Flaminii Nobilii ... De hominis felicitate libri tres. Ad Pium quartum pontificem maximum. De vera, & falsa voluptate libri duo. De honore liber unus. ..

381쪽

iso DE VERA ET FALSA voLupidi, t alteri prorsus,nihil dicere putentur, nobis i men sententia illa, quam secundo loco explicata.

mus, multo γerior, v firmioribus munita rationitus, decretisque e risiottacis madis constentanea idetur. Eam igitur bbentissime sequemur, moluptatem in priore potissimum perceptione cons fiere flatuemus. Haec ad moluptatis definitionem, quam principio attulimus illusirandam, confirmandamque satis fortasse erunt. Nunc de dolore nonnulla dicamus, i cui moluptati aduersetur, inteLbgatur.

Sensus apud CPeripateticos, quorum potissimum sententias adamamus,est quaedam forma ex materis latebris eruta, atque instrumento corporeo Ptitur, quod ex elementorum temperatione confiat. Potest

autem temperamentum illud a re obiecita lassi, atque dissilui, nde continuo dolor ortum ducit. Vt enim a re obiecta, quae conuenientiam, naturaeque coniunctionem habet cum facultate percipiente, aruque ipsius temperamento, oluptas profici initur, itas res obiecta inurumenti temperamento aduers

tur, facultati etiam repugnabit, parietque dolorem. uapropter in quaestione illa de carisis doloris diu, multumque a medicis tra lata Perissime mihi 'Tetrus e ponensissensisse iidetur, discrepantiam Hamens, siue ut ipse inquit, distroportionem rei di

382쪽

l J LIBER SECUNDUS.

i m praecipuam esse casam doloris,quae quidem discrepantia intemperiti nomine,nis allor, ab e uer. roe appeliata sivit,idcircoque ab illius etiam sentemtia non disce mus. uod autem ad continui, mi omnes no Iri . I dici Pocant ,seolutionem attinet, equidem eximino ab illa inferri dolorem, ut motus quidam in naturae notae maxim. aduersarius,

atque ab ea maximὸ distrepans, a sensu haec discrepantia percipitur,praeterea etiam ratione rei emtrinsecus obiectae diuidentis,et d soluentis, quae aut acuta eH, aut dura, aut alijs de calsis naturae temtientis facultatis, illiustia instrumento aduersatur. 4 Uens autem, oe intel lentia diuinitatis μὰ do sis particeps , m infixumento corporeo non aspra avia suapte natura habet, quod isii repurnesici omnes θecies recipere pariter potest, ex quo a rebus obieres non Leditur,neque dolorem sentit, nisi fratasse ex ret,quam cognoscere averet, ignoratione, et ita ex quadam priuatione, ut optimὸ ά Platone in dialogo Ego, qui Thilebus inscribitur, in explicatum. Habet tamen ex rebus,quae inte gentia peracipiuntur , na maiorem conuenientiam cum ipsament quam altera, ita maioris,minorisquόluptatis eri est ciens Nec merosequitu risi dolor nonen in mente, neque etiam maiorem, oe minorem Voluptatem leposse. Non enim admistione con-

383쪽

DE VERA, ET FALSA VOLV P. trari, omnia remittuntur,sita ea tantum, quibus cotraria altera ex parte retondent. Hinc commodissime ratio reddi potest,cur inter reliquos sensus maxime omnium latitus dolorem percipiat, ita Pt d lor proprie tacitui conuenire dudeatur, ad caeteressensus moliata potius quaedam, quam dolor pertineat.

Tactus enim maxime corporeo ititur in Irumento, cluus quidem temperamentum facile Li,dissol viqiae pote i proptereaque dolori maxime eri expositus. Rel quorum Per)sensuum, cum puriore, ον subtiliore consistant instrumento, γ, temperamentum peruerti pote i, nisi na quoque intumentum luctus iantur, kr mioletur. uocirca Gractot les desinitionem illam aelatonicam oluptatis pera pendens,in qua dicebatur moluptatem ex indigemtiae expletione oriri,concedebat inructu, stestactis id verum esse, quorum Indirumentum maxime crasse concretumque est, facileque diffluit, ae diluti tur,idcirc)que resicipostulant, , dum resibuntur, maximam sentiunt Poluptatem. Rel quorum amre ensium instrumenta non ita mansun idcircoque nulla expletime, quasi Fupplemento egem tessunt tamen compotes voluptatis. uuamobrem dicebat sinitionem illam non omnibus sensibus isque quaque con exire. uanquam italeperpendenti eadem triusquc sentciuia esse iidebitur.

384쪽

expletio, indigentiae altera ex parte respondens. Priore notione accepta indigentia gustui, o tactui potissmum conuenit, cum enim dissoluuntur mittunt aliquo itaque si reficiuntur,mirificam sentitit oluptatem. Acteriore Pero in reliquis etiam sensibus,sicum habet. Et si enim nihil amiserint, possent tamen adhuc magis perfici, eamque perfecti nem dum consequuntur, gi expleri dicipossunt, rre luptate potiuntur. Hanc igitur putamus fuisse Platonis bententiam in eodem dialogo de

summo bono aperte explicatam , atque e rictotelicae omnino congruentem. Nam rictoteles quia

iam saepe mentionem fecimus distendo nos expleri, atque ad naturalem statum reuerti asseruit. Dolor igitur, ut adpropositum reuertamur, in tactu, gumspectatus,in eorum contrariorum genere reponetur,quae aduersa a Guartullio appellantur, exprimit enim aduersam quandam naturam molmptati, sicuti calor flori,in intesigentia autem, Neaeteris fortassesensibus aut locum non habet, aut si habet, in priuantium potius genere natuetur. Nunc moluptatis Paetitionem ab e mitele alga

385쪽

, 4 DE VERA ET FALSA VOLUP. tum exponere, nisi quid altad mea ivultis commmdum erit,propositaeque tractationi maxime necessa num. Nihὴlmalumus altu omnes fere ina moce re*ondimus. Tum ille. Principio cum duplex in nobis perceptio sit, na intestigentie,et metis, altera sensus, dupbce elid oluptate exi tere necesse est,alteram, quae adsensium altera quae ad intelligentia pertineat.De hac ponterius loquemur.Illam autem, qua

sensius titillantur,ra quasi liquefiunt, in duo rursus

oenera EAristoteles di tribuitive ut enim ex nati

inctuprouem aut contra naturam extati Naturalem moluptatem eam vocat, qtis cum naturam reficiat, recreet,ab omnibus, aut pluribus appetitur. Atque huius rusus moluptatis aha cundiis animantibus e i communis, alia et i dant xat *eciei propria, m accommodata. Igam quἶdex cibo, potu,ses rerum mener earum: su, tiptas percipiatur, commune omnibus animantibus

i. auod autem singula species, i naturam ha bent a reliquis diuersam, dispertitam,sic certis quibusdam,s, naturae siuae accommodatis rebus de

titur,m eo naturalis quidem,attamen non tam communis, si propria constititur moluptas. Nam cum id molive cuique ideatur, quod suae naturae maxime ea cognatum, di consentaneum, certe diuersas naturas dimersae moluptates consequantur oportet.

386쪽

s VL IR E R SECUNDUS.'srtet. Vinc dicebat Heraclisus certam, es quasi propriam singulis animantibus cupiditatem,

Aptatem , esse assignatam.Hinc egredie doctissmus, stu suauissimus heia Uirgitas. ,, Toma leaena lupum sequitur, lupus ipse cape amo Florentem Cytisumsequitur lasima capellai, Te cordidon o Alexi,trahit sea quent Poluptas. t Laturalis igitur Poluptas ab e frictotele appella

tur, quae aut omnibus animantibus,aut nis temspeciei conuenit.Contra naturam autem eas ocat

quae partim propter debilitationes corpo i, partim propter maia conssetudinis comptelam, partim propter Mixosas natums iacimaee simi, d, expetuntur. Ex quibus immanes, plane ferini habitus scissutura qualis erat eius mulieris,quam diiunigrauidis muluribus apertis, perseritis pu ros deuorar ιmma Poluptate solitam;aut qualis

rectium quorundam circa Pontum populorum; quorum alios crudis, alios humanis carnibus dei

Elari fersu , alios liberos seuos inter se mutuas in epultas da re.Ferini igitur hi si ut habitus. δ p ropter morbos: 6 Vfurores nonnullis innasiuntur, qualis illius fuit, qui matrem immolauit, , comeditqu: conserui iecur. Ab ex diuturna constuetudine oriuntur, tylorum euulsiones, i, γnguium corro, Ti

387쪽

DE VERA, ET FALIA VOLUP siones, carbonum quoque, est terrae. In modi igitur habitus moluptates a natina abhorrentes panseunt. Hae autem quamuis in hominibus sepius,m nudentius sint, aliquando tamen etiam in betam' coficiuntur ut in canticum inusitata rabie in homines invadit Potin autem γoluptatis illius, qua siensius commouetur,aba aferri partitio. auor enim pensis βnt, tot etiam moluptatum genera existunt. Sensus autem Pel interni Ant, Pelexterni. Externi omnibus notismi. Interni autem duo praecipue si si siensius communis, qui inter res a sensibus externis adse delatas iudicat, coloremque

ά bono, odorem aspore, ν frigore disserta percipit

best φανταμ, qtω de rebus etiam absentibus quandam cogitandi Pim habet, et praeterita recordatur m omnibus sensitias tum internis, tum externis propria, si a Poluptas vi attributa. Nam stes sensibus externis persecue sunt quaedam ex rebus

obieetas maxime consentaneae, nec minus sensem c

munt, qui qua ons exteriorum e I, et rerum imagines ad he delatas perfecti e iussicat. Iucum cum etiam ect praeteritam: oluptatem memoria repetere, δ' futuram cogitatione praecipere; quod alterius interni siensius esse proprium diximus. Cum igitur voluptas partim in se , partim iumente consistat, Plato tamen illas tantum, fu,

388쪽

LIBgg sECUNDUS. 34rebus perfusi sensius mouentur, iidetur moluptares appetiare quem sequutus Marcus Tullius definiuit mo luptatem iucundum motum in sensu menti mero letitiam, gigaudium tribuit, mi inrarsilio Ficino in libro de oluptate sententiam

Platonis accurate explicante integripate i. rictoteles autea Poluptate audium non di finxit, eamque menti etiam conuenire e arbitratus, quem

nos in praestentia sequimur. Guanquam nonnullis in locis Platonem ipsie sequi idetur, Pt cum bonum di tribuit in tuis partes, quarum mnam hone late considii altera in utilitate,tertia . oti. ptate ducitur. uua quidem in partitione satis apparet, Poluptatem eam tantum intellai , qtis permulcet, di delinit sensium. θιm enim tilitas ά egetabili animae parte ducatur tile enim Hlud dicimus, quod ad salutem, incolumit tem Pel dandam, Pel conseruandam, et recti tuendam etiam sati incolumitas autem ad animam egetabilem pertinet) honectas Pero in mente locum obtineat siuum; clarum, opinor, per1 tuumque e i moluptatem ad sensium d taxat pertinere. uua propter nunquam in M)etoricis cum ab honenti, tum ab tib argumentari nos d ceret, oluptatis mention fecit 3 quod in iudicist, ii a

389쪽

34, DE VERA, ET FALSA VOLUP.c ba, enatu, Π iri tantum graues conuenire prutantur , oluptatis causa faciundum abfuid, aut omittendum siuadere, minime decorum exiri αν ei. γneterea in seris de moribus cum de boluptate ageret,nominis huius haereditatem ad molivi

tes corporis Penisse confessiis est,propterea quod FGrumque ise sese homines dedunt, gr earum sunt

omnespa rticipes, ea uestis pleraque norunt. ι-gua igitur controuersia inter 'Platonem, eis, Aesti-telem e I; di hcet, moia de re ipsa conueniat, Ut inter Hos, quantum ego possum Iudicare,certe conuem huic quoluptatis et oci tum solam commotionem suavem sensussubistere, tum etiam gaudium intes gentiae cy' mentis. Nos in praesentia mo uptatem niuerse accipimus , M perceptionem rucundam

m/sensus, intelligent i comprehendit. lam Uero quot, qualeslssint intestigentis oluptates Ideamus,qua quidem in repertra landascopulos praetervecta oratio Herius Lere iam poterito ,

Siluto etiam era accommodata. Sentio enim ea,

pia hactenus dicta Ad in ora fuisse, qui d

iem ; Nimirum rei de qua agebatur, natura ita se reme. c d primum moAptas ilia occurrit, quae Irtutis mauera exequendo, iudie,inquam te Granter, fortuer agendo, milia, atque Remp. recte vi inii Dando percipitur. uo enigaudioexultare

390쪽

ita credimus, qui Pidet in se naturae ord e no pem

uertim mente,quae ad imperadu nata erat,princia patum obtinere, appetitum Jwelia rationi esse obedientem, non temere ferri 'non se auri cupiditate, non obstarnarum γoluptatum it ecebris, quibus multi ita ducuntur, t etiam in aniant, a recto, honesto

inquam dessentire infimi ά se familia iam ad omne of ita, munus'nullam in stepube oriri seditionem,quam Ese non comprimat, nusium impendere

periculum, quod non auariat,prodesse denique se omnibus tanquam terrectrem quendam Deum 'Huic moluptati meo quidem iudicio maximae illa altera Ilat succedit,honos f=gloria. Z te enim Simonides apud Xenophontem neque sane ex humanis voluptatibus ulla proprius ad illam , qua Deus fruitur, accedere videtur, quam haec quae de honoribus manat. 'Neque mero honorem in ijs tantum rebus pono, quae iam leuia fiunt, communia i salutari, appeti, decedi, a si irri,deduci reduci, M in amore potius hominum, d pietate. uuae quidem pietas tanti ponderis es t aptius, maius ipsa praemium virtuti tribui non posset. Et enim si magnum quiddam Hilurimam auri, argenti vim, multa, obseructuosa praedia obtinere, quarum quidem rem in hac uniuersitate ditissima conditio est, non ne,