장음표시 사용
231쪽
δε uuo quidem , ad quod intendit Per praecepta legis., inducere; et laoc est virtus. Aliud autem est, de quoi, liuendit Piaeceptum iacere; et hoc est, quod ducit, ι, vel disponit ad virtutem , scilicet actus virtutis ἔ uou,, enim est idem sinis praecepti, et id, de quo Prae- , , ceptum datur, sicut neque in aliis rebus idem est finis ; et quod est ad finem. -
et Cicero L a. e. de inveni. is Eam virtutem, , et sapientiam Majorem fuisse, ait, ut in legibus scri- bcudis nihil sibi aliud, nisi salutem atque utilitatem ,, reipiiblicae ProPonerent; neque enim ipsi, quod obes-
, , se , Scribere volebant; et si scripsissent, cum esset, , intellectum , repudiatum iri legem intelligebant. Ne . ., mo enim leges legum causa salvas esse vult, sed reis, , publicae , , Salomon quidem non ut rationibus priviatis suis, sed ut Populo constitere , eumque judicare, discernere inter honum et malum posset, sapietitiam
n Deo efflagitavit. III. Reg. m. 9. et II. Parac L 1Ο. II. Ο Non enim semper et ubiquc utile est, quod ali quando ei alicubi utile est l. un. C. de cavicis tollend ExtraM. detestabile a. de Simo is inti comm.
Lex versatur circa actiones tanquam
objectum vel materiam suam diversis modis:
a Iias determinando , ut sint, si est Ieκ
μffirmativa , vel praecipiens ' eaque ut impleri queat, Posuit lacultatem , Vires ' occasionem etc. i) Possunt autem praecipi non modo , quae ipsa natura jure perfecto vel imperfecto , generatim Vel speciatim praescripta sunt , sed etiam', quae videntur adlaphora , iudicio tamen Imperanxis ad finem civitatis conducibilia.
232쪽
bγ ν εἰ ut Dro esse possint, si est Conmος va , aut iiis tribuens e. g. exercendi comismφrcia , opificia , faciendi testamentum. i οὶ Vel ut non impediantvr - ab aliis , si est
mere permissiva, ut si tolerentur falset E sectae, earumque exercitium. Prioris generis lex d eius internum, posterioris duntaxat externum. a Q Vel ut non sint, si est lex prohibens, vel ea , quae in se et ex natura sunt mala , VeIquae indisserentia apparent , sed arbitrio Impe. η rantis cum bono communi pro temporum ratione non consentiunt, imo et quae in se bona sunt , sed certis temporibus , vel locis nonoongrnunt , uti vigiliae ant conventus nocturni
in templis , jejunium in paschyle,
e Vel ut actionibus annexa sina cctria COΠ-.sectaria bona vel molesta , si est praemians aut Pinnalis , atque haec quidem duplicis generis Censetur , Poenalia mixta , et pure Rinnalis. Μanima quidem legum pars ab omnibus censetur pinnalis mixta , id est , simni dispositionem simul comminationam continens hoc modo; non δε- eie3 ; et qui fecerit, Poenas dώbit: puro pinnalis quasi disjunctive disponit: aut non facim aut ρα- nam vel mulctam solum vel, ut Pulandorfius inquit, poenae determinatio velut conditio interdicto adjecta censetur , hoc modo i non facias , m a mulctin nomino exsolvere malis. Et in hoc gem,, nere logum , quae sanctio poenalis videri po- is test, revera est instar tributi , dum in arbi- trio subjectorum relinquitur , pecuniam lego,, dictatam exsolvere velint, an actu aliquo abmis stinere ; id quod potissimum in legibus sum- Pliniriis usη venit, quarum finis saepe est dis
233쪽
ternativus , aut ad singalitatem cives addu- cere , aut aerarium Iocupletare. Nam licentiam is violandi leges naturales pecunia redimendam, , Pr Stituere , illicitum fuerit. Sed reliquae le- ,, ges regulariter id tantum per pinnam inten- ,, dunt , ut cives a peccatis absterreantur ; in- , , de naturam poenae haud quidquam intellexit ferox ille juvenis , qui cum a Praetore Sci- , , Scitaretur, quanta mulcta esset solvenda pro indicta alapa; pecuniam deposuit, et ipsi Prae- ,, tori alapam infiixit. -- Unde et apparet, in-
, , illis duntaxat legibus , ubi prohibitio est al-
