장음표시 사용
71쪽
qui supplendus sit verbo contraria, significationis, ut 1 Tim. IV. 5. Sensum igitur hunc faciunt: Dives autem confundatur in humilitate sua, id est, pudessat ac sibi displiceat, cogitans ac secum reputans Suam vilitatem, atque rerum, in quibus conssilit, instabilitatem. - Alii cum CAIETANO volunt verbum olorietur hic esse repetendum, et quidem in eadem prorsus significatione : ita ut edicat Apostolus : civitem stloniari rebere in humiliatione sui, hoc est, dum contingit ipsum humiliari et a Statu divitiarum cadere. Haec vero interpretatio et antithesim tollit, et cum sequentibus, quae increpationem continere videntur, parum cohaeret. - Εquidem maluerim eum Ven. BEDA verbum glorietur ita repetere . ut ironise dictum habeatur. PAULLs pariter ironice loquitur 3 Cor. IV. R. Putaverim autem duplicem fuisse in hoc proserendo IA BIscopum . Voluerit enim et sidelibus, propter CHRISTEM in paupertatem redactis, novum patientiae immo et gaudii motivum. ex instabilitate divitiarum ductum, proponere; et simul divites illos qui fratres a perseeuioribus Spoliatos superbe despiciebant, nee de Sua substantia adjuvabant, quosque capp. II et V durius increpat, jam indirecte impetere. Sensum igitur hujus commatis liberius sic reddiderim : Dives autem glorietur et ipse, si lubeat e sciat tamen se non habere unde olorietur nisi de misera conditione sua.... Divitiae quippe nullam yer Se regni caelorum obtinendi spem faciunt. Cf. Mati. XIX. 25. 24. - Itaque per του πλουσιον, non quemlibet divitem, sed illum qui Christianae charitatis immemor sit et in divitiis suis spem suam reponat, Apostolus intelloerit. - Ταπεtν-ς licet proprie significet actum quo ea quae
altitudine sua eminebant deprimuntur, nonnumquam tamen conditionem abjectam et miseram denotat. Cf. Luc. I. M.
quoniam sicut flos foeni transibit. Illam divitis rαπεινοπιν
Apostolus comprobat, vivida quadam et auctoribus sacris, quoties aliquid maximo fluxum et caducum describere volunt, usitatissima
es. Isai: XL. 6-9; dob. XIV. 2; Ps. XXXVI. 2; CII. 15; l Pet. I, 24. comparatione usus: itoris nempe graminis χορτου), qui vix natus aruit. Sic enim dives cum omni gloria Sua mox evanesce, παρελευσεται .
. H. ΕXortus est enim sol cum ardore, cet. in Comparationem tribus vocabulis modo expressam, eleganti descriptione Ixc0BLs
72쪽
EPIST. S. IACOBI. Siculo Oeeurrunt, non aliam vim habent quam Temporis historici :Λ0ristus quippe solenne Tempus est narrantia. - Καυσων primario quidem oratum, maxime Solis, si guificat: saepe tamen tu versione Septuagintavirali, pro I seu illo vento orientali vehementissimo, qui media quandoque spirat aestate, atque segetes plantasque ardore suo confestim exurit, ponitur. CL Job. XXVIII. 2l; Ierem XVIII. 17; EZech. XVll. 10, ubi ξηραινειν ipsi tribuitur; Jonae IV. 8, ubi αμα rio ανατείλαι τον έλιον consurgit; cet. Eadem voce di ' ΠAuUILA Gen. XI, 1. 63 et SYMMACHLs Exod. X. 11 tuterpretantur l . Porro JACOBUM per καυσωνα ventum illum exprimere voluiSse, cum ex articuli appositione, tum ex essectu huic καυσωνι adscripto, haud immerito concluseris. - Εξηρανε , forma attica est Aor. a semuνω. - Καρωρα , quae alibi in N. T. non comparet, ΗΕSYCHIO eSι ευμ αγια, Pulchritudo. - Προσωπον , ut et hebraicum di an . quando de rebus inanimalis primicatur, externam earum speciem denotat.
ita et dives in itineribus suis marcescet). Per ΓΙορειας sive
itinera, metaphorice varia divitis studia significantur, quibus, quasi per totidem semitas incedens, opes, honores et gaudia continuo anhelat, iiSque fruitur. Hunc itaque divitem, dum laetus per amaenas vias Suas progreditur, in Sperata rerum conversione, morbo, morte aliove infortunio correptum, et, tamquam florem aduStum, marceScentem IACOBUS cogitat.
