장음표시 사용
181쪽
Sed inflar meri in orsus humanum agentibus. 77
medihi astant, qui in impetu moibilicunt, in quibusdam accedunt lypothν- fortiora pellentia beatida, aeria diu retica simulantia propinant.
Notandus utique hic est nocentissimus& vulgaris error, qui per diu retica sortiora committitur , quae spasmos auoendo non modo symptomata exasperant, Ted &impediunt, quo minus e sede sua calculus moveatur. Sed potius clysteribus emollientibus, sontibus, balneis, anodrnis laxandae sunt viae, ita iis remittentibus lenissimum pellens hujus propulsi
S. X. Immanes etiam sunt spasmi ge. neris nervosi adflictiones, quae funestum saepius in modum infantes teneros exercent, dum dentes dissiculter
Plures ex insantibus a dissici I dentiti ne gravia symptomata pati, imo mori . istissimum est , praesertim si sint habitioris, debile ex matre , si haec est hystema , nervosum genus obtinuerint . Sinula dentes, praesertim canini , moveae Se perrumpere gingivalem carnem inci- furit, protinus ingruunt pavores in somno, oriuntur febres, tormina in ventrecim alvi strictura , accedunt asthmata canuulsiones, catarrhi suffocativi, pile- piae lethales plerumque , quae omnia a s la dolore prolicisci certissimum est.
I. I. Neque vero tantum infantes, sed&ad ultiores ex dolore dentium gravia
si vehementior dolor urget , statim mutatio fit in pulsi , qui ad celeritatem inclinat , temporii arteriae ejusdem lateris valide moventur , suboriuntur an014xietates , alvus fit strictior, tardior 'Simili ratione ad placanda ex doloro urina tenuis mingitur , pedes refrige. Identium orta symptomata nihil praesen Tom. II. M trusmi r dolore cessante dolor, iravitas caput diutius detinet. Notabilis sane occurrit historia , descripta a Tniti tib r.eap. 3 Di cum seni medico genuini dentes erumpere coe erunt, itorum eruptionem
incisis gingivis cum sca Ipello accelerare voluit, sed inde omnia in pejus ruerunt, dum dolor non placatus, sed crudelior factus , praterea febris, visilia, deIirium adeo efferum fuit, ut d)es noctesque praefurore discurrere per conclave debuerit , antequam miserrimo dolori finem mors imposuerit. Novi, inquit , HIMa
Quoniam aeerbus dolor uniea evera causa tam gravium .subinde funestorum symptornatum est in coriapore tibi nihil vitii in universa sania uinis tu humorum massa latet, ni-il aliud utique agendum est mediise , quam ut omnibus viribus anni. tatur, quo dolorum hae saevitia mite seat, effrenes illi in genere nervoso motus .fortes oscillationes de agitatione eomponantur qua ratione mox omnium malorum alleviatiosequitur
Quaprispter graviter errant medici
qui in dissicultate dentitionis alvi sexandae causa acribus ex gialappa vel ejus resna, cum vel sine mercurio dulci , non una , sed repetitis vicibus teneros insantes exercentriis copia medicamentorum , potissimum calidorum miseros infantes satigant, a qua et versa curandi ratione utique nihil aliud, quam maior symptomatum vehementia , ipsaque mors expectanda est
182쪽
I 8 Cap. XI De Rebus non et munis,
t Ius est, quam a Iuum aperire clysteribusic 'eanun observat. lib. t. pag. o. hist emollientibiis, seri acris discussionem iam resert quendam ex Punctura tendi ia er blanda potius diaphoretica cum a no-ynis mixta , laregorica externa molim , quam apophlegmati Eantibus&acri ribus calidis uti.
