장음표시 사용
81쪽
De ciuitate dei lib. XV. cap. 1. 2.
fratres, secundum Isaac pr0 missi0nis filii sumus. Sed sicut tunc, qui secundum carnem natus fuerat, per Sequebatur eum, qui secundum spiritum: ita et nunc. Sed quid dicit scriptura 3 Eice ancillam 5 et filium eius; n0n enim heres erit filius ane illae eum fili 0 liberae. Ν08 autem, fratre S, B 0B Sum HS ancillae filii, sed liberae, qua libertat se Christus n0s liberauit. Ha00 Drma intellegendi d0 ap0st0lica auct0ritatu d0800 dens J0 cum n0bis aperit, quem ad m0dum Serip- 10 turas du0rum testament0rum, ueteris et n0ui, accipere debeamus. Pars enim quaedam terrenae ciuitatis imag0 caelestis civitatis esse eta est, n0n se signisseand0, sed alteram, et ideo seruiens. N0B enim pr0pter Se ip8am, 8ed pr0pter aliam significandam est instituta, et praecedent0 alia signifieati 0 015 et ipsa praes gurans praes gurata est. Namque Agar ancilla Sarra0 eiusque filius imag0 qua0dam huius imaginis fuit: et qu0niam transiturae erant umbrae luce ueniente, id00 dixit libera Sarra, quae significabat liberam ciuitatem, qui rursus ali0 1110d0 significandae etiam illa umbra seruiebat: Eleeqo ancillam et filium eius; n0n enim heres erit filius ane illae eum fili 0 11100 Isaac, qu0d ait ap0st0lus: Cum fili 0 libera0. Inuenimus erg0 in terrena ciuitate duas Drma S, unam Suam praeSentiam dem0nstrantem, alteram cael0sti civitati signifieandae sua praesentia Seruientem. Parit 25 autem cives terrenae ciuitatis peccat0 uitiata natura, ca0lestis uer0 ciuitatis ciues parit a peccat0 naturam liberans gratia unde illa u0 cantur uasa irae, ista uasa miserist 0rdiae. Significatum est h00 etiam in du0bus filiis Abraha0, qu0d unus de ancilla, quae dicebatur Agar, Secundum carnem natus e8tas Ismael, alter est autem de Sarra libera Secundum repr0mis-8i0nem natus Isaae . Uterque quidem de semine Abrahae;
19 Gen. 21. 10 27 R0m. 9, 22 sq. 18 significate 24 eivitate V 27 illi Vi 30 alter est Ubeppoc;
82쪽
sed illum genuit d0m0nstrans e0nsuetud0 naturam, illum uero dedit pr0 missi0 significans gratiam; ibi humanus HSu8 0Stenditur, hie diuinum b0neficium c0mmendatur.
De sterilitate Sarrae, quam Dei gratia secundauit. iSarra quippe sterilis erat et desperati0ne pr0lis saltem de ancilla sua c0neupi Scens habere, qu0d de se ipsa n0n Sep0880 cernebat, dedit eam fetandam uir0, de qu0 parere u0luerat nee P0tuerat. Exegit itaque etiam sic debitum de marit0 utens iure Su0 in uter0 alien0. Natus 0st erg0 Ismael, sicut Mna 80untur h0mine S, permixti0ne Sexus utriusque, usitata lege naturae. Ide0 dictum est: Secundum carnem; n0n qu0 dista ben seia Dei 110n sint aut 110n illa 0peretur Deus, cuiHS0pifex sapientia ad tingit, Sicut Scriptum est, a fine usque in fin0m f0rtiter et disp0nit 0mnia suaviter; 80d Rubi signifiea dum fuerat Dei d0num, qu0d indebitum h0minibus gratia largiretur, Sic 090rtuit dari silium, quem ad m0dum naturae 110n debebatur ex dursibus. Negat enim natura iam sti0s tali 00mmixti 0 ni maris et seminae, quali8 e88ep0terat Abrahae et Sarrae in illa iam aetate, etiam mulieris 2 aecedente sterilitate, quae nec tunc parere p0tuit, quand0110n aetas secunditati, sed aetati secunditas defuit. Qu0d erg0 naturae sie adlaetae fructus p0Steritatis n0n debebatur, signifieatqu0d natura generis humani peccat0 uitiata ad per h00 iure damnata nihil uerae felicitatis in p0st0rum merebatur. Recte 25 igitur signifieat Isaac, per repr0 missi0nem natus, fili0S gratiae, ciues ciuitatis liberae, 80ei 08 pacis aeternae, ubi sit n0n am0rpi 0priae ac priuatae qu0dam m0d0 u0luntatis, sed c0mmuni
83쪽
De civitate dei lib. XV. cap. 3. 4.
