장음표시 사용
171쪽
inde ad solem , & Vide, quo rium umbra an guli cadat, si index in E. fixus horam primam ostendit. Nota tunc umbram in crassitie crucis proiectam. Post horam primam Ver te crucem , ut index in aequinoctiali horam set undam ostendat; observa iterum, quorsum angulus umbram projiciat in crassitie crucis, & nota illam. Et sic facias cum hora tertia, & horis omnibus pomeridianis, po terisque hoc modo, quando sol lucet, in momento quasi horologia plurima delineare, quae omnia, quasi essent persecte divisa, norasinoastrabunt.
q. VI De horologio Stestato. Fig. LXVIII.
Sicut horologia cruciata . ut dixi, simiornamenta hortorum . sic etiam horologia stellata.'Quare ut etiam hoc ornamentum
in tuum hortum inserere possis, breviter te illum docebo. Modus conficiendi hoc horologium stellatum , cum praedicto cruciato est serme idem. Cura tibi etiam fieri apud striti iarium stellam, cuius diameter est unius pedis Romani, I a. angulis armatam . ut Figura LXVIII. tibi ostendit, in crassitie duorum, vel trium digitorum. Ex centro E in medio
172쪽
clivide horologium aequinoctiale , quod in E.
stylum habet, undique ad angulos rectos erectum. Vade cum hoc horologio ad solem Iucentem, ut in margine crassitiei horas arquiras. Exponendum enim est hoc horologium soli,& attendendum, quorsum umbr' angulorum cadat, indice eX. gr. horam pri
mam monstrante. Similiter notandum est, quorsum umbra cadat indice horam secvadam monstrante, Silic de caeteris. Uno ver-
ho horologium hoc stellatum quoad Zypha ras in margine crassitiei descriptas nultim habet aliam divisionem , quam horologium eruciatum in s. praecedenti descriptum inempe omnes horae debent describi ope solis Iucentis. Hoc modo duobus horologiis cruciato uno, altero stellato hortum tuum ornare poteris; ut utem etiam illorum usum non ignores, paucis te instruam in se quentibus.
Usus horum duorum horologiorum idem est; In horto enim debent poni supra line mmeridianam, & versus meridiem , &insuper debent elevari χ. grad. ad altitudinem sequa toris , 6r tota res salva est 3 Lucente enim soleti stylus in aequinoctiali, & umbra angumiorum in margine tibi horas ostendet.
173쪽
De primo horologio nocturno ope Aquila lucidae. Fi q. LXIX.
O Uantum ut litatis asterant horologia
c nocturna, norunt itinerantes, qui saepius' in pagis divertere coguntur, ubi nullum ho rologium Videtur. nec auditur, totaque di
mensito temporis fit per cantum galli gallinacei, Ut igitur benevolus Lector in tali Ioco existens etiam horam de nocte scire queat, horologium tale nocturnum in praesenti de scribam, quod in quemlibet locum secum portare poterit. I. Supponendum est , tale horologium nocturnum portatile non debere describi ope Iunae, eiusmodi enim horologia erroribus plurimis obnoxia sunt, ut in fine videbis sed ope alicuius stellae fixae, aequatori proxima Tales sunt Lucida aquilae, & Canis minor. Qeulus tauri, os pegasi &c. tales enim facientes maximum circulum citius gltitudinem
174쪽
suam mutant. Primae duae autem posterio ribus praeserendae sunt. Il. Supponendae sunt certar tabulae stella. rum pro certa elevatione poli elaboratae, ut
in fine hujus g. videbis , nempe altit 'do stellae in i s. grad. a meridiano cli stantis. Id est, in exemplo ς lucidae aquilae altitudo meridiana est so. grad. si autem distat , meridie I s. grad. tune ejus altitudo est 48. grad. s. min. si vero distat 1 meridie Io. grad. tunc eius altitudo est 4 a. grad. 4r. min. & sic dereliquis. Tales altitudines alicujus stellae ad horologium servientis in tabula calculatas te habere oportet, ut horologium nocturnum ope stellarum describere valeas. Ego quatuor in fine g. calculatas tibi trado proelevat. pol. 48. tres, & unam pro ali. pol. so.
Ex quibus eligere poteris , quidquid tibi
placuerit. Ego ex illis lucidam aquilae ele, gi, quare ope illius nune horologium nocturnum describam.
Fiat Quadrans A. B. C. Fig. LXlX. in 9 .grad. divisus. Divide lineam A. B. in duas
partes in D. Dein dueex A. arcum D. G. E. Postea inspice sequentem tabulam lucidae aquilae ad elev. 48. & vide quanta sit eius altitudo in meridie , & videbis illam esse s O. grad. Quare ex A. ducenda erit linea supra grad. so. nempe linea A. G. F. Iterum inspice, quanta sit eius altitudo in I s. grad. ymeridie distantis; de videbis illam esse 48.grad.
