장음표시 사용
361쪽
S draudoipae peculi confimorum.
Deo.Nam siclit illa naturalia nota semper fiunt eodem modo et mih , - sed frequenter,ob quod possunt variari per aliam causem natu R ratem, sicili ista naturalia, quae non sunt prima principia, non .' sunt her se notan non semper fiunt eodem mo do,sed frequenter. Quemadmodum ex isto primo principio, Deposita sunt , . reddenda:infertur,gladium depositum apud me debeo redde ire:tamen in hoc potest fieri varia o,quia potest non reddi absque peccato. Quod per aliquem inferiorem a Deo variati po test. Intelliget tamen hic per dispensationem, i d obseruare Ie gem,& non obseruandoquis non peccat. Pro quo sit conclu- si sio:sicut Abulear.Matili IS. q. 6.notat. - , s. eouesit. 3. conclusio. Accipi edQ dispensare proprita pro eo quod e si leo e na tollere legem latcim, sic * non obliget illum,cum quo facta est
tu,' ἀμ- dispensatio, tae sit in primis praeceptis iuris naturae, siue sit in , o Deo di secundis, non potest fieri dispensatio nisis a solo Deo. Quia si in Bs msatio. Ia de iure naturae sunt,solus ille legem mutare potest quiri coli
S.Iso.i et dere: at nullus alius citra Deum condere potes ergo nec dispe . q.' .ar si sare in tali lege. Dispensatio enim cum nominet authoritate, de potestate1o,itullus habet potestatem super Iegem nisi condite tor et a:qualis eu sed nullus est Deo aequalis,nec aliquis est co-ditor legis n3turae,nisi Deus: ergo proprie capi endo dispensationem, solo Deo fieri potest. Tamen quia dispelatio ad hoc est,ut quis agens contra legem non peccet: cum contingat cou tra illa quaesunt de secundis praeceptis iuris naturae agi absque
peccato, propter aliquid quod nutus ale est( ut dicimus inde: est,s illud dispensationem vocamus. Ad propositum quaestionis applicando,sit quarta conclusio. ncla.. .conclusio.Cum inseparabilitas matrimonij per totam vi
Hae es*- tam non sit de primis principijs iuris naturae , sed de secundis, ple. d. 33. potest fieri dispe satio proprie a Deo, & improprie ab aliquo
2. iii ita alio citra Deum. Probatur. Finis matrimonij principalis, qui cratio.p . es procreatio prolis,non requirit necessario inseparabilitatem coniugum,per totam vitarem absq; ipsa non fieri possit.Namidato coniuges separentur aliquando,potest proles procrearia edu*ari,licet non aeque bene. Et ad id, quod prodest inseparabilitas matrimonij,maxime est ad operum communicatione 'per totam vitam, ut filij succedant in bonis parentum, etiam
362쪽
fclic s. VIII. Aquo dispellan sim vaturae. 3 sp postquam fuerint educati,cum parentes debeant ilici aurigare A filiis. At haec bonorum appropriatio, non est de prim levo i ure a. O . H. naturae,secundum qi omnia sunt communia quare non est ista sTho. i. i. inseparabilitas de primis praecepti S.Cum ergo naturalis sit inseparabilitas,&non de primis praeceptis,erit de secundis aDeo di d. dispensatio,fieri potest in talibus praeceptis de iure naturae,qui author est ipsius naturae. Et proprie potest,cum S legem ipsam
Sed ut ab alio quam a Deo fieri possit improprie,probatur. ratio. Per dispensationem proprie intelligimus,quando ille qui potest,legem tollit,ne obliget aliquem,vel aliquos. Et hoc modo solus Deus est,qui potest naturalia mutare, si in eis poterit diis spensare.Improprie vero dispensetio est,quando agendo contra legem, non peccat. Sic enim ab alio quam a Deo potest si e DF se a B & insta dicemus. Nam consuetudo, licet non possiit praeualere f.Tho. i.E.
contra illa, quae sunt prima iuris praecepta, potest tamen prT- s.s . ar- ualere contra secunda iuris praecepta , quae Velut conclusiiones, squae eliciuntur eX primis principijs sunt. Item. Et potest fieri
dispensatio improprie, per ignorantiam. Quia qum non sunt Diripes. per se nota, inuincibiliter possunt igDoraxi contra ipsa fa- p o.
ciens, non peccat. Sicque ignorantia, causat dispensationem isto modo.