, ternatiVa , aut conditionalis, a culpa regula-M riter immunem esse, qui mulctam exsolverit , Ruteπsolvere paratuS est, ad quam praestandam se etiam obligatur. --Addimus autem et hoc, non de- ,, bere esse Ieges pure , poenales seu quae nihil , , aliud intendant, quam ex mulcta lucrum fa-
- Vel ut eerta consectaria aut effectus non habeae , si est lex irritans s et I. attingens eos actus, qui Vel nutrirali jure . irriti ac - nulli sunt, nempe declarando juS naturae, et - quod in foro interno nullum est , etiam pro foro externo , judiciali ac publico authentice habendo , ac decernendo pro nullo ac irrito . II. attingens actus, qui vi naturae validi essent, sed summa Imperantis potestate , cui subjecta sunt jura subditorum , nuIli esse jubentur ; qnod sit duplici modo , primo , ut sint irriti ipso jure et faeto, et quidem directe, quando agendi jus et habilitas promittendi, contrahendi , quidpiam efficiendi subtrahitur , ut inhabilis quis fiat di indirecte , quando actui
Praescribitur forma , aut solemnitas substantialis sive talis , qua non observata actus non habeat
234쪽
Jus naturae Publicum. M29 suam naturam , proindeque nullus sit. Secundo , ni per sententiam et ministerium judicis causa cognita rescindantur ; si nΘmpe ejus naturae sit
actus, ut rescindi vel dissolvi possit. Id inter homines contingit en duplici causa , quando ob vinculum personale alteri in alterius voluntatem jus competit, aut quando materia , quam actus attingit, alterius dispositioni vel disponendi potestati subjecta est quo modo res temporales subditorum non dominio , sed imperio et potestati imperantis subjectae sunt. De hac irritatione , quae fit per leges positiVas , notandae sunt praecipuae . regulae. Prima: uti Iεκprohibens vel praecipiens utrumque forum affieit ; sic etiam lex irritans non modo pro loro externo , sed etiam interno , id est , pro soroconscientiae valet ; neque effectus fori interni et externi spectata potestate legislatoris sivis summi imperii, et vi iustae legis per se diver- si et separabiles sunt; Secunda, perspicacia tamen opus est , in expendenda Iege irritante ut appareat , quid disponat, et quatenus Valorem actus tollat. Constat enim Elures evectus quorundam actuum proprios esse , quorum aliqui divino vel nainrali jure , alii humano iisdem attributi sunt ; unde fieri potest , ut lex irritans considerato tenore , ac fine suo aliquos effectus pro certis adjunctis tollat alios omnino intactos relinquat. Tertia , lex irritans directo , vel indirecte vim suam retinet, etsi invincibiliter ignoretur , aut necessitas valide 3gendi superveniat ; nequa enim ignorantia, aut necessitas potestatem agendi conseri , quae per legem irritantem sublata est, nec formam dat
actui, quae per ejusmodi legem praescripta est 5γ
235쪽
R3o . . Liber III. G g. XVIII. Curendum maxime rat , ne Per.
missio negativa seu tolerantia confundatur cum favore positivo , aut concessione iuris vel approbatione actus et ipsa Ecclesia metu gravium malorum Saepe lo-lerat injustas invasiones in sacra jura , quibus donata est a Domino i ostro Jesu Christo ν ac ium valetiliud B. Gregorii: suo in senio relinquendi sunt , ne forte pejores existant , si a tali consuetudine prohi-' heantur ria enim αiι Salomon. qui multum em -- sit. sanguinem elicit. c. deniqiae s. Distinct. Is . A curatius de lege permittente agit Joan. Petr. Banni . diss. de diuersarum Religionum in eodem territoriorOlerantia. Thesaur. . Iur. Eocti. T. III. n. XII. Θ tenus permissio ad ιeges referatur , Paucis verbis i ineat Grotius de I. B. ac P. ι. I. C. I.4 XIX. Permissio proprie non est actio legis , sed actionis ne- satio , nisi quatenus alium ab eo , cui Permittitur , obligat , ne impedimentum Ponat.
