장음표시 사용
271쪽
7213. PURGANTIA. 267tat, corium magis humectatur aqua, ut turgescens in-s ressum aeris ita pediat r verum , nonnunquam adfusa aqua non subficit, adfunditur oleum ripenctrat illud per minimos poros , per quos aqua adeo subtilis non po-.tuerat penetrare , & Via obcluditur ae ri externo. ) Oleum largiter epotum. & nunc a nobis Con sideratum , ut solvens alvum, ipsum illud oleum alvi fluxus , aliis remediis non sistendos, sedat. Innumerae
dysenteriae longe mitius se haberent, ut dixi & demonstravi nuperrimo in binis dysentericis in nosoeomio, si Medici hac ratione agerent. Vidistis in juvene dysenterico , quum valida febri laborans & intolerabili
ventris dolore, post copiosissimam alvum, qtiam, Antequam ad nos advenerat, habuit, inmisso exemate oleo-so & epoto emulso, cataplasmate quoque emolliente
ventri toti circumdato ; vidistis, inquam, simul & semel
totam dysenteriam curatam, febrimque continuam mutatam in tertianam, sine ullis fere remediis sexto paro-xysmo in sanitatem integram abivisse.
Si ibi purgans dedissem , qui a dysenteria aderat,
utique alvum enormem , pessimam , doloresque enormes produxissem. Dolor enim inmanis , qui aegro in intestinis aderat, oriebatur ex eo, quod acris dysenterica materies abraserat mucum naturalem tunicae villosae intestini. Acre purgans ultra datum crudeliter nudos
hos villos adficiens , ob undique adlicuisset humores , ut ubique ab acribus adplicatis ad nuda scnssiliaque Io ca sit; ipseque demum sanguis ex nudis vasis prolectus his ses miscuisset humoribus. Dum talis alvus prodit, ct continuo redditur stimulo , solent Medici aegro proponere , pessimam latitare materi in , eamque denuo poSt paveam ab optatis quietem purgante expellendam esse et iterum purgant. Encelus fere pauper aegereat materiem foetidam, putridam a sanguine, qui tenisporo
272쪽
Poro quietis effusus ex vasis minimis in cavum intestini ibit putruerat. Horrore adfecti Μedici iterandum purgans dicunt, ne includatur intestinis pessimus hospes. Sic sensim omnia intestina depauperantur, doneC teneS'mi molestissimi , Dequentissimi oboriantur , & plures . aegri tunc plane emaciati pereant. EX obposito, eo, quo egimus, modo illico omnes fere conpescuimuS dolores; ultra . . horas oleum in ventre mansit , & posthac iterum materies naturalis stercoracea prodiit.
Verum, nolim credatis, sic Vos omnem curaturos dysenteriam : contrario enim modo agentem me Vidistis praeterito mense Iunio in Custode aegrorum. Pari ratione internis externisque remediis ille tractatus post 24. horas quietis ti blandae tranquillitatis copiosissimam & frequentissimam dejecit alvum, cum sopitorum augmento dolorum. Concludebamus, in illo rem aliter se habera, ac in priori aegro ; in priori materiem pravam alvo penitus exivisse, superstitemque intolerabilem dolorem minus malignitati materiae, quam nudis deberi papillis hinc oleosa , emollientiaque omnia nudas has partes denuo oblinivisse , sanasse: hinc &dysenteriam penitus curatam esse, cum omnibus suis sequelis.
