Otia mathematica seu Opusculum tripartitum 1. De horologiis sciathericis. 2. De optica delineatoria. 3. De optica mechanica. Sive De arte terendi vitra ad tubum servientia, compositum & in lucem editum à Mathesiphilo, cum multis figuris aeri incisis

발행: 1719년

분량: 317페이지

출처: archive.org

분류: 천문학

161쪽

s. min. Quare iterum ex A. ad hunc gradum ducas lineam.Similiter fac cum reliquis 3O 4 s. 6O. s. so. grad. 1 meridie distantiis, ad quos o. mnes ex A. lineas ducas. His peractis, divide. primam lineam G. F in i a. partes, S erit infimati suprema hora I a. huic autem proxima inferius hora I i. per has part CS ducas la. arcus Oc

qui xς, vide, ubi secentur priores f Oae lineae

ςx A.ductae; ad has sectiones enirn ducendae sunt lineae curvae' punctatim ut in figura vides, ita ut incipias inferius ab hora 12 Dein protra he illam lineam, ubi proximus arcus horae rimae secat lineam Is .grad. a meridie distantem, id est lineam ex A. ad 48 .grad. productam. Ab hoc loco sectionis protrahe eandem lineam ad alteram sectionem superiorem, ubi nempe se, cundus arcus horae Iomae secat lineam go gr. meridie distantem, & ex A. ad 42. grad. 4 I. min. protractam. Et sic cum hora hac Ia. ulte rius procedes usque ad marginem quadrantis. Dein procede ad aliam horam, nempe I lmam, diae similiter, donec omnes horas usque ad marginem protraxeris: Tandem ductis hisce lineis curvis duc ex opposito alias curvas, sed

sortiter Incipiendo superius circa G. ab horaia. & habebis tunc horologium nocturnum persectissimum ope lucidae aquilae. Secundae lineae curvae significant horam, quando stellas est in oriente. Primae autem lineae punctatim

factae significant horam, quando stella est in

Occidente.

162쪽

Sequitur Tabula

Elevatio Poli 48 Grad. Elevatio Poli 4h.Grad

Altitndo Aquilaesi pra Horizont.

Altitudo canis minori .

Altitudo oculi Tauri.

ri, nam ta

Alt aquilae supra Horironia

163쪽

De in riptione signorum Zoiaci in

horologium nocturnum, ope lucida Aqui-ia jactum.

Fig. LXIX.

Ad signa inscribenda in horologium hoe

nocturnum re Quiritur, ut scias, quo tempo

re sol coniunctionem, vel oppositionem ha- . heat cum illa stella , Illo enim die conjunctionis vel opposii ionis omnes meridianos circulos cum sole hahet stella communes; id est . si sol existit illo die in meridiano circulo horae ramae. etiam stella tunc in tali circulo existet; Si 'sol versatur in circulo horae r. vel a etiam tunc stella exisset, vel in opposito, quando stella est in oppositione. vel abis solute, quando est in conjunctione , Et quamvis tunc in conjunctione cum sole stella non videatur , servit tamen haec scientia ad divisionem reliquotum signorum. Data igitur coniunctione stellae cum sole, & cognito tempore, quo haec fit, quae in aqui la est Σ3.grad A. sume in quadrante horolo gii tui arcum minorem D. E. & arcum malo.

rem B. C. pro a'. gradia quo incipias reliqua signa inscribere. Divide lineam Ε. C. in sex partes; id est, sex signa, & harum quamlibet in tres, & tota divisio facta est, totaque linea L. C. iis . partes habebit, quarum quae

libet

164쪽

libet io. dies reprae lentat. Igitur inferior arcus B. C. erit et s. A. x quo si asiendas una parte erit & iterum post tres partes X. uti figura demonstrat, in qua etiam vides semper in uno arcu duo signa coniuncta esse. Hoc modo inscribuntur signa Zodiaci in hoc horologium.

UsusHorologii nocturni, ope lucidae qui .

