장음표시 사용
521쪽
De ciuitate dei lib. XX. cap. 19. 20.
se dicere: Id 00 mittet illis Deus 0perati0nem err0ris ut e re dant mendaci 0. D0us enim mittet, quia Deus diab0lum sadere ista permittet, iust0 ipse iudici0, quamuis sadiat illo iniqu0 malign0que e0nsili0: Ut iudicentur 5 in idit, 0mnes, qui n0n crediderunt ueritati, sed 00nsenserunt iniquitati. Ρr0inde iudieati seduesentur et seducti iudieabuntur. 80d iudieati s0 dueentur illis iudiciis D sit 0e cultu iustis, iuste 0 equitis, quibus ab initi0 peecati rati0119-lis creaturae numquam tu dieare cessauit: 80ducti autem 10 iudieabuntur n0uissim0 manifest0que iudici0 per Christum Iesum, iustissime iudicaturum, iniustissime iudieatum.
Quid idem ap0st 0lus in prima ad 00sdem epistulad 0 resurrecti 0 ne d0cuerit ut 0rtuorum. 15 Sed hie ap0st0lus taeuit de regurr0 eti0ne m0rtu 0rum; ad 00sdem autem Seribens in epistula prima: N0lum 18, inquit, ign0rare u08, fratres, de d0rmientibus, ut n0n 00ntristemini, sicut et ceteri, qui spem n0n habent. Nam si credimus, qu0d Iesus m0rtuus est et resurrexit: 20 ita et Deus e0s, qui d0rmierunt per Iesum, adducet cum ill 0. H00 enim u0bis dicimus in uerbo D0mini, quia n08 uiu sentes, qui reliqui sumus in aduentum D 0mini, n0n praeueniemus 008, qui ante d0rmierunt; qu0niam ipse D0 minus in iussu et in uoce archangeli 25 et in tuba Dei de seu det de ea el0 ut m0rtui in Christ0re Surgent primo; deinde n0s uiuentes, qui reliqui Sumu8, simul eum illis rapi semur in nubibus in 0b-
1 et dicere u operaii0nem . . . mendacio corr. mauu in mar9. 9
3 permittit e ips0 es 4 ille faciat s 8 rati0nali scripturae ob dessabit b 10 Iesum Christum v 13 apostolus paulus ad eosdem epistula secunda 13 14 d0euerit m0rtuorum g f; mort. doc. p qu 19 et resurrexit Om. b 21 cum eo v 24 et Om. b 25 de scendit b26 prim0 p ο αν; primi αb e st
522쪽
uiam Christi in aera, et ita semper cum D 0 min0 eri
ram, quand0 ueniet Christus, utique ad uiu0s et m0rtu0s iudieand0s, praeelaris Sime 0Stendunt. Sed quaeri s0let, utrum illi, qu08 hie uiuentes inuenturus est Christus, qu0rum per80nam in Se adque ill08, qui tune sessum uiuebant, transfigurabat ap08t0Ju8, numquam 0mnin0m0rituri sint, an ip 80 temp0riS punct0, qU0 cum reSUrgentibus rapientur in nubibus in 0buiam Christ0 in aera. ad inm0rtalitat0m per m0rtem mira celeritate transibunt. Neque enim distendum est s0ri n0n p08se, ut, dum per aera in sublime p0rtantur, in ill0 spati0 et m0riantur et reuiuescant. Qu0d 0nim ait: Et ita semper cum D 0 min0 erimu S, B 0n sic accipiendum est, tamquam tu aere 110s dixerit semper cum D 0min0 esse mansuros; quia nee ipse utique ibi manebit quia ueniens transiturus est; uenienti quippe ibitur 0buiam 11011 manenti; sed ita cum Domin0 erimus, id est, Sic erimus habentes e0rp0ra 80mpiterna ubi eumque eum ill0 fuerimus. Ad hunc autem se Sum. qu0 0Xistimemus etiam ill08, qu0s hie uiu0s inuenturus est D0 minus, in ips0 paru08pati0 et pa88ur08 m0rtem et aeceptui 08 inm0rtalitatem, ipse ap08t0lus n0s uidetur urgere, ubi dicit: In Christ0 0mnes uiui si dabuntur; cum ali0 l000 de ipsa l0quens resurre eti0nec 0rp0rum dicat: Tu qu0d seminas, n0n uiuificatur, nisi m0riatur. Quo m0d0 igitur; qu0s uiuentes hic Christus inueniet, per inm0rtalitatem in ill0 uiuificabuntur, etsi n0nm0riantur, clam uideamus pr0pter h00 0sse dietum: Tu qu0d Semina 8, 110n uiuificatur, nisi m0riatur 3 Aut si rect0n0u dicimus seminari nisi ea c0rp0ra h0minum, quae m0riend022 1. Cor. 15. 22 24 ib. 36
minus Christus v 8 sunt b v qu0cumque b 9 in ante obuiamom. p 11 per om. e 16 qua ueniens e i itur, ob era8., e
l9 extimemus o 23 uiuiseabitur a 24 nisi prius α 28 nisi
523쪽
Dd ei uitate dei l l b. XX. e a p. 20.
