장음표시 사용
531쪽
tention e Ch risii, quod in solo haere sis periculo subueniatur Ad oppresso per diuortium,quam in alijs peccatis. Ratio diuer- Asitatis potesa esta quia cum fides sit fundamentum , sine qua
stud, e pro impossibile est placere Deo,subueniendum est tanto pericu-xter here- l .In lijs vero peccatil,quae possunt esse cum recta fide, noulim, et no quibus homo facile liberatur manente fide, per ccmuer.. propi ra- siouesia in Deum,quod tamen non contingetet,vbi quis fidelia bimi perderet per haereum. Et certe videtur ratio diuersitatis suffitabit Asor ciei s quare vias Concedatur nitela,& subuentio, non alteri, i, L licet conclusionem absoluto concedat etiam stando in iure
m, e ter tum,ubi solum datur ista tutela propter infidelitatem, id
est propter haeresim . Circa is lam quartam conclusionen nota, quod de rigore tui is sieri debuit et,quod diuortium concederetur propter quodlibet peccatum,ad quod unus coniugum nititur alium pertrahere tamen ex quadam iuris aequitate reductum est solum ad peccatum infidelitatis. Et si unus in mortem alterius limachinatur .Extra,de diuo.c.Siqua mulier.ne facile sit diuortium. Hoc tamen intellinendum quantum ad diuortium perpetuum solum propter ista peccata,& fornicationem,sed qua tu in ad temporale, quandiu unus persistit alium trahere ad mortale. diuortium dabitur. Et sic inrelligit Innocen. ca. De Iaho. illa.Sic potes intelligi, Augu.r8.qauca.Idololatria, ubi pro D. cum qualibet illicita concupiscenti quae animam a D eo separandicitur quod fiat diuortium Istraxerit coniux coniugem ad illud. Tamen per hoc quod maneret ali er coniugum in pec cato, non cst dadum d mortium ad tempus, neque perpeti m. Odusnda Et in isto sensu sunt in ligendi docto. qui vidcntur contraria rium assignare textui,Et ita quidam dicunt. & bene, quod inperii c. alter cosaiugum est in peccato infidelitatis,etiam si non trahat ad illud alterv m, datur diuortium .ER cap. Quantinde diuor. Et ca. Mulier. de conuersi, contu . Si tamen esset in alio Peccato,dc non traheret ad illud, nos i conceditur diuortium,
532쪽
Artie. L De causis diuortiq. si
sed bene si trahat.Et sic intellinunt textum .c. Quaesiuit.supra A alleg Tenendia itaq; ei quod teporale diuortiu coceditur ad quodcuq peccatu , alter pertrahat alium, sed perponium soli, si est infidelitate, vel ad ipsam infidelitate trahat fidelem.
conclu. Licet per adulterium diuortium concedatur: siue fuerit X parte Viri, siue ex parte foeminie, tamen aliqui sunt s. mdc . casus particulares,in quibus existente adulterio, non c oncedi. fur diuortium.Quorum primus est quando vici que contu usuerit ad uti eratus mam tunc, sue vir, siue foemina diuortium P c se spelat,non dabituriquia paria delicta, mutua compensatione es bcdo
tolluntur.Extra,de adultaviti.Intantum est verum,ca, fi mu- Ut liere adulterante, Sc viro accusante,diuortium fuerit celebra- 'hnicatum,&.post diuortium vir adulteratus fuerit,copellitur uxo-
rem adulteram sibi reconciliare, extra,de diuortius. c. Signiti A c castu&c. ex literis.&.; r.q.Z.capi. Apostolus.& capi, Placuit. ME, A&.3ὶ.quaestio.s.capi.Praecepit. 2.32.quaestio. f. capi Christia- na religio, ubi declaratur,quod sint pares. Contra Caieta. qui dubitauit an sint pares, ut dicemus. C era. Secundus est,quando vir dedit mulieri occasionem adulterandi: quod intelligendram est, quando tradidit eam vir co- Casus e. gnoscendam inultam,sive volentem Vt patet extra, te co qui Vuando cog. conseips.VXO.c.Discretionem. Vel si volens ipsa adultera I ir deditiae est quando tam ea vir prostituerit eam,vel laetit mediator mulieri ocadulterij. Non tamen intelligitur dedisse causam per hoc, q, casionem non soluit debitum, ad hoc quod adulterium commiserit. c. multe Significastiantio Lextra de diuortijs. A.