00dem que inimitabili b0n0 gaudens adque ex multis unum c0r faciens, id est perfecte c01100r8 0b00dientia caritatis.
De t 0rrenae ciuitatis uel c0ncertati0 ne uel pace. 5 Terrena p0rr0 ciuitas, quae 8 empiterna n0n erit neque enim, cum extrem0 8upplici0 damnata fuerit, iam ciuitas erit), hic habet b0num suum, cuius 80 cietate laetatur, qualis esse de talibus laetitia rebus p0test. Et qu0niam n0n est taleb 0num, ut nullas augustias saetat amat0ribus suis, id00 ciuitas 10 ista aduersus se ipsum plerumque diuiditur litigand0, belland0 adque pugnand0 et aut m0rtiferas aut certe m0rtales uidi0rias requirend0. Nam ex quacumque Sui parte aduersus alteram sui partem belland0 Surrexerit, quaerit esse uictrix gentium, dum sit captiua uiti0rum; et 8i quidem, cum uiderit, 15 8uperbius ext0llitur, etiam m0rtifera; si uer0 c0udici0nem c0gitan8 038u8que c0mmune S magi8 quae accidere p0ssunt aduersis angitur, quam eis quae pr0 uenerunt Secundis rebusi statur, tantumm0d0 1110rtalis est ista uict0ria. Neque enim semper d0minari p0terit permanend0 ei8, qu08 p0tuerit Subiu-20 gare uindend0. N0n autem recte dicitur ea b0na n0n 088e, quae c0ncupiscit haec ciuitas, quand0 est et ipsa in su0 human0 genere meli0r. C0ncupiScit enim terrenam quandam
pr0 rebus infimi 8 pacem; ad eam namque desiderat peruenirebsilland0; qu0niam si uicerit et qui resistat n0n fuerit, pari β. erit, quam n0n habebant partes in uicem aduersantes et pr0 his rebu8, quas Simul habere n0n p0terant, infeliei egestate certante S. Haud pastem requirunt lab0ri08a bella, hane adipi-8ditur quae putatur gl0ri08a uict0ria. Quand0 autem uincunt
1 itaque e 4 uel ante e0ncert. om. s 6 extremo Vep; in eX- tremo ab v 8 rebus laetitia v 10 belligerand0 ρ 14 cum rente uicerit sup. lin. V 1l pr0uenerunt Ub ep Domb.; prouenerint ubiv20 dicitur Ubes Domb.; dicuntur ατ 21 et ipsa om. e 22 genere hum. v 26 quasimul V 28 quae putatur om. V
84쪽
S. Aurelii Augustiniqui causa iusti 0re pugnabant, quis dubitet gratulandam esse ui et0riam et pr0ueni880 0ptabilem pacem 3 Ha0c b0na suntot sine dubi0 D0i d0na sunt. Sed si neglectis meli0ribus quae ad supernam pertinent ciuitatem, ubi erit utet0ria in
aeterna et summa passe Secura, b0na iSta Sic concupiscuntur, ut uel 80la esse credantur uel his, quae meli0ra creduntur, amplius diligantur: necesse est miseria consequatur et quae inerat augeatur.
