장음표시 사용
441쪽
De ciuitate dei lib. XVIIII. c a p. 14. 15.
quia du0 praecipua praecepta, h0e est dilecti0nem Dei et dilecti0nem pr0ximi, d0e et magister Deus, in quibus tria inuenit h0m0 quae diligat, Deum, Se ipsum et pr0ximum adqu0 ille in se diligend0 n0n errat, qui Doum diligit: c0n-5 sequens est, ut etiam pr0ximo ad diligendum Deum c0nsulat, quem iubetur sicut se ipsum diliger0 sic uX0ri, sie filiis. sic d0mesticis, sic ceteris quibus p0tuerit h0minibus), et adh0e sibi a pr0xim0, si Drte indiget, c0nsuli uelit; ac perh00 erit paeatus, quantum in ip80 est, 0mni h0mini paceio h0minum, id est ordinata c0n00rdia, cuius hic 0rd0 est, primum ut nulli n0ceat, deinde ut etiam pr0 sit cui p0tuerit. Primitus erg0 inest ei su0rum cura; ad 00s quippe habet 0pp0rtuni0rem facili0remque aditum c0nsulendi, uel naturae 0rdine uel ipsius 80 eiqtatis humanae. Unde ap0st0lus dieit: i5 Quisquis autem suis set maxime d0mesticis 11011pr0 uidet, fidem denegat si est infideli deteri 0r. Hinc itaque etiam pax d0m0stica 0ritur, id est 0rdinata imperandi 0b00diendique c01100rdia e0habitantium. Imperant enim, qui c0nsulunt; sicut uir ux0ri, parentes filiis, d0mini seruis. ro Ob0ediunt autem quibus consulitur; sicut mulieres maritis, filii parentibus, s serui d0minis. Sed in d0m0 iusti uiuentis ex fido et adhuc ab illa caelesti divitate peregrinantis etiam qui imperant seruiunt eis, quibus uidentur imperare. Neque enim d0minandi cupiditatu imperant, sed 0 iei0 c0nsulendi, 25 nee principandi superbia, sed pr0 uidendi mis0rie0rdia.
Do libertate naturali et de seruitute, cuiu8 prima cau8a peccatum e St, quia h0mo malae uoluntatis, etiamsi n0n est mancipium alterius h0 minis, Ser-30 11 118 est pr0priae libidinis. Η00 naturalis 0rd0 praescribit, ita Deus h0minem c0ndidit. Nam: D0 minetur, inquit, piscium maris et u0 lati-
442쪽
S. Aurelii Augustinitium ea eli et 0mnium repenti lim, quae repunt super terram. Rati0nalem factum ad imaginem suam n0luit nisi inrati0nabilibus d 0minari; n0n h0minem h0mini, sed h0minem pec0ri. Inde primi iu8ti past0res pe00rlim magis quam reges h0minum e0nstituti sunt, ut etiam sic insinuaret Deus, quid p0stulet 0rd0 creaturarum, quid exigat meritum peccat0rum. C0ndici0 quippe seruitutis iure intellegitur inp0sita
pedeat0ri. Ρr0inde nu8 quam Scripturarum legimus Seruum, antequam h00 110cabul0 Ν00 iustus peccatum filii uindicaret. N0men itaque istuc culpa meruit, n0n natura. Orig0 autem