qH0qH0 m0d0 reuertuntur in terram sicut sese habet sitium illa in transgress0rem patrem generis humani diuinitus pr0- lata Sententia: Terra es, set in terram ibi s): fatendum est ist08, qu08 n0ndum de e0rp0ribus egre8808 eum ueniet Chri-5 stus inueniet, et istis u0rbis ap0st0li et illis d0 genesi n0n
teneri; qu0niam sursum in nubibus rapti 11011 utique seminantur, quia nec eunt in terram nec redeunt, siue nullam pr0r8u8 experiantur ut 0rtem Siue paululum in aere m0riantur.
Sed aliud rursus 0ecurrit, qu0d idem dixit ap08t0lus, cum 10 de resurreeti0 0 00rp0rum ad C 0rinthi0s l0queretur: Omnes resurgemus, uel sicut alii e0dides habent: omnes d0rmiemus. Cum erg0 nec resurrecti0 fieri. niSi m0rs praecesserit,p088it, nec d0rmiti0nem p0ssimus ill0 l000 intelleg0r0 nisi m0rtem: qu0 1110do omnes uel d0rmient uel resurgent, si tam 15 multi, qu08 in c0rp0re inuenturus est Christus, nec d0rmient nee resurgent 2 Si erg0 sanct 08, qui reperientur Christ0 ueniente uiuentes eique in 0buiam rapientur, crediderimus iv 00dem raptu de m0rtalibus c0rp0ribus exitur0s et ad ead0mm0x Dpm0rtalia reditur0s, nullas in u0rbis ap08t0li pati0mur 20 angustias, siue ubi dicit: Tu qu0d seminas, n0n uiuificatur, nisi m0riatur, siue ubi dicit: omnes resurgemus aut: Omnes d0rmiemus; quia nec illi per inm0rtalitatem uiuifieabuntur, nisi, quamlibet paululum, tamen ante m0riantur ac per h00 et a re Surrecti0ne 110n erunt ali0ni, quam d0rmi-25 ti0ne praecedunt, quamuis breui88ima, n0n tamen nulla. Qitur autem n0bis ineredibil0 uideatur illam multitudin0m e0rp0rum in aere qu0dam m0d0 seminari adque ibi pr0tinus inm0rtaliter adque inc0rruptibiliter reuiues dere, cum credamHS, quod
3 Gen. 3, 19 10 1. C0r. 15, 511 quo modo b reuertentur g sese se e; ee esse) y4 egressus 9 Christus inueniet om. b T redebunt, y 9 dieit s 10 mortuorum b α 12 fieri 90ssit nisi m0rs praecesserit v13 p0ssumus b 16 repperiuntur e 17 rapiuntur 9 23 uiuicabuntur e 24 d0rmitione praecedunt praecedent α) mss.; d0rmiti0 praecedit v26 uidebatur b
524쪽
idem ipse ap08t0lus apertissim se didit, in letu 0duli futuram
resurrecti0nem et in membra sine fin0 uictura tanta sudilitato tamque inaestimabili uel00itate rediturum antiquissim0rum cadauerum puluerem 3 Nec ab illa s0ntentia, qua h0mini dictum est: T0rra es et in terram ibis, futur0s ill0s sane-t0s arbitremur inmunes, si e0rum m0ri entium in terram n0n restident c0rp0ra, Sed, Sicut in ip80 raptu m0rientur, ita et resurgent, dum serentur in aera. In terram quipp0 ibis est in h0e ibis amissa uita, qu0d 0ras antequam Sumeres uitans; id est, h00 eris exanimatus, qu0d era8 antequam es SeS animatus terrae quippe insufflauit Deus in faciem flatum uitae
