장음표시 사용
451쪽
De ciuitate dei lib. XVIIII. cap. 21.
p0rro ea uirtus eSt, quae Sua cuique distribuit. Quae igitur iustitia est h0minis, quae ipsum h0minem D00 u0r0 t0llit et inmundis daem0uibus subdit 3 H0 ei e est sua cuique distribu 0r03 An qui fundum aufert eius, a qu0 emtus est, et tradit 5 ei, qui nihil habet in 00 iuris, iniustus est; et qui se ipsum aufert d0minanti D00, a qu0 laetus est, et malignis seruit spiritibus, iustus est 3 Disputatur certe acerrime adque s0rtissime in eisd0m ipsis d0 re publica libris adusta sus iniustitiam pr0 iustitia. Et
i0 qu0niam, clam prius ageretur pr0 iniustitiae partibus e0ntra iustitiam et dideretur nisi per iniustitiam rem publieam stare augerique n0n p0880, h00 ueluti ualidissimum p08itum erat iniustum esse, ut h0mines h0minibus d 0minantibus serviant; quam tamen iniustitiam nisi sequatur imperi08a ciuitas, cuiu815 e Si magna res publica, n0n eam p0880 pr0uinciis imperare: resp0nsum est a parte iustitiae id00 iustum esse, qu0d talibush0minibus sit utilis seruitus, et pr0 utilitate e0rum fieri, cum redi0 fit, id est cum inpr0bis aufertur iniuriarum licentia, etd0 miti melius su hab0bunt, quia ind0miti deterius se habuerunt; 20 subditumque est, ut ista rati0 firmaretur, ueluti a natura Sum tum 110bile exemplum adque dietum est: 'Quur igitur Deus h0mini, animus imperat e0rp0ri, rati0 libidini ceterisque uiti0sis animi partibus γ' Plane h00 exempl0 satis ed0etum est quibusdam esse utilem seruitutem, et D 00 quidem ut
25 seruiatur utile 0880 0mnibus. Seruiens autem D00 animus redie
3 hocin est e yp; hocne est b e*; h0ccine est αο 4 eius αgy ραλ; et eu eius usque ad aufert l. 6 om. b 5 in eo habet v 9 aduersus iustitiam pro iniustitia p 12 augerique α b estp ρ λος gerique αD0mb. 13 iustum p 14 iustitiam p 16 talis ρ 19 se melius οSe ante habuerunt om . yp 26 D0mino Deo v 30 uitiis ceteris e in homineJ in di nomine b
452쪽
h0mine tuli n0n est ulla iustitia; pr0cul dubi0 nee in h0minum c0etu, qui ex h0minibus talibus e0nstat. Ν0n est hic erg0 iuris ille c0n80n8u8. qui hominum multitudinem p0pulum lacit, cuius res dicitur esse res publiea. Nam de utilitate quid dicam, cuius etiam c0mmuni0n0 80ciatus e00tus h0minum, si eut sese habet ista definiti0, p0pulus nuneupatur γQuamuis enim, si diligenter adtendas, nec utilitas sit ulla uiuentium, qui uiuunt inpie, sicut uiuit omnis, qui non seruit De0 80ruitque daem0nibus, tant0 magis inpiis, quant0 magi88ibi, cum sint inmundissimi spiritus . tamquam dis sacrificariu0lunt: tamen qu0d de iuris e0nsensu diximus satis esse arbitr0r, unde appareat per hanc definiti0nem n0n esse 90pulum, cuius res publiea esse dicatur. in qu0 iustitia n0n est. Si enim dicunt n0n spiritibus inmundis, sed dis b0nis adque sanetis in sua re publica seruisse R0man08: numquid eademt0tiens repetenda sunt, quae iam Satis, imm0 ultra quam satis est diximus 3 Quis enim ad hune l0dum per Superi0res huius 0peris libr0s peruenit, qui dubitare adhuc p0ssit malis et inpuris da0m0nibus seruisse R0man08, nisi uel nimium stolidus uel inpudentissime c0ntenti0sus 3 Sed ut taeeam quales Sint, qu0s sacrificiis e0lebant: in lege ueri Dei scriptum est: Sacrificans dis eradicabitur nisi D0 min0 tantum. Nee b0nis igitur nec malis dis saeriscari u0luit, quih0e cum tanta c0mminati0ne praecepit.
