Francisci Xaverii Patritii e Societate Iesu In Ioannem commentarium

51쪽

tamen in ullo minus de eo dicerent ac Baptista superius dixerat. Quarto, quae leguntur in V v. 35. 36, sunt de illo rerum genere quas Christus ipse omnium primus aperte nos docuit. Est ergo evangelista qui haec loquitur, potens Ioannis Baptistae discipulos, etiam luna, quum ipse scriberet, Baptistam Christo praeserentes, deque his pronuntiat illa et testimonium. eius, hoc est Baptistae, nemo aceipit. - Conser illud Didit cum

Io. I, 32. 33, et eum Matth. II l, 14. 16, illud quo audivit cum Matth. III, 1 T. Lege Lib. III de Evangeliis Diss. XLVII.

n. 17. v. 33. Signaris ἐσορ ισει sigillanis. Sigillum apponimus iis de quorum fide nobis constare prostomur. Ssensus Ergo fit: ui accepit testimonium eius, Ioannis Baptistae videlicet, pro- stetur se credere quia Deus vero est; paucis: Uui credit Ioanni Baptistae, credit 1 eo. Conser Io. VI, 27. v. 34. Ralio cur ita sit. Haec ipsa ratio confirmatur eo quod Deus, quibus aliquod munus demandat, non modo non Parcius quam opus est, sed assa lim eos Spiritu sancto repleat; suum orgo Baptista missus a Deo suerit ut testimonium perhiaberet de Christo, eius testimonium accipiendum procul du-hio est. v v. 35. 36. Attende graecum articulum semper adhibitum anto nomen υἱὸν filium. Considera ut et Deum et Iesum patris et lilii appollationibus simplici lor et absolute cvangelista de si grael. - Prior sententia versus 35 rationem exhibet posterioris, Posterior autem postrema illa Baptistae vorba confirmat, qui

de caelo venit, super omnes est. - Ιn v. 36 est solita clausulari Spondens praecipuo evange istae consilio. C A p v T iv

ergo

a ei quod Iesus

cognovit Iesus quia audierunt Plia plures discipulos facit, et bapti Zat,

52쪽

2 quamquam Iesus non baptigaret, sed discipu

li eius in

3 roliquit Iudaeam, et abiit iterum in Galilaeam. 4 oportebat autem cum transire per Samuriam. 5 Venit ergo in civitatem Samariae, quae dicitur Sichar: iuxta praedium, quod dedit Iacob Ioseph

filio tuo. 6 Erat autem ibi sons Iacob. Iesus ergo satigatus ex itinere, sedebat sic supra sontem. Hora erat quasi Sexta.

7 Venit mulier do Samaria haurire aquam. Dicit ei Iesus: Da mihi hibere. 8 Discipuli enim eius abierant in civitatem ut cibos emerent. 9 Dicit orgo ei mulier illa Samaritana: Quom

do tu Iudaeus cum sis, bibere a me poscis, quae Summulier Samaritana 3 non enim coutuntur Iudaei Samaritanis.10 Respondit Iesus, et dixit ei: Si scires donum Dei, et quis est, qui dicit tibi: Da mihi bibere: iusorsitan petisses ab eo, et dedisset libi aquam vivam. 11 Dicit ei mulier: Domine, neque in quo haurias habes, et puteus altus est: unde ergo habes aquam vivam 3 12 Numquid tu maior es patre nostro Iacob, qui dedit nobis puteum, et ipso ex eo bibit, et filii eius, et pecora eius pl3 Respondit Iesus, et dixit ei: Omnis, qui bibit ex aqua hac, sitiet iterum: qui autem biberit ex aqua, quam ego dabo ei, non sitiet in aeternum.

53쪽

li sed aqua, quam ego dabo ei, fiet in eo fons aquae salientis in Vitam aeternam. 15 Dicit ad eum multor: Domino, da mihi hanc aquam, ut non Sitiam: nequo veniam huc haurire. l6 Dicit ei Iesus: Vade, voca virum tuum, Q tvoni huc. 17 Respondit mulier, et dixit: Non habeo virum. Dieit ei Iesus: Bene dixisti, quia non habeo virum: 18 quinque enim viros habuisti, et nunc, quem habes, non est tuus vir: hoc vero dixisti. 19 Dieit oi multor: Domine, video quia PPOphcta es tu.