At vero in posteriori hoc aegro conclusitIDUS, oleosis emollientibusque nimiam ademptam nervis sensillitatem; attamen Copiam malignae materiae in intestinis restitiise, antiquos quae renovaret dolores; hinc drael, ma rhei ipsi data ; unde foeda denuo alvus copiosaque. Hac operatione ad finem deducta & onema oleosum, & emoll. Cataplasma, & emulsum paregoricum, involvens denuo adhibuimus. Conticuere dolores ; alvus post triduum bona rediit; homo curatus est continuatis per 'multoS a curatione dies iisdem auxiliis. Oi-
273쪽
Oleum ergo alvum ciaudit, alvum reserat; prout est conditio adsumentiS. Inter olea potanda amygdalinum praefertur, quia minus ingratum et Uerum , sl mihi detur integrum quidvstim praescribere, oleum lini praefero; tum propter in iram, quam habet penetrabilitatem, tum Praepter tardum rancorem. Penetrabilitatem observavi saepius, modo mihi inexplicabili: saepius videram in urina Ie-quente post enemata ex solo oleo lini injecta, guttas oleosas colle stas. Putavi vas luisse inpurum ; cura sollicita vasorum habita est; tamen idem phaenomenon. Quibus, quaeso, viis hoc oleum ex intestinis in vesi-icam penetravit 3 forte oleum amygdalinum ejusdem pe- netrabilitatis est; sed, quum non adhibeatur ad 8. 1O. unc. in clysmatibus, ideo demonstrari non potest tantarum virium esse. Ergo saltem praeserendum illud, de quo id demonstratum habetur; estque pluries mihi repetita haec experientia. a) Praeferendum est oleum lini, quod longe ta Eius amygdalino corrumpatur: hinc, si ratione purgantis eo utamur, perinde est , qualenam adhibeatur si vero ad sistendam alvum, oleum amygdalinum, Per 47. noras in intestinis haesitans, facile ibidem rancescera Ie priores potuisset renovare dolores e id quod ab oleo
ini non ita timendum. Oleum Olivarum quoqtie tardius , quam amygdalinum, ranceScit.
Redeamus in viam i Jura pinguia, decocta emo, ientia , horumve extracta, sive mucilagines , agunt pa- i, sed debiliori modo, quam eXposita olea. Si his aesculis, aut decoctis quid salis addatur , emolliunt si ut, atque stimulant, ut TEXTUs vult. Sequuntur sex classes purgantium, quae a prima nitissima sensim viribus agendi crescunt ad quintam clasezm usque: sexta classis ex omuibus variis hisce sin pli-
274쪽
plicibus conposita dicta respicit: quae porro quum ex Materie medica , ct clemia nostis, properabo ad sequentia. S. 1214. Horum deleIus , ox mitioribus , vel fortioribus: Dosis, major, minor; Formula, in pulvere , haustu, deco isto , pilusis, condito; ne aratio, infundendo, coquendo, extrahentio, destillando; oportunitas, in principio morbi, aut fine: sive ratio dandi prophylactice, aut therapeutice; Iudicantur ut de vomitoriis ditilum 6l ; quare eadem ad purgantia adplicentur.
Inprimis νero ex indole iraterion educendos; ea
enim si ali alina, vel acida, vel empyreumatica, Vel glutinosa sit, prorsum alia ubique purgantia postulat. Varias adpellationes purgantia nacta sunt: en maxime obvias:
275쪽
. S. 1214. PURGANii A. 271 eulo sumtus; pluribus aliis tabaci sumus Jejuno ventriculo per sistulam haustus; vel haustus coiseae, seri lactis, potus Thee, Cioccoladae: ita, ut multis sit e coproticon primus haustus, qui Vel frigidus intestina simulat, constringitque, ut &ces expellant, vel calidus intestina laxat, isces diluit, sicque exire conpellit. Fumus tabaci nonnihil inviscatus ct cum saliva deglutitus stimulo suo intestina ad deponendum incitat.
Aquae minerales falinae id quoque faciunt. Hae ratione etiam sal marinum , gemmae , fontium , montium , est eccoproticon, quatenus mistum alimentis intestina: stimulat ad excretionem. Ita vinum potest eccoprotii cum dici, quod epotum blando suo stimulo intestinai eonpellit ad excretionem. Omnia alimenta acriora hanc ob causam sunt eccoprotica. Quare alimenta acriora, copiosus adsumta , vel simulo nimio intestina confringunt, ut sistatur alvus; vel ita irritant, ut fiat diarrhaea materiae alimentota ,
Vere itaque II1pPoc RATΕs jam adsirmavit , ct alimenta pos e vera pharmaca seri. ad Purgantia per epicra quasi per ad nistio
rem , aut adtemperationem: GALENυs l. 2. de Atim. πIκρασιν eXponit se Cacochymiae curationem , per
quam paullatim evacuatur, quod vitiosum est , inque o cum ejus , quod bonum est , reponitur. P Haec
Ionveniunt in multis Chronicis ; 2b apta quoque simin morbis , ubi absolute purgandum est, V. g. in ideo, ut colica clausa, quando possumus ita de hora in horam ourgans dare , donec suat alvus ; in quibus morbis quandoque quintuplo, decuplo plus requiritur, quam iuidem alias. 3 Conveniunt, ubi vomitus nimius pur- ans rejicit: repetitis igitur vicibus, dum pars ad in. bestina sensilin pervenit, pureatio sequitur. 4 Con
276쪽
veniunt in hominibus vix ullis purgantibus mobilibus: larga nimium dosis audacter tunc data , omnia sursum deorsumque quandoque movet, & corpus reddit aegrum. Hinc strenua doliis, sed per epicrasin data ,.semper scopo medico. mihi satisfecit. 3) Minorativa ; vix disserunt ab Eceoproticis. 4b Laxantla ς qRoque similiter agunt. 5 cstolagoga ς , bili ς bilem ducentia : in hac classe posuere rheum. , solia aleXandrina, camiam, tamarindos, succum rosarunt pallidarum &c. 6) PH magosa , . pituitam ducentiar U. gr. alos, gummi maxime ferulacea, sapo venetus, Pil. RUFFI icochiae, agaricus.
