장음표시 사용
231쪽
tum lineam. Et hoc modo etiam iacies cum aliis linejs. quae in lineam T. V. transferendae sunt; ad quae puncta ex T. lineas ducas, Seubi secant lineam T. S. iterum lineae tran versim faciendae sunt. Sic D. O. & D. R. neminpe in illa linea recta transfer has distantias in lineam T. V. & acquires ibi plurima puncta. ad quae ex S. lineas ducere necesse est, Hoc modo acquires mera parva quadratula , &quidem tot, quot in altero circulo ignogra. phico habueras. Demum per sectiones horum quadratulorum secundum vitum ducas . lineas curvas,quae connexae circulum facientonticum. Et hoc modo quascunque figuras sive oblongas . sive parvas optice in planum projicere poteris.
In hoc, di sequenti g. videbis, quanto usui sit haec scientia optica in Geographia,& Astronomia ; quomodo nempe tam globus terrestris, quam caelestis in plano possit designari& omnes circuli tam terrestres, quam caelestes. & longitudinum, di latitudinum descri
232쪽
, Globus terrestris Geographicus sequenti modo optice projicitur. Fiat crux ad angulos rectos A. B. C. D. ex puncto E. ducatue circuliis A. D. B. C. QuUrans A. D. dividaiatur in sex partes, quarum quaelibet Tς. gra
dus sunt. Ex his punctis ducantur lineae parallelae ipsi E. D. nempe linea F. & G. L. &H. M. &c. Deinde sumatur distantia E. D. S fiat triangulus O. N.'ptiori citculo separatus. Postea distantiam E. st transier ex Ocin X.ad quod punctum ex Fineam iacias,& simul etiam di stantiam Ε. H. ex O. in V. sicuti distantiam E. G. ex Ο. in T. & distantiam L. F. ex O. in ad quae ex N lineae trahendae sunt. Hoc tacto, transfer has ipsias distan
P. factas , has, inquam, distantias transser ialineam N. O. eritque tibi N. pro puncto; id est, accipe circino distantiam G. Qis trans-ser ex N. in R. dein accipe distantiam O. T.&transfer ex N. in S. &c. & sic de caeteris, usque dum omnia puncta, quae sunt ita linea O. P. etiam translata sint in lineam N. o. per quae puncta omnia lineae ducendae sunt ipsi O. R.
Tandem iterum redibis ad patiorem circinium a glisbum, terrestrem optice proiicie dum ope praedicti trianguli. 'Accipe in v. mdAΟa P. quae repraesentat lineam E. D. distantiam P. G. S transser illam in linea S D. ex E. in x. distantiam S. T. exEά in a. dista
233쪽
hebis omnes meridianos circulcri in una linea proiectos Simili modo facias cum altera linea Ttrianguli quae repraesentat lineam F.Κ & ita cum tertia linea quae repraesentat lineam G. L & cum quarta 3.quaerepraesentat lineam
haee Omnia puncta . connecte illas me lineas Curvas ex A. in I. &ad a.&ad 3. S ad D. ha-hebisque hoc modo omnes circulos meridia. nos optice proiectos, totumque globum te rest rem . in quem omnia regna & civitates, o maria omnia totius orbis transferre poteris. Si enim habueris locorum longitudines, & eorum latitudines, facile talia laca inenariam hane delineare poteris. Latitudines enim quaere in linea A. E. longitudines vero in linea D. E. incipiendo h primo meridiano ; Et ubi se secaricirculus latitudinis, S longitudinis, ibi locus erit, ubi inscriben. da sit civitas. GIn exemplo res clarior patebit. Inscri-henda est in hanc chartam Geographicam optice proiectam civitas Salisburgum . ab oppido meo Mattighoulo,ubi haec scribo, solum p. horis distans. Quaere imo huius
Iongitudinem, quae est 3 .grad.sα minut. &incipe a primo. meridiano numerare, d per veniens ad cireulum, & meridianum D. quiast trigesimus gradus, duc ex D. in A. circumlum. Dein quaere latitudinem ejus, quae est
234쪽
47. grad. 7. min. &ascende in linea E. A. usque dum pervenias ad lineam H. M. quae linea, ab E. incipiendo, est gradus 4 s. & consequenter proximior. Ubi igitur haec linea A. M. latitudo. & circulus D. A. longitudo , insecant, ibi scilicet in M. infigi debet civitas Saisburgum, & hoc modo inscribi debent
omnia loca, di civitates in toto orbe sitas. Hoc tamen notandum est, utrum locus sit ho