20 Patres nostri in monte hoc adoraverunt, et vos dicitis, quia Ierosolymis est locus , ubi adoraro

21 Dicit ei Iesus: Mulier, credo mihi, quia Venit hora, quando neque in monte hoc, nequo in Ierosolymis adorabitis Patrem. 22 Vos adoratis quod nescitis: nos adoramus quod Scimus, quia Salus ex Iudaeis est.23 Sed venit hora, ct nunc ost, quando Veri ado ratores adorabunt Patrem in spiritu et veritate. Nam ct Pater tales quaerit, qui adorent eum. 24 Spiritus est Deus: et eos, qui adorant cum, in spiritu et veritatu Oportet ad Orare.

25 Dicit ei mulier: Scio quia Messias venit, qui

dicitur Christus.) cum ergo venerit ille, nobis annunciabit omnia. 26 Dicit ei Iesus: Ego sum, qui loquor tecum. 27 Et continuo venerunt discipuli eius: et mira-Diuiligod by Cooste

54쪽

dixit: Quid quacris, aut quid loqueris cum ea 28 Boliquit orgo hydriam suam mulier, et abiit in civitatem, et dicit illis hominibus. 29 Venito, et videte hominem, qui dixit mihi

omnia qua cumquc seci: numquid ipso est Christus Pasi Exierunt ergo do civitate, et veniebant ad eum. 31 Interea rogabant cum discipuli dicentcs: Rabbi, manduca. 32 Illo autem dicit eis: Ego cibum habeo manducare, quem Vos nescitis.

33 Dicebant orgo discipuli ad invicem: Numquid

aliquis attulit oi manducare p34 Dicit cis Iesus: Meus cibus est ut faciam Voluntatem cius, qui misit me, ut perficiam opus eius. 35 Nonne vos dicitis, quod adhue quattuor men-Ses Sunt, et messis venit 7 Ecco dico vobis: Levate

oculos vostros, et Videte regiones , quia albae sunt iam ad meSSem.

36 Et qui metit, mercedem accipit, et congregat fructum in vitam aeternam : ut, et qui Seminat, simul gaudeat, ut qui metit. 37 In hoc enim est verbum verum: quia alius est qui seminat, ut alius est qui metit. 38 Ego misi vos metere quod vos non laborastis: alii laboraverunt, et vos in labores eorum introi Stis. 39 Ex civitate autem illa multi crediderunt in eum Samaritanorum, propter Verbum mulieris testimonium perhibentis: Quia dixit mihi omnia quaecumque laci.

55쪽

40 Cum venissent ergo ad illum Samaritani, r gaverunt eum ut ibi maneret. Et mansit ibi duos dies. 41 Et multo plures crediderunt in cum propter

sermonem eiuS.

42 Et mulieri dicebant: Quia iam non Propter tuam loquelam credimus: ipsi enim audivimus, et scimus quia hic est vere Salvator mundi. 43 Post duos autem dies cxiit indo: et abiit in calilaeam. 44 Ipso enim Iesus testimonium perhibuit quia Propheta in sua patria honorem non habet. 45 Cum ergo venisset in Galilaeam, exceperunt eum Galilaei, cum omnia vidissent quae secerat Ierosolymis in dio sosto: et ipsi enim venerant ad diem

festum.

46 Venit ergo iterum in Cana Galilaeae, ubi secit aquam vinum. Et erat quidam regulus, cuius filius infirmabatur Capharnaum. 47 Hic cum audisset quia Iesus adveniret a Iudaea in Galilaeam, abiit ad eum, et rogabat cum ut descenderet, et sanaret filium eius: incipiebat enim

mori.

48 Dixit ergo Iosus ad eum: nisi signa et Proedigia videritis, non creditis. 49 Dicit ad cum regulus: Domino , descende prius quam moriatur filius meus. 50 Dieit oi Iesus: Vade, filius tuus vivit. Credidit homo sermoni, quem dixit ei Iesus, et ibat.

51 Iam autem eo descendente, servi Occurrerunt ei, et nunciaverunt dicentes, quia filius eius viveret. Disitir oc le

56쪽

52 Interrogabat ergo horam ab eis, in qua melius habuerit. Et dixerunt ei: Quia heri hora septima reliquit eum labris. 53 Cognovit ergo pater, quia illa hora erat, in qua dixit ei Iesus: Filius tuus vivit: et credidit ipse,

et domus eius tota.