Ite Potest fieri dispensatio per hominem. Quia per iudice Dis Db
habente potestatem coden di legem, qui legem potest codere: hoiatu . de cotrario tali conclusioni naturali quia considerat aliquid in particulari propter quod aio expedit illud,licet naturalest,obseruari:vt in aeposito de inseparabilitate matrimonij.Si Moy- ses videret illi populo erupedire repudium,potuit cocedere,iac quam iudex constitutus. Et faciens secundum talem lege , vel permissionem seu dispensationem,nultu erat peccatu. Tamen, improprie,esset dispensatio ista: quia NIoy ses non authoritate, habebat ad naturam muta dam,sed tamen improprierquia faeiens iuxta illam permissionem,non peccaret: qua non stante,
non excuserentur a peccato. Ueruntamen I vinculum nuc in
363쪽
Secunda ars Feculi coniugium .
s. concla. s. conclusio. Inseparabilitas matrimonij quocunq; tempote ad libi tum,cum lit primis principi s naturae repugnans,a so- Alo Deo tolli potest per dispensationem. Volo dicere in hac coclusione,quod supra tetigim',ssi licet inseparabilitas matrimo' inj,sit quantum ad totam vitam de secundis praeceptis amen quantum ad tempus,quod est necessimum ad educationem ,&instructionem prolis,videtur deprimis principi js, quia tuc tollitur finis principalis matrimonii,scilicet,bonum prolis, quod si bo I prete dit natura. Ob id cum sit de primis principijs,solus Deu
d 33. dispensare potest, sicut supra probauimui. Nam quemadmo- culin. dum variatio cursus naturalis,in illis quae semper sunt,&fiunt Mart. Is . codem modo, rion sit nisi miraculosta solo Deo: sic & varia- q. s. tio illorum quae sinat de primi S principijs iuris Naturae,non potest ab alio quam a Dco fieri. Quapropter qui contra faciebat,
h concla. 6.conclusio.In inseparabilitate matrimonij dispensatio seia Bista per libellum repudij,a solo Deo facta est. Patet In lege quatum ad dispensationem solum potest,qui est tantae authoritatis,sicut legislator,& qui legem,& ius con dere potest: sed nubsTho.vbi lus est tantae authoritatis sicut Deus, neq; aliquis condidit iussuri. na turat,de quo est inseparabilitas ergo no potest alius nis De' dispensareriam per illam dispensationem factum est, ut m trimonium legitimum dissolueretur,ut nos post dicemus: sed nullus potest facere ut matrimonium legitime cotractum distatuatur sine morte coniugum, nisi solus Deus: ergo ipse solus dispensavit in repudio .Patet Deut.et .vbi lex de libello repudij ponitur,tanqua a Deo dicta,quidquid alij dicant. Nam &s Moyses iudex esset supremus inter homines in populo Israeli Vtico,non tamen habuit potestatem ad matrimonium dissoluedum quoad vincula, nec ad legem condendu de tali re. Sequi, Clietaece tur ergo q, a solo Deo id factu est,& no a Moyse propria autho prus recta ritate,sed Dei praecepto.Imo neq; summus Potis ex potest.Inthoni f. quo deceptus est Caie.qui in propria.q. dixit Papam posse di-S sci. D, spensare in m atrimonio rato non consumato. Et similiter cacius belS i tharinus lib.Qcontra Caic. .Etiam intolerabilis apparete gi ferrasse ror Socini,consilio .r8.I.volui& Decij in .ca .Qui in Ecclesa.demnia coaistitutio.Et Sigismundi Losredi consido qui dixerunt Pa-
364쪽
vam posse dissoluere quo ad vinculum matrimonium ratum A & iam consummatum.Contra quos Felin.in dict.c. Qui Eccles.& B aldus in. c. Lator. de re iudi. Et quidem quoad matri - .monium ratum non cosum malum,an per Pontifice fieri po sit Romae tempore Pauli. . doctissimorum disputatio habita est,&non fuit coclusum,& temporc Adtiam. 6. simile factum narrat Sylvesterna verbo Diuortium. s. Sin Concilio I ridetino,etiam disputatio fuit,& nihil diffinitum,cx quo inteIIic itur difficultas. Hoc argumentum tracta livi Iet MichaeIde Medina in suo de Caelibatu lib.s.c.88. Vide ibi.
