장음표시 사용
31쪽
em it genus, non potest essespectes , ob id quide quod1becies xt paulo post dicetuo ea est,quaesiis assignato genere ponitur. Genus vero subalternu est , quod cumst genus potest vicissim ripecies esse, imo vero qui . quid continetur inter genus generalissimu hpeciem decialissimam,genus subalternum dici potest.
De genere J Inter quinque uniuersali genus Primu locum tenet. Est enim uniuersalius & prius. Universalius quia omnia alia suo ambitu complectitur. Pr1us, quia eo sublato caetera coruut.est autem genus prius specten' tepore Quia relata sunt sed natura. Na genus cli speciei principium linitiuu. Omnia uniuersalia in numerum quinarium reciderC, Trapezuntius pulchre docet. Quicquid de alio dicitur aut in quid est aut quale est dicitur. si primum, est genus Ue pecies. si secundum,& secundum essentiana est disteretia, li l cundum accidens,est proprium vel accides. parens est principium productivum prolis, & patria comeruatiuum: sic genus est principium finiens suas formas. Genui est quo ut genus Philosophicum constituatur tria omnino sunt necessaria ut de pluribus dicatur: Nam omnis generis inquit Aristoteles sunt plures species.GenuS ergo non potest existere nisi in pluribus formis species in a etia in uno indiuiduo existit ut sol,mundus,phoenix. Deinde ut de
specie differentibus postremo in quid est dicatur. Et de usq-lpecie disserinuJ Ea quae sint ductum est. In eo quod quid esJ Ea in quid enuntiatur, per quae apte ad quYstionem per
quid est sacta,respondemus. Author Aristoteles. . cap. .libri Topicorum. De quibusJ Sub motio tacite obiectionis. Ens no est genus si ad omnia prςdicamenta referatur. Nam de illis dicitur aequivoce. Nomen. n. entis est tantu comune omnibus pridicatinctas,ratio vero est
tore Trapositio quod per se subsistit vel alteri inheret.Perse subsistere,ad substantia, alteri ad accides redixendii est. Sed hic quidam accerrime digladiant obiicietes
nobis Aristotclam secundo cap. 4. libri prunae Philosoplet.
32쪽
το δροὶ, λ γετουμε, πολλον ζύς. αλλόουν η . M Zντ- νάφυσιν,ουχ ο πο .μ us ,&c. Hoc est ipsium ens di quide nihil tis modis,sed ad unum S unam quandant nataliam no equi- uoce.Ad quem locum Aristo. paucis dicendum est. Ens, ut ibi sumitur,neque omnino vniuocum neque squivocum cia
se, sed secundum Analogiam,& proportionem dici.
De specie, quid siit, & quomodo diuidatur. SPECIEI quoq; multiplex es acceptio. Nam praeter caetera eius nominis significata,vniuscuiusis rei formasiue pulchritudo vecte dicitur , hincipeciosios dicimus: qui io a sunt liberariori,unde formoyses eos.
de appellamus interim. eries ite dicit: qgencri subjcitvrsecundit quasignificatione, is philollophis accipiatur definiturq; hoc modo, Species es quae de pluribus O differetibus numero. eo quod quid est prydicat,ut
Immo de Socrate O Platone,'ut nostr religionis Ῥocabilis utar, de Petro item ct Paulo.Definitur rursusJecies, ea qui sub assignato genere ponitur, quae
quide speciei definitio, lasseciei speciali simae qua speriei subalternae cois est: prior vero issi conuenit speciei specialissime. Sciendu itaq;, pqgenus supra diuisum est in genus generaliseimu ct genus sub alternil ita Olperies nunc diuiditur in 1periem specialissimam Ospeciemsubalternam . Species quid specialissima est quae cumsitspecies,genus esse non potes: quippe quod sub se species alias non habeat, ut homo sub quo in diaesidi a tantum contis eiur .Species vero subalterea est,
quae ct genus OJecies esse potes, ad aliud quide aliud sumpta: cuiushiodi omnia sunt, quacunque m dia sunt inter genus generalissimu , mpecie ecialis mamiid quod subscripta figura luce clarius iniicabit.