AEge centro A. perpendiculum granula

mobili armatum; si scire de noctu cupis horam, tunc move granulum ad signum Zodia. ci, quod sol eo die peragrat, & 5bserva altitudinem stellae, simulque nota, an in oriente, vel occidente conspiciatur, & accurare granulum tibi monstrabit horam ; si enim stella in oriente versiatur, inservient tibi lineae curia vae fortiter fictae; si vero in occidente versatur, praestabunt id lineae curvae punctatim ductor& horam monstrabunt. In Exemplo. Dieas. Sept. Oh servas altitudinem lucidae Aquilae existentis in Occidente a s.. grad. ool eo tempore versatur in move igitur granulum in Q. & tunc re di iterum supra as, grad. &granulum osten det tibi horam i imum. Igitur tempore illius observationis est hora rama noctu ; quia in occidente existit. Si stella eo die observa. retur

165쪽

Id φretur in oriente existens, tunc esset hora teristia, talem enim altitudinem habet, sole si-pra horizontem adhuc existente hora tertia. Notandum est primo, quo propinquior fuerit stella Horigonti, eo accuratior erit Observatio,& quo propinquior meridiano, eo periculosior. Notandum secundo, ne error fiat, diligenter attende ad lineas curvas sortiter, di punctatim tactas, quarum primae, ut dixi, valent in oriente, secundae in occidente stella ver. sante. Notandum tertio, si altitudo stellae obseris vatur noctu, tunc oculo applicandum esse latus A. C. quadrantis, ut Vera illius altitudo haberi possit. Ultimo tandem moneo, ut arcum quadrantis D. E. vel B. C. habeas pro a O .so. velao. A. &non pro 23. uti alias fieri deberer, quo tempore fit coniunctio. Suadeo tibi, ut omittas illos tres gradus de minimis enim non curat praetor) di habebis majorem facili. talem in divisione reliquorum signo. rum , uti consideranti pa

tet.

g. II.

166쪽

De Secundo horologio nocturno ope

eanis minoris.

Fig. LXX

Ηujus horologii cum priore est eadem divisio , si pauca excipias, in quo diis runt.

Primo altitudo meridiana canis minoris est minor duobus gradibus, quam altitudo meridiana aquilae; haec enim est so grad. q. minut. altera o g. grad. a. min. Secundo Canis minor est directe oppositus aquilae, ita ut sol coniunctus cum aquila eo ipso oppositus sit cani minori; & propterea elegi has duas prae aliis, quia ab aequatore non multum distant,& sic Circumeundo maximos circulos faciunt. 8c quia inter se oppositae sunt, uno oriente at et occidit; ex quo necessirio seqmtur, unum semper apud nos in superiori hemispherio existere. Quare si duo haec horologia nocturna ope harum duarum stellarum, nempe canis r horis,&aquilae composita tecum porteS, quo ViS momento de nocte horam scire poteriS. Dividitur autem hoc horologium secundum nocturnum ope canis minoris hoc modo, sicuti in priori factum est. Fiat quadrans A B. C. Fig. LXX. in s gradus divisus. Hujus quadrantis unum

latus

167쪽

74s Iatus A. B.pclividatur in cluas partes, sicut in priori quadrante. Dein fiat arcus D. G. E. tunc ingredere tabulam in priori ν. descriptam sub Ele v. pol. 48 & quaere maximam altitudinem canis minoris sub meridie, quae est 48. grad. a. min. Ad hunc ο8. gradum ex A. duc lineam, quae erit hora i a. si sol in et .grad. S. existat.) Iitrum quaere in praedicta tabula, quanta sit altitudo canis minori , si Iς. grad. a meridiano clis: at, quae altitudo in sole semper est hora rima& ima & videbis altitudinem illam esse 46. grad. 8 min. ad

hunc46. gradum duc iterum lineam ex A. Et hoc toties repetes, donec omnes altitudines in praedicta tabula descriptas ablolx eris. Notandum est, quod hoc modo quidem habeas omnes altitudines canis min Iris supra horirontem, sed, cum hae altitudines horam suam singulis I s. diebuS mutent, sequenti modo procedendum erit: Id est ali. 48'. quae, sole in a I. grad S. existente, est horaiama, post I s. dies, sole in I a. grad. R. exi- sente, est hora Gms . Han C igitur mutationem horarum ut quadrans hic describendus tibi semper ostendat, sic procede R. Divide lineam G. F. in i a. partes, sicut in priori quadrante factum est; & duc ex singulis

his partibus ad lineam A B. arcus Occuli CSς tunc vide, ubinam lecent priores altitudines,

seu lineas ex A. ad gradus suos deductas. Ubi enim illas secant , fac punctum , di acquires