realis, vel septentrionalis r A. est polus septentrionalis, & B. est polus meridionalis. Si enim locus est septentrionalis, tune debebit latitudo ejus quaeri in linea E. R. si autem lo. eus est meridionalis, tunc ejus latitudo. quae semper altitudini poli est aequalis debebit sumi in linea E. B & circuli meridiani deha bant protrahi ex I a.' usque in B. Eorno do enim dicti meridiani in quadrante D. E. R ducendi sunt, quo modo sunt ducti in quadrante D. E. A. Vides iam, quanto usui sit cptica in globo terrestri nunc ad earlestia
pergo, & ad circulos caelestes, quomin. i
235쪽
De Uno labio, b circulis Caelestibus
Meolabium nihil aliud est , quam proiectio circulorum Caelestium in planum. Ex his circulis omnium stellarum longitudinem, S latitudinem discerpere poteris, sicut etiam ascensionem rectam illarum. Est autem ascensio recta alicujus stellae nihil aliud. quam distantia stellae, principio arietis in sequato-
-U Longitudo stellae autem est distantia a principio arietis in ecclyptica numerata. M per hoe differt ab ascensione recta. Latitudo stellae est distantia stellae ab ee- elyptica versus polum ecclypticae sive Bore Iem . si latitudo est Borealis; sive australem, si australis est. Deelinatio est distantia stellae ab aequatore versus polum mundi numerata. Sic maxima distantia S. in S. est 3o . quia taeo tempore totidem gradibus distat ab aequ/
Horum notitia tibi neeessaria est in glo. ho caelesti, in globo enim terrestri ascensio recta, & declinatio non datur , hene autem Iongitudo, di latitudo locorum.
236쪽
Est autem longitudo locorum distantia IIoel x ptimo meridiano per insulam Palmam quae est una Canariis, transeunte. Sic loniagitudo Salisburgi est 37'. so'. quia eius me. xidianus , primo meridiano totidem gradia
' Latitudo autem loci est distantia Zenith ab aequatore, & haec distantia semper est ar4 qualis altitudini poli , quod bene observandum est. Sic latitudo Salisburgi est 4'. 4 , quia Zenith huius loci ab aequatore totidem gradibus distat,& altitudo poli 47'. 47 . est. 1 Hahes iam aliquorum circulorum definutiones necessarias, ex quibus facilius in notiatiam venies Astrolabit, & globi terrestris,quo. modo in primum stellae. & in alterum loca inisserenda sunt. His itaque finitis ad astrolabii delineationem pergam.
Primo fiat crux B. F. G. H. cnius sectio erit in A. Dein ducatur ex A. circulus B. C. E. D. pro aequatore. Si astrolabium maius cupis delineare , hic circulus maior ducendus erit; si minus, minor ; Ex hoc enim tiraculo dependet tota maior, & minor delinea. fio. Divide hunc circulum in i partes, . e quod idem est, quadrantem E. D. intres, quarum quaelibet 3O'. repraesentat. Quaere ex L versus D. maximam distantiam S. ab
237쪽
aequatore in A. quae est a 3'. 3o .& nota puncto N. I Postea duc ex D. per N. lineam, donec tangat lineam B. F. in F. & hic erit cimulus pricorni, qui per F. G. R ducem
clus est. Hoc modo etiam invenies circulum Cancri in astrolabium hoc inserendum.Nempe quaere ex E. versus C. etiam maximam ebnantiam O. ab aequatore in S. quae est 23'. 3C . &etransfer illam ex E. in L. Duc per L. ex D. lineam. & ubi secatur linea B. E. in ta fiat punctum, per quod ducendus erit ex A. circulus tropicus Canci. Eo modo etiam aequires circulum arcticum, qui h polo arsi- ωα3'. 3o distat. Quaere nempe ex C.in M. hanc distantiam a '. so'. & nota illam puncto M. Duc postea ex D. in M. lineam, ubi secatur linea F. B. duc circulum parvum, qui ostcirculus arcticus , polo 23'. 3o'. distans. νEcclyptica autem hoc modo insertur: Vide ubi linea G. H. secatur ab aequatore in C. & D. & observa duas extremitates tropi- eorum in F. & infra O. per haec nempe per
C. F. D. duc circulum & babebis Ecetr-