u0eabuli seru0rum in Latina lingua inde creditur ducta, qu0d hi, qui iure belli p088eut 0ecidi, a uict0ribus cum seruabantur serui fiebant, a Seruand0 appellati; qu0d etiam ipsum sine p0ccati merit0 110n est. Nam et cum iustum geritur bellum, pr0 peccat0 e c0ntrari0 dimicatur; et 0mnis uict0ria, cum etiam malis pr0uenit, diuin0 iudiei0 uiet0s humiliat uolemendans peccata uel puniens. Testis est h0m0 Dei Daniel cum in captiuitate p08itus peccata sua et peccata p0puli sui 00nfitetur D00 et hane esse causam illius captiuitatis pi0d0l0r0 testatur. Prima erg0 seruitutis causa peccatum e St, Uth0m0 h0miui c0ndici0nis uincul0 subderetur; qu0d n0n stnisi D00 iudicante, aput quem n0n est iniquitas et n0uit diuersas p00uas meritis distribuere delinquentium. Sicut autem supernus D0minus dicit: Omnis, qui facit pede a tum, Seruus e Si peccati, ad per h00 multi quidem religi0sid0minis iniquis, n0n tamen liberis serviunt: A qu0 enim quis deuictus est, huic et seruus addictus est. Et utique felicius seruitur h0mini, quam libidini, cum saeuissim0d0minatu vastet c0rda m0rtalium, ut alias 0 mittam, libid09 Gen. 9, 25 17 Dan. 9, 5 sqq. 24 I0. 8, 34 26 2. Petr. 2, 19
7 c0ndici0 usque ad peccat0ri in marg. e iureJ iudae 9 8 num- quem uel in scripturis p 10 110minataque si istuc est; istud o Domb. 12 a Om. 9 c0nSeruabantur s seruantur e 13 et serui p 15 et et re e in mur9., ν; om. α 17 punians 9 24 superius o 28 fa-eilius ei 29 aliis y
443쪽
De ciuitate dei lib. XVIIII. cap. 15. 16. 40lipsa d0minandi. H0minibus autem ill0 pacis 0rdine, qu0 aliis alii subiecti sunt, sicut pr0dest humilitas seruientibus, itan0cet superbia d0 minantibus. Nullus autem natura, in qua prius Deus h0minem c0ndidit, Seruus est h0minis aut peccati. 5 Verum et p0enalis seruitus ea lege 0rdinatur, quae naturalem 0rdinem c0nseruari iubet, perturbari uetat; quia si c0ntra eam legem n0n 088 et laetum, nihil esset p00nali seruitute
16 uire; ut scilicet, Si n0n p088uut a d0minis liberi fieri, suum seruitutem ipsi qu0dam m0d0 liberam faciant, n0n tim0re subdol0, sed fideli dileeti0ne seruiend0, d0nec transeat iniquitas et evacuetur 0mnis principatus et p0testas humana et sit Deus 0mnia in omnibu8.
De aequ0 iure d0 minandi. Qu0circa etiamsi habuerunt seru08 iusti patres n08tri, sigadministrabant d0mesticam pacem, ut secundum haec temp0ralia b0na fili0rum 80rtem a seru0rum c0ndici0ne distingu026 rent; ad Deum autem e0lendum, in qu0 aeterna b0na speranda 8unt, 0mnibus d0mus Suae membris pari dilecti0110 c0nsulerent. Qu0d naturalis 0rd0 ita praescribit, ut 110men patrum familias hine ex0rtum sit et tam late uulgatum, ut etiam iniqu0 d0minantes h00 se gaudeant appellari. Qui autem uerisis patres familias Sunt, 0mnibus in familia sua tamquam filiis ad c0lendum et pr0merendum Deum c0nsulunt, desiderant0s adque 0ptantes uenire ad caelestem d0mum, ubi nece 8sarium 110n sit 0metum imperandi m0rtalibus, quia nece88arium non erit 0fficium c0nsulsi di iam in illa inm0rtalitate felicibus: ad qu0 d0nec ueniatur, magis debent patres qu0d d0minantur 8 Eph. 6, 5 13 1. Cor. 15, 24; 284 deus prius y deus est e 7 non esset poen. , in marss. nihil, e8 subditus 9 17 sic quidem v 23 inique etiam O
XXXX Aug. opera Seetio V pars II.