y. 12. Beatus vir, qui suffert tentationem : qu0niam cum probatus fuerit, accipiet coronam vitae, quam
VIII. ad cap. XXVII. 26, ad verba graecastyni antitis di p, 9NEM καυσπιirentem transferre possumus. - Opp.
73쪽
P1R1PHR sis : Beatus vir qui tentationi non cedit : quia, probatus et sidelis repertus, aeripiet praeclaram illam eoronam , vitam dico oeternam, quam Deus veris Christianis repromisit. F. I 2. Beatus vir qui sufert tentationem. Interpretes
plerique statuunt praesentem versiculum ad anteriorem pericopam etiam pertinere, eoque claudi exhortationem illam ad tribulationes, ob sidem immissas, constanti laetoque animo perserendas. Verum Apostolum sermonem suum hic convertere ad eos qui variis tentationibus internis, calamitates externas ceteroquin comitari solitis, ad peccatum sollicitantur, duo mihi suadent. Uuum est, quod vers. 12 cum Sequentibus, ubi de tentationibus illis certo certius agitur, intime cohaerere videatur; nec putaverim Apostolum Voces πειραζο-
μνος, πειραζει v. 15 , πειρα ται v. 14 , in significatione prorsus
diversa ab ea quam voci πειρασμα hic tribuerit, ex abrupto usu passe. Alterum autem hoc est : si, cum plerisque interpretibus, de tribulationibus externis in praesenti loco Sermonem iterum sieri volueris, tune utique latendum erit IACOBUM , eos alloquentem qui internis tentationibus torquentur ac solamine summopere indigent, nullum pro ipsis adhortationis et consolationis verbum posuisse. Igitur πειρασμου hic intelligimus, ut Mait. VI. 15, et alibi, tentati nem qua homo interius, instigante scilicet diabolo, vel etiam naturae fragilitate suadente, ad malum inclinatur. Et ita praeSentem locum intellexisse videtur CUM NIUS. Itaque sicuti dixerat v. 2 : Omne gaudium existimate, et v. 9ὶ
olorietur frater. . . ita nunc proelamat : beatus vir, i. e. beati S yragdican ανδ est vir. . . Solennis autem haec formula fuit auctoribus sacris utriusque foederis, atque etiam CBRisTo , Sive cum hortarentur ad aliquid magni praestandum, Sive cum eximiam aliquam virtutem laudarent. Formula opposita, aeque uSitata, erat : vin homini. .. - μενειν proprie est remanendo gratinere, ac proinde hic pravae suggestioni non cedere, sive ut habet MATT. XXVI. 41, non intrare in tentationem.
74쪽
'Ori rationem reddit cur beatus praedieandus sit is qui in tentatione immotus permanet. - Δοκιμος γενομενος verbolenus est probat metus, ideoque fidelis ac Sincerus inventus. Λωκιμος quippe proprie dicitur de metallis quae, ab auri satiris in igne examinata, probala ac genuina reperiuntur. IACOBLS in mente habuerit illud Eceli. XXVII. 6 : vasa βρuli 'robat δοκιααζειὶ fornaae, et homines justos tentatio tribulationis in dictione τον στε2αν, ζωης, vox c Bης est Genitivus appositionis, ut VOX περιτομης Rom. IV. 31. Sensus BSt : accipiet coronam, in est, vitam artemnam. Articulus voci στερονος praeponitur, quia non agitur de qualicumque corona, sed de illa καz e χην,
quae quidem in mentem auditorum non poterat non venire. Haec autem metaphora scriptoribus sacris perquam familiaris est, utpote qui praesentem vitam tamquam astonem, aeternam vero tanquam coronam iis, qui in hoc agone vicerint, decernendam, Spectare con SueVinrunt. Cf. t Cor. IX. 25; 2 Tim. II. 5; Apocal. II. 10, cet. Per ciligentes Deum intellexerim, ut verbis utar ill. D. BEELEN, eamdem locutionem ad Bom. VII l. 28ὶ interpretantis, eos qui Dei mandata obgervant, eoque yie, juste, ae gobrie vitam tuam instituunt: uno verboneros Christiano3. - Insignis est praesens locus ad firmandum Catholicum dogma de merito bonorum o rum.