An uerus sit Deus, cui Christiani seruiunt, cuis0li debeat sacrificari. Sed resp0nderi p0test: 'Quis iste Deus est aut unde dignus pr0batur, cui deberent 0btemperare R0mani, ut nullum de0rum
453쪽
De civitate dei lib. XVIIII. e a p. 21-23. 4llpraeter ipsum c0lerent sacrificiis γ' Magnae ca0citatis est adhuc quaerere, quis iste Sit Deus. Ipse est Deus, cuius pr0phetae praedixerunt ista quae cernimus. Ipse e8t Deus, aqu0 resp0Π8um accepit Abraham: In semine tu0 benedi-5 centur 0mnes gentes. Qu0d in Christ0 seri, qui sequndum carnem de ill0 80mine ex0rtus est, idem ipsi qui remanserunt huius n0minis inimici, velint n0lintue, c0gn08 eunt. Ipse est Deus, cuius diuinus Spiritus per e0s J0cutus est, qu0rum praedicta adque c0npleta per ecclesiam, quam Uide- 10 mus t0t0 0rbe diffusam, in libris superi0ribus p08ui. Ipse est Deus, quem Varr0 d00tissimus R0man0rum I 0uem putat, quamuis nesciens quid l0quatur; qu0d tamen ide0 e0mmem0randiam putaui, qu0niam uir tantae scientiae nec nullum istum Deum p0tuit existimare nec uilem. Hunc enim eum e S Se 15 credidit, quem Summum putauit deum. Ρ0strem0 ipse est Deus, quem d00ti88imu 8 phil080ph0rum, quamuis Christian0rum acerrimus inimicus, etiam per e0rum 0racula, qu08 de08 putat, deum magnum P0rphyrius c0nfitetur.
24 Quae Ρ0rphyrius dicat 0raculis de0rum resp0n Saosse de Christo. Nam in libris. qu08 hc λωί ω9 7 λυο0 ριας appellat, in quibHS exsequitur adque conscribit rerum ad phil080phiam pertinentium uelut diuina resp0nsa, ut ipsa uerba eius, quem ad m0dum 25 ex Graeea lingua in Latinam interpretata sunt, p0nam: 'Inter-r0ganti, inquit, quem deum pia dand0 reu0eare p08sit uX0rem suam a Christianism0, haec ait uersibus Αp0ll0.' Deinde uerba
4 Gen. 22, 186 remanserant e T a10mini ex uellint n0llentiae 9 8 diuinitus sp11 Varr0 om. b 12 quamuis etiam e 13 putauit 9 14 putuit st
454쪽
uelut Ap0llinis ista sunt: T0rte magis p0teris in aqua inpr08sis litt0ris scribstre aut adinsans leues pinnas per aera auisV0lare, quam p0llutae reu0008 inpiae UX0ris Sensum. Pergatqu0 m0d0 uult inanibus fallaetis perseverans et lamentari fallaciis m0rtuum Deum cantans, quem iudicibus recta Sentientibus perditum pessima in speci08is ferr0 uincia 1110rs interfecit. ' Deinde p0st h0s uersus Ap 0llinis, qui Π0n Stante metr0 Latine interpretati sunt, subiunxit ad iust ait: 'In his quidem inremediabile sententiae e0rum manifestauit dicens qu0niam Iudasti suseipiunt Deum magis quam isti.' Ecest, ubi d000l0rans Christum Iuda00s praep0suit Christianis, c0nfitens qu0d Iudaei suscipiant Deum. Sic enim exp0suit uersus Ap 0llinis, ubi a iudidibus recta sentientibus Christum dieit oecisum, tamquam illis iuste iudicantibus merit0 sit ille punitus. Viderim quid de Christ0 uates mendax Ap0llinis dixerit adque iste crediderit aut Drtasse uatem, qu0d 110n dixit, dixisse iste ipse c0 finxerit. Quam sibi c0nstet uel ipsa 0raeula inter se faciat e0nuenire, p0stea uidebimus; hic tamen Iudae08, tamquam Dei sus dept 0res, rect0 dicit iudicasse d0 Christ0,
qu0d eum m0rte pessima exeruciandum esse cen8uerint. Deus
itaque Iudae0rum, cui perhibet testim0nium, audiendus fuit dicens: Sacrificans dis eradicabitur, nisi D0 min0
tantum. Sed ad manifesti0ra ueniamus et audiamus quam magnum Deum dieat 6sse Iudae0rum. Item ad ea, quae inter-
1 in . . litteris om. b 2 inflans a αλ pennas leues v pinnas best;
p0llutare uoces e ux0risis sensum b peragat e 4 perseverans et lamentari fallaciis om. 9, recte ut puto, cum haec uerba interpretatis e8Se uideantur antecedentium perseu. et lam. fallaciis ab eo α; fallaciis Om. p; perseu. et lamentati0nibus fallacissimis v b captans pcantasque b iudicibus α' b g si ρ αλ; a iudicibus α ep v 6 in om. e T stant e 9 tergiversationem irremediabilis v inremediabile α est; inremediabili b in remediabilem sententiam 13 12 suscipiunt ep13 a iud. bessp αλης a om. αρ Domb. 14 iuste o m. b iuste dicantibus 9 15 uiderim αbyρ; uiderint p α Domb.; uiderit eu uatex 9 17 Quam uero v ut uel e 18 liinc e 20 censuerant e
455쪽
De ei uitate dei l l b. XVIIII. c a p. 23.