g. XIII. Tam crudelis etiam est ille dolor sui in meatu auditorio valde sensibili,
sive ex inflammatione, sive ex animal- eulo, in aurem descendente, suboritur, ut praeter immanissima symptomata furorem atque etiam mortem aeomo dolore intumuit . Convulso trem le-cersat
Legi hac de re possunt Miseeli Vat. κ
ne nervi ejusdem lateris 1 consensum trahi possint , adeo , ut convulsiones epilepsa di summae anxietates producantur, iidanna cenν. I. Obs. 4. Proposuit Idem auctor cent. 4. Obsae, id ulterius nis in pollice eptimo die mortuum esse ex vespae punctione gangraenam secutam identidem δέ, ldanus obfiso cent 4 historiam proponit . Infelix est ea venarum sectio, ubi nervus in manu circa basii cam , vel tendo sit cephalica lanceital aditur . Qua de re notabile refert exemplum de Rege Galliarum , Carolo XI. Parans In Operibus tib s. ap. 38. o Fnν- stea lib. r. consalat. 4. item Vldaam νcent. . U. ad ubi laeso tendine perihi botomum mox totum brachii im cum metri-thalem ex unguibus incaute reiectis ci scribit Mi,diri cent. I. obf. o. item p eὐν in Obρνυαν. hiνnet a contusiora medii digit intolerabiles dolores Ciah tumore , inflammatione d vehementi
globulo in aurem finistram intrusci, omtius evenit , t iam a clavo pedi: ira προ lirovide resecto militos ob ean grana imia pervenientem perire , praesertim , scorpora sunt senilia , impura incae chymica . Immanis dolor, qui ex ingenti partium nerveo-tendinosarum , ut suae
Confirmat, dum ex instillato liquore ni pedes, manus, acies, in bustion or issimum eum I plures interficit. Suaurem ab empirico vehementissimum cum febres delirio dolorem excitatum fuisse
S. XIV. Quam pernicialia a punctura nervorum& tendinum mala non sine vitae periculo proveniant, ob consensum quem nerveae hae partes inter se alunt, complures funestae historiae testan
seh.Itin Qtiemadmodum ex spina pedi infixa dolor, febris, inflammatio oriatur, VNdannm, ceu testem , provoco, vid. on .s obf. a. idem auctor cent. I. U. 36 adeglutita a cicu Ia dolorem ardentem, brem , delirium , convulsionem ortam fuisse tradit. Vid. quoque MiseelI Ma aer. curIOL Dee. r. ε 3. U. 86. x sola acus punctura in digito malusa tanti cent.
mitus, inquietudo , an mi deliqu' iam sopor , convulsio, inquietudo , in ore nullis Insania . Et certe ardentis Tim. ille dolor, qui in variolis confluenti bs ab exu Iceratione manu tim die nono recitari solet, requentissima est in 'n' nibus , qui aetate florent , meo quidsnjudicio mortis causa.
ti eorporis nostri vises &motus de struendi, ita prorsus, ut veneniu&ctus non absimiles exhibeant.
Dolor est tristis in mente se nisi , de oritur a violent motionem scissa tione partium nervosarum , quam per petuo spasmus sive constrictio insequitur 9 quae eo major est, latius per universum nervorum gemis subinde cis
183쪽
sed instar veneni in corpus humanum agentibus. 7
res jam penitus exhaustae, funestae san-suinis stases sunt , ex habeantur . Nam incipientibus morbis semper vires lane firmiores, quam ubi jam diutius perse
S. XVII. Ea est dolorum vis atque molestia
ut non modo totum corpus inde patiatur, sed imprimis, etiam aliment Oium in stomaeho digestio inde laba seat, atque saluberrimae illae, quae
alvo atque perspiratione fiunt,evacua
Nam si vehemens ex dolore basinus.