cum factus est h0m0 in animam uiuam); tamquam diceretur: Terra es animata, qu0d 110n eras: terra eris exanimis, sicut eras'; qu0d sunt et anteqHam putre Scant 0mnia corp0ra m01 tu 0rum; qu0d erunt et illa; si m0rientur, Ubicumque m0riantur, cUm Uita carebunt, quam c0ntinu0 receptura sunt. Siqerg0 ibunt in terram, quia ex uidis h0minibus terra erunt
alia sescenta sic l0quimur. Qu0 m0d0 autem Sit futurum qn0d nunc pr0 n0strae ratiunculae uiribus utcumque conicimus, tunc erit p0tiuS, ut n0880 9088imus. Resurre eti0nem quippe m0rtu 0rum futuram et in carne, quand0 Christus uenturus est uiu0s iudicaturus et m0rtu08 0p0rtet, si Christianie SSe u0lumus, ut credamus; sed n0n id00 d0 hac re inanis est siles n08tra, si, quem ad m0dum sutura Sit, perfecte c0n
Verum iam. Sicut supra pr0misimus, de h0e iudicio Dotn0uissim0 0tiam pr0phetidi uet0res libri quid praenuntiauerint,
1 1. C0r. 15, 52 28 c. 43 tamquam g T recedent b; recedunt g m0riantur β 8 resurgunt pseruntur b e in ante aera om. y est et e; id est b 1l quidem b13 anima tua st examinas e 16 continua b si e 18 quemam-m0dum g 18 sq. id-id-id 9 23 quippe om. α et in .s esSe v25 ut, in marg. et, e 26 si quidem ammodum 9 28 supra sm. 9p ο
525쪽
De ciuitate dei lib. XX. cap. 20. 21.
quantum satis esse uidebitur, debemus 08tendere; quae, Sicut arbitr0r, n0n tanta m0ra necesse erit tractari et exp0ni, si istis; quae praemi Rimus, lect0r curauerit adiuuari.
s Quid Esaias pr0pheta de m0rtu 0rum resurrecti 0 ne et de retributi 0 ne iudicii sit l0cutus. Ρr0pheta Esaias: Resurgent, inquit, m0rtui et resurgent qui erant in Sepulcris, et laetabuntur 0mnes qui sunt in terra; r08 enim, qui abs t0 est, sanitas illis 10 est; terra Her0 inpi 0rum cadet. Τ0 tum illud superius ad resurrecti0nem pertinet beat0rum. Qu0d autem ait: Terrauer0 lupi 0rum cadet, bene intellegitur dietum: 'C0rp0rauer0 inpi0rum ruina damnati0nis exeipiet.' Iam p0rr0 si d0b0110rum resurreeti0ne qu0d dietum 0st diligentius et disti e 15 tius uelimus intueri, ad primum referendum est qu0d dictum sest: Resurgent m0rtui; ad Secundam uer0 qu0d sequitur: Et resurgent qui erant in sepulcris. Iam si et ill0s inquiramus Sanet08, qu08 hic uiu0s inuenturus est D0minus, eis e0ngrue deputabitur qu0d adiunxit: Et la0tabuntur Id 0mnes qui sunt in terra; r08 enim, qui abs te est, sanitas illis est. Sanitatem l0e0 ist0 in1 0rtalitatem r0etissime aecipimu8; ea namque est plenissima Sanita8, quae n0nr0ficitur alimentis tam quum e0ttidianis medieamqntis. Item do iudieii di se spem prius dans b0nis, deinde terrens mal0sus idem pr0pheta sic l0quitur: Haec dicit D0 minus: Ede00g0 de elin0 in 00s ut flumen paeis et ut t0rrens in undans gl0riam gentium. Filii 00rum Super Umer0S p 0rtabuntur et super genua c0n80 labuntur. Quem ad 7 Esai. 26, 19 25 ib. 66, 12 sqq.