168쪽

I 8 perpendiculum cum granulo mobili, sicut in priori horologio factum est. . Secundo moVe granulum ad locum signi in margine descripti,& illi diei proportionati,

quo observationem instituere cupis. Tertio observa altitudinem stellae, nem. pe canis minoris, & nota, an in occidente, vel oriente Versietur; tunc enim granulum ostendet tibi horam. Lineae punctatim factae valent. si stella in occidente versetur, fortiter autem ductae, si in oriente moretur; &haec de horologio hoc secundo nocturno di.cta sufficiant.

q. III. De tertio horologio nocturno, ope la-

Fig. LXXI.

Modus delineandi tale horologium facillimus est & novus, constans in plano aliquo, in quo signa Gescripta sunt cum semiarcu, & rotula mobili; in qua horae designatae sunt. De- lineatio haec est. Fiat rotula mobilis A. B. C. D. euiuscunque magnitudinis Fig. LXXI.& in illa rotula crux A. D. & B. C. ita ut incentro moveri possit. Haec rotula dividatur in a . horas, ut in figura vides, di quie

scea

169쪽

343 Postea in plano fac circulum minorem dicta rotula,& divide illum in duodecim signa Zodiaci. ut in figura vides, ita ut superiuS, ubi incipis, circa A. sit a o. grad. λ. hunc circulum divides in 3 6. partes, quarum rres, tanquam de cenarios quodlibet signum hahet. Tandam duc se mi arcum E. G. F. & divi. de quadrantem E. G. in 6. partes, S iterum G. F. etiam in s. Flis partibus inscribe altitudinem stellae, seu lucidae aquilae in distantia i s. grad. a meridie ex tabula ν. i. desumptam, ita ut maxima altitudo aquilae in me ridie s O. grad. notetur circa G. Secunda altitudo, quae est 48'. in parte secunda, & tertia altitudo ga'. in tertia parte,&sic procedendo usque adsie X tam, quae altitudo supra horizontem est serme 6. grad. ubi stella, meridie dio. grad. distat in aequatore

numerando.

Diviso hoc modo semiarcum sit tibi qua drans E. G. orientalis; econtra quadrans G. F. occidentalis, ita ut horam in quadrante G. F. quaerere debeas, si stella in occidente Vagetur, econtra in quadrante E. G. horam invenies, si stella in oriente conspicua erit. Et haec divisio huius novi horologii nocturni etiam ad alias stellas fixas applicandi, quarum altitudines supra horizontem in I s'. limeridie distantiis notas ha

170쪽

mus iam ad horologia cruciata , I stellata quae scilicet in formam crueis , & stellae sunt

formata . & forian in hortis pro decore sunt usurpanda.

q. v De horologio Cruciato ,seu in formam

crucis mormato.

Fig. LX UII.

in linrtis benevolus Lector lapius viderit diversissima horologia i& inter illa etiam talia, quae ad sormam crucis sunt eformata, aut in figuram stellae elaborata. Quare, ut henevolus Lector etiam suum rtum talibu horologiis cruciatis condecorare possit, illorum constructionem breviter tradam. Cura. tibi fieri apud scriniarium crucem in longitudine unius pedis Romani, in cras-1itie vero trium digitorum , in latitudine qualicunque, ut Fig. LXVI l. demonstrat. In me. dio huius crucis fac duos circulos, Si divide illos inai. partes, ita ut linea A B. sit hora sexta, & linea C. D. hora duodecima. Et haec di vi sio erit persectum horologium sequi. noctiale. si ad elevationem sequatoris eleve tur. Postha ut etiam in crassule huius crucis horas acquiras , quarum quilibet angu

Ius, seu potius umbra illius index est ; Vade ad solem lucentem, & verte crucem hine

SEARCH

MENU NAVIGATION