in universum omnes nerveO- musculosas
per consensum corripit partes easque valide constringit , certe pertingit is etiam ad intestina, unde vis motrix peril illic ventriculi, intestinorum laesitur, cibi diutius ibi retinentur cum excrementis , summa quoque cutis ob in gentem stricturam , quam patitur , parum perspirat . Ex quo intelli ei debet, in omni graviori dolore cibi abstinentiam utilitas niam esse , vel eum saltim imbecille in . praebendum. loco vini quam bibendam . Ex hisce etiam recte colligitur, , evacuationes magno dolore cohibitas non acribu si stimulano bus, sed potius sedati visi quae dolorem levant, restituendas esse , quia cessante pastica strictura spon- quam a vehementer lacessitis nervis, 'te sequuntur pristinae tam per sudor ciri piartibus, quae ex iis constructae sunt, quam per alvum evacuationes funditur, atque naturalem motuum directionem in guidis interturbat, quo violentior est ille in partes membν anaceas insultus. Sicut vero gravior spasmus, qualis fit a venenis , ingente si periculi Plenas states A stagnationes, vehementiumlvmptomatum , imo mortis productrices
moveti vires plane exhaurit simili ra. tione antri saepe est dolorum atrocia ac magnitudo , ut spasmi inde suborti vitales nastus, sanguinis scilicet circuitum in qualem reddant aliterque dirigant atque determinent, ita ut in hae vesilla nobili parte subinde sistatur homo tantum
S. XVI. Ea est dolorum indoles ac vis, pri
mum , ut aucto in systemate partiumn crvosarum motu oscillatorio vires destruendo homines quali exanimatos reddant deinde, ut summas inquietudiues atque anxietates cum frequentiori loci mutatione accersant tum ut pulsum duriorem celeriorem em ciendo ea lorem in universo corpore accendant, ac tandem, si invalescunt, eonvulsione ac delirio spiritum vita- Iem praecludant.
Horum molestissimorum symptornatum ratio non aliunde repeti posse vidctur,
dum causa subinde plane sutilis cludicra, nempe flatus , vermes , calculus,
deates, scissura , instrumenti cuspis, his similia, vehementer eas exagitat. Qitisquis haec videt, facile intelligit, omne consilium medentis eo maxime omni lim esse dirigendum, ut confestim dolorem auferat .violentas illas eneris nervos ata lictiones allevet, si vel vires vel vitam hominis servate velit. Divinam
utique eiusmodi in casibus opem ab iis,
quae dolorem emcaciter levant, &somnum inferunt, expectate licet modo maturius, neque eo demum tempore, quo omnes Vi- Recoidoz
hac in te nefariam medici curam , qui , quando ex dentitione difficili tenelli infantes alvo strictiori laborare coeperunt a repetitis purgantibus, quae ex mercurio dulcit resinae a lappae aliquot granis con stabant, eam moliri, tristi saerissime exitu , in splendidis etiam personis tentabat: epileptici enim mox sequebantur insultus prorsus lanesti. Sed longiores fuimus in recensendis illis oravibus vitiis , quae causae externae potissimum, violentae inserunt sequitur,linc , ut morborum origines ex iis rebus, quae ad vitam valetudinem intemeratam servandam pertinent,&M
184쪽
IS Cap. XI De Rebus non venenatis, sed instar veneni c.
nobis quotidianae 3 domesticae sunt, per tur , et ordine dicere omnemque rem tam sequamur. Id enim non dubium est, quin clare oculis et menti subjicere legentium, tum vita , vires de sanitas , tum moibia ut quae vera sit origo et generatio omnium mortes ex iis rebus , quae in corpora huma morborum, et qua via i Ili praecavendi sint,na ingeruntur Aulus generis sunt aer , ci satis superque appareat. Neque enim egobus totus , quae ex iis quotidie ejici satis huc usque mirari potui , quemadmo- debent, suam originem ac generationem dum qui morborum origines et causas habeant, ut adeo mirandum sit , quod ea criptis tradiderunt, e longinquo uisi ipsa, quae materiamin causam fovent vite eas deducere ac derivare ex tot obscuri, Mintegritatis , mortem quoque tot ma det minus evidentibus rationibus atquela inse ite possint. Ex aere ei: im, diaetis principiis allaborarint, neglectis iis , morbos oriri, rectim me Hipp. erat e Iibranibus simplicissimis, sacillimis et qui id fas ibu pronuntiat. Visum est igituris uotidie indiget homo , rebus , nempe nobis primum de dispositione corpori tintingestis, retentis et excretis, quae tamea ad morbos, deinde de in geliori im vitiisti veram et realem morborum causa: di copia Mintemperantia , natura mimi-l subministrandam satis apta atque idonei eis, tum de excretionibus deueientibus i sunt. N suppressis, et quae exinde mala orian-
185쪽
De morborum oti a generatione ex imbeeillitate eo potis humani , vitio ingestorum , impeditis excretioni bus , sanguinisque & humorum abundantia atque impuritate , itemque de
iisdem iraematura morte praecavendis. Τoae. II.