8 erunt eα in sep . erant v 9 sunt erant f super terram α b qui eae qu08 corr. 9 est illis a e 12 uer0 om. α 13 Iam om. ρ 15 dictum est diligentius b 17 ut resurg. b erunt α in sep . erant υ20 super terram ab 21 illis sanitas e certissime b 24 terrenis by
526쪽
S. Aurelii Augustinim0dum si quem mater c0Π80letur, ita eg0 1108 00n-s0 lab0r; et in Hierusalem 00ns0 labimini, et uidebitis et gaudebit 00r uestrum et 0ssa uestra ut herba 0X0rientur. Et c0gn0Scetur manus D0mini c0 lentibus eum, et c0mminabitur c0ntumacibus. Ecce enim D0minus ut ignis ueniet, et ut tempestas currus eius,
reddero in indignati0 ne uindictam et uastati0nem inflamma ignis. In igne enim D0mini iudicabitur 0mnis terra et in gladi0 eiu8 0mnis car0; multi uulnerati erunt a D0mi 110. In bon0rum pr0missi0ne flumen pacis pr0laet0 abundantiam pacis illius debemus accipere, qua mai iresse n0n p08Sit. Hac utique in sine rigabimur; de qua in prae dedenti libr0 abundanter l0cuti sumus. Η00 flumen se in 00s de elinare dicit. quibus tantam beatitudinem p0llicetur, ut intellegamus in illius felicitatis regi0ne, quae in caeli S e8t,h0e flumine 0mnia satiari; sed quia et terronis e0rp0ribus pax inc0rrupti0nis adque inm0rtalitatis inde influ0t, ide0 declinare se dixit h00 sumen, ut de supernis qu0dam m0d0 etiam inferi0ra perfundat et h0mines aequales angelis reddat. HieruSalem qu0que, n0n illam quae seruit cum filiis suis,
sed liberam matrem 110stram intellegamus Secundum ap08t0lum aeternam in caelis. Ibi p0st lab0res aerumnarum curarumque m0rtalium c0ns0labimur, tamquam paruuli eius in umeris genibu8que p0rtati. Rudes enim n0s et 110u08 blandissimis adiut0riis ins0lita n0bis beatitud0 illa suseipiet. Ibi uidebimus, et gaudebit e0r n0strum. Nec expressit quid uidebimus; sed quid nisi Deum 3 ut inpleatur in n0bis pr0missum euangelicum: Beati mundi c0rdes, qu0niam ipsi Deum
uidebunt, et 0mnia illa, quae nunc n0n videmus, credente822 Gal. 4, 26 28 Mt. 5, 8
l quam, a, eae e corr., 9 3 ut mss.; sicut υ 5 eum. . contumacibus
527쪽
De eiu ita te dei lib. XX. cap. 21. 481
autem pr0 m0dul0 capacitatis humanae l0nge minus quam sunt adque inc0mparabiliter e0gitamus. Et videbitis, inquit et gaudebit c0r uestrum. Hic creditis, ibi uidebitis. Ssid qu0hiam dixit: Et gaudebit c0r uestrum, ne puta-5 remus illa b0na Hierusalem ad 110strum tantumm0d0 spiritum pertinere: Et 088a, inquit, uestra ut herba ex0rientur; ubi resurrecti0n0m 00rp0rum strinxit, uelut qu0d 110n dix0rat reddens; neque enim cum uiderimus siet, sed eum fuerit laeta uidebimus. Nam et de cael0 110H0 ac terra n0ua iam a0 8upra dixerat, dum ea, quae Sancti8 pr0mittuntur in fine saepe ad multis0rmiter diceret. Erit, inquit, caelum 110uum