tentatur et Deus enim intentator malorum est :ipse autem neminem tentat.' Unusquisque vero tentatura concupiseentia sua ah-Stractus, et illectus. Deinde concupiscentia cum conce
75쪽
PARAPHRASIS. Nemo tamen cum tentatur dicat : a Deo tentor : Deus enim, ut ad ea quae mala sunt sollicitari ipse nequit, ita nec homines ad hore sollicitat. Sed unusquisque tentatur a sua concupiscentia, dum nempe per eam a bono abstrahitur et ad malum allieitur. Concupiscentia porro simul atque aliqualem mentis adhinsionem provocaverit, jam peccatum parit : peccatum vero statim ut perfectum fuerit, perseeto scilicet mentis assensu, mortem infert animos. p. 13. Nemo eum tentatur, dicat cet. Quum optime novisset Apostolus, fideles in aestu tentationum facile in obmurmurationem adversus Deum incidere, quasi ipse eorum preSSurae auctor foret; ad hoc praecavendum, veram tentationum caUSam ipsis aperire voluit. Hanc porro causam a Deo absolute removet v. 15); illam vero propriae uti iuscujusque concupi Scentiae adScribit, variosque gradus, per quos concupiscentia fideles ad interitum trahat, describit mi. 14.15 . - Improbabile autem non est, uti post nonnullos, ad h. l. notavit EsTIUS, hujus loci doctrinam adversus eos etiam dirigi, qui ex epistolis Paulinis, ubi legebant quosdam a Deo tradi in desideria cordis eorum, et in passiones ignominiae, et in reprobum Sensum Rom. I. M); item obdurari et excaecari s IX. 18; XI. 7 sqq. ; occasionem erroris sumpserint, ut putarent homines nonnumquam ab ipSO Deo ad peccandum impelli. Participium πειραζομενος in Verbum Finitum, adhibita conjun tione cum, interpres noster Scite vertit. Πειραγμα autem, ut jam monuimus, de tentatione qua homo ad peccatum allicitur, in his
versiculis adhibetur. - Particula ori Vulgata : quoniam J est hic recitativo, ut Vocant; h. e. inservit ad inducendam recitationem illius Sententiae quam JACOBUS tentatos proferre vetat. In graeco est oratio directa. Non ideo tamen lectionis varietatem cogitare debemus : alibi enim in simili casu i Aet. VI. 11ὶ orationem obliquam vulgatus interpres pariter usurpavit. - In locutione απο Θεου, praepositio απο, translata Significatione, causam a qua aliquid ortum sive originem trahit, denotat. Nolandum tamen est απο rarius in prosa de rebus viventibus hoc sensu adhiberi. Opportunum quidem in praesenti loco exemplum habemus, ad ele-
76쪽
EPIST. S. IACOB l. vandum salsum Rationalistarum principium, quo statuunt, voci θεος, quoties in S. Litteris summum ae verum Deum declarat, articulum praeponi.
Deus enim intentator malorum est, cet. in nationem reddit γαρὶ cur nefas sit dicere aliquem a Deo lentari. Batio autem haec
in eo sita est quod Deus, ill . D. BEEI,EN verbis utor, ut au ea quae mala sunt sollicitari ipse nequit, ita nec homines au ture sollicitat. Hunc quidem sensum vulgata versio non patitur e Verum putem D. HIERONYMUM vocem απειραστος 2ὶ legerit forsan απειραστηςὶ non recte vertisse. Praeterquam enim quod voci απειραστος significationem activam, quae alias non Occurrit et Verbalibus in τος rarius competit, tribuat, orationem tautologicam facit: bis enim idem repetit. Antiquus interpres Syrus passivo Sensu vocem hane etiam intellexit: nam απειραστως κακω/ reddit: ly h. e. non tentatus a malis. Pariter Arabs: necnon THEOPHYLAcTUS et 0Ε ΠΗΟΕΝ IUS. - AP Si te porro ΕsTI Us ad h. l. notat : α Valet Apostoli probatio : nam ejusdem naturae est, incitari posse ad peccandum, et alios incitare : quare si illud non potest Deus, nec istud poterit. DGenitivum κακων ad Genitivos clependentiae re te reduxeris. CLl Cor. II. 15; 2 Pet. II. M. Mala autem haec moralia esse intelligenda, contexta oratio dubitare non sinit. - Δε hic intime conjungere videtur, non tamen sine aliqua verborum oppositione. - Est inter α πειραστος et πειραζει elestans qua clam Paronomasia, Sive Agnominatio. - Quonam vero sensu Deus in S. Litteris tentare nonnumquam dicatur, in poculiari excursu, in quo quaestionem de tentationibus breviter contrahemus, ad finem capitis exponetur.