Vtrum repudium fuerit aliquando in usu.DERAE PRETIVM duxi hanc mouec: a matrimonio. Et quidem esse in usu,potuitsse, vel apud Iudaeos solum, vel etiam apud sentiles. Et hoc,vel Dei praecepto,aut dispe-garione,vel lotum cosuetudine. Ad cuius declarationem sit pri
Prima conclusio. Repudium fuit in usu apud Hebraeos ex i. concla Dei permissione facta per Moyseii. Deutero. 2 q. Si acceperit Desinet . homo xorem' non placuerit in oculis eius,dimittet eam,&scribet ei libellum repudij.At vero p tali lege V terentur , Coristat legenti scripturas. Et s dispessitio suetit facta ab ipsoDeo, patet ex superius dictis.Solus quippe Deus est,qui propric di- spensare potuit in illis,quae erant iis lege natum, sicut crat infeperabilitas matrimonij.Fuit quidem permissio,& priuilegi u. Ob quod in poenam quidam privabantur ne uteretur tali permissione: sicut ille,qui puella in deflorabat in agro,quae non ecfet desponsata, gebatur illam in uxorem accipere,& non poterat repudiare. Similiter qui diffamabat propriam uxorem Deut.22. dicens.Non inueni eam virginem.&c. g. conclusio. Repudium uxorum concessum est Hebraeis, e .conc . quia erat cosuetudo apud Gentes' ne grauarentur,u aliquid
365쪽
liceret Gentibus,quod non eis.Concluso est notanda proptet ista cium infra dicturi sumus cle repudio Gentilium. Quae pro- Abatur ere instorijs,& cxperientia apud nationes Gentium,quae nunc de nouo inventae sunt. Idem patet apud Romanos fuisse in usi,ut testatur Dionustus Alicarnasaeus lib.et. & Plutarchu, in vita Romuli. Patet etiam in iane. i.Veteris,in tit. De diuor iijs. El.C.de repu.Absq, dubio fuisse consuetum apud Gentes, nullus sariae mentis dubitare poterit. Apud Alex. ab Aleae . dierum G enialium .iib. s.c.8.latissime de repudio ,& causis apud G entiles.Et Ioan Fausius in sua officina teXtoria. p. p. in verbo,Legislatores,ait,Romulum legem tulisse Romanis, ut foe- . nainae,non liceret virum repudiare: viro tamen,concedobatur, si in adulterio deprelies deretis . . Secunda pars q, ob id fuerit permis Ium Hebraeis,quia Genatibus erat in usu,probatur.Si enim nunquam suisset in usu Ge Blibus,Iudaei haberent tanquam Verum ius naturae,inseparabilitatem matrimonij obseruare,nec grauarentur ob 1eruando naturalia, sed nimis grauati sunt accepta lege id obseruare:vt co fhat ex dictis Christi.Ad duritia cordis vestri,&c. ergo id suit, quia viderant, non esse in dissolubilitatem matrimonij in usu apud Gentes,apud quas habitabant,Nota enim Videtur,* populus a Deo electus grauaretur obseruare,quod obseruabat caeter Gentiles:sed quia accepta lege, tanquam constringebatur ad ampliorem iustitiam obseruandarm.& videbant Gentes uti repudio,nimis grauati conquerebantur de Deo. Ob quod credibile est rumpermisisse repudium. eam si conquestus est populus I fraci,q, rege non haberent sicut caeteri Gentcs,ob quod Deus eis concessit,quanto amplius existimandum ob repudiu,quod videbant in alijs Gentibus Et ita asserendu est (quod lege data aliqua sunt Iudaeis permissa,quae erant in usu apud Getiles, sicut& de repudio, Sc dare ad usuram Ditim extraneis. Deute cro. 23.Vindictam exquirere,quia omnia ista exercebant Gentiles.Butabant quidem Hebraii ablatam libertatem,si ipsis noliceret quod Gentibus liuebat. Quare Deus dedit eis praecepta de sacrificijs animalium,S de alijs multis,quia utebantur Getiles,sacrifici js,licet illa voluit non in honorem daemonum ,ut Gentil es,sed Dei Veri.