444쪽
S. Aurelii Augustiniquam serui t0lerare qu0d Serviunt. Si quis autem in d0m0 per in0b00dientiam d0mesticae pasti aduersatur, c0rripitur seu uerb0 seu uerbere Seu qu0libet ali 0 genere p0enae iust0 adque licit0, quantum 80cietas humana c0ncedit, pr0 eius qui c0rripitur utilitate, ut paci unde dissiluerat c0 aptetur. Sicut enim 110n 0st benesistentiae adiuuand0 ei fidere, ut b0num qu0d maius est amittatur: ita n0n est inn000ntiae parcend0 Sinere ut in malum grauius incidatur. Pertinet erg0 ad inn0centis 0fficium, n0n 80lum nemini malum inferre, uerum etiam c0hibere a peceat0 uel punire peccatum, ut aut ipse qui plectitur c0rrigatur experiment0, aut alii terreantur exempl0. Quia igitur hominis d0mus initium siue particula debet esse ciuitatis 0mne autem initium ad aliquem sui genseris finem et omnis pars ad uniuer8i, cuius par8 08t, integritatem refertur, satis apparet e880 00nsequens, ut ad pacem ciuicam pax d0mestica referatur, id est, ut 0rdinata imp0randi 0b00diendique e0uc0rdia c0habitantium reseratur ad 0rdinatam imperandi 0b00diendiqu0 001100rdiam ciuium. Ita fit, ut ex lege ciuitatis praecepta Sumere patrem familias 0p0rteat, quibus d 0mum Suam Sic regat, ut sit paci ade0mm0da ciuitatis.
Unde caelestis s0cietas cum terrena ciuitate pacem habeat et unde discordiam. Sed d0mus h 0minum, qui n0n uiuunt ex fide, pacem terrenam ex huius temp0ralis uitae rebus e0mm0disque sectatur: d0mus autem h0minum ex fide uiuentium exspectat ea, quae in futurum aeterna pr0missa sunt, terreniSque rebus ac tem-p0ralibus tamquam peregrina utitur, n0n quibus capiatur et auertatur qu0 t0ndit in Deum, sed quibus sustentetur ad fastilius t0leranda minimeque augenda onera c0rp0riS c0rrup-2 auersatur g 5 dissolueret e T minus est 13 9 malum grauius p 13 finem refertur p 20 accommoda ab sp α; nec0mmodata e υ25 temp0ris p uital rebus, y er S., 951015 20 25 30
445쪽
De elui tat e dei lib. XVIIII. cap. 16. 17.
tibilis, qu0d adgrauat animam. Idcirc0 rerum uitae huium0rtali ne eessariarum utrisque h0minibus et utrique d0mui 00mmunis est usus; 80d sini8 utendi cuique suus pr0prius multumque diuersus. Ita etiam terrena civitas, quae n0n uiuit 5 ex fide, terrenam pacem adpetit in 00que defigit imperandi 0b00diendique e0ne0rdiam ciuium, ut sit eis de rebus adm0rtalem uitam pertinentibu8 humanarum quaedam c0np0siti0u0luntatum. Civitas autem caelestis uel p0tius pars eius, quase in hac ut 0rtalitate peregrinatur et uiuit ex fide, etiam id ista pae0 necesse est utatur, d0nec ip83, cui talis pax nece8saria est, 1110rtalitas transeat; ac per h00, dum aput terrenam ciuitatem uelut eaptiuam uitam suae peregrinati0ni8 agit, iam pr0missi0ne red0mti0nis et d0n0 Spiritali tamquam pign0re ade0pt0 legibus terrenae ciuitatis, quibus haec administrantur 15 quae sustentandae m0rtali uitae ade0mm0data sunt, 0btem perare n0u dubitat, ut, qu0niam c0mmunis est ipsa m0rtalitas. 