장음표시 사용
141쪽
niendam ducas filum a stylo per instrumentum appensum usque ad lineam meridianam
in pavimento du m. Hoc observis bis inocti divisione circa H. Hirca K. Puncta per has duas divisiones in muro acquisita, per lineas Connectes, ita ut una linea fiat ex puncto horae decimae , superioris divisionis, ta punctum horae decimae inferioris; & sic de aliis. Signa Zodiaci etiam practice possunt inscribi appenso instrumento Fig. LV. expli
Haec est praxis, quae observari debet in infigendo stylo patibulario, quae, ut credo, omnia clariora erunt, si benevolus lecto emanus ad praxin applicuerit, & practice talem stylum patibularium infixerit, horastque diviserit. Dicemus etiam pauca de horologiis portat, tibus.
142쪽
De Cylindrol. Fig. LXII. & LXIII.
Vocantur portatilia horologia illa , quae
secum portari possunt, & nullo loco sunt assixa. Dantur eiurna&nocturna; uniVersalia, & particularia. Diurna sunt, quae horas ostendunt de die ope solis. Nocturna sunt, quae de nocte horas ostendunt ope stel- Iarum fixarum. Lunare enim nocturnum non multum aestimo, ut in fine benevolus le-O audiet, propter motum esus proprium diurnum I 3 grad. id est, unius horae serine, I s. grad. enim faciunt horam. Viiiversalia sunt , quae ubique terrarum horas ostendunt nullo Ioco excepto. Particularia sunt , quae ad certum locum facta. ac in certa regione, non autem extra illam ho- Tas ostendunt; quod in diurnis, &nocturnis Obbervandum est.
143쪽
HI Inter caetera horologia particularia diurna maximo usui est Cylinde r. seu oblongus
trunculus, in I a. signa divisus, & omni altitu- dine solis pro toto anno instructus, cuius sty- Ius ad angulum rectum superius mobilis est. Descriptio illius haec est, Fiat in Fig. LXlIl. quadratum aliquod ob Iongum A. B. C. D. relinque in linea A. B. spatium aliquod B. L. pro delineandis gradibus solis. Dein divide lineam L. A. in sex
partes aequaleS. quae sunt i 2. signa, ut vides,& harum quamlibet in tria punctatim, quarum quaelibet io. dies, seu Io. gradus signi denotat. Divisa linea A. L in s. partes, duc
per illas ex linea A. L. oblongas lineas ipsi L. N. seu B. D parallelas, quae initia sunt omnium signorum . supra quas altitudo solis circino successive exprimenda est. Linea L. M. est initium S. ab hoc igitur incipe de . lineare altitudinem solis pro qualibet horail. lius diei. Hoc ut acquiras : Fiat quadransi E. F. G. Fig. LXII. & dividatur in s O. partes, ta quales. E. H. est altitudo styli pro Cylint dro. Ex H. ducatur H. Κ. parallela ipsi E.
G. Haec linea H. Κ. ser viet tibi pro Cylini dro ; in hac enim linea ex H. usque K. Omnes
2 altitudines totis pro Cylindro desumendae
Incipe igitur sumere altitudinem solis prol hora I a. sole in principio S. posito : pone
144쪽
quenti tabula prius, quanta sit altitudo solis inta. pro hora Ia. Et invenies, illam esses s. grad. 3 o. min. pone igitur pedem unum in H. & alterum in eadem linea H. K. supra gradum 6 s. prope K. & transfer hanc aperturam circini in Cylindrum supra lineam S. ex L. . deorsum, & dabit tibi punctum horae duodecimae.
Iterum quaere in tabula in dicto signo G. 'altitudinem solis pro hora I.&Ii.& invenies ess062. grad. 46. minut. hanc iterum in linea H. K. ponendo unum pedem in H. & transfer illam in Cylindrum ex L. deorsum. Iterum tertio quaere altitudinem solis pro hora secunda & decima & invenies illam esses . grad. sa. minut. quos gradus iterum prae dicto modo transferre debes. Ouarto pro hora tertia & nona erunt gradus 6. &I4. minut. Quinto pro hora 4 & g. 3 7. grad. c. min. Sexto pro hora s. & 7. 27. grad. q. min. Septimo pro hora s. IT. grad. Iq. min, Octavo pro f. matutina, I. Vespertina 8. grad. s ψ. minut.
Notatis his punctis omnibus in linea mprocedere debebis ad geminos, id est, Π. & LLS eodem modo operare; & post hunc ad UV. A quorum altitudines solis omnes in se-
quenti tabula videbis.c. Post haec omnes lineas horarias connectes per curvas lineas, id ost, noram Ia. Connectes
145쪽
es cum hora ia II. &c. S horam primam illorum & horam sec undam, ut in Fig. LXII. vides. Hoc modo delineari debet Cylinder ex omnibus portatilibus horologium perstetisti. inum, S aecommodatissimum.
Detineatum praedicto modo in papyro Cylindrum acglutina trunculo oblongo Cy-lyndrico in medio persorato propter stylum. Stylus sit longus 4s. grad. sive habeat longitudinem H. E. Fig. LXII. intelligendo ad ex. tra. sive trunculus fuerit crassus, sive tenuis. Et consequenter necessario stylus debebit esse longior incipiendo a puncto mobilitatis si trunculus fuerit crassior; quia praedictam longitudinem extra illam habere debebit. si scire cupis horam diei. Primo vide in quo signo sit sol : Tunc move ad illam gradum solis , & signi stylum , qui semper Cylindro erit ad angulos rectos; & ostendet tibi apex styli horam quaesitam, si hoc modo soli lucenti expotueris Cylindrum, ut consipatet.