Tertius est,' si mulier credens probabiliter vim suum mortui det alteri nupsit:dc post vivere sit inuetus, no potest vir ob osus. hoc opponere adulteriviquia lex no iudicat ea adultera.3. .q. est, ador.et cui per bellica: ob quod tollendu,ecclesia statuit,ut mulier ir proba. no traseat ad seciadas nuptias: usquedii sit certiscata de mor- bilitem ore
te viri,etiasi ad viginti annos spellandus nextra,de sposta In dit , mpraesentia Vnde si co traxerit cu secundo :no plene certificata momum
. de morte primi' post incidit scrupulus de morte, dubitant, , nupsit non debet petere debitu a viro,sed solum reddere postulanti. Iteri, extra,de secudis nuptijs.c.Dominus.& cInquisitioni. de sensentia excommunicatio. st statim cum primum vit primus 'ressit i
533쪽
W8 Tertia pars speculi coniugiorum.
redierit,tenetur ad illum redire,relicto secudo. Et mox dum plene fuerit certificata de vita sua,debet recedere a secundo. Albidem etsi non redierit , iudicabitur adultera ex tempore illo, quo sciust virum secundum vivere.3 . r. ccum per bellicam.Idem de viro dicendurn,si credit vXorem mortuam ., Vt paret. 3 . . r.c. Cum in captiuitate: nam quantum ad hoc
ad paria obligantur vir &foemina.Extra,de diuorti S.C.Gaudemus. Licet in casu quo bona fide contravit cum semiado, si post clubitat primu viuere, possit etiam petere, Ut dicemus
guoraim non posset accusari dc adulterio a RacheIe: quia ignoranter se . cit.Sicque per ignorantiam inuincibilem excusatur ab adul-S. Thoa. 2 terio,Vsquedum cognoscat veritatem. 3 . q.r.c. Si virgo. Et
v 6 ar. l. est author B. P. Augus .in lib. de fide, ScoperibusIn tantum
G inmet'. verum est, quod vir cognoscens errore uxoris sororem, silcue D. Aug. Iacob cognoui non priuatur iure petendi debitum. 3s.q.2.c. DIn lectum. DC sis Quintus,quando muliersirit violenter cognita, non potest
sit violen contra eam agi de adulterio.in. c.Cum per bellicam. ter cognta Sextus.Sivir reconciliauit sibi uxorem adulteram,cogno-
Casus. 6. scendo eam carnaliter, postqua sciuit eam adulterasse:nonpo test post agere contra eam de adulterio commisso: quia per nouit a - dissimulationem,& actus placidae conuersationis, tollitur indultimam. iuriarum actio. Unde si vir petat diuortium ,&v xor probet eam virum cogitouisse carnaliter post a dulteriummon dabitur sententia diuortij. Casius. T . g. in adulteriu fuit ante conuersione ad fide post repudiae quando a Extra de diuortissae.Gaudemus,quia couersus non potest ob edu praece ijcere ei adulteriu.Ratio est quia Gentiles' Iudati per repudii fidem. diu credebat matrimonium solui: S secundum matri mverum existimabant ,& non adulterium: ob quod conuerso, cnon licet agere contra illum : qui ad secundas nuptias transit pos repudium. Qua re fcclusis istis casibus, in omnibus per amdulteriit datur diuortii dumodo interuenerit vecte adulteriur
534쪽
Artim s. I L . a virlanea senu.eiice. svnam persolum mente coceptum,etiam si probari posset,nul-A Io modo Ecclesia sententiam daret diuortij: quia per fornicationeni solam mentalem idia nocet in aliquo matrimonio vero, ocirca nullo modo ob hoc est diuortium celebrandum,sicut tenet Glossiet.q .c.Omnes causationes c. concluso. Causa diuortij saeuitia viri , sicut & furor,sufficiens es LPatet ex.c.Litera.de res .spoli. od probat Harpo. in.e.r.de diuorti js.Palacios Rnbios in.c.Dex vestras 3.nor a. Menan .volumineaeonsi.consilio. 8. Et si alter alterum veneno occidere te tat,sufficies causa diuortij est,utGerard.in suis singula.singu.6s .Et furor quando est vehemens,iuxta commune opinionem,quam refert Alex.M.t.Si cum dote A maritus.ff. solui. matri,quanuis non probet.
