장음표시 사용
21쪽
Chrysostomum. Ex his quoque facile est osticere Verbum sactum non esse, atque aeternum esse, quum, quidquid principium habet, factum sit. Do xv. 3. 4 interpungendis. Primo graeci eodicos plori- quo omnes ot latini minus Veius ii, item patrum Pra sertim graecorum pars, ita habent: eι sine ipso factum est nihil quod
factum est. In ipso vita erat. Secundo omnes scriptoros primorum trium saeculorum, ac cui Prorum pars longo maxima,
codices itoni latini vetustissimi, ei quidam e graecis vetustioribus haec verba interpuncta exhibent alterutra ratione, vel :
Et sine ipso faetum est nihil. Quod furtum est, in ipso vita erat, vel : D sine ipso factum est nihil. Quod factum est in ipso, vita era ι. Iliblia vulgala Xrsii V an. 1590: Et sine ipso factum est nihil: Quod factum est in ipso vita erat. Biblia Cle- montis VIII ann. 1592, 1593, 1598: D sine ipso faetum est nia
hil, quod factum est, in ipso vita erat. Chrysostomus acriter primam in torpunctionem defendii, allo ram VorO haorolicam dicit sensuque omni do titulam. Sed nimis sev rc nec Vero, quum et primis tribus saeculis ea obtinuerii, ol praeclarum sensum exhiboat, oiusque constructio ea sit quae alias quoque est in scriptis Ioannis, ut pronomine rota lixo initium sal ii , sicque ordinanda: In ipso, quod factum est, vita erat. Lege CS-rillum. v v. 4. 5. Deinde ad opera gratia o Ioannes transit. Nominat ita, istae, tenebrae sibi invicem luinon adhibent, praesertim si comparentur cum aliis Ioannis sententiis, atque adeo cum aliorum scriptorum θεοπυευττων maximo vero Pauli. E comparatis locis Ioannis apparet lucem osse, quam VP hum doctrina sua montibus hominum alludit, lumen inquam fidei cum caritale coniunctae, id osi, quae per charitatem operatur s2 ; tenebras huius luminis desectum, ita lamen ut hae illi oppositae sint non privati re sed contrarie, nam, Si secussoret, non possent dici luae in tenebris lucere, et tenebrae eam non eomprehendisse s3ὶ. - Primo, quod tuae non sit ipsa sidos li Cons Io. I, 45; Io. I, 1. 2; Gal. V, 6. 3 o. I, 5.
22쪽
cAPUT Pni v v v 13 sed tum n sidci, apparet ex Io. XII, 35. 36. Secundo, quod non sit lumen fidei simplicitor, sed si dei per charitatem operantis, apparet cx lo. VIII, 12; lumine enim si dei perfunduntur
etiam qui Christum non sequuntur, id est, qui non amant, qui malo operantur. Obiicies Vorba mox sequentia: sed habebit lumen vitae. Sed lumen vitae est essectus, lumen Dei est caussa, hoc tempore pra sciali ambulat, illud futuro habebit onuntiatur. Item ex Io. Ill, 18. 19, ut postrema ratio evincit: erant enim eorum mala opera. Obiicios sensum esse ideo homines credere noluisse, quia amabant malo agore. Loge ergo haec, quae Stali in sequuntur: Omnis enim, qui male agit, odit lucem, et non venit ad lucem. Oui autem facit veritatem, venit ad lucem ill , ut unum atque idem sit male agere et lucemodisse, bono agere o i , ni re ad lucem. - 0uod autem tene-hrae non fidei desectum simplicitor, sod si dei per caritatem operantis, significcnt, luna ex propositis iam apparet, lum X aliis. Nam, si sociis osset, quae Ioguntur in lo. XII, 46 id in valeront ae, qui credit in me, eredat in me. In I Io. I, 6 ii, quos loannos alloquitur. certo iam Pr doliani, quod apparet porro e primis Verbis. I Olam rem plono ea confirmant quae leguntur in lo. II, 8-11. - Denique vita est id quod illa ipsa fidus nobis praestat, hi tam inquam vel gratiae, vel glo
Allamon per molonum iam Christus tuae vel vita, homines autem illa fido desii luti tenebrae vocantur subinde; sicubi vero ipsa fides tuae iocatur, est item metonvinia, usurpatio inquam caussae pro essectu. t aulus lucem et tenebras vocavit hominos illa lide pracdilos et destitutos s2 . In ipso vita erat. Vorbum est caussa vitae cuiuscumque, scd praesertim tum gratiae tum gloriae. - ει vita eraι tuae hominum. Solum lumen fidei, quae per charitatem Operatur, eam vitam nobis parit; quia iustus eae side vieit id). Apto Chri- 1ὶ Io. Ill, 2 1. 2 l. 2; Eph. V, 8. ai Gal. III, 1 l.