80ruetur in rebus ad eam pertinentibus inter ciuitatem utramque c0n00rdia. Verum quia terrena ciuitas habuit qu0sdam su0s Sapientes, qu08 diuina inpr0bat disciplina, qui uel suspi- Io eati uel decepti a daem0nibus crederent mult0s d008 c0nei-liand0s ess0 rebus humanis, ad qu0rum diuersa qu0dam m0d00ffidia diuersa subdita pertinerent, ad alium e0rpus. ad alium animum, inque ip80 00rp0re ad alium caput, ad alium ceruicem et cetera singula ad singul0s; similiter in anim0 ad D alium ing0nium, ad alium d0ctrinam, ad alium iram, ad alium c0ncupiscentiam; inque ipsis rebus uitae adludentibus ad alium pecus, ad alium triticum, ad alium uinum, ad alium
1 Sap. 9, 151 incirco o 2 hominibus fidelibus et infidelibus s et ad y 3 usus census α 4 uidit g 5 ide0que e 6 ob0ediendi et g eis
ceruix - d0ctrina - ira - concupiscentia - nummi nauigatio uictoriae partus-secunditas u 26 ad alium pecus . . triticum Oni. e
446쪽
0leum, ad alium siluas, ad alium numm08, ad alium nauigati0nem, ad alium bella adque ui et0rias, ad alium c0niugia, ad alium partum ad sequnditatem et ad ali08 alia cetera; caelestis autem diuitas cum unum Deum 80lum c0lendum n0sset eique tantum 1110d0 Seruiendum Seruitute illa, quae 5 Gra000 λοιπγεια dieitur et 110n nisi De0 debetur, sdeli plotate censeret: factum est, ut religi0nis leges eum t0rrena eluitaten0n p08Set habere c0mmunes pr0que his ab ea dissentire haberet necesse adque 0ueri esse diuersa sentientibus e0rumque iras et odia et perseeuti0num inpetus sustinere, nisi 10 cum anim0s aduersantium aliquand0 terr0r0 suae multitudinis et semper diuin0 adiut0ri0 pr0pulsaret. Haec erg0 caelestis ciuitas dum peregrinatur in terra, . ex 0mnibus gentibus ciues eu0eat adque in 0mnibus linguis per0grinam c0lligit 800ietatem,n0n curans quidquid in 1110ribus legibus institutisque diuer- 15 Sum e8t, quibu8 pax terrena uel c0nquiritur u0l tensetur nihil
00rum rescindens uel destruens, imm0 etiam seruan8 adsequens, qu0d licet diuersum in diu 0rsis nati0nibus, ad unum tamen eundemque finem terrenae passis intenditur, si r0ligi0nem, qua unus Summu S et Uerus Deus c0lendus d0cetur, 20n0n inpedit. Utitur erg0 etiam caelestis ciuitas in hac sua peregrinati0ne pace terrena et de rebus ad m0rtalem h0minum naturam pertinentibus humanarum 110luntatum c0np0sitionem quantum salua pietate ad religi0ne c0needitur, tuetur adque adpetit eamque terrenam pacem refert ad caele8tem paeem, 2b quae uere ita pax est, ut rati0nalis dumtaxat creaturae s0la pax habenda adque dicenda sit. 0rdinatissima sellicet et con-c0rdissima s0eietas fruendi D00 et inuicem in D 00; qu0 cumuentum erit, n0n erit uita m0rtalis, sed plane certeque uitalis
4 cum p; Om. reli. O Domb., sed ad aperiendam nimis impeditum constructionem necessarium uidetur 6 latria mss. 7 conseret ei;
conferet e* 8 habere. in marg. debere, e 10 et ante odia om. e
447쪽
De ciuitate dei lib. XVIIII. cap. 17 19.
nec c0rpus animale, qu0d, dum c0rrumpitur, adgrauat animam, sed spiritale Sine ulla indig0ntia ex 0mni parto subditum u0luntati. Hane passem, dum peregrinatur in sile, hab tadque ex hae fide iuste uiuit, cum ad illam pacem adipiscens dum r0fert quidquid b0narum acti0num gerit erga Deum et pr0ximum, qu0niam uita ciuitatis utique s0cialis est.