t m virimatur uxorem fornicariam eiiceret re divom ic iub mamsi noli did teneatur. O C quaeritur, quia potest esse, T sit tanquamis seprivilegium in fauorem innocentis concessum, e possceijcere adulteram , Sciamenae bene faciati retinendo. Et potest esse dupliciter, vel mulier adulterat, & poenitet, vel non sed xemanet ad- 'huc in peccato. Ad dubium respondemus quatuor conclusio - Mibus,& prior sit. V . Prima conclusio.Si mulier quae fornicata est, seu adulteriucommist,emendatur, vir non tenetur eam a se alnjcere per di uortium,sed benefacitaeetinendo. Probatur. Dimittere uxo-
rem fornicariam est permissionis:&non praecepti l patet ex verbis Christi permittentis dimittere ob fornicationem,&vt Glo. r. Corinth. 6. declara t, sed ad illa quae permissionis sunt, nullus tenetur,ut est manifestum: sequitur ergo qi no tenetur fornicariama se abijcere,alioqui non essetpermissio,sed prcceptum,quo d non est dicendum. Vndeae.P. Augusti.in seriDomini in monte,&habetur.28.q.I.ca. Idololatria dicit. Dominus permisit causa fornicationis uxorem diniitti:sed quia per
535쪽
fm.2.2sso Iamia p. speculi conmmomm. Secundo. Q illibet potest remittere iniuriam sibi illatami imo aliquando est praeceptum re in latendissed per adulteriam Avxoris,uiro iniuria facta est:ergo poteri r remit tere, I si potest remittere,sequiturqi no tenetura se abijcerc.Dixi isit emendata: pro quo sit secunda conclusio. r. conclusio. Uxorem fornIcariam,quae manet in peccato, nec corrigi vult, ten e tur vir , sub praecepto abi jcere per diuortium, fi limi tes cs sufficientes, dummodo tamen non credat eam dcteriorem futuram. Probatur. Uiro incumbit subplicepto curam habere de uxore,quia rector est,caput mulieris: ergo tenetur facere quod necessarium est ad correctione uxoris,sed abijcere eam videtur necessiarium,quandoquidem retinendo non vult emendari,ergo tenetur abijcere.
Item. Quia tale diuortium ab Ecclesia creditur declaratum ex verbis Christi ad emendam adulterantis, ut ob consulionem resipiscat:ergo videtur quod debeat abijcere a se Dixi, si Bduret in peccato,quia siemendata est,pullo modo tenetur ab- ijcere,sed est pernussiorit dictum est in prima e Husione.Dixi etiam,si adsint testes : quia dato nolit emendari,si non sint teste per quos dcbeat conui reci , ct Ecclesia possit sententi amproferre diuoiiij, non tenetur abi jcere: quia in casu, quo ipsa non vult emendari, tenetur abijPere per sententiam Ecclesiae, ut post dicemus,de no propria aut horitate,scd ubi non sunt testes sufficientes ad sententiam proferendam, EccIesia non celebrabit diuortium,ergoitali casu no tenetur Vir abijcere ea denunciando crimen eius imo forte percaret denunciando i cet ii deficeret in probatione,non esset obligatus ad poena talionis,ut postea eiit manifestum. Dixi praeterea Verum esse,dummodo non credat deteriorem futuram post diuortium:nam si id credat,licet posset ub- e sijcere,non tenetur,quia ratio quare tenetur abijcere nolentem emendari,emquia tenetur omnibus modis correctionem eius
citrare. Et debet isto medio uti,abijciendo eam,ut saltim comiusa propter diuortium , resipiscat: ergo ubi crederet taleium pdiu non esse conueniens illi sint,non teneretur apponere,qua- re nec abijcere: nam maius expressum est praeceptum exo rectione fraterna,qua in de abijriendo adultera qua no vult
536쪽
enienda tamen hoc non obstate,non tenemur corripere,qua Abuler. do non est spes,* correctione fiet frater melior, sed deteriora, Mart. Id.