23쪽
4 i' ioxNIEM co MMENTARIVM stus quoque hanc luceni vitam vocavit it . Ergo haec quoque enuntiatio inversa est pro et tuae hominum erat vita; ita
Cyrillus. Ioannes dicit quid luae hominum sit, non quid vita, illudque ost subiectum, hoc praedicatum, sicut intelligit qui
bene tenet tum nolionem subiecti, tum notionem praedicati in propositionibus alentibus. Dices fortasse significationem nominis vitae desinitam iam esse, eo quod hoc nomen sit in praedicalo superioris enuntiationis In ipso vita erat. Respondeo in superiore enuntiatione nomini vitae, utpote quae sit in Verbo ut in caussa vitae , subesse universalem SPHSum, vel certo vitae tum gratiae tum gloriae. Adde quod, si vita in verbis et vita erat luae hominum esset etiam vita gloriae, salsa esset onuntiatio. Vocabulum autem lux hominum de te minatur tu in iis quae sequuntur, tum ipso apposito hominum. - D luae in tenebris lueet, et tenebrae eam non comprehenderunt. In his tenebrae nieton Vinico sunt homines Sine fide, et quidem reduplicative et sensu composito; quod confirmant voces non comprehenderunt. Sequitur lucem, lumen, C; ς mei
nymicas esse, et ipsum Verbum his designari; tum constat ita esse etiam in illis non erat ille tuae, et in sequentibus, qua illis opponuntur, erat tuae vera. Conserantur quae de gratiaot veritato doque ius lilia ot fido Paulus scripsit ad Romanos ot ad Galatas. v v. 6-8. Considera ut Ioannes, post tradita ea quae do
Verbo divino scire oportet, statim illos impotat qui Ioannein Baptistam pluris faciebant quam Christum.
v v. 9. 10. Erat tuae vera, quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum. Haec tua est ipsum Verbum; mox enim huius lucis g sla enumerantur, hoc Pst gesta ipsius Verbi. Pro renientem graere est ἐρχοFLEVIV, quod PDi est perlinero vel ad hominem vel ad Verbum. Mundus in v. 9 ost orbis terrarum. Sed in v. 10 et ali- hi sunt homines mali, qui Christo adversantur sive ex desectu fidei sivo vitio voluntatis. Conser I Io. ll, 16. Lege Chry-Νostomum ot Augustinum s2 . l) Io. XVII, d. Cons. XI, 25.