33쪽
E et si disterentia ordine nature est prior specie tamen quia genus S species relata sunt, simulque exiliunt & se tollunt recte post genus sequitur syecies.Species diu hqc speciei finitio infimet sipeciei conuenit. Quare particula tantum vel smilis est intelliaenda. Nam animal etiam de numero disterentibus dicitur sed non tantu. Hoc loco questio existit homo dicitur de masculo & fgmina quae specie disterre videntur. Quocirca homo no potest esse infima species. hac obi elionem submouet Aristoteles penultimo capite decimi libri prim g Philosophiae. Differentia specifica sumitur a somnia est entiali,mas & semina sexu,& no forma essentiali di ferunt. Qua de re vi tendus est et Aristoteles primo capite septimi libri de historia animal tu. At Rodulphus Agricola ait,Homo si ad indiuidua reseratur no species sed genus est. Id est intelligendum de genere locali. Nam via specie ad genus assirmative colligimus: ita ab indiuiduo ad speciem. Et ut a genere ad speciem negatiue, ita a specie ad indiuiduum negative collig mus, ut iustitia est, ergo virtus est. virtus no est, ergo non est iustitia. sic Fabius est,ergo homo est.homo non cit,ergo Fabius non est.
De indiuiduo, quid sit, & quod
SED interim de indiuiduo pauca adiicere tiaeeat. Siquidem praeter eam significatione qua id esse desinitur , quod de νno solo particulari praedicatur,
idq; multis modis, ut Socrates, id hoc album, oe hic venimus, e P Sophronisci filiust solus ι unicus ei So-erates extitit lius: aha eius a Ioanne Damascenos-gnificata produntur. Tram ct quod insiecabile pro sus indivisibile est, Indiuiduis dicitur, ut puncitum, temporis momentum, quod nunc quoqze dic turi ipsa nimiru Nicias militer, mens: quod
di culter 'bjectione venitivi adamas, O quicquid
34쪽
TRA . TATUS. I. Irtale est Praesea iri diuiduum dicitura peries lectali ima, quod in alias videlicet species non diuidatur Sed ex his omnibus prima illa indiuidui significatio propria huic loco or peculiaris est , quod quidam
ita interpretatur, vi ipsum asserant ex quiba Ida proprietatibus constare, quarum collectio nunqua in alio. quolibet eadem erit. Quarum item ct numerum , nomina quidam hoc uno versiculo comprehendit. Forma, figura,secus,stirps, nomen, patria,templis.
Sciendum i super, quὸd individuum in ea significatione, quae primo loco posita est, proprid ita dicitur, in
rationalibus crea turis persone nomine nonnunquam designatur. Vnde ir Boetio in lib. de drabus naturis in. CH RI s Τ o ita definitur, Tersona in rationalis
naturae indiuidua substaentia. Ouanquam ct hic Vast Vclamat, nec nisi inuitus illam personae desinitionem
admittit. Graeci eandem nunc προσωπον nunc υ πο ασσιν
Dic τvM est eapite seperiore speciem de indiuiduis tantatum dici. Nunc igitur quid individuum iit explicat. Prima haec indiuidui descriptio vocibus proprie ccuenit, quarumeth pr dicari. Indicat aute triplex individuum. Determina
tum,quod rem certam significat. Ex dcmonstratione cu te minus communis cum pronomine demonstrativo lii ni itur.
Ex hypotest individuum quod per se est commune nomen, sed facta suppositione de unotatum dicitur ut Nicomachus filius Aristotelis si fingamus eum unicum filium Aristotelis fuisse. A i im afferamJ Secunda descriptio quae rebus proprie conuenit. haec insigne descrimen inter individuum &Vniuersale continet. Nam uniuersale est ex aequo in omni-biis indiuiduis, At proprietates indiuidui in mill0 sunt nu
mero caedem. de laon possumus non mirari principem rerum Deum qui in tam iuinrerosa hominum copia risiuri .m
35쪽
duo indiuidua per omnia sibi similia effinxit. de re caput extat memorabile apud Pliniu.lib.7.naturalis historise Inquit enim, iam in sacie vultuq; nostro, cum sint dece aut paulo plura membra, nullas duas in tot millibus hominum indiscretas efiigies,existere, quod ars nulla iuraucis numen impraestet assc tand0- χ
Corpora Corpus Incorporea , Animatum Animatum corpus Inanimatum Sensibile Animal Insensibile Rationale Rationale animal Irrationale Mortale Homo Immortale 'Socrates,Plato,Aristatel.Cato, Cicer0,Veroilius 'F16vRAJ Haec figura seriem praedicamenti substantiae aperit. Ea autem ascribitur quia veritas magis fide 'culata. quam per aures animis hominum infigitur,ut Iustinianus6.hnali, de gradibus cognationum, docet. .