cant, ut helleborus albus. 9 Panchymagoga conposita ex singulis quatuor ultimarum classium. CROLLI Us Proposuit hac rationenium panchymagogon , in Bastica sua chymica. Tale quid etiam prostabat in Pharmacia νiemrensi. Extra. i ctum catholicum habet fere ea quae paΠChymagogon. An distinctiones ita ad amussim se habeant, ut praecise purgantia Cholagoga in nullum alium, quam in biliosum humorem, agant; hydragoga nil nisi serosa educant &α, merito dubitabitis , quia hoc inpossibile est. Tamen id verum fateamur, multum interesse, quid dederimUS. HIPPoc RATES , de helleboro agens, hinc inde sparsim in operibus suis, ait .in ventriculo si ille maneat , & eo versus adliciat quasi humores atrabiliarios, perque Vomitum expellat, tunc bene agere, Pd Depe &ex ventriculo ad intestina transire. - Videmus spas
277쪽
mos , conVulsiones, hyporcatharses oriri ab helleboro
IEthales. Hinc remedium suspectum & fere venenum, nisi sapienti manu dirigatur: unde HIPPOCRATEs, Curaturus DBMOCRITE IU , quem insanire ab atra bile Abderitani ad HIPPOCRATEM scripserant, misit epistolam ad CRATE VAM , summum Boianicum, & jussit eum, quo in loco montium helleborum debeat quaerere, quomodo colligere , & quibusnam in vasis exacte Clausum , nequa vis Pereat, ad se transmittere. Verum perdidimus ea scripta, quibus & vera praeparatio,& dosis, & dandi methodus H1PPoc RATIs continean tur; ut ultra de hisce sciamus nihil. Id saltem tum ex cognitione Materiae medicae, tum ex Antiquorum monumentis patescit, varia sua actione, Varia humorum eductione, inmensum differre purgantia: neque enim rheum aquas educit, quemadmodum scammoneum, aut jalappa neque manna, aut cassa, gluten adeo expellunt, quam aloe ; neque Caeteris paribus cassia corpus fatigat, uti colocynthis. Ita, ut pro ratione morbi aut calidi, aut frigidi, pro ratione materiae peccantis , etiam purgans sit eligendum, praeparandum, exhibendum. Si homo purgandus putrida colluvie scatens , non dabimus scammoneum, CO-locytithidem , quae etiam ex corpore non putrido putridos educunt humores: ex manna , tamarindiS , rheo,
cremore tartari, paratum pharmacum prodest, ct sic dureliquis. S. 1215. Est etiam differentia in agendo : fortiora , ut colocynthis, scammoneum , jalappa , simul unita, nam seorsim debita dosi saepe violenter agunt lagunt saepissime ratione blandissima , ut homines Tom. V. S sere
278쪽
1215. Promoνetur &c. ; incerti passim vacil- . Iani juniores Medici circa hoc. Rogant saepe numero 'aegri, quid debeant sumere post purgans, non est lex iuniversalis: jus solitum stimulo suo juvat actionem pur- gantis; sed quatenus pingue inpedit, ne. nimiOS EXCi- tet cruciatus. Calida autem haec, v. g. jus, serum laetis, oportet adsumere, quum caeterum colici dolores excitentur, dum purganS in corpore est. De hac regeneralis regula nunquam statuenda. Vidi , qui vix purgarent , si biberent , quia purgantis stimulus fere quiescebat; si vero nihil sumerent, bene purgarentur. Hoc usu discendum, quando homines ita, quod exper- ti sint, nobis narrant. In genere jus carnium est optimum & consuetum: multi etiam bene habent a potu Theae, aut Cosseae.