De prim0 terrenae civitatis auet 0re fratricida,euius inpietati R0manae urbis c0ndit 0r germani caede resp0nderit. Primus itaque fuit terrenae ciuitatis e0ndit0r si atriei da; nam suum fratrem ciuem ciuitatis aeternae in hac terra peregrinantem inuidentia uictus 00didit. Unde mirandum 110n est, qu0d tant0 p0st in ea ciuitate c0ndenda, quae fuerat huius terrenae ciuitatis, de qua l0quimur, caput futura et tam multis gentibus regnatura, huic prim0 exempl0 et, ut Graeci appellant, αγχεetua ' quaedam Sui generis imag0 resp0ndit. Nam et illic, sicut ipsum facinus quidam p0eta c0mmem0rauit ill0rum,
Frat0rn0 primi madu0runt sanguino muri.
22 Lucan. I, 953 sin electis e 5 si e 6 creduntur V uel in his e 11 impietatis p 17 et tamJ etiam e 18 prim0 si . lin. V 19 archeotyp0 Ve20 illis pro illic mαle reseripi. V 26 tantum tamquam si b 27 ni
85쪽
De ciuitate dei lib. XV. cap. 4. 5.
haberet unus, ablatus e St 80eius, et Scelere crevit in peius, qu0d inn000ntia minus esset et melius. Hi autem fratres Cain et Abel n0n habebant umb0 inter se similem rerum terrenarum cupiditatem, nec in h00 alter alteri inuidit, qu045 eius d0minatus fieret angusti0r, qui alterum 0ccidit, si amb0d0 minarentur Abel quippe n0n quaerebat d0minati0n0m in ea ciuitate, quae e0ndebatur a fratre), sed inuidentia illadiab0liea; qua inuident b0nis mali, nulla alia causa, nisi quia illi b0ni sunt, illi mali. Null0 0nim m0d0 fit min0risi accedente seu permanente c0n80rte p088088i0 b0nitatis, imm0p08sessi0 b0nitas, quam tant0 latius, quant0 001100rdius indiuidua 80ci0rum p0ssidet caritas. Ν0n hab0bit doniqu0 istam p088088i0nem, qui eam n0luerit habere c0mmunem, et tant0 eam reperiet ampli0rem, quant0 amplius ibi p0tuerit amar0 0 s0rtem. Illud igitur, qu0d inter Remum et R0mulum ex0rtum e8t, quem ad m0dum aduersus se ipsam terr0na civitas diuidatur; 0stendit; qu0d autem inter Cain set Abel, inter duas ipsas ei uitates, Dei et h0minum, inimicitias dem0nstrauit. Pugnant erg0 int0r 80 mali et mali; item pugnant inter se mali otys b0ni: b0ni uer0 et b0ni, si perfecti sunt, inter Se pugnaren0n p08Sunt. Pr0scientes autem n0ndumque perfecti ita p088unt, ut b0nus qui8que ex ea parte pugnet c0ntra alterum, qua etiam contra semet ipsum; et in un0 quippe h0mine car0 00ncupiscit aduersus spiritum et spiritus 25 aduersu S carnem. C0ncupiscentia erg0 spiritalis c0ntra alterius p0te8t pugnare carnalem uel c0 stupiscentia carnalis c0ntra alterius spiritalem, siqui inter se pugnant b0ni et mali; uel certe ipsae c0neupiscentiae carnales inter se du0rum b0n0rum, n0ndum utique perfect0rum, sicut inter se pugnant ad mali et mali, d0nee 00rum, qui curantur, ad ultimam uict0riam sanitas perducatur. 24 Gal. 5, 1714 repperit et e 16 ciuitatis e 19 b0ni et mali v 26 potest
u'que ad alterius om. e 28 certe uel e
XXXX Aug. opera Sectio V pars II.
86쪽
De langu0ribu S, qu08 ex p0ena peccati etiam ciues ciuitatis Dei in huius uitae peregrinati 0 ne
patiuntur et a quibus D 00 medente Sanantur.