r0gauit Ap0llinem, quid melius, uerbum siue rati0 an lex: Respondit, inquit, uersibus haec dic0 s.' Ad d0inde subidit Ap0llinis uersus, in quibus et isti sunt, ut quantum satis est inde decerpam: 'In Deum uer0, inquit, generat0rem et in 5 regem ante 0mnia, quem tremit et caelum et terra adqu0 mare et infern 0rum abdita et ipsa numina perli 0rrescunt: qu0rum lex est Pater, qu0m ualde sancti h0n0rant Hebraei Tali 0raeut 0 dei sui Ap0llinis Ρ0rphyrius tam magnum Deum dixit Hebra00rum, ut eum et ipsa numina perli 0rre Scant. Cum 10 erg0 Deus iste dixerit: Sacrificans dis eradicabitur, mir0r qu0d ipse P0rphyrius n0n perh0rruerit et sacrificans dis eradicari 110n 1 0rmidaverit.
illius, de qua paul0 ante J0cuti Sumus, c0ntumeliae Silae, aut 15 quasi in s0mnis di sius maledix0rint Christ0 et evigilantes eum b0num esse c0gn0userint digneque laudauerint. Denique tamquam mirabitu aliquid adque incredibile pr0laturus: 'Praet0r0pini0nem, inquit, pr0fect0 quibusdam uideatur es Se qu0ddieturi sumus. Christum enim di piissimum pr0nuntiauerunt 26 et ium0rtalem faetum et cum b0na praedicati0ne eius meminerunt; Christian0s uer0 p0llut08, inquit, et c0ntaminat0s et err0re inplicat0s esse dicunt et multis talibus adu0rsus e0s blasphemiis utuntur Deinde subistit uelut 0racula de0rum blasphemantium Christian0s et p0st haed: 'De Christ0 autem 25 inquit, interr0gantibus si est Deus, ait Hessate: Qu0niam quidem inm0rtalis anima p0st c0rpus ut incedit, n08ti; a Sapientia autem ab Selsa semper errat. Viri pietate prae8tantissimi est illa anima; hane c0lunt aliena a se ueritate
2 cf. Lactant. de ira Dei c. 23 10 Exod. 22, 20 17 cf. Euseb.
enim e 19 dicitur et 23 de0r. 0rac. v 25 inquit om. b haeate ' 26 ut inclusit Domb. nostis b 27 abscissa 9' α ο erat 9 28 a se aliena st
456쪽
Doind0 p0st uerba huius quasi 0raculi Sua ipse c0ntexens: Ρiissimum igitur uirum, inquit, eum dixit et eius animam sicut et ali0rum pi0rum, p08t 0bitum inm0rtalitate dignatam et inaud c0lere Christian08 ign0rantes.' 'Interr0gantibus autem, inquit: Quur erg0 damnatus est 3 0racul0 1 0sp0ndit dea: Corpus quidem debilitantibus t0rmentis semp0r 0bp0situm est: anima autem pi0rum caelesti sedi insidet. Illa uer0 anima aliis animabus fataliter dedit, quibus fata n0n adnu0runtd00rum d0 a 0btinere neque habere I0uis inm0rtalis agniti0nem. err0re inplicari. Ρr0pterea erg0 dis ex08i, quia, quibus fat0 Π0n fuit n0sse Deum nec d0na ab dis accipere, his sataliter dedit iste err0re inplicari. Ip80 uer0 pius et in caelum, siqui pii. 00ne essit. Itaque hunc quidem n0n blasphemabis, mis0reberis autem h0minum dementiam, ex 00 in eis facile
Quis ita stultus est, ut n0n intellegat aut ab h0min0 callid0 00que Christianis inimidissim0 ha00 0raeula fuisse c0 sieta aut c0nsili 0 simili ab inpuris daem0nibus ista fuiss0r08p0nsa, ut 80ilistet, qu0niam laudant Christum, pr0pterea credantur ueraciter uituperare Christian0s adque ita, Si p0ssint intereludant uiam salutis aeterna0, in qua sit quisqu0 Christianus 3 Suae quippe n0cendi astutiae mill01 0rmi sentiunt n0ne8se e0ntrarium, si credatur seis laudantibus Christum, dum tamqn credatur etiam uituperantibus Christian0s; ut eum, qui utrumqu0 crediderit; talem Christi faciant laudatorem, ne uelit esse Christianus, ac sic quamuis ab ill0 laudatus ab ist0rum tamen daem0num d0minatu stum n0n liberet Christus; praesertim quia ita laudant Christum, ut, quisquis in eum talem crediderit, qualis ab eis praedicatur, Christianus
