장음표시 사용
121쪽
tibi, ut, si hanc ultimam assumere , & tala horologium delineare cupis . in tanta parvitate non facias , in quanta ego hic feci. Credo equidem, me fore excusatum , si parvita tem libelli inspexeris . & aequalitatem omnium figurarum consideraVeris. Certe gnomon Fig, XLV. descriptus, & ad hoc horologium, ut principium necessarium quadruplo major sit, &tunc horologium optimum erit. Ego plane ob timorem confusionis omnes horas. ut vides , non designavi , sed tantum alternas omissa hora 3tia, sta&τma. Sed tamen facile ex principiis clatis etiam in .seri poterunt. Nunc ad signa inlcribenda pergamus.
De inscriptione si norum Zodiaei in
horologium os. grad. m occatum dein
Ad inscribenda signa Zodiaci semper ne tessarius est Zodiacus. Ouare Fig. LI. facto Zodiaco, & ducta linea A. d. duc lineam AzC. &ex C. parallelam C. D. Distantia harum linearum C. D.& A. B. tanta debet esse ab invicem, quanta fuit in horologio aequator L. M. & eius parallela V. W. horae, quae inho G a tolcio
122쪽
rologio fuerant delineatae utpote maiores) in aequatore L. M. debent in Zodiaco Fig. LI. transferri ad lineam aequinoctialem A. B. horae Ver6, quae ut minores in horologio fuerunt delineat se in parallela U. m. debent transferri in Zodiaco ad parati Ham C. D. ex C. versus Ε. Transferuntur autem in Zodiacum hoc modo : Accipe circino in horologio tuo distantiam ex Q. puncto circuli majoris usque ad horam duodecimam in aequatore , &transfer illam in Zodiacum in linea A. s. ex A. versus B. & dabit tibi A. ia. Iterum accipe circinum , & pone pedem illius in centrum Q. in horologio, & alterum pedem ad
horam primam in aequatore, & transfer iterum hanc distantiam in Zodiacum ex A. Versus B. & habebis A. H. & sic procedes cum omnibus horis horologii tui ex puncto Ieaequatore transserendis.
Similiter transferes in Eodiacum horas horologii tui in parallela U. V . designatis. Pone pedem circini in centrum circuli mino. ris prope K.& alterum pedem ad parallelam, ubi hora duodecima illam secat; hane distantiam transser in Zodiacum non ad aequa,torem , sed ad parallelam C. D. ex C. usque in Ε. Iterum pone pedem circini in punctum minoris circuli horologii tui prope K. & accipe distantiam usque ad parallelam hortuquartae, di transfer illam iterum in Zodiacum
123쪽
in parallela ex C. versus B. Ab hoc puncto In parallela Zodiaci facto duc lineam rectam' ad punctum in serius horae quartae prius inaequatore factum,& habebis horam quartam, , recte translatam : similiter duc ex E. horte duodecimae in linea parallela , ad punctum
I 2. in sequatore A. B. etiam lineam,& ha - hebis horam duodecimam translatam. Hoc modo transferri debent omnes horae horologii in Zodiacum, & parallelam eius.
