Interpretatio epistolae catholicae s. Jacobi quam ad gradum doctoris in S. Theologia in universitate catholica lovaniensi consequendum instituit A. J. Liagre

91쪽

nuncupat. Malitia autem proprie ad interioris hominis pravitatem respicit. n Eamdem, quam statuimus, di Stinctionem PAULLs non obscure tradit in loco a nostro, ut videtur, haud adeo dissimili, scilicet 2 Cor. VII. 1, ubi ait : Has ergo habentes promissioneS chari3simi, mundemm nos ab omni inquinamento carnis, et gyiritus.

in mansuetudine suseipite insitum verbum, cet.ὶ Πρ της

sic enim cum ABCG etc., legendum est , ut I Pet. III. 15, ubi interpres noster modratiam Scite vertit, ita et h. l. animi modestiam significat, talem nempe quae ab omni contumacia et repugnandi libidine aliena sit. - Εν hic dicitur de ea qualitate qua fidelis instruetus esse debet, ut eum fructu suscipere valeat verbum evangelicum, quod procul dubio per του ut 'ταν λογον intelligendum est, quamvis de lumine naturali ΤΗΕ0PHYLAcTus et reclI MOENIUS 2ὶ ipsum interpretati fuerint. Etenim huic sententiae obstant lum ipsa vox δεχεσθαι quae proprie accipere aliunde notat; tum tota contexta oratio, maxime- quo effectus huic λογω adscriptus, utpote qui animus Salvare posse dicatur. Celerum vocabulum εμῖυris non tantum de eo quod a natura inditum est, sed et de eo quod ab alio, Sive inStitutione, Sive consuetudine, quaSi insertum est, Graeci usurparunt δὶ. PAULES pariter de ecclesia quam CORINTHI yroedicati e fundaverat, dicit εγω ερπευσα I Cor. III. 6. . - Itaque sensus est : cum omni animi modestia suscipite doctrinam vobiis tr aditam.

quod potest salvare animas vestras. ὶ Dicendo quoa notrat του δυναμεναὶ, jam satis innuit evangelicae doctrinae susceptionem

per se Solam non Salvare, Sed ad hoc ut Salutem praestet, aliud quid ipsi accedere debere. Illud autem, uti statim declarabit, in xacta eorum, qua umque lex Evangelica servanda praecipit, obse

Eμφυτον λογαν καλει νον κα λ ἔν λογικοι γ εγο ναμεν, διακριτικοι του βελτ ιονος και χειρονος. h. e. Insitum verbum vocat illud 'er quod rationales faeti sumus, diseretores boni et maIl. 2ὶ Eμφυτον λογον καλει , νο ιακριτικον που βελτιονος και που χειρα-νος' κα9 a και λογικοι εσμεν και λεγομεπα. h. o. Insitum verbum vocat illud quod est discretor boni et mali, a quo rationales et sumus et dicimur. M Varia in hane rem exempla collegit B puxtaus Annotal. philolog. in X. T, ex Xenophonte. Polybio, Arriano et Herodoto collectast, tom II. pag. III s q. Luco.

92쪽

EPIST. S. JACOBI.

vatione, et in sedula storum, quae quominus stant ipsa prolithet. evitatione, situm est. - Per Salutem, aeternam felicitatem intelligendam esse vix dubitaverim. Cum enim ii, quos alloquitur JAcoBΓS, jam regenerati fuerant απικυησεν ημας v. 18. , de salute quae in ipsa justilicatione homini obtingit sermo esse nequit. Deinde, quum dieat quod potest lalvare, salutem in suturum repositam Se reSpicere haud obscure innuit.

y. 22. Estote autem factores verbi, et non auditores tantum :