Quam diu er g a sit Academia0 Π0ua se ambiguitas a c0nstantia fidei Christianae.16 Qu0d autem adtinet ad illam dis rentium, quam de Assa de-midis n0uis Varro adhibuit, quibus incerta sunt 0mnia, 0mnino ciuitas Dei talem dubitati0nem tamquam dem sentiam detestatur, habens de rebus, quas mente adque rati0ne c0nprehendit, etiamsi paruam pr0pter e0rpus e0rruptibile, qu0d adgrauat 15 animam squ0niam, Sicut dicit ap08t0lus, ex parte scimu8J,
tamqn stertissimam scientiam, creditque Sensibus in rei cuiusque euidentia, quibus per c 0rpu8 animiis utitur, qH0Biam miserabilius sallitur, qui numquam putat eis esse credendum; credit etiam seripturis salietis et ueteribus et n0uis, qua820 can0nistas appellamu8, unde fides ip8a c0ncepta e8t, ex qua iustus uiuit; per quam sine dubitati0ne ambulamus, quamdiu peregrinamur a D0 min0; qua Salua adque certa de quibusdam rebuS, qua8 neque Sen8u neque rati0ne percepimus nequen0bis per seripturam can0nicam claruerunt nec per testes, 25 quibus 110n credere absurdum est, in n08tram 110titiam peruenerunt, sine iusta reprehensi0ne dubitamus.
De habitu di moribus p0puli Christiani. Nihil san0 ad istam pertinet diuitatem qu0 habitu uel
30 m0re uiuendi, si n0n 08t 00ntra diuina praecepta, istam sidem,
448쪽
S. Aurelii Augustiniqua peruenitur ad Deum, quiSque Sectetur; unde ip808 qu0que phil080ph0s, quand0 Christiani sunt. 110n habitum uel c0nsuetudinem uictus, quae nihil inpedit religi0nem, sed salsa d0gmata mutare c0npellit. Unde illam quam Varr0 adhibuit ex Cysidis disserentiam, si nihil turpiter adque intemperanter
agat, omnin0 n0n curat. Ex tribus uer0 illis uitae g0neribus, oti080, actu080 et eX utr0que c0np0 sit0, quamuis salua fide quisque p08sit in qu0libet 00rum uitam dueere et ad sempiterna praemia peruenire, interest tamen quist am0r0 teneat ueritatis, quid 0mei0 caritatis inpendat. Nee sie es Se quisque d0bet 0ti0sus, ut iu 00dem 0ti0 utilitatem n0n 00gitet pr0Ximi, nec Sic adtu0Sus, ut 00ntemplati0nem 110n requirat Dei. In oti0 110u iners uacati0 delectare debet, sed aut inquisiti0 aut inuenti0 ueritatis, ut in ea quisque pr0siciat et qu0d inuenerit ne alteri inuideat. In aeti0ne uer0 110n amandus est h0110r in hae uita siue p0tentia, qu0niam 0mnia uana Sub 80le, Sed 0pus ipsum, qu0d per eundem h0110rem uel p0tentiam fit, si recte adque utiliter fit, id est, ut ualeat ad eam Salutem subdit0rum, quae Sedundum Deum est; unde iam Superius disputauimus. Ρr0pter qu0d ait ap0st0lus: Qui episc0patum desiderat, b0num opus desiderat. Ex-p0nere u0luit quid sit episc0patus, quia n0men e8t 0periS,n0u h0110ris . Graecum est enim adque inde ductum u0cabulum, qu0d ille qui praeficitur eis quibus praescitur Super- intendit, curam Scitisset 00rum gerens; oκυπυς quippe intenti0eSt; erg0 ε:z IZ0πειυ, Si uelimus, Latine superintendere p088umus dicere, ut intellegat n0n se es Se epi800pum, qui prae 19 e. 6 20 1. Tim. 3, 18 e0libet st ducere , t eras. , 9 10 quisque debet esse v 13 in
aers 9 ua,ti0 9; uocatio et 15 ne alteri ab βρ α Domb.; nec alteri 13; teneat et alteri non τοῦ teneat inuideat e 22 post n0men est maryinalissio a De episcopi n0mine. quid sit exstat in β 24 eis quib. praesic. Om. e 25 eorum scilicet O fost gerens inuitis libb. mss. v habet
449쪽
De ei uitate dei lib. XVIIII. cap. 19. 20.