1 Sua. m. 2 Super8cripto uerba. p contegens e 3 dignatam codd.
praeter b, in quo dignam; d0natam v T sede ρ semper insidet α8 animalibus e fatabiliter e 9 obtinere dona v 11 a b v ab iis . in mary. a diis, 13 14 miseraberis e 18 c0tis ela, n era8., 9 ista abest pn; ita ρα Domb. 20 i ta s era8., 9 p0SSent 9
457쪽
De ciuitate dei lib. XVIIII. c a p. 23.
uerus n011 Sit, sed Ph0tinianus haereticus, qui tantumm0d0h0minem, n0n etiam Deum n0uerit Christum, et ide0 per
s Ap0llinem uituperantem Christum neque He eaten p088umus adpr0bare laudantem. Ille quippe tamquam iniquum Christum uult credi, quem iudicibus restia senti sentibus dieit 0e ei sum; ista h0minem piissimum, sed h0minem tantum. Una est tamen et illius et huius intenti0. ut n0lint h0mines es 80 Christian08 10 quia, nisi Christiani erunt, ab e0rum erui p0testate n0n p0terunt. Iste Uer0 phil080phus, uel p0tius qui talibus aduersus Christian0s quasi 0raculis credunt, priu8 faciant, Si p08Sunt, ut inter se d0 ips0 Christ0 Hecate adque Ap0ll0 c0u00rdent
d0us 0t dea inter se de Christ0, ille uituperand0, ista laudand0 dissentiant: pr0Det0 eis blasph0mantibus Christian0s 1ibucredunt h0mines, si reete ipsi sentiant. 20 Sane Christum laudans uel P0rphyrius uel Hecate, cum dieat eum ipsum fataliter dedisse Christianis, ut inplicarentur
err0re, causas tamen eiusdem, Sicut putat, pandit err0ris. Quas antequam ex uerbis ei HS exp0nam . priuS quaer0, Si
fataliter dedit Christus Christianis erroris inplicati0nem, utrum 25 110lens an n0lens dederit. Si u0leus, qu0 m0d0 iustus 3 Si B0lens, qu0 1110d0 beatus 3 Sed iam causas ipsius audiamus err0ris. 'Sunt, inquit, spiritus terreni minimi l000 qu0dam mal0rum daem0num p0testati subiecti. Ab his sapientes H0brae0rum squ0rum unus iste etiam Iesus suit, sicut audisti ad diuina Ap 0llinis, quae superius dieta sunt) - ab his erg0 Hebraei daem0nibus pessimis et min0ribus spiritibus uetabant
458쪽
nullius indiget; sed n0bis est bene, cum eum per iustitiamoi eastitatem aliasque uirtutes ad 0ramus, ipsam uitam precem ad ipsum facientes per imitati0nem et inquisiti0nem de ips0. Inquisiti0 enim purgat, inquit; imitati0 deificat adfecti0nem ad ipsum 0perand0.' Bene quidem praedicauit Deum Patrem,ot quibus sit c0lendus m0ribus dixit; quibus praeceptis pr0phsitiei libri pleni sunt Hebrae0rum, quand0 sanct0rum uita siue imperatur siue laudatur. Sed in Christianis tantum errat aut tantum calumniatur, quantum u0lunt daem0ne8, qu080pinatur de0s; qua8i cuiquam difficile sit rec0lere, quae turpia, quae dedec0ra erga de0rum 0bsequium in theatris agebantur et templis, et adtendere quae legantur dicantur audiantur inesselesiis, uel De0 uer0 quid 0sseratur, et hinc intellegere ubi aedificium, et ubi ruina sit m0rum. Quis autem huic dixit uel inspirauit, nisi diab0licus spiritus, tam uanum apertumque mendacium, qu0d daem0nes ab Hebraeis c0li pr0hibit0s reuereantur potius, quam 0derint Christiani3 Sed Deus ille, quemc0luerunt Sapientes Hebrae0rum, etiam caelestibus sanetis
1 uacare om. e uenarari e 3 etJ ut p 4 anim aduertere, u
459쪽
De ciuitate dei lib. XVIIII. cap. 23. 417