14. Unusquisque vero tentatur a concupiscentia cet.
Falsae huic opinioni, qua aliquis se a Deo ad malum incitari arbitraretur, qu9mque Statim consutavit, Apostolus veram tentationum causam nunc opponit δε), earum ortum, prostrenum ac terminum vivida quadam metaphora describendo. Tentationum autem originem
77쪽
a concupiscentia repetendo , frequentem Diaboli operam non ideo excludit. Quinimmo illam aperte asserit, ubi cap. IV. I scribit :resistite autem diabolo, et fugiet a vobis. Ceterum diabolus concupiscentia tanquam medio plerumque utitur ut homines ad peccatum sollicitet.
Itaque tune incipit tentatio ε πιος πειρα ταt in eum homo, inclinante concupiscentia, a boni studio abstrahitur εξε uta μενος)et oblectameniis mali allicitur δελεαζομεναὶ . in graeco duo Participia Passiva Praesentis temporis occurrunt, quae a Verbo finito πειρα ται pendent : ideoque dubium non eat quin per talem conjunctionem , quae coexsistentiam denotet, in Verbum finitum vertenda sint. - Δελεαγιν proprie dicitur de piscatoribus qui, esca proposita, pisces in retia aut ad lineam alliciunt, ut eos capiant. - Υπο in libris N. T. quam frequentissime translato sensu post verba Passiva de auctore actionis ut et cle rei cauaa efficiente legitur l . Notione igitur cum απο vers. praee.ὶ sere convenit : arctius tamen λο nectere solet. - θυμιαν , concupiScentiam, SenSu generali hic intellexerim, ut Rom. VII. T et Gal. V. 16. quatenus nempe singulas cupiditates malas comprehendat. Loquitur enim JAC0BUs non de peculiari quadam tentatione, cujus quidem causa et radix est Specialis aliqua concupiscentia, sed omnem generaliter tentationem prae oculis habet.-Concupiscentia autem per Prosopoyo iam tamquam insignis quaedam meretrix exhibetur, quae hominem illecebris suis allicere et illaqueare, ut ipsum ad crimen attrahat, nitatur. duod ad rem Theologicam attinet, notandum est concupiscentiae motum in hoc versiculo descriptum, et quem Theologi vulgo primo- primum vocant, ex mente JACOBI culpa prorsus carere : concupiscentia enim nonnisi postquam conceperit, peccatum parit. Imo ten- latum, si motus illos superaverit, coronam vitae inde promereri, vers. 12 Apostolus obtestatus est. Valet igitur praesens locus scollatis scilicet ut1. 12, 11 et 15 , ad firmandam catholicam doctrinam quam Sancta Tridentina Synodus. Sess. V. de peccato originali n. I, hisce verbis declaravit : vanere autem in baytietatis concupiscentiam , vel fomitem, hinc sancta synouus fatetur, et Sentit : quae quum an assct-nem relicta εit, nocere non consentientibus, et viriliter per Christi
78쪽
EPIST. S. IACOBI. Iesu gratiam repugnantibus non valet et quinimmo qui legitime certaverit , coronabitur. Hanc concupiScentiam , quam aliquando Amstolus peccatum ayyellat, εancla synodus deelarat, Ecelesiam Catholicam numquam intellem e veceatum appellari, quod vere et proprie in renatu peccatum sit, Sed quia ea veccato est, et ac peccatum in-elinat.
3. 15. Deinde concupiscentia eum conceperit, parit peceatum;
eet.) Tentationis prooressum, ejusque essectum, si homo ipsi totis viribus non obsistat. IACOBEs describit. Ad rectam vero hujus loci intelligentiam, sequentia notanda sunt. 1' Concupiscentia concipere, metaphora dempta, dicitur, cum ejus, quam accendit, vividae imaginationis ope, aliqualem mentis adhaesionem seu delectationem Provocat. - 2' Concepta autem hac imperfecta delectatione συλλα- σαὶ concupiscentia Statim peccatum parit. Quod tamen, quia
nondum tonsummatum est, sed imperfecto tantum mentis assenSuconStat, nondum generat mortem. Motus est quem Ethici δecundo- prirnum vocant. Veniale autem non excedit. - δ' Per peccatum con-
Summatum seu persectum μαοτελεσθει σανὶ, nonnulli veteres, qu0SESTIUS Sequitur, peccatum opere externo completum intelligunt :quippe qui partum peccati in absoluto jam consensu reposuerunt. Verum huic interpretationi illud maxime obstat quod peccato consummato tantum JAc0BUs generationem mortis tribuat. Iam vero peccatum mere internum hunc effectum procurare Catholicorum nemo negaverit. In Super, actus exterior peccati per 3e nullam malitiam
formaliter distinctam addit actui interiori emcaci. Itaque peccatum consummatum intelligimus illud quod pleno ae deliberato mentis rei aut delectationi illicitae assensu perficitur. Nobiscum plane sentit cl. STAPLETOXILs qui in Antia. Evang. ad vati. V. 283, recitatis IACOBiverbis, subjungit : o distinguit disertisSime conceptus peccati, quae Sunt primae punctiones, a partu, id eSt, ab ipso peccato, veniali
scilicet et imperfecto; et partum a consummatione, id eSt, a consensu , qui solus ex se generat mortem, et est mortale peccatum. M- ι' Mortem porro, quam peccatum consummatum generare digitur, rationalistae, utpote ordinem supernaturalem penitus rejicientes, de poenis ac miseriis hujus vitae, arbitraria prorsus et contorta explicatione, interpretantur. Ex contexta oratione manifesto patet Apostolum agere
79쪽
de morte spirituali, qua nempe anima stralia sanctificante, quae ipsius vita est, privatur. Hanc mortem IOHANNES intelligebat scribensi Apocal. III. 1ὶ : Scio opera tua, quia nomen habes quod vivaa, et mctrtuus es. - Vim igitur dogmaticam habet locus iste a coBI ad stabiliendum catholieum dogma de distinctione peccatorum in venialia et mortalia.