Langu0r est quippe iste, id est illa in0b00dientia, de qua Sin libr0 quart0 dedim0 disseruimus, primae in0b00disentiae supplicium, et ide0 B0n natura, Sed uitium; pr0pter qu0ddiditur pr0scientibus b0nis et ex fide in hae per0grinati0140 uiuentibus: In uicem onera uestra p0rtate, et sic ad inpl0bitis legem Christi; item alibi dicitur: C0rri- 10pite inquiet 08, 00ns0 lamini pusillanimes, Suscipite infirm08, patientes est0 te ad omnes; uidete ne quis malum pr0 mal0 alicui reddat; item ali 0l0c0: Si pra00ccupatus fuerit h0m0 in aliqu0 delie t 0, H 08, qui Spiritales estis, instruite huius m0di ibin spiritu mansuetudinis, intendens te ipsum, neot tu tenteris; et alibi: S0l n0n 00 ei dat super iracundiam uestram; et in euangeli 0: Si peccauerit in te frater tuus, c0rripe eum inter tu set ipsum; item
de peceatis, in quibus mult0rum cauetur 0ssensi0, ap08t0li18 20 dicit: Ρ0ecant0s 00ram omnibus argue, ut ceterit im0rem habeant. Ρr0pter h00 et de u0nia in uidem danda multa praeeipiuntur et magna cura pr0pter tenendam pacem, Sine qua nem0 p0terit uidere Deum; ubi ille terr0r, quand0 iub0tur seruus decem milium talent0rum redd0re debita, quae 25 illi fuerant relaxata, qu0niam debitum denari0rum centum c0n Seru0 Su0 n0n relaxauit; qua Similitudine pr0p08ita D0-
minus Iesus adi0eit adque ait: Sic et u0bis faciet Pater6 c. 1; 11 etc. 9 Gal. 6, 2 10 1. Thess. 5, 14 sq. 14 Gal. 6, 1 1i Eph. 4, 26 18 Mi. 18, 15 21 1. Tim. 5, 20 22 Hebr. J 2, 14 28 Mi. 18, 35
87쪽
De civitate dei lib. XV. cap. 6. T.
uester caelestis. Si n0n dimiseritis unusquisque fratri su0 de e0rdibus uestris. H00 m0do curantur eluses ciuitatis D0i in hac terra peregrinantes et passi supernae patriae suspirantes. Spiritus autem sanctus 0peratur intrin-5 80eus, ut ualeat aliquid medicina, quae adhibetur extrinsecus. Ali 0 quin setiamsi Deus ipse utens creatura sibi subdita in aliqua specie humana sensus adl0quatur human0s, siue ist0800rp0ris siue ill0s, qu0s istis simillim0s habemus in s0mnis, nec interi0re gratia m0ntem regat adque agat, nihil pr0dest 10 h0mitii 0mnis pra0didati 0 ueritatis. Fadit aut0m h00 Deus auasis miseric0rdiae irae uasa discernens, dispenSati0ne qua ipse n0uit multum 0edulta, sed tamen iu8ta. Ip80 quippe adiuuante mirabilibus et lat0ntibus 1110 dis, cum pestea tum qu0d habitat in membris 110stris, quae p0tius iam p0ena peccati 15 08t, Sicut ap08t0lus praecipit, n0n regnat in n08tr0 m0rtalie0rp0r0 ad 0b00diendum desideriis eius nee ei membra n0stra uelut iniquitatis arma exhibemus, c0nuertitur ad mentem n0n sibi ad mala, D00 regente, c0nsentientem et eam regentem tranquillius nunc habebit, p0stea sanitate perlaeta adque in-20 m0rtalitate percepta h01110 sine ull0 peccat0 in aeterna pace regnabit.
