장음표시 사용
181쪽
Iatus A. B. dividatur in cluas partes, sicut in priori quadrante. Dein fiat arcus D. G. E. tunc ingredere tabulam in priori ν. descriptam sub Ele v. pol. 48 & quaere maximam altitudinem canis minoris sub meridie, quae est 48. grad. a. min. Ad hunc οῖ gradum ex A. duc lineam, quae erit hora i a. si sol in et .grad. S. existat.) It trum quaere in praedicta tabula, quanta sit altitudo canis minori , si Iς. grad. a meridiano distat, quae altitudo in sole semper est hora rima& ima & videbis altitudinem illam esse 46. grad. 8 min. ad
hunc46. gradum duc iterum lineam ex A. Et hoc toties repetes, donec Omnes altitudines
in praedicta tabula descriptas ab lolieris. Notandum est, quod hoc modo quidem
habeas omnes altitudines canis min aris supra horigontem, sed, cum hae altitudines horam suam singulis I s. diebus mutent, sequenti modo procedendum erit: Id est ali. 48'. quae, sole in a I. grad existente, est horaiama, post I s. dies, sole in I a. grad. in exi-
sente, est hora Gms . Hanc igitur mutationem horarum ut quadrans hic describendus tibi semper ostendat, sic procede'. Divide lineam G. F. in i a. partes, sicut in priori quadrante factum est; & duc ex singulis
his partibus ad lineam A B. arcus occultos; tunc vide, ubinam iecent priores altitudines,
seu lineas ex A. ad gradus suos deductas. Ubi enim illas secant , fac punctum , di acquires K. Opo
182쪽
ope horum arcuum, & ope linearum ex A. deductarum plurimas domulas. In singulis his domunculis fac crucem ab uno puncto sectionis ad alterum punctum sectionis oppositam, parumque interest, an domus magna, vel parva sit. Ad hoc autem attendes, ut huius crucis unam lineam perfectam, alteram autem solum punctatim facias. Persis.cta autem sit illa, quae eX G. deorsum versus B. ducitur. Imperfecta autem, seu puncta. tim facta sit illa, quae ex F. sursum in D. ducitur. S videbis hoc modo horam ra. superio. rem ex G. Sc horam ra. inferiorem ex F. deductam usque ad lineam primae altitudinis q. grad. Coincidere in arcu occulto hora:
Adverte, necessario debere fieri distinctio nem harum linearum per modum crucis factarum, quia fortiter factae lineae significant horam, quando stella est in oriente: punctatim factae significant horam, quando stella est in occidente. Benevole lector : studeo quidem omni claritati, ignoro tamen, an hanc rem hoc modo posteriori, an priori satis intelligas. Cre cle mihi optarem, ut omni claritate tibi satisfacerem; supplebit hunc defectum tua industria, & lectio saepius repetita . bis anim repetita placent.
183쪽
De infir iptione signorum Zodiaci in
horologium nocturnum ope canis mis noris factum.
Signa Zodiaci facillimo modo Inscribuntur in hoc horologium, & quidem eo. quo in inscripta sunt L praecedente in horologium nocturnum ope aquilae lucidae factum. Dividitur enim latus E. C. in o partes, seu in s. signa & quaelibet harum in ita ut totum latus in I g. partes divisum sit. Arcus D. E. superior, vel in fierior, B. C. st 2 3. grad. S. vel potius autem loquendo sit ao. grad. Si quia gradus hic non curanis tur ob claritatem, Quod si igitur ex his 18. grad. unum dederis signo Eo. inferius inc, piendo sequetur Ch. huic signo dabis r. grad. ex his I 8. Dein 3. . quia hi tres sine decenarii gradus & repraelantant F. grad. acquires hoc modo totam lineam p. C. in 6. signa divisam, quae si iterum ex inferiori gradu illa repetas, habebis i a. signa in latere liuisius quadrantis divisa.
usus hujus Horologii nocturni ope Ca
184쪽
perpendiculum cum granulo mobili, sicut in priori horologio factum est. . Secundo moVe granulum ad locum signi in margine descripti,& illi diei proportionati, quo observationem instituere cupis. Tertio observa altitudinem stellar, nem. pe canis minoris, & nota, an in occidente, vel oriente verχtur; tunc enim granulum ostendet tibi horam. Lineae punctatim se .ctae valent. si stella in occidente versetur, fortiter autem ductae, si in oriente moretur; &haec de horologio hoc secundo nocturno di.cta sufficiant.