5i IIoc iterum secundum signum feeit Iesus, cum venisset a Iudaea in Galilaeam.

vv. 1-3. Hie Christi reditus in Galilaeam idem illo ipse est de quo Matthaeus IV, 12, Marcus I, 14, et Lucas IV, 14 1oquuntur. Tempus anni erat, quod colligimus vel ex uno V. 35 huius capitis, in ira mensem novembrem Vel decembrem, illius, inquam, anni quo primo post baptismum Christus pascha Hierosolymae celebraverat, hoc est anni aer. Vulg. 26, paulloque post quam Ioannes Baptista in vincula coniectus fuerat. Lege de Evangeliis Lib. III. Diss. XXXIX. n. 17; Diss. XLIII. nn. 8-11; Diss. XLIV. n. 8.vv. 4. 5. Nomine Samariae, non urbem, sed regionem in hoc loco designari liquet. - Sichar eadem ac Siehem, Olim praecipua urbs regni Israeli larum, deinde Neapolis et Flavia Neapolis, nunc Nablusa vocata. - De praedio, cuius hic mentio est, aliquid disces ex Ios. XXIV, 32. - Christus in urbem ingressum non esse essicitur ex V. 8. v. 6. Fons idemque puteus Iacobi ill hodie quoque visitur, sicut visebatur aetate Hieronymi 2 alque adeo ineunte saeculo IV 3 . - Iesus fatigatus eae itinere, utpote veru' homo, Docelas et Phantasiastas resulat.

57쪽

vv. 2 seqq. In tota hac narratione, potissimum in sermone Christi et mulieris, vides ut sese vivida illa ac nativa simplicitas prodat, aequo ac in ceteris huiusinodi longioribus narrationibus in hoc evangelio descriptis, quam, qui haec r putare norunt, probe sentiunt individuam veri latis comitem esse. v. 9. Postrema verba sunt evangelistac pertinentque ad mulieris dictum declarandum. v v. 11. 15. Quisque sentiat necesso est haec mulieris responsa quam ex natura sint.

v. 16. Haec Christus dixit ut occasionem ex mulieris responsione caperet sese huic prodendi. v v. 19. 20. Mulier, o Christi verbis ipsum prophetam esse intelligens, iam θεολορου amat. v. 21. Iam non ultra certa urbs erit in qua publicus cultus Deo exhibeatur. Hunc sensum proposita quaestio V. 20 exigit. v. 22. Quum Iesus v. 21 satis quaestioni fecisset, iam mulierem id docet quod magis de cultu divino nosse opus erat. Ac primo quinam ille sit quem colimus, quem Samaritae, illa praesertim ac late, ieiuno atque incondito noverant. - Liquet Iudaeorum populum a Deo electum, in quo ipsius Dei cultus oblineret, propterea fuisse, quia eae Iudaeis salus, quia, inquam,

Messias ex his oriturus erat; quem horum Verborum sensum esse eo confirmatur quod mulier mox subiecit v. 25.

v. 23. Deinde de modo Christus loquitur quo Deus colendus. Qui putant his Christi verbis significari externum Dei cultum necessarium haud esse, legant in Io. II, 14- T quao Christus aliquot ante mensibus egerit dixeritque in templo Hierosolymitarium In hoc ergo loco Christus eos reprehendit qui, ritus ac caerimonias ObServasse contenti, unico securi erant donnimi sensibus quibus quemque agi ac duci in illis observandis oportet. v. 24. Dictorum ratio subiungitur. Spiritus esι Deus graeco Πυωμα O θ ος, propositio inversa, Sicut apparet, non modo ex articulo, sed ex argumentationis contextu atque adeo ex ma

terie.

v. 25. Lege quae diximus de v. 22 ; facile erit concluder , morem Obtinuisse ut salutis appellatione Messias signaretur ;

58쪽

cAPUT QVAn Tvv 49 euius appet Ialionis cum uominu Iesu convenientia neminem tale L Conser v. 42. - Henit tempore praesenti; scilicci et Samaritas per ilinil tempus Messiam exspectabant. Consor v. 29. V. M. Nativa veritatis simplici las in his proditur, et scriptor sacile agnoscitur ea narrans quibus pra Sens adsuerat.

V. M. Opus eius. Conser Io. VI, 29; XVII, 4. Quodnam

hoc opus, Christus infra explicat melaphoris ex sumente et messe petitis. v. M. Messis peragebatur inter pascha et Pentecosten. Tempus ergo iunc erat intra menses novembrem et decem-hrem. - Metaphorae sensus est tompus iani adesse quo gentes omnes in ecclesiam congregarontur. Christus haec dixit occasione eius quod do Samaritis in hoc loco I nrratur.