c0ngrua l0quebatur, quid ei pr0fuit 3 N0nne c0nceptum scelus in negand0 fratre etiam p0st uerbum diuinae adm0niti0nis ad inpleuit 3 Nam cum sadrifidia diserevisset amb0rum, in illius
3 pauci V; pacis e 9 gratiam V 30 discrevissent V
88쪽
respiciens, liuius despiciens, qu0d 110n dubitandum est p0tuisse d0g110sci Sign0 aliqu0 adtestante uisibili, et h0e id00 sedisset Deus, quia mala erant 0pera huius, fratris uer0 eius b0na: c0ntristatus est Cain ualde et c0ndidit facies eius. Sic enim scriptum est: Et dixit D0 minus ad Cain: Quare tristis faetus es et quare e0ncidit facies tua γNonne si recte 0sferas, recte autem n0n diuidas, peccasti 3 Quiesce; ad te enim c0nuersi 0 eius, et tu d0 minaberis illius. In hac adm0niti0ne uel m0nitu,
quem Deus pr0tulit ad Cain, illud quidem qu0d dictum est:
N0nne si recte 0sferas, recte autem 110n diuidas, peccasti 3 quia n0n eludet quur uel unde sit dietum, mult088ensus peperit eiu8 0bscuritas, cum diuinarum Scripturarum quisque tractat0r secundum fidei regulam id c0 natur exp0nere. Recte quippe 0ssertur Sacrifieium, cum 0ssertur De0 uer0, cui uni tantummod0 sacrificandum est. N0n autem recte diuiditur, dum n0n discernuntur redie uel l0 ea uel temp0ra uel res
ipsae quae 0sseruntur uel qui 01Ort et cui 0ssertur uel hi, quibus ad uescendum distribuitur qu0d 0blatum est, ut diuisionem hic discreti0nem intellegamus; siue cum 0ssertur ubi n011 0p0rtet, aut qu0d Π0n ibi sed alibi 0p0rtet, siue cum
0ssertur quand0 Π011 0p0rtet, aut qu0d n0n tunc sed alias 0p0rtet, siue cum id 0ssertur, qu0d nusquam et numquam penitus debuit, siue cum electi0ra sibi eiusdem generis rerum tenet h0m0, quam sunt ea, quae 0sseri De0, Sive eius rei
quae 0blata est, sit particeps pr0sanus aut quilibet quem fas 130n est fieri. In qu0 autem h0rum D00 displicuerit Cain, facile n0n p0test inuoniri. Sed qu0niam I0hannes ap0st0lu8 eum de his fratribus l0queretur: N0n sicut Cain, inquit,
5 Gen. 4, 6 sq. 29 1. I0. 3, 12
1 respiciens despiciens V 9 d0minaueris Vi admonitione, quam omisso uel m0nitu) αο 10 quid Vi 13 cum eae tam corr. V scriptur. om. V 18 uel cui e 21 siue .... oportet om. e 22 0ssertur, superScripto
89쪽
De diuitate dei lib. XV. cap. 7.