bitunsequitur ergo a simili in priuentiarum , P si cognosceret q. o
probabiliter eam deteriorem futuram post diuortium,iam te neretura se abijcere. s. conclusio. Vir dubitans de uxore sornicaria, an melior, 3. coctae . vel deterior erit post diuortium,si mulier nonsit infamata de adulterio, nullo modo tenetur per diuortium abi jcere: i modato sit infimata , si tam en adhuc non creditur veram hinc la-mam, non tenetur abijcere eam, etiam si probabiliter credat meliorem futuram si dimittat. Probatur ex Aristo mi- ff. q. cabilia quae sunt ad alterum,ueniunt ex amicabilibus qui fiunt Bbi. c. 3. ad se: quia prilis homo seipium debet diligere, Ac deinde pro- ximum sicut seipsum. Ex eiectione uxoris fornicariae sequi- Ma m. tur infamia viri,quae maximum malum est inter mala corpo- super.ltata B ris:quia erat occulta fornicatio, & per cliuortium debet inno- de reum.
tescere, sed cit tanto periculo suo & malo non tenetur ad cor- ω. '. in rectionem fratris delinquentis: ergo nec tenetur ad abijcien- r LI.
dum fornicariam,etiam si credat meliore futuram, quia ami- Auleu.cabilia ad alterum debent procedere inamicabilibus ad se,cu ibi Ap. prius debeat sibi: bomim velle,&postproximo:sed qui cu tan Soto in reto damno suo alteriuscorrectionem vellet, non diligeret se- lectione ipsum: ergo non tenetur in tali casu abi jcere, quia quando est det edo probabilis timor de aliqua laesione corporali , in quam incur- secret me. set quis, si fratrem corripiat delinquentem:&Certo sciat eme a. .2. C. dandum, & non alitis, non tenetur quis fratrem corripere, li- d. Contraret bene fieret: quia Deus non astrinxit ad illud pneceptum Gabri. cum tali damno,quicquid dicat Gabriel, de Adrianiis,&Ca- AL .ieta.A fortiori ergo sequitur,quod ubi maius damnum incur- - .iaec ritur,ut est infamia in abiectione fornicarianetiam si emenda . de coimdam credat, Sc non alias,non tenetur vir cam abijcererimo da- rees. a. to esset infamia,sed adhuc no creditur vera infamia,non tene- Caiet r.et.
tur,quia abijciendo debet in iudicio probari:at damnum notabile est,quod illa infamia,quae erat adhue sub dubio, iat certa ad.f. per iudicis sententiam sequitur ergo e ubi ista euenirent,non. teneretur vir fornicariam a se abijcere, sed licite, etiam ipsa nolente,potest sustinere,prudenter instigado,dc mone do ad esus
537쪽
correctionem. Sed in casibus praedictis non est dubium, quin litate faceret abijciendo eam per sententiam Ecclesiae, ut post Adicemus: vcrum non tenetur abiicere. De quo iit regula. a-docunque vir tenet uxorem fornicariam, nolem abi jcere , si id faciat, vel sub spe corrcctionis, vel ut ipse non infametur, aut ipsa, non peccat retineudo: sed peccaret vir, quando non ip speratur emenda , & chres manifesta , & non dimittendo,
existimatur virum fouere adulterium , , patrocinium, aut auxilium dare, tunc enim teneretur abijcere cani: nam suae conscientiae tenetur prouidere dc tollere scandalum aliorum. . Et quia scandaliZaret, quando fornicatione existente publica, de qua non emendatur mulier, non expellitur, tene
. conclusio. Licet vir Uxorem fornicariam non teneatur , .