Explicat qualis debeat esse Evangelici verbi susceptio, ut Salvifica sit. Simul vero primarium epistolae suae scopum , videlicet de operum necessitate in ulcanda, jam attingit. Mira autem est doctrinae IACOBI concordantia cum iis, quae tradit ΡΛvLΠs ad Rom. II. 15 : Non enim auditores legis justi sunt apud Deum, sed saetores testis justitieabuntur. - Particula δε est hie transeuntis ad elucidandum id quod modo dictum fuerat : suscipite insitum verbum. - Ποιητης classicis seriptoribus est effector seu conditor alicujus rei. Verum ex hebraismo ποιητης λογου hic dicitur de eo qui observat quaecumque in Evangelio praescribuntur : Sicut Rom. Il. 15 ποι rim νομου, reserens hebraicum 'diri ricidi, ue observante testem adhibetur. - Ακροατης, au- ultor : doctrina quippe Christiana viva voce ac ApoStolicae praedicationis ope fidelibus tradebatur. fallentes vosmetipsos. Resertur ad hanc partem : et non au- vitores tantum: hoc nimirum sensu : si auditorra tantum verbi, et non simul factorei fueritis, utique vosmetiy3ω deceperitiis. Ex hoc loco haud arbitrario concluseriS, quod ceteroquin, AUGUSTINUM secuti, in pro legomenis jam monuimus, non desul Sse tunc temporis qui, sutilibus quibusdam ratiunculis innixi, persuadere sibi conarentur satis esse ad salutem si Evangelio fides praeberetur, neglectis quantumvis operibus. - Παραλογιζεσθαι proprie est yroeter rei veritatem Supyutare, moxque speciosi S rationibus imperitos circumvenire ac decipere.

p. 25-24. Quia si quis auditor est verbi, et non factor, cet.

Eleganti comparatione usus, antegressae sententiae rationem reddit. Ratio autem haec in eo sita est, quod sicut ille qui obiter tantum et inconsiderate vultus sui imaginem in speculo reflectit, nullam exinde

93쪽

utilitatem reportare valet, utpote qui statim obliviscatur qualis si hi visus fuerit : ita, qui verbum evangelicum audire quidem satagit, audita vero opere complere ac perficere negligit, is nullum prorsus exaudito Verbo salutarem essectum percipere potest. Nec ulterius urgenda videtur comparatio. Oti rationi reddendae inservit. - Εi casum simpliciter ponit

ut v. 5. - Pro com rabitur graece est εομευ : quod interpres noSter v. s. rectius reddidit : similis eat. - verbum κατανοειν non

tantum de mentis conSideratione quae primaria ejus notio est , Sed et de oculorum perlustratione, ab ipsis Seriptoribus graecis usurpari, certis exemplis constat l . - Vultum nativitatis υ προσυπιον της γενετεως , h. e. vultum nativum seu naturalem. Quid porro IACOBUS per illud της γενεσεως exprimere voluerit, interpretes sollicite inquirunt, Variasque hac de re sententias proserunt. Verum, non POS- sum quin latear ipsorum expositiones me parum movisse : vel enim ad rem nihil prorsus faciunt; vel proprios auctorum sensus ApoStoli verbis imponentes, verum ejus sensum nequaquam exponunt. PutaVerim autem IA BDM nil specialius per illud vocabulum significare voluiSSe, sed potius elegantiae sermonis ac phraseos menSurae StuduiSSe. In omni sere comparatione talia occurrunt quae nimis urgeri non possunt. Nec omittendum est interpretem Syrum v em γενεσεως in translatione sua penitus neglexisse. - In Syeculo : Specula inde a remotissimis temporibus etiam apud Hebraeos in usu fuisse, vel ex Exodi XXXVlII. 8, constat. Erant autem veterum Specula ex metallo polito consecta : ipsis tamen nec vitrea omnino defuisse, ex PLINIO 2 erui posse videtur.

y. 24. eonsideravit enim se, et abiit, cet. Similitudinem

vera. praecedenti expressam, clarius et distinctius proponit, illius, quam cogitaverat, κατανοησεως naturam et essectum describendo. Γαρ est e licantu, valetque scillaei, ut Mail. I. 18. - Aoristis qui hic occurrunt, non alia vis inest quam Temporis, ut dicunt, historici.