187쪽
lapientissimi, Hippocrate ac celsis proinbe attendebant, quin imo pro primo, MEdicus non tantum rerum ruee in praeeipuo artis nostre habebant fu tium, v quae morbos inferunt 'damento, eo quod in dies fere obser- proprietates ae,ues generatim & abavabant, quod alterum laedit, id alte-iolute, sed etiam relati me imprimis&hi saepius ne ullam quidem molestiam effective in individuo spectare tonsi proereare. Atque ideo tam in morbo-derare debet ita enim demum vera laum productionein curatione,quam inutilis&ad judicandum de ad meden iis praecavendis omne judicium, considiam apta observatio atque experien liuis remediorum adplicationem adtia enascitur corporum differentiam, quae potissi-Seholian . mum in aetate labitu corporis posita. Neque enim ullibi corporum dari vires estim a Lime omnium vero ad eorum vi- celetasMab lutas, sed omnes esse relati' res dirigi debete,rectissime judicabant.
vagi certis conditionibus adstrictas,supra jam docuimus . Has autem relationes ad abollon.
ista diversa individua probe intelligeret Hippae rem Isbν de flaiIbus s. s. dissim invenire , id praeeipui in medicina studii, rentiam corporum ita describit Difνs
laboris atque momenti est Winter ea recleerans a earpore, natura a nas.ν - ulra larendum, quae vulgus atque empirici nominentum annινimaara: mon enim omnι an sitis capiunt, qui eisectum in medicame Naarismae νι eadem an non confernn angis tantum ponunt, neque eum pro diverstate corporum mirifice variare dissiderε perspiciunt. Et ita quoque sese habent morborum causei res naturae humanae infensae, quarum effectus pro varietate Individuorum valde disjunctus subinde plane alienus est siquidem ex activa rei virtute & reactione corporis, veIut subje-
-ri se habeνε prodidit. Neque hoc careecti, quod recipit actionem , demum μ' experientia i ratione i nam videmus sectum certum produci, apud omnes phi senes, phlegmaticos 4vpochondri leos aestate , quia perspirationem augeta optime se habere , contra hieme 'eamdem cohibet, pessime. Idem Ingentem corporum humanorum χιών. d. νιι απὸ ... 43. ait 4 Isterentinua veteres aledic atq; ex iis a disrmi Ἀώκνarum is homini. c.,
i ophos in consessu est. S. II.
188쪽
484 F. I De corsorum imbecillitate morbis
Differentia intercorpora imbee illud inter firma a robusta maximi est momenti in arte medendi, utpote illamo ibis admodum sunt obnoxia, harivero rarius aegrotant. Seholion Maximae utilitatis haec veritas primum auctoritate veteriim , deinde solida ratione, tum etiam experientia omnino stabilienda venit. Primum prodeat HIppocrates, qui in cibν. de Hete νἐ Medieis scit. hunc in modum disseri r ceteνα--ιει asuras, nae eiιε- μνιἰιεν ejusmodi delictis ossea durui. , imbeeiIιiores alii esse Indis. . Proximas an rem est imbecillis Ianguentici veνω- mbeella. est ι--- . Et eodem i. s. r. scribit i consentaneum es piis rimas in delitis νι nainra praediras periiρ se, eo vero , qui victum illum με era νενο erant , longiori temρον durasse, e-stitisse . Huic suffragatur celsa lib. I.
r. I. In fine: Omnibae moνbia obnax a maxime en infνmIta . Et alibi , quanda ονρα offensam ea , id maxime sentit pari vitiosa adde ea i ubi quem ad modum sanos agere conveniat, edisserit hunc in modum i sanna homo , n σι ene vale in se θεnria es , alii ab Ggare se legibus debeo , ae neque medie o,
dum n eontiis esse , naerdum ab εο ρνεν rahe ν . modo tisa sun , modo sciimbecillis servanda sint, prolixius exponit Multum quoque resere, in adhibendis medicamentis scire, robusta an infirma natura suerit 3 hinc Nippocrates i. de ιοει ia homine g. 39. fortibus sorte is
bilibus vero debile medicamentum exhiberi jubet. g. U. Robusti .de firmi homines rarius grotant, P multi per omnem aetatelli morbis immunes degunt.