24쪽
diuo in Libro III do Evangeliis Diff. VIII. n. 28.
v. 11. In Propria venit, et sui eum non receperunt. Nomen propria Hi et Iudaeorum gentem vel regionem designat, nomen sui lutot ipsos Iudaeos. Consor Io. XIX, 27. Nam primo Deus hos elegerat sibi in populum P EcVLlAREκ l . Deinde, si οἱ ἰδ tot essent homines in universum, salsa eSset Propo- Silio, ut apparet sex v. 12; si homines mali, non recte dicerentur ι hol, et ταυτολογια esset. Tum, quod amrmamus, oppositio confirmat eorum quae sequuntur, quibus ad illos, qui receperunt eum et eredunt in nomine eius, dicitur translatum quod Iudaeorum ad id proprium fuerat, idque mullo exceI- Ionii ore modo v v. 11. 12. 13. Denique et Iudaeorum error una cum erroribus ceterorum attingendus erat; neque ad hunc pertinere poterat propositio Verbum caro factum est, quae latius onmino patet longiusque spectat quam ad unos Iudaeos refellendos, est pnim summa totius doctrinae de Verbo, et totius libri subiectum. Lege Cyrillum et Chrysostomum. Compara vv. 5. 10. 1l. Commemoratione intra paucos versus ter repetita ingrati hominum animi erga divini Verbi bonoiicia discipulus proditur Christi amantissimus hac re, ut ita dicam, discruciat US. v v. 12. 13. Lego Cyrillum. Haec illustrantur oppositionc v. ll. Iudaei Christum non receperant; in eos ergo, qui receperunt eum, quippe qui credant in nomine eius, divinam υἱότητα Iudaeis ademptam Christus transtulit, sed Iongo su limiore ratione, nativitate inquam eae Deo. - Quid sit nasci
eae Deo, disces a Ioanne I Io. II, 29; III, 9. 10 coli. 8; IV, 7; V, l. 4. 18.
v. 14. D Herbum caro factum est. Logo Chrysostomum. Caro
in hoc loco sonat hominem, ut Io. XVII, 2. Conser Dotat. V, 26;
25쪽
16 is ioANIEM cOMMENTAM, Mpetatur orror Doceiarum negantium Iesum Christum in earne venisse si . Aliam caussam Icges apuit Cyrillum. Et habitu niι in nobis. Graece laκ γποκτει. Cur haec IN laphora , potius quam proprium Verbum οἰκειν, adhibita Chrxsostomus et Cyrillus id docent. Diciis lesios adhibet primo sc F. 14, tum Baptistam V. 15, denique ipsum Verbum v. 18. Voces eι vidimus gloriam
eius gloriam quasi unigeniti a putre sunt παρενθετο t. His vo bis Ioannes testem sese prosiletur oculatum gloriae orbi in carnali, Occupatque id, quod quis Obiicere poterat: Dicis Verbum habitasse in nobis. At qui scis hunc osse Iesum, qui homo ut colori videbatur 3 Spectat ergo ad Christi transfigurationem et adscensum in caelum; id quod confirmatur verbo Uta σαμάχ, quod ost spectare, contemptui ι, nique adeo cum voluptute et admiratione. uasi unigeniti. Graecum c. ς vel significat isam a Ioanne speciem sive imaginum gloriae ipsius Verbi, non ipsam gloriam, quae oculis morialibus conspici nequii, Vol valet istomac utpote. Ita Chrysostoinus et Cyrillus. Chrysostomi explic tionem Hesychius confirmat docens ως idem Valere ac cib
A patre παρα πατρος. Iungi possunt nomini vol μονοΠενους
vel ὁο Si primum, quum verbum γενυασθαι, implicitum in
accepit a putre, ut in Io. V, 4I. numque in II Peir. I, 17, vel omisso verbo, sicut in hoc loco, in l0. I ,
I 18 Alterum praestat, ut polo plenior in sonsum cXhibens. Nam in voco unigeniti nolio putris implicita iam ost, ct ocosa patre, etiam si iungantur nomini gloriam, non alium patrem significant quam ipsius unigeniti. Sed imo hae voces uincla nomini gloriam, salva illa sententia, aliam praeterea efficient, nimirum gloriam hanc illam esse quam Verbum a patre Sibi, li) I lo IV, 2. a.