1ὶ Nonnulla ex XENOPuo TE, JosEPuo et PBiLONE, collegit MinostL ad Act. Apost. VII. Il. 2ὶ Hist. natur. lib. XXXVI. n. LXII. Εd. LEuhan . . Et aliud tvitrumὶ satu figuratur, aliud torno teritur, aliud argenti modo eriatur, Sidone quondam iis ossicinis nobili i siquidem etiam Uecula excogitaverat.

94쪽

EPIST. S. IACOBI. Cf. v. 1 . - uUamviS κατανοειν per se attentam peri trationem signi-llcct, attamen contexta oratio, ac maxime antithetica Vox παρακοας, verbum illud de levi quadam inspectione in praesenti loco esse sumendum Sati S monent.

y. 25. Qui autem perspeaeerit in legem persectam libem

tatis, cet.ὶ Missa jam similitudine, servata tamen verborum tran Stain

auclitorem operoSum , et inani me lalori verbi, eum qui legem Christi introspicit cum affectu bonae operationis EsTIUS in . - Παρακπιτειν Scl. ωαπον in εις τι , proprie est se in mare ad aliquid diligentius introspiciendum Luc. XXIV. 12. Ion. XX. I : metaphorice Vero, rem aliquam penitius considerare, seu sedulo in eam inquirere : quae ultima notio hic obtinet, ut I Pet. I. 12. - Ιαραμεινας opponitur praecedenti απεληλυει. Cernitur autem hic species quaedam Zeugmalia, quo nempe factum est, ut Verbi παραμεινας objectum per praepositionem εις, quae ipsi minime convenit, inductum fuerit, eo quod παρακοας cum etc construendum erat. Similis Brachyologia Aet. I. 2 loccurrit, ubi legitur εισηλΘε και-εῖ νμας pro MσηλΘeεῆ ημας και εξηλει αρ ημων. iboeς in N. T. modo Pentateuchum solum Act. XIII. 153, modo, et quidem frequentius, totum foedus antiquum designat. Hic vero legem novam in Evangelio promulgatam per νομον intelligendam esse demonstrant lum contexta oratio scs. v. 21ὶ, tum epitheton τελειος :de lege enim Mosaica scriptum est Ηeb. VII. 19. : nihil ad perseetum adduxit ετελει τε in Iea, et X. 1ὶ, nunquam potrat accedentes perfectos facere τελειωσαι). α Lex autem nova est lex persectionis, quia ost lex charitatis, de qua Apostolus dicit Col. III. 1οὶ quod est

vinculum perfectionis. o S. THOMAS Sum. 1. 2. q. 107. a. 1. in cory. et quia si non est exspectandum quod sit aliquis status futurus, in quo persectius gratia Spiritus S. habeatur. B ib. q. 104. a. o. iM cory. - Legem hanc dAcOBUS insuper vocat τω της ελεα εριας, i. e. testem libertatis, iterum per oppositionem ad legem Mosaicam quam PALLΓs Gal. V. jugum servitutis appellat, et PETRus Act. XV. 10ὶ jugum quod neque patres noStri, neque nos portare potuimu3. In quo porro fila sit illa libertas in quam CHRISTUs nos vocavit, docte ac ne OSe,

95쪽

CAP. I. '. 25.

yro more suo, adversus sectarios exponit STAPLETONILs : cujus verba recitare operae pretium duximus. re Liberatio ista sive libertas per CHRIsTΓM nobis data. erat triplex; prout servitus qua partim Judaei, partim ceteri mortales omnes tenebantur, triplex erat. Una erat servitus legalis Iudaeis propria, qui in statu Servorum sub legalibus ceremoniis et timore servili vivebant, tamquam veteris Τestamenti filii, magis ex timore quam ex amore legem servantes, ideoque non Vere eam Servantes, quamquam hoc posterius nec solis