De tertio horologio nocturno, ope l
Modus delineandi tale horologium facillimus est & novus, constans in plano aliquo, in quo signa descripta sunt cum semiarcu, & rotula mobili in qua horae designatae sunt. De- lineatio haec est. Fiat rotula mobilis A. B. C. D. cuiuscunque magnitudinis Fig. LXXI.& in illa rotula crux A. D. & B. C. ita ut iacentro moveri possit. Haec rotula clividatur in a . horas, ut in figura vides, di quiesceo
185쪽
Postea in plano fac circulum minorem dicta rotula,& divide illum in duodecim signa Zodiaci ut in figura vides, ita ut superius, ubi incipis, circa A. sit 2 o. grad. λ. hunc circulum divides in 3 6. partes, quarum tres, tanquam de cenarios quodlibet signum habet. Tandam duc se mi arcum E. G. F. & divi. de quadrantem E. G. in 6. partes, S iterum G. F. etiam in s. His partibus inscribe altitudinem stellae, seu lucidae aquilae in distantia i s. grad. a meridie ex tabula si. i. desivmptam, ita ut maxima altitudo aquilae in me ridie so. grad. notetur circa G. Secunda altitudo, quae est 48' in parte secunda, & tertia altitudo ga'. in tertia parte. tisic procedendo usque ad sextam, quae altitudo supra horizontem est serine 6. grad. ubi stella, meridie dio. grad. distat in aequatore
Diviso hoc modo se mi arcum sit tibi qua drans E. G. orientalis; econtra quadrans G. p. occidentalis, ita ut horam in quadrante
Vagetur, econtra in quadrante E. G. horam invenies, si stella in oriente conspicua erit.
Et haec divisio huius novi horologii nocturni etiam ad alias stellas fixas applicandi, quarum altitudines supra horizontem in Is'. limeridie distantiis notas ha
186쪽
Usus horologii hujus tertii nocturiri,
Primo move rotulam A. B. C. D. mobilem ad signum diei proportionatum. Secundo obsierva altitudinem lucidae aquilae supra horizontem qualicunque quadrante. & nota illam. Tertio Inimadverte. an stella in oriente versetur, vel occidente, si in occidente verse tur, quaere inventam altitudinem in quadrante G. F. & rotula A. B. C D. ostendet ii hi sta. tim inserius iux a observatam altitudinem horam quaesitam. Ex. gr. die io. Januar. observas in occidente altitudinem aquilae lucidae esse 3 . grad. move rotulam mobilem ad ao. A. Dein quaere in quadrante G. F. altitudinem 34. grad. & videbis in rotula A. C. tunc esse horam tertiana. Et sic procedes in omnibus observationibus, quae accidere pos- sunt. Quare tibi hune modum, dr hoc horologium summe commendatum cupio.
q. IV. De quarto horologio nocturno, ope Ca
Modus delineandi hoc horologium, cum priori I. III. descriptum coincidit. Prim
187쪽
IMPrimo enim debebit fieri rotula mobilis A. B. C. D. Fig. LXXII. in maiori, vel minori magnitudine. Haec rotula dividatur in a 4. partes aequales, seu horas astronomicas. Secundo fiat in plano intra, vel eXtra praedictam rotulam circulus, seu arcus, qui in I 2. signa dividendus erit, & consequenter in 36. partes, ita ut quodlibet signum 3. tales contineat partes. Ex parte superiori, ubi incipis divisionem, circa G. si o. grad. S. Tertio duc se mi arcum extra rotulam in hoc plano E. G. F. qui in se continet duo Squadrantes Ε. G. & G. F. Hos duos quadrantes, quorum unus a dextris, &unus a sinistris est, divide quemlibet eorum in s. partes aequales, & inscribe cuilibet eorum altitudines canis minoris supra horigontem in distantiis a meridie ex tabula g. I. assignata, sicut factum est in antecedenti horologio praecedenti descripto ς Et habebis quartum horologium nocturnum portatile rite deli
Upus horologii quarti nocturni porta
tilis, ope Sanis minoris Primo scias, quadrantem G. F. praesentare occidentem, & quadrantem F. G. Orientem , ita ut stella & cane minore in occidente existente, hora quaerenda sit, in quadrante G. F. ste la vero in oriente exi
188쪽
stente, quaerenda sit hora in quadrante E. G.