26쪽
Plenum gratiae et veritatis. Vox plenum potius activo quam passive accipienda est, idque confirmatur uv. 15. 17; nimirum habitavit in nobis plenum gratiae et veritatis ut nos de plenitudine eius omnes acciperemus. Cyrillus docet 9ratiae et veritatis dici καθ' ἐυ Mα δυο ιν pro gratiae perfectae et verae. Melius ac verius soriasse dictum credes pro gratia cerio ac sideliter praestanda. Colorum puto gratiam eι veritatem proprio vocari quae superius vita et tuae translate vocantur, quaeque a Paulo iustitia et sides item proprie; quod comprobal oppositio cum lege Moysis v. 17, cui legi Paulus quoque tum
gratium et veritatem tum iustitium et fidem opponit quam sappissime in opistolis, praesertim ad Romanos et ad Galatas scriptis. v. 15. Testis superius v. 6 nominali verba asseruntur, ulcvangelista testimonium Baptistae suo ipsius testimonio addat; sunt enim quasi παοευ iis, quum versus 16 manifesto coniungatur vorsui l l . Sensus ergo Baptistae est, Verbum, quod caro factum est, et habitavit in nobis, esse illud quod in principio eras. Corie lunροσθεν numquam de dignitate vel auctoritate, sed vel de loco vel de temporo dicitur; in scripturis plorumque de temporc. In hoc loco manifestum est dictum non osso de loco; ergo do tempore; quod officitur etiam ex opposita Oee Oπντω, quae item tempus hic significat. Item dicendum do illo πρωτος, quod latine vorsum est prior, rationemque conlinet illius lαποοσθει, et alias quoquo a Ioanne de tempore dici
tur I, 4Ι; V, i; VIII, 7; XX, 4. 8; I Io. IV, 19. Conser Io. XV, 18.
Sane frigide et ταυτολογως ambae voces ἐμπροσθ&ν ei πρωτος dignitalem vel auctoritatem sonarent. - Pro factus est graece est γΠ π, quod etiam natus est Vorti potest. - Τestimonii vim son-lios si me minoris Christum natum osse sex monsibus post Ioannem. - Λnimadverte connexum inverti posse nullo vortialis
reique, quae allirmatur, dispondio aut detrimento. - otorum de hoc deque ceteris testimoniis, quae Baptista Christo dedit, paullo inserius dicemus. v v. 16. 17. 18. Verba sunt ovangelistae. Baptis la onim dicere non potuit accepimus. neque Iesum Christum 1 ocasset
27쪽
eum de quo loquebatur quique numquam, in terris dum vixit, ab alio quoquam ita vocatus est, neque Baptistae ipse enam raviι quae hic leguntur, sed evangelistae. Lege Chrysostomum et Cyrillum. - Quid sit plenitudo intelliges ex v. 14, quocum v. 16 iungendus; hic esseclus est, illic caussa. - Gratiam proyratia graece χαρtν αυτ t χροχοπος, quod quidam intelligunt ac si ita lice diceremus grarie sura graetie. Sed verius Chrysostomus et Cyrillus explicant gratiam novae legis pro gratia Veteris 1egis; non autem quasi χαρις unquam significet legem, frustraque huic interprctationi opponitur quod χαρtς nequeat significare legem. Ratio autem, cur allira interpretatio praeserenda, illa ipsa est propter quam quidam primam Praeserunt, quod, inquam, χαρtς in vorsu sequento 17 τω νομωιegi simpliciter opponatur. Etenim v. 17 est brevis explicatio dictionis gratiam pro gratia, ut docent tum conStructio, tum Series orationis, tum verba gratia et veritas testantia agi adhuc de illa plenitudine de qua aecepimus gratiam pro gratia, tum denique illud quod, si secus esset, mera haec, quae foret, gratiae et legis comparatio non in loco esse videretur. Si ergo in v. 17 redditur ratio dictorum in v. 16, haec aut cin ratio est praestantia gratiae a Christo nobis collatae supra I gem a Mo3sc traditam oria ex ipsa Christi prae Moyse excellentia, necesse simul est gratiam pro graιia significare gratiam