angelis et uirtutibus Dei, qu0s beatissim0s tamquam ciues in hae n0stra peregrinati0ne m0rtali ueneramur et amamus, sacrificari uetat int0nans in lege sua, quam dedit Hebrae0p0pul0 8u0, et ualde minaciter dicens: Sacrificans dis 5 eradicabitur. Et ne quisquam putaret daem0nibus pessimis terrenisque spiritibus, qu0s iste dicit minim0s uel min0res, ne sacrisissetur esse praeceptum quia et ipsi in scripturis sanctis dicti sunt di, n0n Hebrae0rum, Sed gentium; qu0deuidenter in psalm0 septuaginta interpretes p08uerunt, dicentes: io Qu0niam 0mnes di gentium daem0nia), - ne qui Serg0 putaret i8tis quidem daem0niis prohibitum, caelestibus autem uel 0mnibus uel aliquibus sacrificari esse permissum,m0x addidit: Nisi Domin0 80li id est nisi D0min0 tantum; ne larte in e0, qu0d ait: D0 min0 80li, D0minum 15 80lem credat esse quispiam, cui sacrifieandum putet; qu0dn0n ita esse intellegendum in seripturis Graecis faeillinistreperitur. Deus igitur Hebrae0rum, qui tam magnum tantus etiam
inc0gnitam, sed 0mnibus iam gentibus dissamatam, in qua lege scriptum est: Sastrificans dis ora die abitur nisi Domin0 tantum. Quid 0pus est in hae eius lege eiusque
pr0phetis de hac re multa perquirere; imm0 110n perquirere, ab n0n enim abstrusa uel rara sunt, Sed aperta et crebra c0lligere et in hae disputati0ne mea p0nere, quibus luce clarius apparet nulli omnin0 nisi tantum sibi Deum uerum et summum u0luisse sacrificari 3 Ecce h0c unum breuiter, imm0 granditer, minastiter, sed ueraciter dictum ab ill0 D00, quem 30 tam excellenter e0rum d00tissimi praedicant, audiatur timeatur inpleatur, ne in0b0edientes eradicati0 c0nsequatur. Sacri-4 Exod. 22, 20 10 Ps. 95, 5
XXXX Aug. opera Sectio V pars II.
460쪽
S. Aurelii Augustinificans, inquit, dis eradicabitur nisi Domino tantum; n0n qu0 rei egeat alicuius, sed quia n0bis expedit, ut
res eius simus. Huic enim canitur in sacris litteris Hebra00rum: Dixi D0 min0: Deus meus es tu, qu0niam b0B0rum me0rum non eges. Huius autem praeclarissimum adquo optimum sacrificium n08 ipsi sumus, h0c est ciuitas eius, cuius rei mysterium celebramus 0blati0nibus
n0stris, quae fidelibus n0tae sunt, sicut in libris praecedentibus disputauimus. Cessaturas enim uictimas, quas in umbra futuri 0Drebant Iudaei, et unum sacrificium gentes a s0lis 0rtu usque ad 0ccasum, Sicut iam seri cernimus, 0blaturas per pr0phetas Hebrae08 0racula increpuere diuina; ex quibus quantum satis uisum est, n0nnulla pr0tulimus et huic iam operi adspersimus. Quapr0pter ubi n0n est ista iustitia, ut 8ecundum suam gratiam civitati 0b0edienti Deus imperet Unus et Summus, ne cuiquam sacris et nisi tantum sibi, et per h0c in 0mnibus h0minibus ad eandem ciuitatem pertinentibus adque 0b00dientibus D 00 animus etiam c0rpori adque rati0 uitiis 0rdine legitim i fideliter imperet; ut, quem adm0dum iustus unus, ita c0etus p0pulusque iust0rum uiuat ex fide, quae 0peratur per dilecti0nem, qua h0m0 diligit Deum, 8icut diligendus est Deus, et proximum sicut semetipsum, - ubi erg0 n0n est ista iustitia, pr0fect0 n0n est c0etus h0minum iuris c0nsensu et utilitatis e0mmuni0ne 800iatus. Qu0d Si n0n est, utique p0puli18 non e8t, si uera est haec p0puli definitio. Erg0 nec res publica eSt, quia reSp0puli n0n est, ubi ip8e 90pulus n0n eSt.
4 Ps. 15, 22 quod 13 3 huic codd.; Hinc ο 4 dixit, y 13 uisum est satis e 16 nec e 22 se e p 23 ista iusta iustitia p 26 puplica g