De triplici differentia. Differentia vero , commu ter proprie , Ogisproprie dicitur. Communiter quidem differentia dicitur, qua alterum ab altero alteritate quada dissere solum. Alteritatemquam,hoc est qualibet ratione ali altero diuersi . Qua quide differetia xenocratem ab Aristotele disserre Plato iudicauit, ut autor est Diogeues Laertius, quod hic quide praecipiti ct acri ita nio erat,ille vero tardo atq; hebeti. Haud dissimile iuli est,quod or Cicero 111. de Orato libro de Isocrate re
fert,Uocrates doctor cinquit9singularis dicebat se in
Ephoro calcaribus, contra autem in Theopompo Ir nis xii siolere..Altcrum enim exustantE verborum ais
36쪽
dacia reprimebat,alterum cunctantem'quasi xecundantem incitabat . Quin hac ipsa differentia a seipso quispiam digera puero olim , iam viro facine nunc aliquid cum antea quiesceret. Quo sane modo apud Vergiliu de Hectore in alium quasi hominimmutato, Aeneas inducitur ita loqueris ei mihi qualis erat,quantum mutatus ab illo Hectore e Proprie vero disserentia dicitur, qua alterum ab altero disert accia dente inseparabili quomodo is,qui oculos habet caesios ab eo disert , qui tales non habet. Magis aretem proprie diserentia dicitur, qua alterum ab altero disertnon accidente quopiam siue separabili, siue insieparabi. li, sed substantiali qualitate que oe ipsa nimiru uniuscuiusque rei ratio sataq; ab equo homo dirieri rati nati qualitate. Siquidem homo rationalis est,equus Vero irrationalis raeterea ut haec pectois aspecie di ferre facit, νnde , specifica diserentia dicitur: ita superiores duae Indiuiduum ab indiuiduo separant qua ob idipsum Accidentariae,sue Adventitia d ferentia dici possuntan Nniuersum igitur omnis diseretia alterarum facitsed quae specifica dicitur,vltra id quod alteratu facit,aliud quoq; facit..Hq; ita di derentiae communes quidem sunt,quibus omnes aut ab alvs,aut a nobisipsis disserimus. Protriae, quae uniuscuiusq; indiu dui formam aliqua naturali proprietate depingunt. Magis autem proprid, quae in suυstantia Ipsa perma. nent, est yniuscuiusis rei rationem explicant, oest ciem a Jecie disiungunt.
DIFFERENTIA. arctius eum genere specie cohaeroiqua proprium & accidens ham disterentia ad eliςmia perti I
37쪽
net ideo disterentiam proprio & accidenti pra posuit. Dis.. serentia communis nihil aliud est quam accidens separabisele.Sic dicta quia comuniter multis 1 nest. Propria esstercn- 'tia est accidens inseparabile. Dicta Propria quia determinato & proprio inest subiectos Disterentia magis propria, est qualitas essentialis qua species a se inurcem separantur. .
ut particeps rationis.& harum differentiarum magna est no '
bis penuria. Propterea his d estituti, proprijs & accidentibus utimur. Quae ct ipsaJ Ipsa differetitia i rogis propria sumpta scilicet cum genere & finitio specici. Ut consentaneu in rectae rationii sumptum cum habitu animi, finit virtutem. Est enim virtus habitus animi reetae rationi consentaneu S, Vniuscuius iteJ hoc est alicuius. Notae uniuersales in finitio nibus, sepe pro particularibus sumuntur. In univcrsumJ Orn-nis differentia facit alteratum hoc cst vel secundum essentiam vel secundum accides speciem a specie separat sed dis ferentia magis propria facit aliud ,hoc est cum genere sumpta spem coitituit finitq;. Epilogus totius capitis,
De ea, quae specifica differentia dici tur , quid sit Differentia ergo quae maxis propria ct specifica dicitur, ct proinde tertium facit praedicabile , ea est
quas ecies ut dicitum est a specie di fert, ct hoc modi do diffinitur, Dist erentia est, quae de pluribus ct differentibus Jecie in eo quod quale quid est praedicatur, ui rationale de homine O de Deo, si Porph 'riq credi-mres, qui ta Deum,quam homine animal essec,opinatus es, idqΗe magis Platonicoru sententia , qualis ct ipsiuerat,quam Maridum ueritate Est igitur csed id exem
talis . R Arsus autem hocpam definitur sferenst
38쪽
'tia est,qua diuidit, itq; dilpescit ea,quae Ab eodemnere p*ita sunt, ut bationale homine separat ab equo
leone, csterisq; animalibus omnibus quacunq; rationis expertia sunt. Assignatur item haec eius de
scriptio , Disserentia est, qua species genus superat, ut
homo quatenus est e r rationalis , ct mortalis, animal L .his superat,exceditque. S; quide nihil horum actu animal disti. i , est, licet potestate no bas solum habeat differentiassed quaten edi his oppositas.Diuiditur autem huiusmodi diseremtia quae oeper seinspecifica, ct per h0e magis propria differresta dicta est,quod haec quidegenera diuidit fidere et insteries, illa uero species coistituit cir informat. om- dem pos' his' uippe disepelia generi aduenies co litui periem se, cu rationale additur animali,homineprotinus eou- 'stituit , quael ecies animalis esse agnoscitur. Vnde haec proinde constitutiva differetia dicit ur,quemadmo dum illa quae genera ius' eries secas,disserentia dicitur Husiva. Sciendum tamen quod eade disseretia ct dia' usua dici potest, ' constitutiuar diuisua quidem ge 'nerrs,constitutiva autem speciei.