0x malign0 erat et 0ccidit fratr0m suum: 0t cuius rei gratia 0 edidit 3 Quia 0pera illius maligna fuerunt, fratris autem eius iusta: datur intellegi pr0pterea Deum n0n respexis Se in munia S eius, quia h00 ips0 malus diuidebat, dans D00 aliquid suum, sibi autem se ipsum. Qu0d0mnes faciunt, qui n0n Dei, Sed suam feetantes u0luntatem, id est n0n rect0, 80d peruer80 001 de uiuentes, 0sserunt tamen De0 munus, qu0 platant eum redimi, ut 00rum 11011 0pituletur sanandis prauis cupiditatibus, 80d explendis. Et h00 est t0r- 10 renae pr0prium ciuitatis, Deum uel deos e0lere, quibus adiuuantibus regnet in uidi0riis et pace terrena, n0n caritate c0nsulendi, sed d0minandi stupiditate. B0ni quippe ad h0e utuntur mund0, ut fruantur De0; mali autem c0ntra, ut fruantur mund0, uti u0lunt De0; qui tamen eum uel esse uel res15 humanas curare iam credunt. Sunt enim mult0 deteri0r08, qui ne h0c quidem credunt. C0gnit0 itaque Cain qu0d Super eius germani Sacrifieium, nec super Suum respeXerat DeUS, utique fratrem b0num mutatus imitari, n0n elatus debuit aemulari. Sed c0 tristatus est et c0ndidit faeies olus. Η0020 peccatum maxime arguit D0us, tristitiam de alt0rius b0uitate, et h00 fratris. H0c quipp0 arguend0 interr0gauit dicen8: Quare c0ntristatus es, et quare e0ncidit facies tua γ Quia enim fratri inuidebat, Deus uidebat et h00 arguebat. Nam h0minibus, quibus abse0nditum est c0r alteriu8 25 0880 9088 et ambiguum et pr0rsus iussertum, utrum illa tristitia malignitatem suam, in qua se D00 displicuisse didicerat, an fratris d0luerit b0nitatem, quae De0 placuit, cum in Saeriseium eius adspexit. Sed rati0n0m reddens Deus, quiar eiu80blati0nem adstipere n0lu0rit, ut sibi ipse p0tius merit0 quam ad ei fra10r inm0rit0 displiceret, cum esset iniustus 110n recte
90쪽
diuidend0, h00 est n0n recte uiuend0, et indignus cuius adpr0baretur 0blati0, quam esset iniusti0r, qu0d fratrem iustum gratis 0 disset, 08tendit. 0n tamen eum dimittens sine mandat0 Sanct0, iust0 et b0n0: Quiesce, inquit; ad te enim e0nuersio eius, et 5
tu d0 minaberis illius. Numquid fratris 3 Absit. Cuius igitur, nisi peceati 3 Dixerat enim: P0 e casti, tum deinde addidit: Quies e0; ad te enim e0nuersi 0 eius, et tu d0 minaberis illius. Ρ0test quidem ita intellegi ad ipsum
h0minem e0nuersi0nem e88e debere peccati, ut nulli alii quam iosibi sciat tribuero debet 0 qu0d peccat. Haec est enim salubris paenitentiae medicina et ueniae petiti0 110n in00ngrua, ut, ubi ait: Ad te enim c0nuersio eius, n0n subaudiatur 'erit', sed 'sit'; praeeipientis uidelicet, n0n praedicentis 1110d0. Tunc enim d0minabitur quisque peceat0, si id sibi n0n defen- 15dend0 praep08uerit, sed paenitend0 subiecerit; alid quin et illi Seruiet d0minanti, si patr0 ei tum adhibuerit ae identi. Sed ut p00eatum intellegatur c0ncupiscentia ip8a carnalis, de qua dicit ap0st0lus: Car0 00 neu piscit aduersus Spiritum, in cuius earnis fruetibus et inuidiam e0mmem0rat, qua utique 20 Cain stimulabatur et uecendebatur in fratris exitium: ben0 subauditur 'erit', id est: Ad te enim c0nuersi 0 eius erit, et tu d0 minaberis illius. Cum enim e0mm0ta fuerit pars ipsa carnalis, quam peccatum appellat ap08t0lUS
ubi didit: N0n eg0 0 per0r illud, sed qu0d habitat 25 in me peccatum squam partem animi etiam phil080phididunt esse uiti0Sam, 110n quae mentem debeat trahere, Sed cui meus debeat imperare eamque ab inlicitis 0peribus rati0nec0hibere); - cum erg0 00mm0ta fuerit ad aliquid perperam c0mmittendum, si quies statur et 0btemperetur diuenti ap08t0l0: suNee exhibueritis membra u0stra arma iniquitatis
19 Gal. 5, 17 25 R0m. 7, 17 31 ib. 6, 13 17 accidenti Uaepα ο; accedenti bρ Domb. 20 uti Vi 21 instimul. V 23 illi Vi post illius in e legitur: P0test quidem ita intellegi. cf. 9)