esse dilexerit, n0n pr0 deSse. Itaque ab studi0 00gn0800ndae ueritatis nem0 pr0hibetur, qu0d ad laudabile p0rtinet 0tium; l0cus uer0 8uperi0r, Sine qu0 regi p0pulu8 n0n p0 te St, et8i ita teneatur adque administretur ut decet, tamen indec0nters adpetitur. Quam 0b rem 0tium sanctum quaerit caritas ueritatis; n0g0tium iustum suscipit necessitas caritatis. Quam sarcinam si nullu8 inp0nit, percipiendae adque intuenda uuaeandum est ueritati; si autem inp0nitur, suscipienda est pr0pter caritatis 1100088itatem: Sed nec sie 0mni m0d0 ueri- 16 tatis delectati0 deserenda est, ne subtrahatur illa suauitas et 0bprimat ista nece 88itaS.
Qu0d diues sanct 0rum in huius uitae temp0re speboati sint.15 Quam 0b rem Summum b0num civitatis D0i cum sit pax aeterna adque perfecta, n0n per quam m0rtales transeant nascend0 adque m0riend0, sed in qua inm0rtales maneant nihil aduersi 0mnin0 patiend0: quis est qui illam uitam uel beatissimam neget uel in eius c0mparati0 ne iStam, quae hiceto agitur, quantistit, et animi et c0rp0ris externarumque rerum b0nis plena sit, n0n miserrimam iudicet 3 Quam tamen quicumque sic habet, ut eius usum referat ad illius suem, quam diligit ardentissime ac fidelissim se sperat, n0n absurde dici etiam nunc beatus p0te8t, Spe illa p0tius quam re ista. Res 25 ista uer0 sine spe illa beatitud0 falsa et magna miseria est; n0n enim ueris animi b0nis utitur, qu0niam n0n est uera sapientia, quae intenti0nem Suam in his, quae prudenter discernit, gerit Drtiter; e0hibet temperanter iusteque distribuit,n0n in illum dirigit finem, ubi erit Deus omnia in 0mnibus, 30 aeternitate certa et pace perfecta.
29 1. Cor. 15. 28 1 a stud. v 5 castitas e 9 sicomini; u eras. , 9 13 huius uitae 9s; uitae huius v; h0c p i5 aeterna pax v 25 uero ista an 29 in illum a begpv; in om. α'; ad illum ρα Domb.
450쪽
An se eundum definiti0nes Scipi0nis, quae in dia-l0g0 Cicer0nis sunt, umquam fuerit B0 mana respublica.Quapr0pter nunc e Si l00u8, ut quam p0ter0 breuiter ad dilucide expediam, qu0d in Secund0 huius 0peris libr0 m0d0m0nstraturum e88e pr0mi Si, Sedundum definiti0nes, quibus aput Cicer0nem utitur Scipi0 in libris de re publica, numquam rem publicam fuisse R0manam. Breuiter enim rempublieam desinit esse rem p0puli. Quae desiniti0 si uera est, numquam fuit R0mana res publiea, quia numquam fuit resp0puli, quam definiti0nem Π0luit esse rei publicae. Ρ0pulumonim esse definiuit e00tum multitudinis iuris c0nsensu et utilitatis c0mmuni 0 0 80 elatum. Quid aut0m dieat iuris e0n- Sensum, disputand0 explicat, per h00 08tendens geri sine iustitia n0n p0880 rem publicam; ubi erg0 iustitia u0ra n0nest, nec ius p0te8t 0880. Qu0d enim iure fit, pr0Det0 iustest: quod autem sit iniuste, nec iure s0ri p0test. N0n enim iura dicenda sunt u0l putanda iniqua h0minum c0Istituta, cum illud etiam ipsi ius ess0 dicant, qu0d de iustitiust lante
6 c. 21 13 cf. I p. 90, 23 sqq.
5 et ei 9 fuisse . . . rem publicam in mar'. e enim autem p