Judaeis proprium erat, sed omnibus veleris Testamenti siliis, et juxta veterem hominem adhuc viventibus; nec in omnibus Iudaeis locum habebat, sed carnalibus tantum. Hanc utramque PAsLUS docuit ad Galat. IV, et ad Rom. VIII. Altera servitus peccati est, qua homo suis cupiditatibus et instigatori daemoni servit : Rom. VI. Servi fuistis yeccati. Tertia Servitus corruptionis poenalis est, cui corpora etiam justorum in hac vita subjiciuntur : Rom. VIII, creatura liberabitura servitute corruptionis, cet. Ab his tribus CHRISTUS omnes in ipsum credentes liberavit. A prima ponens nos in statu filiorum adoptionis, quoad legalia : ad Gal. IV, Non lumus ancillae silii, sed liberae; quoad Servilem timorem; ad Rom. VIII. Accepimus spiritum adoptionis filiorum Dei, in quo clamamua, Abba Pater. Λ Secunda, partim per remissionem peccatorum gratuitam, partim per gratiae suae auxilia et dona, sive per Spiritum regenerationis : Rom. VI, Liberati a peccato, servi faeti talis justitue. Peccatum vobis non dominabitur, quia non estis sub lege, sed sub stratia; Rom. V, Ut sicut peccatum regnavit per mortem, ita et gratia reones per justitiam in vitam internam A tertia : nom. VIII, liberabitur a remitute corruptioniS, Scilicet in

altera vita .n Haec STAPLETONIUS.

non auditor obliviosus factus, sed faetor operis. in Appositio

est ad antecedentem sententiam, qua nempe Apostolus significantius declarat quid per παρακiψας et παραμεινας indicare voluerit. Hebraismus est in ακροατm επιλησbuum, auultor Oblivionis i. e. obliviosus , ut in illo LL E XVI. 8, οικονομος της αδικιας, dispenSalor iniquitatis iniquu4 .iti Antidota Evanselica in Joh. cap. VIII. v. 36. Opp. tom. III. Pag. 2M Seq. Ed. Parisiensis 3620.

96쪽

EPIST. S. IACOBI.

clavis F. P. ex hebraica dicendi ratione valet εν τω ποιειν α που κατα Τον νομον της ελωΘεριας, i. e. eo quod ObSequitur τω νοερω et saetis eum Myrimit. In hac autem locutione praepositio ευ dicta est veluti ue fundamento, quo quid nititur, ac proinde notionem habet causae ob quam quid est aut nil: ut A t. VII. 29. - Beatus porro ille erit, quippe qui 1alvabit animam suam tu. 2 l .

y. 26-27. Si quis autem ' putat se religiosum eSSe, non refrenans linguam Suam, sed seducens cor Suum, hujus vana est religio. ' Religio munda, et immaculata apud Deum et Patrem, haec est : visitare pupillos, et viduas in tribulatione eorum, et immaculatum se custodire ab hoc

saxulo.

PARA PHRASIS. Itaque, si quis putat se verum Dei cultorem esse, quamquam linguam suam non refrenet sed cor suum decipiat, sciat religionem suam omni essectu earituram. Religios incera ae perfecta coram Deo et Patre, in hoc sita est : ut pupillis et viduis in tribulationibus eorum prospicias, et a contagione mundi teipsum incontaminatum serves.

VARIANS LECTIO a articula autem quae in Vulgata hie oecurrit, a textu graeco prorSus a St.b Voces εν ῆρυν desunt in ABC, et in antiquis sera omnibus versionibus.

97쪽

L 26-27. Propositionem quam inde a vers. 22 ApostoluS OVOlverat , videlicet : ratote saetores verbi et non auditores tantum , duplici hic exemplo illustrat: quorum prius religionem illius qui ab iis non abhorret, quae in Evangelio prohibentur, respicit ac omni fructu carituram declarat; poSterius vero illam prosessionem salvificam fore docet, quam cari latis opera et puritas vitae, in Evangelio praescripta, comitata suerint. Nec inconsulto exempla sua protulit, sed ex intentione eas materias selegit, quas in decursu epistolae potiSsimum

tractaturus erat.