366쪽
Atm s. x. . peccabant Hebraeir u. 3 s. eonclusio .Licet repudium sucrit in usu apud Gentiles,ta 3. concla. A men lege data Hebrbi , fuit con freniens in lege pci missionem repudiandi exprimi. Probatur. Licet enim Gentibus est dit in Ratio.
usu repudium amen quando populuS Hebraeorum a Dco eIectus est speciali modo,merito timere deberent r udium,chni .esset contra ius naturae,nisi constasset eis de permissione per le neni. Pus arent quippe eis non licere,sed postquam in lege expressum,credebant liccre.' An populus Hebraeus a peccato esset immunis dando ad . usura extraneis ex permissione scut& de libello repudij alia est. q. alibi tractanda Michael de Medina in suo de Caelibatu lib. .controuersia prima,cap.m.putat licuisse Hebraeis:quia illa erat permissio facta a Deo authore naturae & legis,ideo licita: sed de hoc alias suo loco, quia non equa rario: in repudio'. B usuris videtur
Utrum Iuclei repudiantes peccabant. TRVM Iudaei utentespemaisSione in lege
facta, peccarent repudiando uxor ei ad libitum pro quacunque causa, Sc quOCunquc tem ore. Vel Vtruria ex certiS causis solum lice ibat repudiare uxores,& non omni tempo-- l re,sed post prolis educationem. Et virum Getibus liceret repudiare absq; peccato. Pro solutione fit prima conclusio. Prima con uso. Hebraei uxorem repudiantes secundum C legis permissionem nullo modo peccabant. Probatur autho. Echryso.dicentis.Besae dicitur, Moyses permisit,& non p recepit,quod enim praecipimus,semper volumus:quod aut permittimus,volentes indulgemus: ia malam voluntate hominum ad plenum prohibere non possumus.Permisit ergo nobis facere mala,ne faceremus peiora.Hoc nobis permittendo,non nobis Dei iustitiam gemonstrauit,sed a peccato abstulit culpa peccandi .Et tamen auferre culpam a peccato est non esse pec
catum,ides factum est perligemAt illud quod alias esset p ecb
367쪽
s6i Semia aris ecili coniugium- 'carum,non sit peccatum. Michael de Medina in sto de Ca .
labatu lib. s.controuersi.I. c. IO.latc. .
secundo. Secundo. Deus permisit libellum repudij,&formam dedit,
repudiandi,tamen si post permissionem esset peccatum repudiare,appositus esset laqueus Iudaeis , in quo omnes caperentur ad damnationem: quia non permittendo,Vel malum reputarent,cauerent,vel saltim dubitarent. Verum Permissione posita, sicitum credebant: ergo si peccarent,in periculo aeterna: danationis positi essent, is non videtur. Tertio. Si Iudaei repudiando peccassent,permissione saei, lioc debebat aliqua lege constare: at nulla eis collabat esse pedcatum et ergo non peccabant. Patet. Uel lege Haturali,vel scripta debebat eis constare esse malum, sed no lege naturali,quia crat mos apud Gentiles, qui non peccabant repudiando, ut
post dicemus. Neq; lege scripta quia lex scripta permittebatii eri: ergo cum nulla lege constabat, nullo mo do p eccabant te B
qitario. Quarto.Si Hebraei peccabant uxorem repudiando iuxta Iegis permissionem , sequeretur q, aliquis agendo quod in se est, dilegem obseruando,damnaretur,quod si absurdum.Ergo&. dicere, q= Iudaei peccabant repudiando. Probatur. Pono He-b raeum, qui in nullo legem sit transgressus, nec tota ynum ta- lis uxorem repudiat, propter lioc quod odio habet: secundum legis permisitonem, talis putat se bene sacere: quia secundum legem operatur (id enim possumtis, quod lege poccouinaria sumus.) Si ergo repudiando peccat, certum est quod morta- Pi. Duro te erit, cum sit res tam grauis. Moriatur. Talis damnabitur, debatur. fecit quod in se est, legem obseruando. Ergo aliquis seruandotiue omnia quae scripta sunt, damnaretur,quod piaS ostendit aure'.