Translatis hoc modo in Zodiacum omnibus horis , iterum ex Zodiaco transferenda& inscribenda sunt signa supra quamlibe choram in horologio, & Zodiaco si hi proportionatam : id est, linea horae duodec imae, in Zodiaco erit etiam linea horae duodecimae in horologio, supra quam circino ex Zodia eo omnia signa transferenda sunt. Exemplum nobis sit hora prima, cuius signa in horologium ex Zodiaco inscribere cupis. Accipe in Zodiaco Fig. Ll. supra lineam horae primae distantiam H. Κ. & transfer illam in horologium tuum Fig. LII. ex E. aequatore in F. & habebis signum A. supra lineam horae primae, iterum ex Zodiaco sume distantiam ex H. in G. & transfer illam in tuum horolo. gium ex E. in G.& habebis signum S. supra
lineam horae primae , & sic acquires omnia signa supra lineam horte primae. Acquisitis . hoc modo omnibus signis supra lineam horreprimae, procede ad aliam proximam lineam,
124쪽
&fac similiter, donec omnia signa supra omnes horas acuuisiveris ; haec tandem per lineaS curvaS connecte , ut in praecedentibus
dictum est,& habebis horologium 63. in o easum declinans omni hus signis instructum. Tale horologium tibi poterit esse usui In senestra hypocausti tui, ita ut, si fenestram
aspicias, etiam scias, quae hora diei sit. Primo observa , quantum fenestra declinet ad ortum, Vel occasum , dein juxta datam declinationem delineare debes in papyro horologium omnibus signis instructum. Supra hanc papyrum, in qua horologium delineatum est. pone vitrum in senestra domus, &hypocausti tui collocandum, & in eo, quia
perlucidum est, colore rubro oleo mixto, quo Pictores utuntur, delinea omnes strias, &Iineas horologii , & observa longitudinem styli, & locum ubi infigi debeat , simulque diligenter illum in illo loco infige, & applica
hoc vitrum fenestrati & sortiter firma. Quandocunque hanc fenestram aspicis . simul etiam horam diei vides. Ecce quanto usui sunt praedicta fundamenta horologiorum, si recte applicentur Superesset adhuc , ut aliqua dicerem deboris Italicis, quomodo in horologium grad. deelinans illae ipscribendae sint; cum autem Fig. XLIV. & in praecedentibus praefertim s. q. art. I. Cap. a. satis de illis dictumst, hic omittendum censeo ι illasque Candi
125쪽
clus Lector facillime inscribere poterit, si tabulas pro Verticali, & occidentali hene applicaverit. Vale.
instrumenti stylo Uxi. Contigit mihi casus aliquando mirabilis,
S plane ridiculosus. Rogatus sum hdomino quodam, ut in muro domus suae ho- rologium delinearem. Erat horologium Verticale declinans. Veni, & delineavi, totumque diem in delineatione consumsi. Die ad vesperam vergente, deprehendi tandem locum, ubi stylus pro horologio infigendus esset. Sulus enim in praecedentibus sun-
126쪽
amentis est quasi ultimum complementum.
cum sty im serreum malleo infigere vellem muro, deserehendi in illo loco lapidem maximum, ε' quidem silicem duorum pedum jcirciter in latitudine, per quem nulla vi so- ramen fieri, & stylus firmari posset. Vis haec res mihi fuit plane digna risu ; cum to.
tus meus Iahor diurnus fuerit frustraneus. & potuissem me merito cum S. Petro con . 'queri: Domine per totum Hem, licet non per totam noctem, laborans nihil cepi. Haec res causa erat plurimarum cogita. tionum, quas animo volvebam sequenti no die mecum, quo alio practico modo horolo.
gium murale dividi , & detin sari possit. Ee Plane me determinavi, in posterum salvis
prioribus fundamentis, quae speculativa nomino nullum amplius horologium per illa dividere, ac delineare ; sed per fundamen- 'tum practicum , a me nunc describendum. Praxis enim tibi dabit, ut prius in muro quae- ras locum pro stylo , quam pro horologio. Infixo igitur prius stylo, horologium Deilo delineari poterit. Ego, altero die deletis omnibus horologii lineamentis, quaesivi lo cum aptum pro stylo, quem accurate in mu-
rum infixi,& firmavi; ac postea primum ope
instrumenti sequentes. 3. tradendi in suas horas, S signa divisi. Nunc videbimus, quomOdo ergo stylus infigendus, & firmandus sit.