, statim abijcere,potest tamen per unam solam fornicationem, Hermi etianis emendetur,tamen non sic per crimen infidelitatis po B M Abs test ab ci,nisi perseueret in illo. Volo dicere,datoita sit(vt de HS , ario terminavimus)diu tium fieri per infidelitatem , ut est crimen haeresis, & similiterper semicationem eam em, tamen
est discrimen: quia in semicationexarnali potest statim abijci Nostro siet pecEcclesiae sententiam , sicut diteriminatum est in capitulisisse. pu - allegesis ,&abiiciendo, utitur iure concess etiam si ipsa quae
m. bere, et fornicata est emendetur: venim per hoc quod Vnus coiugunili et,c,Z. incidit in hinesim,non potest alius statim abiicere:quia in illi, Couari et, textu supra allegato,de diuortijs.c. aesiuit. dicitur,quod si P-eplic-Z- licitauexit ad infidelitatem,&cttera.ergo vi detur requisitam pertinaciam , ad infidelitatem . Et tandem est determinatio OB.P. August. lib. de adulterinis coniugijs.28.qua via. p.Non solum moechatiouest illius , quae carnem suam coinquinat, sed etiam qui sinissachrumfacit, moechatur. Quod si in his factis cpet seuerat, de poenitentiam nonagit,recede ab illa,dc noli viliuere cum illa.Si autem,& tu particeps peccati illius, erit . Sic dicit Glo.28.q.i.c. Idololatria Sed notaHi propter fornicatio icorporale semel commissam potest eam dimittere. ita aestr. p. Dixit dominus.Propter spiritualem Vero non, nisipe seueret. s.
538쪽
m mulie obsit virum de adulterio accusere. TRVM eadem sit ratio viri , ct foeminae quantum
ad accusanduna sernicationem , ct ad diuortium, Sad poenam, quae debetur secundum Ieges humabas: nam videtur disparitas,& inaequalitas,quia caput est mulieris vir,& dominus,quomodo ergo aequalia, iura habent
Non enim.decet membra contra caput, vel seruum conixa dominum agere acti e iniuriamim . ' i . Prima conclusio.Quia vir&vxor quantum ad ea quae ma- i. conciis
trimonij sunt,ad paria obligantur,diuortium fiet propter fornicationem viri,sicut& multesiis.Probatur quod ad paria obligentur,quatum ad ea quae sunt m amnionis. In. c. Gaudcmus. de diuor. dicitur,et sicut non licet eidem mulieri habere plu-B res virosisic nec licet eidem viro habere plures uxores post lectem Christi. Item. AEqualiter tenetur reddere debitum vir
uxori petenti, si ori uxor viro. T. Corinth. . Ex isto patet. r. ratio ' pars conclusionis,* diuortium dabitur propter tarnicatione viri,si uxor petat,ucut e cotrario. Nam d1uortium dationest ii poenam praeuaricationis fidei amatrimonij: ergo ubi est priuaricatio,erit dc talis poena,sed sic est, P viro tarnicante,estprquaric tio fidei matrimonij: quam aequaliter tenentur scrvare vit& hemina coniugati: ergo si propter fornicationem uxoris diuortium conceditur, etiam concedetur propter tarnica
ff. concissio. Cum per tarnicationem viri,vel eminae,di- r. revelinc uortium detur, & peccatum viri sit grauius, potior ratio es , ut viro fornicante,diuortium concedatur , quam memina for- Ratio. mcante. Probatur. Ubi magis militat causa diuortii,ibi & facilius diuortium dcbet concedi sed causa diuomj,quae est fractio fidei, magis militat in viro,quam in muliere: quia plus peccat vir: erso facilius debet diuortium concedi viro tarnicante , quam si de foemina sernicata esset. Probo assumptum, s. Tho.I.xv plus peccet vir quam foemina.Primo ex minori impulsivo, i. s. aris vel inclinatione ad peccandum:quia ubi maior inclinatio,vel impulsio ad peccatum,minuitur peccatum: sed in foeminis est
539쪽
m lior impulsio, ala magis habent de ham dire, & ideo facile ducuntur ad venerea , quod non tu in viris, ergo eX ista parte A