Si quis autem putat se religiosum esse, non refrenans linguam suam, cet.) R τις δοκει. si quis sibi videtur. Graeci Sermonis usu pronomen reciprocum nonnumquam Subauditur.-Participia χα,ναγωγων et απατων in verba sinita per conjunctionem quamquam ut Rom. l. 523 solvenda esse, contexta oratio aperte docet. Sensus igitur est: si quis putat se verum Dei cultorem eSse, quamquam linquam suam n refrenet, sed cor δuum aecipiat .... αλιναγωγειν proprie dicitur de equis, quibus Denum in ora mittimus, ad eorum impetum coercendum. Qua metaphora, classicis etiam scriptoribus usitata, quam dissicile sit homini linguam coercere ac prudenter moderari, proculdubio I AcoBUS innuere voluerit. - Απατων καρδιαναυτου non est quid diversum a παρα ογιζομενος εαυταν tu. 22 : ponit si quidem IACOBLS virum quemdam ex Evangelica praedicatione optime perspexisse ab omnibus peccatis linguae, a mendaciis videlicet, detractionibus, calumniis, stultiloquiis, etc., abstinendum Sibi prorsus esse : et nihilominus, salsis ac lacatis ratiunculis semetipsum decipientem , et divina mandala quae didicit, opere non adimplentem :cujus ideo cultum vanum pronuntiat. - Vox θρησκεια proprie de cultu religioso dicitur. SLIBAs : θρησκεtat' η λα et α. - Μαται hic intelligo, ut I Cor. XV.. 17, coli. v. 14, id quod frustra fit et utilitate caret.

jr. 27. Religio munda et immaeulata apud Deum et Pa

trem, cet. Iam, altero exemplo usus, ostendit qualis cultus Since S καθαρα ut 2 Τim. II. 22 sit ac perfectus tαντος ut i Pet. l. 4ὶ judicio Dei πιχρα Θεω , Patris nostri. - Παρα hoc metaphorico Sensu legitur etiam A t. XXVI. 8; Rom. XII. 16 etc. Et quidem, quod

98쪽

EPIST. S. JACOBI. penes cujuspiam jussicium est, spirituali quodam modo apud ipsum exsistit. - Επισκεπτεοαι lὶ, ut et hebraicum ' pn, de tali visitatione saepe usurpatur quae consistat in conserendo insigni aliquo beneficio Gen. XXI. 1; Luc. l. in , aut in proSyiciendo ac succurren iis qui in tribulatione positi sunt Ier. XXII l. 2: Mati. XXV. 163. Quam ultimam notionem in praesenti loco obtinet. ΡΗΑvoRINUS :

alicui et curam ejus stero. - Pupillum et viduam : nil sere in V. T. frequentius inculcatur quam justitia ac misericordia erga pupillos et viduas : quibus etiam saepe conjunguntur advenae seu peregrini. Et hoc praeceptum JAc0BUM prae oculis habuisse, non dubitaverim. Putem tamen cum Ven. BEDA ad h. l. re in eo quod pupillos et viduas in tribulatione eorum visitare jussit, cuncta quae erga proximum misericorditer agere debemus, inSinuare. net immaeulatum se eustodire ab hoc soPeulo. In graeco

haec sententia Myndelice praecedenti jungitur, quod, uti jam monuimus, orationem vividiorem facit. Omiciis erga proximum adimplendis, Osticia a vero Dei cultore erga semetipsum servanda, Apostolus Praeclare conjunxit. Universa autem in hoc praecepto comprehendit : sese incontaminatum a muno servare. Quid porro per mundum κατεαγὶ intelligendum sit, habemus ex I Joh. II. 16 : omne quoa est in mundo, concupiscentia carni3 eδt, et concupiscentia oculorum, et superbia vitae.

3ὶ Verbi σκεπτομαι sorinae Praesentis et Impersecti apud seriptores Atticos raro occurrunt; erat his ad illa Tempora exprimenda usitatum verbum σκοπῶ vel σκοποοῦμαι. Gramm. Gra c. Pag. 74.