127쪽
In primis eurabit bonus mathematicus, ut in plano pavimenti, supra quod stat, persectam lineam meridianam ducat, Sobservet,
ubinam murum tangat. Notet ibidem murum aliquo puncto & ducat ad illud pun ictum ope perpendiculi lineam perpendicula.. rem, quae semper in horologio delineando erit hora duodecima , quod bene notandum est. Dein accipe stylum ferreum, & curva illum in extremitate quatuor unciarum circiter longum intelligendo partem auctam in murum infigendam ; stylus eni in totus erit sex pedum circiter longus Videbis autem, ne partem illam nimium curves; angulus illius deberet esse Ira. grad. curvato hoc modo stylo, in trude illum in trunculum ex queriscu factum. Dein erue in muro supra lineam perpendicularem directe foramen aliquod, ut trunculus cum indice infigi possit. Infixo indice, sivo stylo, vide ope perpendiculi, an persecte supra lineam meridianam er Aus sit, neque ad dextram neque ad sinistram aberrans. Postea supra hanc lineam attolle, vel deprime stylum, usque dum in quadrante strio appento q8. grad. Ostendat. Tandem
128쪽
fuma illum optime, persectissime en m hoe modo stylus erectus erit. Notandum est; si planum pavimenti nimium distet a centro styli, tunc uti poteris alio plano assere, supra quem tamen linea meridiana ducta sit; hunc poteris prope mu'rum magis elevare, sed horigonialiter semper, & sic stylum ope illius accuratius infigere. Procedere debehis cum hoc assere, sicut cum plano pavimenti. Videbis etiam, ut hie asser non sit mobilis, sied muro affixus, 1 quo non amoVeatur, nisi stylo perfecte erecto, S
Erecto igitur, & firmato stylo. Instru mentum aliquod eidem applicandum erit, quo horae delineari possunt; & simul aliud in. strumentum, quo praetice signa Zodiaci in. scribi valent. Instrumentum hoc describam sequenti.
De in ira ento ad Misionem hora.
Aecipe planum rotundum A. B. C. sive ex ligno, sive ex Aurichalco, & divide illud in a4. partes, ita ut in C. sit hora duodecima in serius, ut in figura vides. Vltra horam sextam ex utraque parte solum indiges dua hus
129쪽
Io bus horis, nempe mane hora quarta & quin ta, & vesperi hora septirna & Octava. Reis liquis boris non indiges apud nos, & propter ea potes eximere. A tergo praedicti plani rotundi in linea horae duodecimae debebis acia glutinare aliquod triangulum ex ligno, ita ut stylus horologii per centrum D. undiqDe ad angulos rectos huic plano iaceat, & simul
ope huius trianguli funiculis firmari possit.
Quandocunque uti cupis hoc instrumento. Infixo iam stylo iuxta instructionem g. praecedentis, tunc firma hoc instrumentum funiculis a tergo triangulo, praedicto infixis in stylo, ita ut stylo firmiter adhaereat. Tunc accipe filum, & pone unam extremitatem illius in stylo circa centrum instrumenti, alteram extremitatem autem fili extensi ad lineam perpendicularem horae duodecimae D. E. Extenso hoc modo filo. circumvolve instrumentum hinc inde, usque dum hora duodecima praedicti instrumenti etiam cadat subflum extensum. Si hoc habes, instrumentum fortius firma; tunc enim aptum erit ad inveniendas reliquas horas. Immoto igitur instrumento move filum ad horam
undecimam in tuo instrumento, ita ut solum radat
130쪽
lograuat illud, & vide, ubi filum extensum stupra horam undecimam murum tangat, ¬a locum illum aliquo puncto. iterum move filum immoto instrumento ad horam decimam, ita ut solum etiam instrumentum radat,& vide iterum , ubi filum murum tangat, quem locum iterum puncto notabis, & sie procede cum omnibus horis. Inventis punctis horarum duc ex centro D. centro styli ad omnia puncta lineas, & habebis verum horologiumVerticale practice divisum. Quod si flum extensum non amplius tangat murum,
signum est , radium solarem non amplius monstrare illam horam. Hoc modo praetice dividitur horologium, appenso unico praedicto instrumento. Nunc etiam tibi monstra. ho, quomodo praetice in praedictum horologium etiam signa Zodiaci inscribere possis, appenso etiam aliquo instrumento.
De instrumento Zodiaci, quo prastice
signa in horologium inscribi possunt.
Instrumentum hoc dividi debet, iuxta principia . VII. Art. 1. Cap. I. tradita de Zodiaco radioso. Debet fieri ex ligno, aut alia materia solida in modum, quem Fig. LV.