Horigon sic inscribitur : Quaere in cire Io C. B. aequatore altitudinem poli, & notat lam puncto Z. per hoc punctum ex D. duc ibneam , S ubi siecatur linea Uerticalis RB.io fac punctum O. Dein ex Ο. G. D. duc circinium, qui est quaesitus Horizon. , cra Π' 'i. De caetero punctum Zenith poteris .faciu
238쪽
limo modo invenire , & si ex polo X. ve SusΚ. numeras altitudinem aequatoris P. & ex hoc puncto poteris etiam, si aliquando opus fuerit, circulos Almucantarath, qui Horizon. ti sunt paralleli, imo & AZimuth ducere; ego autem hic supersedere volui. Oh angustias spatii, ne, dum claritati studeo, plura confundam. Domos Ia. caelestes tamen, quia et iam necessariae sunt, te docebo.' : . . ut 'Inscribuntur autem ra. domus Caelestes hoc modo et Quaere in aequatore a C. versiuB. so'.& totidem , D. versus B. per haec duo puncta, & punctum Horizontale O. ducas circulurn Y. in . de habebis secundam & ctavam ocimum. Huic circulo. est aequalis circulus ino. Ro quinta & duodecima do, mus Dein quaere ex C. versus B. 6o'. & toti, dem ex D. versus. Ε. & duc iterum per haec duo puncta, & punctum horigontale O.circulum, & habebis domum itertiam & nonam,& eonsequenter ex altera parte domum umdecimam & quartam, imo ducto circulo hoc T. O. S. hehis domos Caelestes omnes. Primam enim & septimam dat horizon: mersedianus vero F. B. dat domum deeimam, di iusta horizontalem tertiam. 2 i IAlii alio modo inseribunt domos Caelestes astrolabio, qui tameα, uleenseo, cum isto communis est. Dueunt enim inculos non per duo puncta aequatoris, S punctum hor,
239쪽
S unum punctum aequatoris, sive go'. sive so'. Observant enim ubi circulus horizon alis C. O. D. ex parte meridionali lineam B. F. secet , quam ex F. paulo magis extendunt. Hoc punctum, quod hic quidem non est notatum , observant, & exino meridirinali,d O. septent ionali, S go'. &c. aequa totis ducunt circulum, di habent hoe modo etiam domos
Caelestes. Hunc modum etiam verum cen
sto, di madeo tibi . si punctum meridionale
acquirere potes. i in caetero cum primos .
eι Porro seias, punctum ita esse signum V.&D. Q. & F. At &circa Bl Si iniurihere cupis stillas in astrolabium. facias hoo modo: ac. eipe ilallarum praeeipuarum asscensionem rectam, incipiendo ex C. in B. & ubi inveneris illam esse finitam, duc ad illam Iinesim ex A. Dein ejusdem stellae quaere declinationem ex C in A. vel ex E. in o. ubi desierit. duc ciriseulum; hic quando tetigerit ; S seeuerit lineam prius ductam, ibi erit locus stellae. In exemplor cupis locum designare in ast olabio pro oculo tauri. Stellae huius ascensio recta est 649. & declinatio illius i s'. Borea liso Quaerure igitur ex C. versus B. ς4'.& invenies hunc Rradum e prope Z. paulo inferiusia Ex hoe loco due lineam in a. Δ in ea numera gersus Α. x ς'. di fac punctum. 'i Hoepuuetum est locus stellae, seu oculi tauri. Hoc modin etiam
procedes cum aliis stelliu quas in astralabium
240쪽
μ toto fornice optice detineando.
Pulcherrimae artis est hoc problema solve. re, & fornicem optice delineare. Fornix enim non habet qu*drata , ut pavictentum, sed meras convexitates, quare dissicilius optice delineandus est. Tota tamen ars in eo con-sstit, ut ex pavimento ad fornicem sursum ducantur lineae, ex quibus fornix , ut in sequenti patebit, optice delineetur. Rem itaque aggredieris hoc modo. , Τotum spatium esto A. B. C. D. E. F. euriuscunque altitudinis, quam altitudinem ita tres partes, nempe A. C. latitudinem vero G. D. in duas similes partes divides. Separabis superiorem partem per lineam B. F. faciesque quadratum A. B. E. F. ex quorum angulis clu cas lineas B. F. & E. A. notabisque punctum
section is in G. quod eli punctum opticum, simulque ducas ex G. parallelam ipsi A. F.in i I.& habebis in H. punctum oculi, ex quo in Riterum lineam H. F. ducas, notabisque, ubi haec linea secet lineam A. G. ubi iterum parallelam ipsi A. F. ducas, scilicet terminum totius pavimenti. Quare ex H. ad quadra-