. sin. Cl. Biener in sinstemme Iuris udentem naturalis seu uniMerariis. C. IV. g. XXXIX. ita scripserat e , , Quidam omnem legem praecipientem, autis vetautem obligare eonscientias contendunt ; quia ,, in omni lege est Potestas eum voluntate obligandi se et in violatione inobedientia , quae peccatum' est. ,. Itaque ne quidem iri potestate legislatoris esse putant, , , non obligare , si legem ferre velit. Alii vero fieris, Posse , cum quibus et ego sentio , jndicant , ut ,, legislator vere Praecipiat , non modo ordiuet aut ,, dirigat, quin tamen Poeeet legis transgressor ὴ qui , , potest eum nolle obligare ad culpam, sed tantum, , ad Poenam , ut tamen vera lox sit. Potest enim ., lex absolute pon; hac intentione , ut ad solam
prenam obliget; qui praecipiendi modus utpote fi-ι, nem hahens rectum , nou est contra rationem I
,, gis , noe contra rationem justitiae. Nam poena ci , , ne culpa, non tamen sine sausa iucurri potest. - Lex Poenalis , obligat judicem , ut secundum eam, is Poenam descernat. Post latam sententiam rθo in- , , cumbit obligatiσ , ut patienter , sine obluctatione,, Poenam subeat. ita Mel Riagger.' in dissert. edita
a. a7M. Au idem in Institutionibus Jurisyriia. Ei
236쪽
atis naturae publieum. ag te s. p. II. f. ALII. in hunc modum stinuiti Quam ,, c legem γ schola mere poenalem vocat , figmentum, , est subruendis legibus apti m. mixtarum autem , ,, quas illi appellant , non satis ex arte diuritam ,, 1aciunt speciem. Nullam enim esse legem prolii benα,, tem , Fatis curtum est , quae non et prohibeat, , actum et Plectat temerarios violatores. εε Nostra aetate sunt, qui pro monstris liabent leges pure pae Dales, eoquod imperans minus Praeceptionem , quam poenam pro fine haberet , ac voluptalem' eaperet eas subditorum poenis , eosque odio haberet. At enim legislaior non subditorum poenam spectat , sed id agit, ut metu poenae agant , vel omittunt, quod fieri, vel omitii reipublicae niterest ; uti cum sub precato obli sal , non Pe atum , sed obser ationem legis speciat.
4 Siqua lex positiva aetum quempiam rescindi, vel pro nullo declarari jubet , non illico inferri debet , eum jure naturae fuisse validum ἰ sola enim Puia Blica , iudicialis et authentica rescissio vel nullitatis declaratio praeseribitur. Fac etiam , in ea opinione fuisse Iegislatorem. istiusmodi actum ex naturali jure validum esse ; ertiue ob id valid Τ
5 Reeensul plura objecta , pluresque species
egum, ae in juie Romano continentur , in quo ι. 7. D. de Leg. ita proditur: legis virtus haec esu imperaruveinre , Pormittere , Punire.
Interest inter malum , et mali periculum, haud secus, ac inter Praecipitium, ipsumque ea sum. Malum, quod
naturae repugnat, nunquam non malum
est; at perieulum variis temporibus et Personarum adjunctis cessare, aut minui , vel removeri aut praepediri potest. Utrumque tamen objectum legis prohibentis es 8e potest; de qua re in hunc modum vi detur pronunciandum:
237쪽
α3a Liber III. Ο quando lex positiva quidquam prohibet , aut quoque modo disponit ob generale incommodi aut mali periculum , cui oppositus actus subiacet, tum illa lex omnino servanda est, etsi particulari casu nihil aut parum periculi est actu immineret. Nam sufficiens istiusmodi generalis prohibitionis ratio est ipsa certitudo generalis periculi , seu, ut ajunt, Prae sumtio juris , neque ea lex nititur facto quodam , conditione aut qualitate particulari , quod' si eo obtentu quivis liberare se ab observanda
istiusmiidi Iege posset, quod nihil ipse , Vel
a se alii periculi subititin sint , eoipso eludere tur , atque inefficax lex fieret; praeterquam quod non aequalis, et nnisormis esset subditorum obligatio. i ' AIiter sentiendam, si lex aut sententia legisIatoris vel iudicis iacto aut conditione particulari nititur, ut justa censeri possit. a b) Iure naturesi eatenus tenetur quisque peccati vel damni alteri inferendi periculum vitare , ut habenda sit ratio , quam illud propinquum , quam justa sit ratio ejusdem periculi
ob causas veras subeundi, quantaque Spes Sit, Peccatum vel damnum adhibita praecautione evitatum iri.