irrauior est peccatu ii viri. Secundo. Ubi minor virtus est ad relistendum,ibi & minuitur ratio peccati, sed in sceminis ininor virtusest resistendi passionibus, quam tui viris,ergo minas erit peccatum in eis,dc maior in viris, v bi maior virtus est ad resistendum . Quod sit in foeminis minor virtus , patet: quia vi tus resistendi passionibus est ratio,sed in mulieribus deficiens est valde,ita ut Aristote. dicat,mulieres non vocari proprie co tinentes, si1cut neq; bestiae. Et hoc propter facilem inclinati
nem in concupiscentias. Aristo. quidem continentem vocatillum,qui passionibus insurgentibu S,etiam Uchemen ibuS,resistit, Sc non saccumbit,at quia mulieres ut in pluit mum non resistunt, lici t eas non plusquam bcstiae continentes esse: quia nec bestiae resistunt passionibus.Quare mulieres nou videntur habere opinionem uniuersaelem, sed moneatur quasi violen- :tet a delectabili particulari propter facilitate nimiam. Et laacontingit in best ijs,quibus est naturalis coaditio sequi concupiscentias,eo v non habent uniuersalem opinionem Ad ext marionem particularem de seqatitur obiecta delectabilia propo sita, eae necestitate quadam cle non ex electione. Et licet ire mulieribas non sit omnino sua in bestijs, cuna habeant rati nem,tamen assimilautar ipsis alistio modo:quia ex debilita te rationis, per quamdeberent rotistere passionibus, non resi stant.Nee habent cena sideratione in quo modo malum sugiendam sed solum ista in particularem. raoc est bonam i d steliabile ob quod B.Chryso.dlxit,propriam passio item malleris esse tueariam,sed in viris no sic: quia i ta eis estia dicitia 1 firmius, . de plus viget ratio, qua resistendum est. Ulide vir peccans ex viii a parte, auius peccat seu ut sua atri: nigrauius sit peccatum, maior ratio di uorti j erit viro peccante contra matrimodinium,quam ii foemiora peccat. Hqc dicta sint,non iniuri iusiminarum,ut de omni b as intelligatur sermo, sed loquimgr rein plurimum de foeminis,sua considerata conditione,quiam gratia m Dei plures sinat qus viros excedunt in resistendopin
540쪽
peccatum viri,quam foeminae: sed quia iliquantuin adul- Aterium, Siriuius es foeminae, luana viri: dcco :cqualisc stratio diuortij amborum contra matrimonium peccantium. PIobaturo quantum ad rationem adulter ij attenet, grauius peccet foemina,quam vir. In adulterando cnim si an pitur sidc sina tri momo dcbita.Et muliere adulterate,sit contra bonum prolis, quod non sit cli reste viro adulterant crisam uxor adulterado facit incertam Erotem viri: quia nescitur utium sit ex legitimo vi Io,aut ere adultero. Faci endoq; Incertam pioici pri- uat virum quodam naturali bono,quod es cognoscere filium, , ovia ex inccrtitudine parensiron cognoscerct filium. Ite trusei exetur u haereditas transiret ad ereti ancos, tilo autem aduIterantemon sequutur ista incouenientia, ob quod quas uiri ad adulteriuattiliet grauius videtur peccares oemina, quam vir:& si ex parte passioni vel virtutis ad res1stendum grauius peccat vix, quam foemina,vt diximus. Quibus compensatis, ve-y ium cs eos ad paria esse obligatos quantum adhoc. Namque Verum emadmodum per fornacationem mulieris viro petente, diuor- 26.,. I, tium concedituri ita A per fornicationem viri uxore petente, vers S probante.Et licet dubitetCaiet.Matth.is .an sit aequalis ra- Catolio inter virum, S foeminam: dubitandum non est, ut patet,in. q. . ca. A postolus. S. ca. Placuit. &. 32. q. ca. Praecepit.&Q.6.c.Christiana religio. Quod clare Alexander ab Aleua. . lixam lib. . Geni a.dierum .ca.8.ostendit dicens,apud aliquas natio- ab Alimites vir,& uxor pari voto dicere:tuas res tibi habeto. Vnde patet ad paria iudicari
ARTICVLVS. IIII.' ne diuertio quoa oens leguscilicet,ca italissententis.
O VENTES autem no de divomo,sed
de poena legum humanarum,quae fertur conmtra adulteros scilicet,capitalis sententiae,qu ritur,virum uxor possit accusare maritum, tpoena capitis puniatur.Prima conclusio.
Ad poenam , quae infertur secundum leges r. corcii illumanas pro adulterio , licet vir possit propriam uxorem ac- . I cusare,