v. 36. Christus discipulos ad spiritalem hanc messem capessendam duplici proposito emolumento excitat, mercede quam recepturi essent, et fructibus quos ipsorum labores toti hominum generi ossent parituri; nitque fore ut eam ob rem non minus ii gaudeant qui severant, quam ipsi qui meterent. Qui severant messemque paraverant, prophelao erant, Ioan nes Baptista, potissimum autem ipso Christus caelesti gratia, cuius auctor est, hominum animos ad fidem Perducens. v. 37. Significaverat moxque v. 38 aperte dicturus erat non ipsos apostolos sevisse quae messuri essent; sensus ergo huius versus sic est: Nam hac quoquo in ro obtinet illud adagium: Alius est qui seminat, et alius est qui metit. v. M. Accommodatio proverbii ad rem do qua agitur. Ex his essicitur per illos menses, qui fuerunt a pascha tu ad Christi prosectionem ex Iudaea, discipulos ab eo missos suisso ad

populos illius regionis docendos. Conser Io. III, 22; IV, 1. 2.vv. 39-42. Animadverto ut Ioannes pro moro suo hanc narrationem concludat inultos commemorans qui in Christum tunc crediderunt. - Salvator mundi idem procul dubio ac Messias; imo in graeco exemplari additur ὁ γοιστος Christus. Consor uv. 22. 25. vv. 43. 44. Ioannes narrali nona de Christi reditu ex Iudaea in Galilaeam, quam superius v. 3 interruperat, nunc ro

peii l. Do Iudaea itaque dicta a Christo sunt illa: Ovia prophe-

59쪽

50 in lo I. Eu Cn ιηEXTAR lv ta in sua patria honorem non habet, quorum similia alias is dixit de Nararotho. Enimvero, si do Νa Zaretho dicta essent. quae sunt in hoc v. 4l, certo non ratio haec esse pol eratui Christus o Iuda a rediret in Galilaeam, in qua haec urbs posita erat, sonfiusque Ioannis nos lateret. Tum Ioannes in hoc loco Νararethum no nominavit quidem. Neque dicas Iesum o Iudaea reversum primo ivisse Nararethum, id vero Ioannem narrare omisisse; inconcinne enim is rationem ali lisset eius quod minime narra vorat, tuque collatio resutaret e

rum quae sunt in v. 54 et in Luc. IV, 23. Lege Lib. II do Evangeliis Annot. XXIV. v. 45. Non tamen miracula IIierosolymae Chri ius secisso videtur. Lege V. 54 et Io. II, 1l. - In die festo graeco est ἐν τ' ἐορτη, quod non unum solummodo sestum diem significat, sed quotquot sunt quibus aliquod sollemno agitur. vv. 46. seqq. Qui, quae in hoc loco Ioannes uarrat, eadem autumant esse ac quae Matthaeus VIII, 5-13 et Lucas VII, 1 - 10, tricas sibi noctunt, ipsaque lectione refelluntur. vv. 50. M. Nota clausulam r politam. v. 54. Primum signum Christus edidorat Canao; hoc ergo alterum primum suil eorum quae edidit Capharnaumi. Λpparet itaque nondum eum post reditum o Iudaea Nazarothum venisse, non enim huc venit nisi post complura sigua Capha

l Rost haec erat dies sestus Iudaeorum, et n-scendit Iesus Ierosolymam. 2 Est autem Ierosolymis Probatica piscina, quae cognominatur Hebraico Bethsaida, quinque porticus

habens.

60쪽

3 In his iacebat multitudo magna languentium,

eaecorum, claudorum, aridorum, expectantium aquae

motum.

4 Angelus autem Domini descendebat secundum tempus in piscinam: et movebatur aqua. Et qui prior descendisset in piscinam post motionem aquae, Sanus nebat a quacumque detinebatur infirmitate. 5 Erat autem quidam homo illi triginta ot oeto annos habens in infirmitate sua. 6 Hunc cum vidisset Iesus iacentem, et eognovisset quia iam mullum tempus haheret, dicit ei: Vis Sanus fieri pz Rospondit ei languidus: Domine, hominem non habeo, ut cum turbata fuerit aqua, mittat me in piscinam: dum venio enim ego, alius ante me descendit. 8 Dieit oi Iesus: Surgo, tolle grabatum tuum, et ambula. 9 Et statim sanus factus est homo ille: at sustulit grabatum suum, et ambulabat. Erat autem sabbatum in dio illo. 10 Dicebant ergo Iudaei illi, qui sanatus suerat: Sabbatum est, non licet tibi tollere grabatum tuum.11 Rospondit eis: Qui me sanum secit, illo mihi dixit: Tolle grabatum tuum, et ambula. 12 Interrogaverunt ergo eum: Quis est illo homo, qui dixit tibi, Tolle grabatum tuum, et ambulay13 Is autem, qui sanus fuerat effectus, neScie bat quis esset. Iesus enim declinavit a turba constituta in loco. li Postea invenit cum Iesus in templo, et di-