gmatum reliquerunt, facile quis inuenerit, inter qu08 cuncta quae sen8ere c0nueniant; qu0d 0stendere h00 0pere l0ngum eSt. Quis autem sectae cuiuslibet auct0r sie est in hac da0m0nic0la ciuitate adpr0batus, ut ceteri inpr0barentur, qui diuersa et aduersa sens serunt 3 Ν0nne aput Athenas et Epicurei clarebant, adserentes res humanas ad de0rum curam n0n pertinere, et St0ici, qui c0ntraria sentientes eas regi
adque muniri dis adiut0ribus et tut0ribus disputabani3 Unde
mir0r quur Anaxag0ras reus factus sit, quia 80lem dixit esse lapidem ardentem, negans utique deum, cum in eadem ciui
5 siue n0n esset ovi. e 9 terminator ei 11 10cuti credimus cum
eis n0n pauci p 12 scolis es 13 in agris adque urbibus cf. t. IPin sch0lis adque gymnasiis) os: in agris atque in urbibus reli. v DOmb. 14 crediderint p Ipsi . . . debuerunt om. e 16 ita esse pausi p