Ulut innumerabilis sit multitudo,
morborum4 earum rerum , quae hominis valetudinem MDndere possint, tamen mirandum et , complures dari homines , qui per omnem aetatem , si sorsan insanit fena xceperis , a mor, i inmunes degunt. Ous sunt, qui nunqi iam febrem experti sunt, qui nullis palmis, doloribus , vel cruentis profluviis urgentur qui a poda ora , phthisi , hydrope cach exi a malo hypochondriaco , coibuto aut sphace lo&sravibus capitis moibis non in stantur . Et hoc in numero maxime sum robusti, laboribus dediti, duro,& simplici v:ctu utentes, plebeii rustici, qui vitam sine affectibus Arsine angore transeunt , artate juvenes , viri, ratione .ibitus corporis macilent , veni,
amplioribus priediti , carne tensa , firma& musculosa gaudentes, de quibus verissime pronunciat sacra scriptura , robustos non egere medico vel medicina . Contiavero parum firmi homines, atate innates, lenes, habitus corporis fluxit spor giosi , a natura debiles, qui tenues copiosas habent venas , qui vires ex pri' cedente morbo vel vehementi medicina aut animi tiirbatione gravi adflictas hibent , ii continuo morbis patent , est queruntur, illi ribus malis ac molestis idque frequentissime exagitantur.
S. V. Robust aula imbecillis natura hominum maxime ex virium substantia copia troporrione aestimanda est.
189쪽
Vites in corporibus non alia intelligen i Superioribus locis satis abundeque ex-
dae lunt, quam motrices , quae motu maeplicavimus , vires ex aere alimentis
xime te exerunt, Hae vero ex certis fedidprobe digestis, subactis , quae commo-bus quas compsehensae in universum corudam materiam boni sanguinis clymphaeus diffunduntur. Animales , quae senusubministrant , ratione primae Originisum moriamque praestant, e cerebro de me aproficisci sitsius quoque docuimus, per
iudulla spinali per nervos veniunt 3 vitales ex corde per arterias diffusae identidem ac
calorem, motum , respirationem de ad corpus a corruptione per continuam rerum alienarum excretionem vindicandum conserunt e naturales ex ventriculo Malimentorum canali proficiscuntur et materiam sanguinis . Tucci nutritii praebent Itaque somnolentia , auidua vigilia , debilitas sensuum, motuum voluntariorurn, viri uin animalium imbecillitatem argu lint; ulsus ero parvi, debiles , contracti, respiratio crebra dissicilis infirmum
vitae robur Ostendunt depravatus vero appetitus, ructus, fiatus, retenta excrementa , vitiosa nutritio , virium , ut ita loquamur, naturalium desectum common
I. I. Igitur robusta e sana eorporis natura illa nobis dicitur, in qua omne eorporis functiones Ialva ae integrae sunt, quod fit, ubi motus solidorum ustole sis diastoles e progressivus sui lotum neque minus excretorii, qui aliena inutilia aeorpore separant, vigent imbecilla vero natura est, in qua motus illi deprelsi, imparo Pla auguidi functiones corporis animai depravant.
Quo vividiores sunt motus progrelli urbe exeretorii in eorpore, e valentior de robustior est homo , eo quod sufficiensae proportioni congrua ymhae per nervos,in sanguinis, nec non ueci nutriti per arterias in totum corpus inque motus orsan eo pia in quit, tum etiam, quia motu inutile&estietum semper a eorpore sejungitur, rutiles Iucet in ejus locum restituamur.
continuasa proportione ingestis respon
dentes excretiones corpus, vires & vitam conservari.