adscendet in c0r ip80rum, sed laetitiam et exsultati0nem inuenient in ea. Ecce eg0 faciam Hierusalem 15 exsultati0nem et p0pulum meum laetitiam; et exsultab0 in Hierusalem et laetabor in p0put 0 me0; et ultra n0n audietur in illa u0x fletus, et cetera, quae quidam ad ill0s carnales mille ann08 referre c0nantur. I 0euti0nes opim tr0pidae pr0priis pr0pheti00 m0re miscentur, ut 20 ad int0llectum spiritalem intenti0 s0bria cum qu0dam utiliae salubri lab0r0 perueniat; pigritia uer0 carnalis uel inerudita0 adque inexerditatae tarditas mentis e0ntenta litterae superficie nihil putat interius requirendum. Haec de pr0pheticis uerbis, quae ante istum l0 cum Scripta sunt, Satis dixe-15 rim. In h00 autem l0q0, unde ad illa digressi sumus, cum
dixisset: Et 0ssa uestra ut herba e X0rientur, ut reSurrecti0nem carnis quidem, Sed tamen b0n0rum se nunc c0mme-m0rare m011Straret, adiunxit: Et 00g110scetur manus D0 minie0 lentibus eum. Quid est h0c nisi manus distinguentis
11 Esai. 65, 17 sqq. 2 inc0mparabitur b 6 inquit om. ei T instruxit b 11 multipliciter b13 adscendet asc.) mssascendent O 14 faciem 9 18 earn . illos v20 qu0dam e0quam β 21 perueniant b uelut e inerudita inexercitata b 22 c0ntentaliter& supers. 9 27 quidem carnis v 29 mu
nus bXXXX Aug. opera Sectio V pars II.
530쪽
cult0res su08 9 00ntemt0ribus suis 3 De quibus sequentia c0ntexens: Et c0mminabitur, inquit, e0ntumacibu8, Sive ut ait alius interpres, incredulis. Nec tunc c0mminabitur, sed quae nunc dicuntur minaciter, tune efficaciter inplebuntur. Eede enim D0 minus, inquit, ut ignis ueniet et ut tem- 5pestas currus eius, reddere in indignati0 ne uindie-
tam et uastati0nem in flamma ignis. In igne enim D0 mihi iudicabitur 0mnis terra et in gladio eius 0mnis car0; multi uulnerati erunt a D0 min0. Sive igne, Sive tempe8tate, Sive gladi0 p00nam iudicii significat; 16 quand0 quidem ip8um D 0minum quasi ignem dicit esse uenturum, eis pr0se et0 quibu8 p0enalis erit eius aduentus. Currus uer0 eius nam pluraliter dicti sunt) angelica ministeria n0 inc0nueuienter accipimus. Qu0d autem ait 0mnem terram et omnem carnem in eius igne et gladi0 iudieari, n0n etiam 15 hie spiritales intellegamus et sanct08, Sed terren0s adque carnales, de qualibus dictum e8t: Qui terrena sapiunt, et:
Sapere Secundum carnem m0rs e St; et quales 0mnin0
car0 appellantur a D0min0, ubi dicit: N0n permanebit spiritus meus in h0minibus istis, qu0niam car0 Sunt. 20Qu0d uer0 hie p0situm est: Multi uulnerati erunt aD0 min0, ist0 set uulnere 1110rs seeunda. Ρ0test quidem et ignis et gladius et uulnus accipi in b0110. Nam et ignem D0minus usell0 se dixit mittere in mundum, et uisae sunt illis linguae diuisae uelut ignis, quand0 uenit Spiritu S 8anetuS: 25 et: N0n ueni, inquit idem D0minus, pacem mittere in terram, Sed gladium, et serm0nem Dei dieit seriptura gladium bis aetatum pr0pter adiem geminam testament0rum
5 ib. 66, 15 sq. 17 Phil. 3, 19 18 R0m. 8, 6 19 Gen. 6. 323 Le. 12, 49 24 Aet. 2, 3 26 Mi. 10, 34 28 Hebr. 4, 123 ut alius interpretatus est b tum b T In om. st enΙ gelicti α 8 iudieabuntur ρi 11 Dominum om. b 12 eius erit v