99쪽

DE TENTATIONIBUS.

Quoniam de tentationibus plurima in praesenti capite JAcoBΓs disseruerit, atque de ipsis in S. Litteris saepissime sermo instituatur, eaeque modo Deo auctori reserantur, modo Vero . vi IAG. I. 15 ab ipso prorsus ablegentur; ideo scripturisticam de tentationibus doctrinam in Speciali excursu contrahere ac proponere, operam haud inutilem fore duximuS. . Porro citentare, ait s. THOMAS. Sum. Theot. p. I. q. 114. a. 2, est proprie experimentum sumere de aliquo. Expserimentum Rumitur de aliquo, ut Sciatur aliquid circa ipsum, et ideo proximus finis cujuslibet tentantis est scientia. Sed quandoque ulterius ex scientia quaeritur aliquis alius sinis, vel bonus, vel malus. Bonus quidem, sicut cum aliquis vult scire qualis aliquis sit. vel quantum ad scientiam, vel quantum ad virtutem, ut eum promoveat : malus autem. quando hoc scire vult, ut eum decipiat vel subvertat. n Hinc Theologi AvcvsTiNLM secuti, duplex tentalionum genus admittunt, yrobationi3 unum, seductionis alterum : quae distinctio prae oculis maximo habenda est, si ea quae de tentationibus seriptura tradit rite interpretari velimu S. 2. damvero ad tentationem Drobationis pertinent variae illae amictationes , necnon particularia ac extraordinaria prorsus mandata

si consensu Evangeliorum. l. II. cap. XXX. n. l. Opp. tom. II l. p. u. pag. 63.

100쪽

v. g. Geu. XXII. 2 , quibus Deus nonnumquam utitur ad fideles suos probandos, eorumque Virtutem ac constantiam explorandam. duod tamen recto sensu intelligamus oportet. Audiamus ergo ΑΓGLSTINLM hae de re disserentem :u Sic ergo, ait ignarus est Deus rerum, sic nescius cordis humani, ut tentando hominem inveniat Absit, sed ut ipse homo sese inveniat. . . Ergo noverit charitas VeStra, tentatione Deum non id agere, ut ipse aliquid cognoscat quod ante nesciebat; sed ut, ipso lentanto, id est interrogante, quod est in homine occultum prodatur. Non enim sibi homo ita notus eSt, ut creatori; nec sic aeger sibi nolus est, ut medico. aegrotat homo; ipse patitur, medicus non patitur; et ab illo qui non patitur, exspectat audire qui patitur. Ideo in Psalmo clamat homo : ab occultis meis munca me, Domine. uuia Sunt in homine occulta ipsi homini in quo Sunt; et non procedunt, neque aperiuntur, neque inveniuntur, nisi in tentationibus. Si Deus cessat tentare, magiSter ceSSat docere... Quid ergo dicimus, Datres Etsi sciebat se Abraham, nos non DOVeramus Abraham. Aut sibi, aut certe nobis prodendus erat : sibi, ut sciret unde gratias ageret; nobis, ut sciremus vel quid a Domino deprecaremur, vel quid in homine imitaremur. n Baetenus AUGUSTINUS. I. Hujusmodi porro tentatio optima in se est, aemultorum meritorum sons et radix . Unde IACOBLS fideles alloquitur l. 2ὶ: Omne gaudium existimate fratres mei, eum in tentationes varias inciuerilis. Non est igitur cur miremur tentationes illas in S. Litteris Deo auctori tribui. Et quidem hominem nonnumquam ipse tentat, quod ABRAHAE, contigit Gen. XXII. 2ὶς saepius tamen perverSorum hominum malitia ad hoc utitur, ut Sic ex ipso malo bonum eligiat. Quod ALGEsTIN sis nos iterum admonet, Scribens 2) : α Ne putetis gratis esse malos in hoc mundo, et nihil boni de illis agere Deum. Omnis malus aut ideo vivit ut corrigatur : aut ideo vivit ut per illum bonus exerceatur. n