S. VIII. In imbee illibus, laesila motus deficiunt, excretiones non recte fiunt, de
parum boni sanguinis spiritus aecedit ad eorpus, unde succorum miminfit abundantia limia impuritas, atque adeo ex retentis de stagnantibus humoribus solennis morborum fit oli-go ac generatio. S. IX. Cognoscitur natura robusta ex motuum organis ae vasis ela ea vitatibus, uae suecos continent, de per quas illi
S. X. Quorum corpus vasculis ela ea pacibus est, quorum fibrae solidae , compaciae e. renitentes sunt, quorum ner viae tendines robusti, cor mea putam pIum, ii robustam naturam prae se ferunt. Qui vero exiles e tenues habent venas, fibras via de laxas, mollesae solutas, nervos quoque ela tendines teneriores, ii naturae infiin c d taliores recte habentur.
ma3nos plus sanguinis de fluidi subtili Diimi uecique nutriti ad partes adsertur , quam per tenuia, exiliari per capaciora etiam a s sanguis ceterique humores liberiori de expeditiori cursu circumferuntur , qui in angustioribus facis haerentis restagnant . Praeterea per majores diametros vasorum in excre torii liberiores, largiores fiunt excretiuae , quam per angustiores emia
190쪽
86 Cas. I. D Forum imbecillitate ninbis
kores . Et quia in liberiori sensuinis ci inaturali calore, sanguine ac spiritu, uan- cuisu Qvacuationibus bene succedenti-ltum satis imbutabus vita .robur Tanitas consistit, sequitur, languidiorem sanguinis motum Heficientes excretiones ad congruendos vitiosos , qui morbum inlarunt, humores esse aptissimas Accedit, quod major calor fit in robustiori minor in imbecilliori,
gidiores. Atque ob id etiam secundum Hippoerarem calido sunt .ventriculo gracius 'ut venas proin inentes habent.
S. I. Innumerum imbecillium referendi etiam merito sunt, qui texturam corporis exquistius sentientem habent, a. e. qui ex levi eausa atque occasione motuum anomalis spasticis convul. siris sunt obnoxii
Videtur quidem diathesis facilis ad
spasmos, p. n. oscillationes fibrarum imbecillitati, quae in desectu motus consstiti repugnare . At secernenda hic merito est sensibilitas, quae fit secundum 'uae pre ter naturam illa ex integris Se plenis, hec ex viribus exhaustis &Tansuim a fluidi nerve defectu potius oriri videtur. Id convenit cum experientia , nam videmus, qui e morbo mox convaluerunt, qui ex irrimodicis sanguinis . profusonibus vires amiserunt , ad terrorem non modo Manimi affectus valde esse proclives, sed is stigore vel ab intemperato et i potu
gravissime laedi, wdosoribus, spasmis atque anxietatibus corripi Videmus quoque infantes, at tale de natura imbecilli mos , doloribus, convulsionibus valde esse obnoxios . Senes ut plurimum tam teneri sensus sunt, ut minimam mutationem aeris ici corpore persentiant da, si aliis sam Inen calendeνα- Mibe haben . In partes enim nervosas imbecilles, calore succo nerveo destitutas plurimum Dolentiae causas externas habere animadverti mus, ita ut earum actioni motui prointius nervear, quae sensus&motus pias dessunt , obtemperent, quod apud eos non
S. XII. Quaedam infirmitas ab ipsa naturx
adventitia, quae per violentiam quandam ab abutu rerum externarum, lino per ipsos morbos de intempestiva ine. dieamenta inducitur.
Ad imbecillitatem, quae a natura Bizrtinet aetas, habitus corporis, sexus. aereditaria dispositio, temperamentum, consuetudo ἰ ad vantitiam vero rerum no .centium abusus, animi assectus, intem perantia in cibi potu , validiora medicamenta maxime omnium vehementes morbi producunt post se relinquunt
S. XIII. Ad eos, qui aetate imbecilli sunt maxime pertinent infantes, senes nam e fantilis Se senilis aetas sterquentioribus morbis obnoxia atque implieata est.
Morbos insantibus, pueris fami Iiares
recenset iappae rate Sen. , par seqq. Atque testatur experientia, artatem iri-fantilem multis morbosis molestiis exposi. tam esse, duplo plerumque esse mala. rem numerum , qui singulis annis moriun. tu i infantum a quam in ceteris aetatibus Maximam vero stragem morbi epidemuitque maligni, ut pestis, dylenteria, --riolari, in infantibus ordinario ederet
S. XIV. Morbi , infantibus tenelli AE puetis
quoque proprii, infestant maxime caput inq; ejus parte tam interna, quam externa fixam suam sedem, domicilium habent.
evenis , qui corpora sem de .uuerna. ut coryzam a gravedinem, glandularum i Dissilia my