Pali. tu .c. Et mihi ita certum est, secundum Iegem, seu permissionem c us . Ito agentes,non peccasse:ut non placeat opinio dicentium contraberiiseus rium, quantumcunq; graues sint doctores.Nec opus est in pr*la ni pro- sentiarum cum eis rationibus contendere, aut ad sua argumen pro traC. ta in contrarium responderetquia nostrum distitutum est illa, Gouam in quae veriora,& probabiliora sunt,ut talia diffinire,varietatem I. .p. c. opinionum tacite prsetereundo . Haec siint dicta, ut quanuis p., . . hanc ponamus conclusionem,contrariam opinionem non pa
368쪽
Articulus. x. . Hebraei repu*eccarent 3 3temus improbabilem. Et sanct. Thom .pxobleniatice eam po- Cornasta. A nitin. . d. 33. q. 2. a d. a. S ad utraLq; partem citatur. Et puto Ago. in hanc sententiam tenendam contra Ioan . Aibore. lib. 16. suae I 6. rheoso Theosophice. c.2. big.m. r.conclusio.Hebrsi,vxorem iuxta Iegis permissionem post et . concla. educationem prolis repudiantes,non solum non peccabat,sed Soto in etiam sante educationem,uel prolis natiuitatem,repudiaret. . . q. et . Conclusio haec ponitur: ia potuit esse, cysecundum permis- ψ.2.sionem legis liceret eis facere contra illa,quae sunt de iure natu Ante prorae de secundis praeceptis sicut est post educationem prolis ma D educatrimonium solui,&tamen q, non liceret Hebr eis repudiare tum pote ante educationem prolis, quod est contra prima iuris naturae rat He-
praeceptarit supra diximus.Ob quod posui conclusionem,qua hi aeus re probo ota ratio quareIudaeis licuit Uxorem repudiare ut di pudiare. B ximus in prima conclusione suit,propter legem permittcnte: 1.Rmo. ergo licebit repudiare sicut lege expressian est sed in lege non
determinatum est tempus certum,in quo liceat repudiare, vel in quo non liceat,secrabsolute dicitur,q, si odio habuerit , po sit repudiare eam: ergo quandoquidem licet repudiare ex lege,licebit in omni tempore,vel si in aliquo non licet,in nullo licebit,cum non sit potior ratio de Uno , quam de alio quantum
a d legis permissionem. Secundo.Talis permissio de repudio facta est ad maius m a ff.ratio. lum vitandum,scilicet.vxoricidium: ergo ubicunq; ratio ipsa propter quam lex data est inuenitur,ibi intellige da est de permissio legis factim sed ante susticientem,& necessaria prolis educationem causa legis reperiri potest scilicet,odium mulieris' occasio ad uxoricidiu.ut costat: ergo in tali tempore intellige C da est legis permissio facta. Quare utens permissione,no peceabit.Sic Abulensis super atti Dicit enim ibidem in sentetia, Abuleu. ob id fuit conueniens Hebraeis per legem cocedi repudium, quod erat inter Gentes t quocunq; tempore liceret dimitte- q. 8.re Uxorem,etiam ante educationem. Dixi uxore quia sponsam,sive de futur siue de pysenti non licebat repudiare,c inae I ex dicebat : Si acceperit hyseo uxorem,& habuerit eam: sed sponsa hosponsa non est accepta , nec habita. Et quanuis dimittere an- enstrepv- te prolis educationem contra ius naturae primaevum videatur dianda.