DisFERENTIA est prima descriptio differeti e specisae ,
iii ani&ad disserentia speciei subalternae,& infinite pom rigere possumus t illa de disterentibus speci vel numero, i t sensibile, haee de numero differentibus istum dicitur, ut, d0ctrinae causa rationis particeps. Dist remia est, quae diviqiid Multi, & grAues interpretes hanc descriptionc con- uellere , & labefactare conati sunt, eo Porphyritis idem ploidem finire videatim huic obiectioni sic obuia ire oporrisiae Porphyrium non finiuisse idem per idem, sed datam descriptiqnem per proprium effemini differentiae, qui est distinguere. Proprijs autem effectus non es idem cum eo cuius est effectus. Disserentia est qua j pretesJ Haec descri-
39쪽
ptio plusculu habet dissicultatis, cuius hic planus & expedia. tus cit sensias. species superat genus per differentia quia spo caes continet actu in sua finitione cam differentiam qua genus in sua diuisione,ut particeps rationis differetia, est in hominis finitione,& in animalis diuisione tantu. At dixerit aliquis genus superat speciem per differentia,ergo species nota superat genus. Vtrunq; superat utrunque sed diuerso sensu species superat genus actu genus verb ut Porphirius ait se clem potentia. duplex est munus differcntiae sp cificae, diuidere genus S finire speciem. Eadem enina dist rentia dividit genus & finit speciem.
De proprio, quot modis dicatur, tum & quot
modis dicatur commune. Proprium,Nero , quatuor dicitur motis. Primo
nanque proprium dicitur, quod soli alicui accidit ciet etsi non omni vi homini medicum esse,aut Geome. tram. Secundo,quod omni quidem accidit,sed non soli .cuemadmod homini esse bipedem , quando ct aut Dus perinde id accidit. Tertio,quod soli qui ni,ct omni, veru non semper: νt omni homini,ct soli homini accidit in senectute canescere, licet Aristoteles in Plinius id etiam equis tribuant.Quarto,quod soli, ct omni, sempe quem. idmodum homini ridere, idq; potesate tame magis ct aptitudine, quam actu. Siquidem omnis homo, , solus, semper risibilis es, licet non semper rideat. Sane vi proprium bis quatuor modis diciturrita comune, quod proprio quodammodo oppori tur, quatuor dicitur modis. Commune quippe dicit gryaut quod in partes diuisibile est,ut ager commis pluribus aut quod in usu comuni positis est,a diuisione prissus immunc, ut seruus pluribus, munis,
40쪽
puteus:aut quod in occupando proprium factum, en, alioqui commune, ut in templo aut theatro locus com- . m. nis est omnibus , priusquam occupetur , occupatAsa mero proprius sit occupanti:aut quod aeque omnibus sese praebet,ut Nox praeconis, aut alterius cuius iam con
' isonantis docentisve. . . rPRop Rivxi) . Cum apud philosophos proprij mentio fit, proprium quarto modo quod inunc proprium est,inteu ligimus. Reliqui enim modi proprij, in accidentis classem reiiciuntur. Proprium hoc quarto modo,omni, sqli Sper specisi accidentaliter inest. Cuins ratio est quia a principiis essentiae oritur. Hec autem principia ut anima frationale , respectia hominis, onmi soli & lcmper insunt speciei. Quare etiam proprium Aristoteles. i .cap. s.lib. I pie rum quatuor etiam modos proprij constituit, qui ad hos reduci possunt , IDe accidente, quid sit, & quomodo diuidatur. Accidens es , quod adest, ct abest praetersubiecti
corruptionem. Donitur rursus, hoc modo ,
eidem est,quod continxit eidem inessὸ, non messe, t .homini album esse , cu non esse albu , sedere θῆ, re.Quin ct aliter hocpacto, Accidens est,quod neqμe genus est,neq; disserentia, neq; species, neq; propritim, semper aure in subiecto subsistens est . diuiditur autem accidens aliud nanq; separabile est,aliud infimarabile. SUGrabile quidem, ut dormire a separabile Nero, πτ nigrum esse in 'hiope ct coruo, . candidum in cy gno,, nive, fecidens porro tam separabila,quam m- separabile,aliud naturaliter tale est, aliud extrisfecissa enit.=Ouraliter quidem, ut pueritia, inuentus,' nectus extrinsecus aurem, viseedere, aut si qua circa ' tris obducta Mium occaluerit.