Secundo movenda erit rotula A. B. C. D. ad signia ra proportionatum diei observationis tuae. Hora autem in illa descripta circa A. sit tibi index ad signa movendus. Tertio observa altitudinem Canis mi. noris quovis quadrante S illum gradum nota. vel in quadrante G. F. si in occidente exi. stat,uel in quadrante E G si in oriente ex i stat,& ottendet tibi tunc circa illum numerum rotula A. B C. D. horam quaesitam. Haec quatuor praecedentia horologia nocturna vocantur portatilia, quia secum portari possunt, nunc ad alia horologia nocturna procedamus, quae non portari, sed in se nestra, vel alio loco assigi debent.
q. v. De quinto horologio nocturno, ope Lu
Ex omnibus praecedentibus henevolus te. ehor noverit, optimas stellas pro horologiis nocturnis 'servientes esse lucidam aquilae.&Canem minorem, utpote aequatori Proximio res & maiorem arcum circumeundo facien
tes. Ouare omnia horologia illis duabus applicavi , & determinavi, tam portatilia, quam fixa. Ut igitur ad horologia fixa nocturna
189쪽
ctuma procedamus, sit Fig. LXXIII Hote conliat tribus partibus, nempe plano fixo, in quo signa Zodiaci descripta sunt, & orhe, sive circulo A. B C.D. in quo horae sunt designatae, & duobus pinnacidiis, oblongo linea, ii infixis. Primo igitur divide planum in ra. partes, seu signa Zocliaci, &quamlibet earum inpone superius 2 o. grad. A. in fronte, uti figura ostenclir, & reliqua signa secundum suum ordinem. & totum planum hoc modo recte erit divisum. Hoc planum potest fieri ex ligno, vel alia materia solida, uti est metallum, aut aurichalcum. Secundo fac orbem A. B. C. D. ex aurichalis cocum oblongo ore circa A. & divide illum. in aq. partes aequales, seu horas. Tertio infige oblongo lineali duo pinnacidia per quae stella observari potest. Notandum est, haec pinnacidia non debere esse foramina, quae noctu non possunt esse usu i; sed duo oblonga ligna, circa quae stella observari poterit. Haec tria si seceris, totum nego. tium confectum erit.
Usus quinti hujus horologii nocturni
stri ope lucida aquila. Ame planum hoc, in quo signa Zodiaci descripta sunt, alicui trunco immobili, vel trabi transversae in fenestra versus meridiem.
190쪽
ita tamen ut moveri possit, & elevari ad altitudinem aequatoris supra lineam meridianam, uti Fig. LXXVI. ostendit. Dein move os in orbe A. ad gradum signi diei oh servatiociis proportionatum, & observa per pinnacidia stellam, seu lucidam aquilae, sive in ortu, sive in occasu sit & ostendet tibi lineale, cui pinnacidia sint assiva, horam perfectam indicto orbe descriptam. EX. gr. die Io. Januarii scire cupis, quae sit hora noctu. Utere hoc horologio, & moveos A. in orbe ad Eo. grad. A. & eleva planum ad 42. grad. arquatoris,& Vide per pinnariis dia, ubi lucida aquilae reperiatur, & posito, illam tunc esse in occidente, uti lineale in fi- ura LXXIII. ostendit; deprehendes, tunc esse horam circiter quartam. Et sic de aliis. Nunc videbimus, quomodo hoc landamentum etiam applicari possit cani mi. nori.
De sexto horologio nocturnosixo, ope
Praecedens, & subsequens horologium applicari potest cuilibet stellar, modo scias, in quo gradu cum sole coeat, &conjunctionem faciat;