369쪽
esse ( ut supra dictuna est tamen a Deo authore naturae potuit leo e data fieri haec dispensatio, s
.conclusio.Licet toto tempore legis veteris ante Christi ad uesitum Iudaei repudiantes non peccarent agentes secundum lebem:post tamen Euangelij sufficientem notitiam id facien tes, mortaliter peccanta Rario siquidem quare Iudaris tempore Ie veteris licebat,sivit,quia cocelsum in lege: ergo ubi lex reuocata est,nulla habet vim in se excusandi:sed per IesuChristi aduentum lex cessauinquantum ad omnia quae permissa videbantur propter populi ruditatent,ut constat:quia translato saucerdotio,& legis translatio sacta est: ergo iam per legem no excusantur faeientes. a
Secundo. In tantum licuit Iudaeis Uxorem repudiare,inquitum constitit eis de Dei voluntate: sed post legem Euangeliei a Christo datam constitit de voluntate Dei, quod non liceret uxorem repudiare,nisi ob fornicationem ( & hoc quantum adnthorum ergo non licuit repudiare post datam legem Euange- Iicam. Dixi,post promulgationem,quia si contingeret aliquos obseruantes legem Mosayca modo esse,ad quos nunquam peruenit notitia Euangeli j,tales sua lege veteri utentes:quia nulla aliam habent, repudiantes nullum committerent peccatum, cum tenorantia inuincibilis excusaret ante promulgationem. De causa vero repudij sequitur. .conclu. .conclusio. Apud Hebraeos repudiare secundum legis per-m issionem licuit non solum propter foeditatem aliquam uxoris,ut aliqui Talmudistae affirmant,vel propter solam fornicationem: ut asserit quidam ipsorum Hebraeoru doctissimus: sed
licuit repudiare uxorem propter quancunq; causam, ex qua iaodio ha bebatur uxor,sine aliqua limitatione Probatur quan- tum a d istam ultimam partem, ex qua reliquq partes erunt iii manifesto Si essent determinatae causae apud Hebreos ex quibus liceret repudiare,& non ex omnibus, capio unam ex illis, ex quibus non liceret repudiare,tunc amplius cresceret odium apud Hebneos circa uxores propriarum & si non liceret repudiare, occiderent eas: sed hoc non ess licendum,cum repudiuta fuerit concessum ad tantum malum vitandum e sequitur elago, quod omnes illae causae,quae sufficientes erant ad odium
370쪽
Artis s. m. se ab int Araetrepis. 36 uxorum causandum, erant cauta sussicientes ad repudium: ct A cum ista causae infinitae possent esse, sequitur non esse causam aliquam limitatam,sed ex qliacunq; licebar. Hac sententia nuten et Ch so.&alij. Alioqui noli obviaretur uxoricidio, quod coeo s. timebatur, i non liceret Iudaeis ex quacunq; causa,qua odium
uxorum causebatur,vxores repudiare. - Repudium licere nos assirma mus,quia a Deo perlege per- Ratio. .
missum est ergo ob illud licebit,ob quod conccstium costat ex
lege: sed ex lege constat,propter odium Uxoru m tergo quomo Deutet . docunq;,& quacunq; ex causa oriatur odium uxoris,ere tali licebit repudiare:at infinitaesunt causu etiam lauissim ex quibus odium insurgere potest,ergono est causa determinata, ex qua solum liceret Iudaeis repudiare. Et probatur assumptum. Dicitur ibi in lege. Si acceperit homo uxorem,& habuerit ea,&non inuenerit gratiam ante oculos eius, d i mittat : sed non inuenire gratiam,contingere potest ex infinitis causistergo cum B exquacunq; causa non inueniat gratiam,licebit repudiare.Et M.taehi.r.Custodite spiritum vestrum. Uxorem adolescen- Malachi.tice tuae noli despicere.Cum odio habueris,dimitte. Existis habetur clare,qi quomodocunq; vir, Uxorem odio Corolla. haberet,poterat repudiare. Et ad Moricidium viradtin uod Cotya supinsurgere poterat ex odio, concessum est repudium. Et appa- ple. d. 33. ret quomodo doctores contrarium asserentes, non loquuntur is t. s. mconformiter ad legem . Nam in lege, solum ponitur pro causa rem de repudii,odium uxorum mec exprimitur ex qua causa odium, sacra. bo-
s. conclusio.Licet ita sit verum,t Iudail ante C hristi aduen s. Onesic ,
tum ex qualicunq; causa etiam leui, poterant r pudiare uxores,& repudiando non peccabantita men si ex leui causa ,&1 rationabilίmouerentur ad repudium,non excusabantur a pecc cato in tali motione Volo dicere, quod licet ita veru sit quod diximus,quod ex quacunque causa liceret etiam leui,repudiare,&repudiando non peecarent.Tamen oportebat quod Hebraeus ex rationabili causa moueretur ad odium , & non ex le- .ui. Quod si evleui, peccaret quidem: non in repudiandosed quia iniuste motus est ad odium.Et probatur. Quicunq; male Ratim agit, peccat: sed Hebraeus ex leui causa, vel irrationabili causa