146쪽
147쪽
m Quadrante horologo. Fig. LXIV.
Inter caetera horologia portatilia etiam quadrans horologus accommodum horolo. gium ell, quia lucente sole hora diei perfe-be quis scire potest. Fit hoc modo rAccipe laminam ex aurichalco, vel ligno quadratam A. B C. D. Fig. LXIV. e X A. centro describe circulum D. B. & divide illum in sci. grad. lio S gradus nota in margine, duiscendo ex A. lineas usque ad marginem. Dein lineam A. D. divide in duas partes A. E. & E. D. directe in medio supra E, fiat foramen G. filo instructum, quo quadrans susipen- di potest. Ex A. per E. ducatur circulus E. F. qui V.&:2. inferior autem D. B. G. S. A. repraesentat. Iterum clivi de lineam F. B. in tres pamtes pro reliquis signis ; & habebis ex latere omnia i a. signa. Postea quaere in praecedenti tabula, quanta sit altitudo solis in G. hora Ia. I. a. 3. &c. & invenies illam esse 6s 62, s s. 4 6.&c. grad. Nota illos in circulo D. B. Iterum inspice tabulam & quaere in illa, quanta sit altitudo solis in V. Hora Ia. I. a. 3. &c. S invenies illam esse Aa. do. 3s'. 28. dic. grad. sine minutis &c. hos gradus nota in
148쪽
in superiori circulo E. F. 1 ostea cluc linea expunctis in circulo inferiori notatis ad hare puncta proportionata, id est, ab horaia. n- serioris circuli ad horam Ia. superioris &α& habebis quadrantem horologum pro medio anno ab V. ad G. Iterum habeto insoriorem circulum B. D. proa, Vide in tabuli praecedenti , quanta sit altitudo solis in hora Ia. I. a. 3. &c. id est, pro omnibus horis totius diei, sicut prius, & invenies , illam esse, I S. IT. II. T. &c. grad. hos iterum no ta, & duc lineas ex superiori circulo ad harepuncta proportionatas I Et habebis quadrantem horologum pro toto anno Inscri- here tamen debebis etiam ex latere Ia. signa Zodiaci, ut in Fig. LXIV. vides, & hoc modo construitur perfectus quadrans horologus.
Hujus Quadrantis horologi usus A
puncto A. . puncto quadrantis infigelum ; & suspende in filo per G. ductum to. tum quadrantem versiis solem; & nota. qualis circulus pro signo Zodiaci illo die valeas. Postea vide, quorsum umbra styli cadat , & acquires horam, quam umbra tangit in circin i Io, illo die pro signo proportionato.
Quadranti huic potest etiam in centro. Η. perpendiculum annecti granulo muni
149쪽
a Itum. Si horam scire cupis, tunc granulum move ad signum illius diei in latere quadrantis descriptum, & excipe radios solares inlatere A. B. in manu tua ; Ostendet tunc tibi granulum horam quaesitam. Hic modus se. cundus est, sciendi horam in quadrante. An hic, vel primus tibi placeat, elige. In primo stylus hic autem perpendiculum granulo
De plano rotundo, seu Annulo fors-
Saepius indagavi in libris Mathematicisi modum, quo fieri & dividi possit Annulus
horologus, cujus foramen mobile est 3 nee tamen hunc invenire potui. Quare neces.sario hanc conclusionem mecum feci : Annulos hos cum foramine mobili ex nullo vero mathematico fundamento divisos, ct propterea li Mathematicis reiiciendos esse. Uerum cum plurimi eiusmodi Annuli in manus meas devenerint , maxima me cupido subi-hat, sciendi modum practicum illorum. Nec destiti, quo minus repererim , Vidique, anis nullos illos niti fundamento prorsus fallibili. di execrabili.
bupponunt enim distantias horarum ini aesta.
150쪽
restate, Vere, & hyeme aequales esse, quod ah solute falsum est. Excogitavi propterea modum, quo hic error ccrrigeretur, & d visi intres partes, nempe aestatem, Ver, & hye- imem ; autumnus enim in vere includitur. Hic modus igitur si siervetur , etiam annulus horologus cum foramine mobili, approbandus erit. Ego date loci ex annulo planum rotun- .
dum feci, quod cum annulo eandem habet divisionem. Loco foraminis accepi indicem,& quidem triplicem. Primum pro aestate. Secundum, pro Uere Tertium, pro hyeme, ut in figura vides, qui ultimus est brevissimus, quia circulus ipsi proportionatus est Centro 1. proximus. Dividitur autem hoc planum rotundum quasi annulus hoc
Sit planum rotundum A. B. C. D. In quatuor partes divisum. Ex una parte descri-hatur Zodiacus . & ex altera p arte horae. Nedius circulus C. D. dividatur in so. grad.
, dextris, S a sinistris. A sinistri; aecipe ex
rius, & to idem inferius ex B. verius H. pro A. pro T. superius , & pro inferius , ao. grad. I a. minut. pro ου. superius, & pro M. inferius II. grad. 3 o. minut. iuxta tabulam delineationum solis. Part. I. art. i. g. VII. cle' scriptam.