Verum, ut quae praxis doceat, huc referamus, dantur casus, ubi optum purgantis actionem unice pro-
SYDEN HAMus in schedula monitoria ait, in ilia- ca passione, si aeger purgantia evomeret, se dedisse gutt. XXV. sui liquidi anodyni, & dein paullo post PurganS. A HOC enim, inquit, tempore camarcticum sub laudant tutella adsumtum retinebatur, ac suo ta dem defungebatur munere. Verum, si anodynorum virtute ac vi jam penitus infractis, vomituritio ac dolor demum redierint, Catharctico interim in corpore restitante, in hoc casu ex dejectionibus per inferiora, spei omni fere caligas conspurcent , si non sint expediti: mitiora tamen, ut rheum, folia alexandrina, plu- ra tormina excitant. Ita, ut purgantis Vim eX faciliori aut dissiciliori actione metiri non debea- , mus. De H. .
279쪽
omni inpraesentiarum abjecta, ad usum paregorici, sti-pra descripti, revertendum, idemque eousque repetendum , quarta, Xel sexta quaque hora , donec intestinis quies omnimodo inducatur , ac proinde motus eorum naturalis deorsum versus restituatur. Quo quidem tempore cathareticum, quod hactenus, ob contrarium intestinorum motum, in corpore sisteretur, jam operationcm suam per sedes exseret: quantumlibet ex tam repetito narcoticorum usu, plane contrarium effectum iri videatur.
Confirmat ea, quae hic dicit, exemplo continis gente , quo tempore hoc scribebat. '
HUYHAM, Di se l. de morbo colico Dauinonis-.rum, jubet, purgantia opio jungere, sic enim facilius, soluto spasmo, purgans operari: probat eX Rs VERIO, cap. de dolore colico , qui dedit aloes S, scammon. gr. V j. laud. op. gr. ij, & Centur. II. Obf. I. gr. V. Non solum optum, hac ratione datum, promoVet actionem purgantis, verum etiam ipsa purgantia, una cum opio data , quandoque operantur egregie, quum caeteroqui tantum evomerentur. Vidi tunc operari in incipiente iteo purgans datum per epicrasin ex elect.
ut omni quadrante horae sumeret unciam.
Immo, narravi Vobis alia occasione casum desperatum , ubi pater Medicus , instante, ut videbatur, morte, dabat quadruplam aut quintuplam dosin puero suo , ut cum minoribus torminibus moreretur , idque omni trihorio repetens cum aqua & syrupo menthae: vomitus cessat stercoreus & enomaticus, mitigantur dolores, & ape
ta alvo jam pro morte redit sanitas. De Nu
280쪽
Non dico, omnem ileum, vel hac methodo, vel 'methodo SYDEN Η ΑΜ 1, tolli; absiti sunt enim morbi hi& hisce similes plane inmorigeri. De ileo agens docui, qui tunc agendum sit: nempe primum per fumum ni co- tianae ano ope apti instrumenti injectum , dein per lar- gum mercurii crudi haustum. Exempla bonorum effe- ctuum tunc simul exhibui, vidimusque unam ex ratiOnibus , cur ileus lethalis, hanc esse , quod nimis sero, vel nimis parce, haec remedia adhibeantur. Circa ea, quibus purgantia juventur, aliud quid observandiam. DoloreS saepe tanti per abdomen, vel etiam citra dolores contracta & sicca adeo intestina, ut materies depellenda vix queat loco moveri. Eo in casu epithemata, Cataplasmata, unguenta emollientia, balnea similia calida emollientia, tum sedando dolores, tum humectando sicca intestina , egregie promoVentactionem purgantis. Promovetur denique enemate sti-
In ileo id semper advertendum, quod quo diu-
tius duret, eo fiat pertinacior: unde praestaret, ea remedia adhibere , quae per se nunquam no- cent & interim summae sunt emcaciae. Fumum ni cottanae quid nocebit adhibuisse , mox ubi ileus formatus videtur' Sane gangraenam natam fumus ille, aut epotus mercurius , sanabunt nunquam. Habemus dum haec scribebantur) iterum novum . casum in nosocomio civium , in quo puer a stran- gulata hernia iliacus, fumo tabaci integre citoque est restitutus et femina etiam hac methodo