- Lex naturae , cum sit rex mentis et rationis singulos homines pro singularibus adjunetis afficiens , non in determinate , 'uti hnmanae leges , concipienda est , sed quasi 'vestita quo- is casu, quo obligat, certis ac determinatis adjunctis personae , loci, temporis , negotii,
CauSae ete. ob quam rationem negant vulgo, in naturales leges Veram epihiam cadere. Siqua ergoaetio , quae generatim considerata periculis , in-eommodis, abusibus obnoxia est, reIais ad hanc
238쪽
Ius naturae Publicum. Ω3Spersonam , hoc tempus , haec adiuncta etc. nihil periculi magnopere continet , non suppetit ratio , cur ea ipεο naturae jure prohibita esse censeatur. i Exempla innumera extant in Iegibus Positivis , per quas saepe Prohibetur gestatio armorum, venditio Meneni , commercium cum hostibus Patriae , eircumductio serarum bestiarum , conventus clande-olini etc. . .
a Lex , vel sententia , quae praecipit reddere deis hilum petenti conjugi , suppouit non intercessisse in contractu matrimonii impedimentum dirimens ; qnod si ea praesumtio sallit , tum certe ea Io vel sententia veritati cedit , nec observ ri potest. Similiter in iudiciis omnia recte atque ordine geota es e , Ponitur.
Indicandum nunc est, quae non sit apta legis materia , aut quale objectum potestatis civilis esse non possit ; idque sequentibus articulis potissimum continetur. 3
Q Quae legi divinae naturali aut positivae 'repugnant, lege humana tolli, vel mutari non possunt ; ac siquid ab Imperante hoc modo attentari contingeret , nulla est parendi necessitas , etsi obligatio reverentiae eidem ob id non cesset. a bὶ Alia est lex proeeipienι injuata , seu navturali lege prohibita , a et alia est lex is, io, ceu quae tributa ultra modum imponit. Neutrarit talis praesumitur, nisi de iniustitia eerto con stet, ne inani obtentu leges eludantur, et subditorum judicio seu Iubidini subiiciantur. Iax in
239쪽
se injusta , enius observatio in se mala non est, quando ejus neglectus graViora mala pareret , observari aliquando debet. Alia est notorie stilliata , quae non obligat hominem , qua homo est, cuiusmodi est, quae actum physice aut facto impossibilem praecipit, aut PhFsice necessarium prohibet. οὶ Quae nimis ardua et moraliter impossibilia sunt, hac nituntnr regula r Iem positiva maturae humanae accommodata esse debet; se-eus deflectit a natura legis ; itemque omnis lex Positiva exceptionem patitur necessitatis , nisivi status aut ob bonum publicrim quispiam ad ardua adstringatur, ceu miles , aut cui anima Tum cura tempore pestis obtigit.
Q quod iuri Imperantis aut pr. aecipientis
ubiectum non est, id neque est, neque esS. Potest materia legis ab eodem ferendae. H quia leges aetionum norma sunt, non trahuntur per se ad praeterita , sed futuris tantum negotiis et actibus adhibentur. 3ὶ Fieri tamen potest, ni in praesenti Iege de praeterito tempore aut pendentibus negotiis quidquam
'in Actus internos se solis , et quatenus ad externos rite perficiendos non requiruntur, haud esse legis civilis materiam, vulgo censent, eum ea lege externa duntaxat tranquiuitas et beatitas spectetur ; unde et olgo dicunt i Dainternis non judicat Proetor. Grotius aliam iustitiam internam , sive personae , aliam e ter nam , sive actionis vocat , atqne hanc dispositioni civilis Imperantis subjectam ait.
240쪽
3 naturae publieum. a35. Vulgo etiam dicunt legum objectum non esse , nisi quae communiter ac saepe con tingunt 5 quae enim inopinata sunt , nec satis praevideri , nec exprimi possunt. Extant ta
men' nonnullae leges circa casus admodum ra
ros , uti de insula in mari nata. 6
ci Exemplum modestiae praebuerunt apostoli Aet. is. ad caelum Principum , Seribarum ac seniorum ita loquentes a Si justum est in cospectu Dei vos potius audire , quam Deum , judicate. Uuiverse cum de fide, religione ac jure divino agitur divinus magister in hunc modum suos iustruxit: nolite timere eos , qui occidunt corpus,animam autem noti possunt occidere.&atth.X.28. /ca Exempla extant Daniel. VI. ao.T . II. 9. Od. l. 17, et II. 2. D E. a. et ult. δε coustitutionsi s.
Subjectum actisum legis est id , pe- .nes quod est suprema potestas legislatoria pro varia civitatis forma , simplici absoluta , vel Iimitata , aut mixta denique. Estque id jus ex notione civitatis dimanans certe majestaticuin , nec soli praero gative , sed summo imperio annexum, Voeaturque potestas publica , contra ac fit in societate lierili, aut parentali; vata heri aut familiae commodatur. Unde concludes: