Speculum coniugiorum

241쪽

adum, quam habeatur ad eNtraneos. Propter quod cessauit, ratio illa prohibitionis Vs ad septi lurim, & Opti me ad quat AS. Tho. H tum restincta os . Is cita ut D. Tho dicit salinc valita res briel, O. i. . est illa prohibitio. Periculosum eniin valde erat: qui si concupi scentia,& negligentia praeualente,ijuarieros in consanguineo rum multitudinem liomines noridbsseruaban laqueus da itationis multis ini jeiebaeuteR remotinum graduum prohibitrione. Quare optime facta est usq ad quartum gradum prohi bitio: quia vhad quartam getaeratione ni homipes solent vi uere. Sicque non poterit consanguillita memoria abolotia si usq; ad septimum esset, cine possici S. Concit . 3 coiiclusio. Post istaeinllegem proh i ten, soluiti usque a. quartum gradum, ex speciali priuilegio cum omnibus noui orbis incolis concessulii est in testib& quarto gradibus etiam matrimonia liter comungi posse , Vt putet lex express, extraua

terti . nantur,quandoquide in ita milvs ligat in 'riusibus uniuersae liter fauet. Tamen his disperisatio ales da.onrnes eliristicola, se extendit,sed solium ad ne hytos noui orbis. Sequitiirerto manifeste esse priuile min dis Halationem quanda . Et hoc dorum .' Itaq; post fidem suseeptam,pessulit 1ia.3 S. AS aduconsanguinitatis copulari: . - ,

Dubium. Sed antequam ultra progrediar,prbpond per modunia arguqum menti contra istam conelusiossem,in qua dixinnis suisse priuido uous lenium istis concri um,ut in tertio ; dc quarto gradibus possint

242쪽

dis et in secuta do astipite,& alius in tertio,i non poterunt isti A duo contrahere,cum ad priuilegium requirat ur,q, uter I co- 'dem eradu distet,in quo sonat dispensatio. Argumentum ur-oet.hi patet esse expressam determinationem. Attamen, nos

non ob id obseruari videmus eo gi clam tales qua do unus in secundo, Sc alter in tertio dicuntur distare in tertio(ut dicemus)iudicamus posse iungi , quia in tertio consanguinei possunt.Et quidem si esset lex, verum esset.Si tamen ess uilegium,contrarium est determinatum in loco allegato. Rcspon.ex mente Iurisconsultorum, quibus in hoc maxi- solutio. me credendum. Innocen. Intelligit Verum esse quod in argum Iunocm. mento proponitur,& intelligendu ut rextui disponit. Et probat.Quia priuilegium contra ius commune cum sit odiosum)stricte intelligendum ei sed priuilegium non odio m debet latissime interpretari.At cum hocpriuilegis odiosum sit, le-bebstr icte interpretari .Haec Innocentius. verum haec opinio B non placet Panor. in eodem ca. qui tenet contrarium, dicens. Quomodocunq; priuilegiu sit, vel facta sit dis pcnsatio,* quis in tertio gradu possit ducere consanguineam, poterit ducere Quod si alia ab stipite solum distet per unum gradum, dii ipse per tres, tales in iure dicuntur distare in tertio bradu. Et dicit Pavori cocontra Innocen.* licet dispensatio sit stricti iuris, debet reci- ri i lino.

pere interpretationem a tuae comum,ere quo loquitur in materia ruris.Facit cap. Ad audientiam. de deci.Et cap.In his. de priuile.Nam statuta licet sint odiosa)capiunt nihilominus interpretatione a iure,ut notan Cen.in.ca .Causam. de rescrip. Et Bar.in.J.Omnes populi. de iustitia &iure. iod aute hoc Diso. sit verum,induco finem huius cap.ubi Papa sundat se super cosuetudine.Nam ex causae expressione colligitur mens disponentis,ut in .c.Intelligentia. de verborum signis.&.l. Ctan pacter. ,. dulcissino. E delegi. Et per Din. inreg. f. de regu.tur. Gimis. lib. 6.Ex istis manifeste apparet solutio ad argumentum.Dam Lolutio.

to quidem hoc sit priuilegium,qui a stipite distat in tertio grai du,poterit ducere consanguineam,quae distat a primo,eo qi secun dum ius tales in tertio gradu dicuntur distare. Et qui dem . cap Italam fundat se in consuetudine. ia talis erat conlaetudo, ut semper priuileguun seu dispessitio intelligeretur,quado

243쪽

r;8 remapansspmili conmiomam uter is eodem gradu distabat a stipite. Ob quod est notandum, quod do. Ponor.ibidem notat,Consuetudinem tantum valere, Aut personas habiles ad matrimonium,reddat inhabiles.Notandum(inquam propter illa qua uos dicturi sumus, quando det.b.ap.ret. matrimonio infidelium disseremus.Hanc sententiam Panor Ioau. Cul. tenet Ioan . CAL qi computatio in iure intelligatur secundu in illum qui magis distat. 8xpressum est in .c. h.eodem titulo.Potest etiam haec solutio confirmari,eo q= dispes atro facta in materia matrimoniali,debet large intelligi in fauorem matrimo, Abbiis. Iiij, sicut notat Abb.iH.c.Non debet. le consan.&am. Et Feli Asinus. nus in .c.Postulast de rescriptis. Et Guillelamus de monte LauGiubet. duiuo in suo sacramental ad finem. qi qua do dispensatio est famia. e a super impedimento affinitatis,eg tenditur ad impedimen Ad. u. tum publicae honestatis, licet de eo non fuerit facta mentio.Sierim t. cta tenendum,quidquid dicat Ioan . An. in Arbore affini. de quo sic vide Hieronymum Curiel in matrimonio regis Angli e. dum bio. 8.p.et argumento.Z. Et haec sunt modo declarata a Ponti- Bhoe summo Papa Pio quinto,in proprio motu,ut in fine in appendice dicemus Vult summus Pontifex,ut quando dispensatio facta est in aliquo grada,intelligatur secun dum distantiami ab stipite,secundum illum qui magis distanetiam si non distet

r.Dabis. Dubitatur.Z.circa hoc. Vtrum illi qui iuncti erant in . s. vel .gradu ante dispensationemnam facta dispensatione, necesu serio matrimonium teneat,ita ut non possint separari. Ite. Da

Asopotest to facta sit dispensatio,sed ipsi ignorat impedimentum,utrum Eccles, quoties nouerint,possint separari ad libitum. Hoc dubium ponouum test aliquos decipere,nisi a duertant..cmme in Pro solutione notandum primo, quod summus Pontifex, iustituere. aut Concilium generale totam Ecclesiam representanS, non

S. ario. 3. potest aliquod sacramentum instituere de timo. Quia a Chri- cp. q. 6 . sto omnia instituta sunt.Nec hanc potestatem, qua est excelar. s. Cou lentiae, reliquit E cci eliae suae,licet potuisset. Et ob id no potestinariis. facere quod non est baptismus , sit baptismus, ct quod non est

S co. in . . confirmatio, si confirmatio. E isic de alijs De qu in .sent. HLq. 3. et quando de sacramentis in genere disputabimus in nostris reso iij. lutionibuS,Deo dante. t Secundo

244쪽

'Secuncta notandum , quod licet hoc ita verum sit, tamen A Ecclesia potest circa sacranienta multa praecipere, & pro hi bere,&sacramentalia quaedam addere,& alia tollere.ltem, Sccirca personas quae debent recipere ipsa sacramenta. Itaq;,potest declarare has personas legitinia S ad tale secramcntum su- scipiendum,& alias non esse idoneas, maxime in matrimonio , quia contractus est pertinerit ad conuictum humanum.' Sicut & modo nostris temporibus post secundam aeditio- .nem factum est in Concilio Tridentino sessione.et .vbi multa circa matrimonium sunt mutata ,&1nhabiles personas alique sunt constituiq, quae ante erant habiles, dc ccontra .ut late in fine in appendice apposuimus sit prima conesusio. Prima conchssio. Coniuncti in . 3. Vel. .gradu, ante di- I. concla. spensationem factam ( dummodo fuerit tempore fidelitatis

coniunctio ) non sunt vere coniuges , & uno, vel altero vo Iente recedere, celebrabitur diuortium. Probatur. Quando Ratio. B tales iuncti fuerunt, non fuit Verum matrimo Dium, quia permsonae illegitimae erant ' ergo non poterit esse adueniente di . pensatione,nisi ipsi voluerint de nouo contrahere.Γatet. iaconstitutiones matrimonij ad praeterita non retrahuntur. IS.dis . cap. Ante triennium. El. 3 s. q. 3. de incestis. Et de con

sangui.& assini. cap. Non debet.vbi dicitur. De caetero liber c

Idem patet ex notabilibus Summus Pontifex Daul. 3. per A trio. 2..dispeusationem in .3.&. .gradu no facit matrimonium,quod S.Irio. d. non erat matrimonium,cum non possit, sed solum manisse stat AO. .U . . personas legitimas,ad contrahendum consanguineoSin. 3.&. Ricatrici gradu.Sequitur ergo q= etia facta dispensatione, luocunq; pe- D. . 6. tente diuortiu,celebrabitur.glo.in allegato.c.blon debet. Hcc Cel da. l.

etiam sententia est doct. sancti in loco allegato , dc p cardi,& eade S.I. CCelay a. a. conclusio. Etiamsi facta dispensatione, qui contraxemi et .conesmin. 3.&. g. gradu se simul tractauerint ut uxor, & vir, eodem modo sicut ante,siue scietates, siue ignorates impedimentum: si non affuit nouus consensus saltim interior nullo modo est quantum ad Deum matrimonium .Probatur.Primo. Si sciuem

xint impedimetum prsteritum,dciam nullum esse,a principio Rasse,i

245쪽

a o mi ars=cculi coniugserum. non fuit matri monium,ergo nec modo, per cohabitationem neq; per copulam. Quia ad hoc quod sit verum matrimonium' Arequiritur mutuus consensus, expressus inter personas letatis mas Ad iste non est,quia a principio quando fuit, non valuit eum personae fuerunt illegitimae.Nec est consensus, sed solun

tet : quia si ignorat impedimentum, a fortiori matrimonium non validatur per solam cohabitationem mutua.Dixi. Si non eadsit noluis consensus,saltim interior.Nam quando verba expresse p cesserunt iussicit nouus conssensus interiotivi proba uimus supra arid.Dixi. Quatum ad Deum. Quoad Ecclesiam BNero erit praesumptum matrimonium n illo oui se inis 3. colle . Ratio. serum aitet

net eodem modo sicut ante.Quia Ecclesia prinumit eum non velle peccare.Expresse hoc est determinatum in. ca. Adid. elponsa. Et pro clariori intelligentia sit terria conclusio.

interior psis scientibus,vel ignorantibus impedim entuiti preteritum, erum est matrimonium: ubi expressio cosensus precessit ante, quando non valuit matrimonium. Quia ad hoc omatrimonium valeat,sussicit consensus expressias inter serit mas persenas:sed sic est quando dis p ensatio tacta est, o, inter- uenit cosensus,& expressio fuitante,& personae sunt legitime, ergo Verum erit matrimonium.Dixi,Siue sciant impedimentum me nonNam quomodoeunq; interuemat de nouo consentus,sicut solet sepisiime contingere,quando homines ressemctunese suprase,tunc solent de nouo se obligare,ille est consenius Ius hcsens,i&Iam persens sunt legitimae,licet a principio nosuerunt: ergo verum est matrimonium . Quia si non esset veru, maxime, uia non est consensus expressus,sed hoc non obstat,

246쪽

cum expressio a principio facta fuit, ergo est verum matrimo- A nium : siue sciant imp e da mentum, si v e ignore sit. Illud enim non obstat quominus sit. Dixi. Dummodo precesserit cκ pressio consensus: quia si non praecessisset ut nos in principio, quando agebamus de consensu, probauimus non esset verum matrimonium per solum consensum interiorem . Itaque il- hv.ar.3.

lis qui expresse contraxerunt eum impedimento, ob quod tunc matrimonium non tenuit: damus quod per solum interiorem consensum de nouo contrahant cum illa ,cum qua cX- pressum habuerunt, & si tunc non valuit. Quod tamhn non co. cedimus in illis , qui nuquam habuerunt talem exprcssionem Ricar. d. consensus. Sententiam hanc expresse tenet Ricardus,& mul- et . oe . tialij, quos nos supra recitauimus. Sic ob fauorem matronij O.q. 6. affirmat glo. in. cap. Non debet. supra allegato quam appro- Panom.

. bat Panormi. ibidem. Et in fine in appendice quomodo pos- ' sit stare pos Concilium Tride latinum,quod solus interior co-II sensus sufficit.

.conclusio. Si postquam duo coniuncti sunt matrimonia- - .concis . liter in gradu prohibito, ante nouum consensum alter eorum, vel uterq: transierit ad aliud matrimonium,sccundum est validum, etiam si ante fuerit facta dispensatio,& ablatum fuerit primum impedimentum. Haec conclusio est tam manifer sta ex supra dictis , ut probatione non egeat. Eo enim quod primum nullo modo tenuit, si non adsit nouus consensu,consequens est quod secundum sit ratum, & verum matrimoni u. Alioqui si secundum non icneret, estem quia primum fuit validum , sed non valuit, ut supra probauimus:quia non erat personae legitimae, neque post, valvir; quia non fuit consensus.C Hae conclusiones mente tenendae sunt, passim quidem inueniet quilibet casum contingere, neque facile poterit minister expedire, nisi perpenderit primum non valuisse, nec sufficere pispensationem factam is post dispensationem nouus interuenerit consensus. Huic sentcntiae adhaerent quam docti se A tr. Hsmi viri, tam ex nostris Theologis, quam ex iuris doctori- O.PS. bus, ' Et vide in sine in appendice, ubi ex proposito tracta- '

247쪽

o M ODO gradus sint com tandi in con

sanguinitate, luatuor o clusionibus declaratur. , oi mistra i Quatum prima est. COputatio graduum secta ' duiuius L anonicum lices set tot sint gradus cosanguinitatii,quot persona descendentes a stitit Cuna dempta, ita quod si prisonae sunt quatuor cum ipsopi Ratio. D e, a quo D ahitur origo,gradus erunt tres PQbatur.Gradus hconsanguinitate ex eo attenditur , quod Vnub est ab alio, etstot erunt gradus,quot sunt isti respectus vDym ad aliunused iis ter quatuor personas talum sunt tres respectus' inter tres p. senas latum duo rospectus , ergo similiter & gradus erunt.ca. pio patrem.Certum est,quod pater secundum se gradum nost

constituit,nisi in ordine ad illu,qui ab ipso descendit. Ergo i sdicum filio, qui ab ipso,primum consti ruit gradum,& ipse lius in ordine ad illu,qui ab ipse,alium gradum:ia duo sentitidus,&tres sunt persena . Et conssequenter in alijs Vnde si vili,

in aperto cognoscere quot si ut gra us consanguinitatis,mirera personas omnessum, ad communem parentem:d quot sunt

per sona una depta tot spiat gradus consanguinitatis. Nec potest e sse aliqua deceptio,in qua omnes condeniunt computando grgdus,secundum ordinem ascendentium ,vel descende iium,quado unus ab alio.. ed tamen in linea collaterat insunon unus ab alto,se d uteiq; ab uno stipite escen dui, est aliqualis difficuli as in compoto. liter enim secudum canones, aliter secun dum leges.De quo sit.2.cqnclusio. r. conclusio.In linea transuersali tali gradu duo distantiis. cter se quanto distant a communi parente proximo. Probatur. Fit ij duorum fratria in sunt consanguinei,neq; unus est ab alio, sed tamen uterq; sunt ab uno,quia a patre suorum patiumsa Auo habent uterq; principium. ales duo erant consanguita in gradu illo,in quo distant a parente proximo,sed abibo ei, stat duobus gradibus. Lacommuni Auo vitium:,ergo filii Drum fratrum eodem gradu distabunt inter se.Nam conuenili iin illo communi parente,& unius ad alium distatia solumphi

latio,

248쪽

nes distantiam, ad illum communem parentem iudica da est.

A Et hoc in qualiter distantibus. Sed de inaequali Udr di stantibus

sit tertia conclusio.

g. conclusio. In linca collaterali inaequaliter distantesia com s. tabcbi. muni parente,tali gradu distabunt inter se, quanto illi,qui magis distant a communi parente. Verbi gratia. Capio filium fili a iuroris , dc me ipsum. Si volo cognoscere quo gradu distem ab illo: vi debo quo gradu ipse distata communi parente.Et sic est, quod a parente proprio, qui erat filius sororis meae, distat uno gradu, & a sorore per duos, quae erat Auia sua, dc a patre Ainae sine, qui est Auas meus,& Proauus suus, per tres gradus distat, es ego distoa patre meo per unum , ct ab Aus meo , qui erat suus Proauus,per duos,ille distat per tres a communi parete,ergo per duo nos distamus,tribus gradibus consanetiuitatis.Et hoc probatur expresse.Inter fili usiiij sororis meae Avito

a non est alia propinquitas,nisi in ordine ad communem pat re,' a quo uterm desiccndimus,ergo non potest inter nos maior csse spropinquitas,quam sit in ordine ad 1llum parentem: sed alter distat per tres gradus,ab illo communi parente, ergo & utcrq inter se est necesse talcm habere distantiam, & non maiorem propinquitate. A lioqui non consideretur propinquitas in conlan initate, ratione illius communis parentis. Eadem ratione fiunus distet per quinq; gradus ,& alius solum uno, isti duo

dicantur inter sequiram gradibus consanguinitatis approximare , vel distare: quia non est distantia, neque propinquitas nisi inordine ad illum,a quo proxime procedunt. Et non Pomtest esse maior .propinquitas, quam sit illius, qui magis acce- C dit: ut si Petrus iunctus esset Ioanni,& Martinus di staret ab illo eodem Ioanne, per duaHeucas, certum cst quod Petrusa Martino distaret secundum illam distantiam,secudum quam distat a Ioane Martinus,dato Petrus sit Ioanni appropinquas. Itaq; in eis non oportet aliud cautius attendere,quam deuenire ad paretem communem proximu.Quo Vento Idcre o PQrteret,qudi sunt personi descendentesvsq; ad illam, se qua qu(ri mus.& dempta una,Fot gradus erunt, ex vi dere ex alia parte,

quor sunt similiter gradus,& si aequalis distantia fit, tot gradus tenuat, quot sunt usq; ad proximum parentem: quo d si fuerint. et gradu

249쪽

M. COC

ditat Prima ars culi coniugiorum

diradus inaequiles idter ipsos collateraleS: erit tanta distantii, uter eos, iuria est illius qui magis ditat. ' Circa hax vide quae Ain appendice po ita sunt, quomodo suspensario it qua do viiij, distat in uno gradu,& alter in altero. Summus Pontis, Piu, quintus posvit tu suo proprio motu quomodo bat,& suprante' 'u' bii elusio Secundum ius ciuile gradus tot sunt,quotlant

oeilome descendentes ex Vtraq; par v v x duo fratrei sunt in secundo inadu,cum tamen secudum Canone5, Scaam dicta)sut in orimo ,& siiij duorum fratrum sunt in quarto gradu seculi dum lex et,cuna (secundum Canones) sint in et .gradu,&sicco sequenter. Ita v duplicantur gradus ad ius caraonicum,secun dum ius cit ille, ut qui si int in secundo gradu secundum ius es nonicum, secundum ius ciuile dicaratur esse in quarto gradu.Ratio diitersitatis est. Quia leges attendunt discessum a comuni patre ex Vtraq; parte. ed rationabilior est copulatio cano di, Nam non est intellisibile, T de ur secundus gradus sine primo,vel quartus sine tertiosed secundum leges ita est,ir pti. mus gradus non datur,neq; tertius,sed secundu&, & quartus, stsextus.Vetuntamen modus computandi legum nun caret rintione , cum respectu habeant ad successione haereditatis unius

post altu Et ob id talem seruant in gradibus computationem. Caetera alia quae ad consanguinitatem spectant,lia gradibus prohibitis in iure natur; stando insidelibus,spectanda suntia fecunda parte,in qua (Deo duce) de matrimonio infidelium disputauimus,&de gradibus consanguinitatis prohibitis tuta

msummus Pontifex valeat di nsire in omnibus si gradibus con guinitatis.

V A N QV A M in et parte de hac dispensatio. ne sumus disserturi late,pro nunc non erit ab re alb) id qua praelibare.Pro quo sit conclusio. M --Papa in omnibus gradibus prohibitis iure postauo humano dispensare potest, non tamen in prohibitis iure

250쪽

. Iculus. XLVI. De compotogradu consau. et snaturali,vel Diuino Euangelico.Hec conclusio patet. Qui ille A solum potes: in lege dispensare, qui legern cddidit,at summus Pontifex legem condidit d e gradibus cosangui. quia olim de septimo nunc de quarto (ut supra dictu in es ) ergo poterit dispensare. Hac etiam ratione probatur secunda pars a cotrario sensu.Sed de gradibus prohibitis iure naturali,vellure Diuino nihil condidit,ergo in eis non poterit dispensare. Qui aute sint pup.an iisti,ta nos diximus supra,& infra in secunda parte latius dispu

Dubitatur. Vtrum si Papa sine causa rationabili,sed solum Dubiuis ad libitum,modo prohiberet usq; adoctauum,vel nonum,Vel opti decimum gradum,& aliqui tunserentur,esset matrimonium.

A d hoc dubium s quicquid dicat quidam grauissimus, & do- Dilutio.ctissimus vir ) dicendum,et quomodocunq; Papa prohiberet

quintum,sextum,Vel septimum,Vel octauu grad uni, dum ta-B men iii alijs gradibus posset matrimonialiter coniungi, tene- ret prolisbitio: & qui contra legem iungerentur,non essent vericomugati.Summus enim Pontifex potest circa personas ad matrimonium aptas illegitimas efficiendo, vellegitimas declarando .cum primo,Vsq; ad septimum gradum citet prohibitio,& modo,vh ad quartum solum.Sequitur ergo , et cu hane potestatem fateamur ei concessam et etiam si in gradu vlterion id faciat;tenebit sectum, licet sitic peccaret, Probatura si mmili.Nam sicut plurima alia Vpxobamus ab eo facta,quia pom: testatem habet icet ipsematae actat,ut si dispenset soluin pro Iibito thitirepositiuo,concedimus factum tenere,& si absque causa faciendo peccet. areergo a simili non concedemus in in cocilio matrimonio, quandoqui de meum concedimus habere pote- Tyidelitio

statem prohibendi nonnullas personas & illegi timandi . Ego sessio. et . C . Eio dii is tuis v I gdseptimus gradum olim,mo- do no possit,si velit,etiam usq; ad undecimum,& sicuti dequii

int aseptimum contrahebat tune,non ver c contrahcliniariae erat illegitima persona dc qui poli undecimum prohibitum,si: intra ipsum contrahe et Pilui autem necesse est concedat omnes,ergo & fecundum. Dixi tamen in conclusione. Dumodo possit matrimoniu celebrari cum ali s. Quia tot gradus prob

hibere posset ut aliquae legito a d