175쪽
1. min. Quare iterum ex A. ad hunc gradum ducas lineam.Similiter fac cum reliquis 3 O 4 s. 6O. s. o. grad. a meridie distantiis, ad quos omnes ex A. lineas ducas. His peractis, divide primam lineam G. F. in i a. partes, S erit infimati suprema hora I a. huic autem proxima inse
rius hora Il. per has par CS ducas i a. arcus oc
culte, & vide, ubi se centur priores is ictae lineae ςx A.ductae; ad has sectiones enim ducendae sunt lineae curvae punctatim ut in figura vides, ita ut incipias inferius ab hora Ia Dein protra he illam lineam, ubi proximus arcus horae rima secat lineam Is .grad. a meridie distantem, id est lineam ex A.ad .grad. productam. Ab hoc loco sectionis protrahe eandem lineam ad alteram sectionem superiorem, ubi nempe secundus arcus horae Iomae secat lineam 3 o gr.
a meridie distantem, & ex A. ad 42. grad. 4 i.
min. protractam. Et sic cum hora hac I a. ulterius procedes usque ad marginem quadrantis. Dein procede ad aliam horam, nempe I lmam, diae similiter, donec omnes horas usque ad marginem protraxeris: Tandem ductis hisce lineis curvis duc eX opposito alias curvas, sed
sortiter incipiendo superius circa G. ab horaia. & hahebis tunc horologium nocturnum persectissimum ope lucidae aquilae. Secundae lineae curvae significant horam, quando stella est in oriente. Primae autem lineae punctatim
176쪽
177쪽
De inscriptione signorum Zodiaci in
horologium nocturnum, ope lucida Aqui-ia factum.
Ad signa inscribenda in horologium hoe
nocturnum requiritur, ut scias, quo tempore sol coniunctionem, vel oppositionem lia.. heat cum illa stella Illo enim die coniunctinis vel opposi; ionis omnes meridianos cirios cum sole habet stella communes; id L. IL, si sol existit illo die in meridiano circulo ho rae Iamae, etiam stella tunc in tali circulo existet; Si 'sol versatur in circulo horae r. vel a etiam tunc stella exisset, vel in oppisito, quando stella est in oppositione. vel absolute, quando est in conjunctione , Et quamvis tunc in coniunctione cum sole stella n Uri videatur, servit tamen haec scientia ad divi. sionem reliquo tum signorum. Data igitur conjunctione stellae cum sole, & cognito tempore, quo haec fit, quae in aqui la est Σ3.grad A. sume in quadrante horolo gii tui arcum minorem D. E. & arcum malo. rem B. C. pro a 3. gradita quo incipias reliqua signa inscribere. Divide lineam Ε. C. in sex partes; id est, sex signa, & harum quamlibet in tres, S tota divisio facta est, totaque linea E. C. 13. partes habebit, quarum quae T libet
178쪽
libet io. dies repraesentat. Igitur inferior ar. cus B. C. erit et s. A. x quo si ast endas unx parte erit & iterum post ires partes X. uti figura demonstrat, in qua etiam vides semper in uno arcu duo signa coniuncta esse. e Hoc modo inscribuntur signa Zodiaci in hoc horologium.
UsusHorologii nocturni, ope lucidae quilae.
Aisge centro A. perpendiculum granus omobili armatum; si scire de noctu cupis horam, tunc move granulum ad signum Zodia. ci. quod sol eo die peragrat, & 5bserva altitudinem stellae, simulque nota, an in oriente, vel occidente conspiciatur, & accurate granulum tibi monstrabit horam ; si enim stella in oriente versiatur, inservient tibi lineae cur , vae fortiter factae; si vero in occidente ver satur, praestabunt id lineae curvae punctatim ductae& horam monstrabunt. In Exemplo. Dieas. Sept. Observas altitudinem lucidae Aquilae existentis in Occidente et D. grad. dol eo tempore versatur in G. move igitur granulum in & tunc re di iterum supra as, grad. 8ζgranulum osten- idet tibi horam i im m. Igitur tempore illius observationis est hora i Ima noctu ; quia in occidente existit. Si stella eo die observa. retur
179쪽
retur in oriente existens, tunc esset hora teris: tia, talem enim altitudinem habet, sole si pra horizontem adhuc existente hora tertia. Notandum est primo , quo propinquior suerit stella Horizonti, eo accuratior erit ob servatio,& quo propinquior meridiano, eo periculosior. Notandum secundo, ne error fiat, diligenter attende ad lineas curvas sortiter, S punctatim tactas, quarum primae, ut dixi, valent
Notandum tertio, si altitudo stellae obseris vatur noctu, tunc oculo applicandum esse latus A. C. quadrantis, ut Vera illius altitudo haberi possit.
drantis D. E. vel B. C. habeas pro zo. velao. A. &non pro a 3. uti alias fieri deberer, quo tempore sit conjunctio. Suadeo tibi, ut omittas illos tres gradus de minimis enim non curat praetor) S habebis maiorem facili. talem in divisione reliquorum si no- rum , uti consideranti pa.
180쪽
9. ILDe Secundo horologio nocturno ope
Hujus horologii cum priore est eadem divisio , si pauca excipias, in quo diff. runt.
Primo altitudo meridiana canis minoris est minor duobus gradibus, quam altitudo meri. diana aquilae; haec enim est so grad. q. m nut. altera 43. grad. a. min. Secundo Canis minor est directe oppositus aquilae, ita ut sol coniunctus cum aquila eo ipso oppositus sit cani minori; & propterea elegi has duas prae aliis,
quia ab aequatore non multum distant.& sia . Circumeundo maximos circulos faciunt. &quia inter se oppositae sunt, uno oriente aleroccidit; ex quo necessirio teqmtur, Unum semper apud nos in superiori hemispherio existere. Quare si duo haec horologia nocturna ope harum duarum stellarum, nempe canis M'horis,& aquilae composita tecum portes, quo Vis momento de nocte horam scire poteriS. Dividitur autem hoc horologium secundum nocturnum ope canis minoris hoc modo, sicuti in priori fictum est. Fiat quadrans A B. C. Fig. LXX. ins gradus divisus. Hujus quadrantis unum