novae legis pro gratia veteris legis. De V. 18 duo quaeruntur. Primum quorsum illa: Deum nemo vidit umquam. Chrysostomus censet haec spectare ad demonstrandam Christi, qui utique vere Deum videt, excellentiam supra Moysen, qui nisi in speciem Deum non vidit, sed nec videre potuit. Cyrillus putat Ioannem occurrere obiicientibus illud, quod gloriam Christi demonstret ex eius excellentia supra Baptistam et Moysen, non autem ex declaratione ipsius gloriae, quam aiobat se vidisse; respondere autem, demonstrandam esse gloriam Christi, non ex conspectu ipsius rei, Sed ex ominentia qua cuncta superat. Alterum quid illud , quod unigenitus, qui est in sinu ναἰris, ipse enarravit. Cyrillus putat esse illud, quod Deum nemo vidit umquam. Item Chry-SOStomus sensisse videretur, prout Mont lauronius huius verba
28쪽
nemo vidit unquam st Quod unus est Deus p pro serenda esse i terrogando; quare in translatione facta a Monisauconio nullus est sensus. Chrysostomus certe concludit Unigenitum narra se omnia quae superius de ipso dicta sunt. Mihi huius versus sententia haec esse videtur: Duas dixi, non ego vidi, nam Deum nemo vidit umquam, sed unigenitus filius, qui haec non modo
videt, sed penitus cognoscit atque intelligit, utpote qui sit in
sinu patris, ipse enarravit. Ita ut Ioannes, quaecumque de Verbo exposuerat, suoque ac Baptis lae testimonio confirmaverat, tandem concludat testimonio ipsius Verbi eonfirmans.
Nota gelicrationem ἐμμενη. quadruplicemque rationem quae testimonio Vorhi fidem omnem conciliat, quod sit lilius, genitus, unigenitus, in sinu patris.
Hactenus quae disputavimus in opero de Evangeliis L. II. Diss. VIII. Octo testimonia a Baptista Christo data leguntur in evangeliis. Primum asscrunt primi tres evangelistae, non autem Ioannes,cetcra Ioannes, sed nomo illorum trium. Primum est in Matth.
III, 11. 12; Marc. I, 6-8; Luc. III, 15 - 17. Secundum in Io. I, 15. Τortium in Io. I, 19-23. Quartum in Io. I, 24-27. Quintum in Io. I, 29-31. Sextum in Io. I, 32 - 34. Septimum in Io. I, 35. 36. Octavum in Io. III, 23-31. Ex his primum, utque
videtur, tertium quoque et quartum non sunt aliqua enumtiatio semel prolata, sed summa eorum quae Ioannes de Christo interrogantibus respondebat. Hoc fuisse praecipuum munus Baptistae, ut de Christo testaretur, discimus ex V v. 6. T. Primum lostimonium dixit ante Christi baptismum, cetera post. Aliorum testimonium, quod in evangelio Ioannis primum est, dixit post baptismum, Christo praesente, quod amyaret ex pronomine ουτος, sicut et quintum; nam, quum Christus aberat, Baptista usus est pronomine ac υς, ut in quarto testimonio. Christum autem praesentem non ante populo ii dicare potuit quam vidisset spiritum descendentem et manentem super eum, ut discimus ex v. 33; hoc autem accidit post baptismun il . Dictum hoc alterum testimonium esse statim postslὶ Matth. III, 1 l. 15.