errare Datres mei dilectissimi. '' Omne datum optimum , et omne donum perseelum desursum eSt, descendens a Patre luminum, apud quem non est transmutatio, nec vicissitudinis obumbratio. ' Voluntarie enim ' genuit nos Verbo veritatis, ut simus initium aliquod creaturae ejus. PARAPIIn Asis. Absit promi a vobis, fratres mei dilecti, error ille quo Deum tentationum auctorem reputaretis. Ec-tra quidquid est boni, quidquid persecti, melitus deseendit, videlicti a Patre luminum, eui nulla inest mutaιio, immo
nec mutationis umbra; qui proinde homines ad malum incitare nequit. Ipse gratuito prorsus benignitatis suce decreto regeneravit nos per verbum veritalis, quod est Evangelium: idque ut essemus veluti primitire sive pars aliqua praecipuaereaturarum suarum, hominum dies. γ. 16-18. Μη πλανῶσΘε. αλλοροί μα αγαπητοί. ' ΙΙασαδοσις ἀγα&η καὶ παν θωρημα
80쪽
at Particula enim hoc loco a codicibus graeeis prorsus abest, ut et ab antiquis versionibus Syriaca, Arabica et Itala. Iulo testatur rarius multos et probatos codices latinos eam non agnoscere. Nec eam legit ipse Hi Enosvuus lib. I. ado. Jovinianum, ubi ad n . 39, ω. lI et 18 IACOBI recitat.
t. 16. Nolite itaque errare fratres mei dilaetissimi.
Grece et syriace absque ulla illationis nota legitur : ne erretis, fratres mei dilecti. Transitio est qua praecedentia cum Sequentibus seliciter nectuntur. Sensum autem liberius sic expresserim : AbSil procul a vobis, fratres dilecti, error ille quo Deum tentationum auctorem reputaretu : cum eeontra ipse siι immutabilis auctor et fons omnis boni. Argumentaturus est a contrario. - ΓΠανασΘαι med. Proprio : a recta via aberrare; hic igitur a veritate abduci et in errorem includi.
'. 17. Omne datum optimum, et omne donum perfectum
cet. Δατις et θωρημ α , quamvis si Grammaticae leges Spe tes,
inter se cohaereant uti actio et essectus, Sive Gnatio et Mnum, ex usu tamen loquendi pro synonymis saepe habentur. Majoris emphaseos causa auctor Sacer illa congesserit. Interpres Syrus utrumque per unum vocabulum έ-h. e. donum, reddidit. - ΙΙας, quando a Nomine, quocum in Singulari Numero construitur, abest Articulus, significat omnes singulatim esse intelligendos. - Eme καταεανον. Haec structura participii praesentis cum verbo ειναι, Simplex est verbi finiti periphrasis : quae quidem Aramaeis solennissest. - Quid sit ανωΘευ. statim explicatur per verba απο του πατα των ρωτων. Aπο origini3. - Τωυ ρωτων pro genitivo effectus habuerim, sicut Rom. VIII. 2. πνευμα της ζωης. Deus autem recte Pater luminum dicitur, qui et ipse tuae est, et tenebrae in eo non sunt ullae I. Ioh. l. 5ὶ, et lucem inhabitat inaeressibilem I. Tim. VI. 16 ;qui fecit coelum, et coelum coelorum, et omnem eaeercitum eorum