29쪽
haptismum coniicimus ex PO, quod neutrum veri similo videatur, nec Baptistam post accepi una illud signum, hoe est post visum Spiritum sanctum descendentem super Iesum, suo munero iungi distulisse, nec evangelistam hoc Baptis lac testimonium ea occasione datum referre omisi Ss , contra ac propositum suum exigeret. Λddo quod, quum hoc alterum testi monium dictum sit Christo praesente, nisi statim post haptismum dictum fuisset, dici non potuisset nisi post quadraginta dies, quum lesus denuo ad Baptistam redivit post ieiunium; statim enim post baptisma secessit in deserta fi . Baptista munere suo iungi coepit non ante medium mensem septembreman. aer. Vulg. 25 2ὶ. Christus ab eo tinctus est intra modium mensem Octobrena mediumque decembrem 3j. Legatio, do qua in v v. 19. 24, missa est post Christi baptismum, quod colligimus cx v. 26. Veri simile non est synudrium, post acceptam notitiam do Baptista, diu distulisse hanc legationem mittere Missa ergo est paullo post Christi baptismum, quum is in do- Sertis moraretur. Duare comportum cst quando Baptista teritum ei quartum testimonium Christo dederit. Quartum tam n. non ante quadragesimum Postremumquc diem quo Christus mansit in desertis, nam quinium datum est postridie, quum vidit Ioannes Iesum renientem ad se 43, orgo quum is o deseriis recesserat. Sextum datum est codem die quo quintum; nam septimum datum est tertio die i5ὶ, Christo praesento. Oclavum denique testimonium datum Christo a Ioanne est aliquo tempore Post Pascha anni aer. Vulg. 26, sed ante mensem
decembrem 63. v v. 19 - 23. Tertium testimonium Christo datum a Baptista. Propheta ο προρπτη et it proseta non alius quam
Messias est. Primo non alius propheta exspecta hatur. Secundo Messiam, quem exspectabant, Iudaei hac appellatione de l) Mare. I, 12.
30쪽
CAPUT Pni v v v 21 signabant Io. II, 14. T rito articulus rem confirmat. Quario Ioannes Baptista propheta certe suit si , deque ipso ut de prophela palor pius Zacharias vaticinatus est s2 ; quum ergo no-gando responderit interrogansibus an ipso esset ς προελητης, Sequitur ut G προγηυοῦς non osset unus de prophetis, sed omnium excellentissimus, Christus inquam, quem Moyses hac ipSaappollatione signaverat i3ὶ; scilicet BapiiSia προ 'ρτης μεν ... γοῦν, O ποορητης οε ουκ ην, ut ISidorus Pelusiotos haec explicavit post Origonem, Eusebium, et Chrysostomum. At enim iam antea Baptistam illi interrogaverant an ipse esset Christus, hac ipsa Christi appollatione adhibita. Vorum neque id illos interrogasso legimus, neque id interrogantibus Baptis iam respondisse , sed οαολογησα t confessum esse se non esse Christum.
Alias s4ὶ alia responsa dodimus huic argumento, quibus illud quoque huius simile refellitur quod politur ex v. 25. - Do Isaiae vaticinio, quod Baptista allegavit in v. gue, disputavimus in opero do Evangeliis L. III. Diss. XLV. - Hoc testimonio Baptista professus ost munus suum fuisse viam Christo Praeparare. - Animadvertore oportet ut Baptista do Christi divini late testatus sit. Aiebat onim sibi demandatum esse id curare, ut pararetur Via Domini, Dol videlicol, nomen onimn m est in Isaiae xiiii cinio; at ev v. 15. 27. 30 apparet cum, cui Ioannes viam parari suadebai, esse Christum, quippe quem designet his verbis: Qui post me venturus est, Post me venit. Notanda quoquc suspicio ne sorte Baptista esset Elias; scilicet putasse Iudaeos Eliam adventurum anto Messiam i5ὶ; dicendi ergo sunt per illud tempus Christum exspectasse, certe non alia de caussa nisi quia praedictiones de Christi adventu in illud tompus congruerent. Hanc ipsam exspori aliouomoa produnt quae narrantur in Mailli. II, 2 seqq. v. 24-27. Quartum testimonium. NO talio sectae Pharisaeorum , ex qua erant qui Baptistam in lorrogabant, id o