장음표시 사용
121쪽
AENEIDOS LIB. II. 109 Tempus erat, quo prima quies m0rtalibus aegris Incipit et dono divom gratissima serpit.
3 In Somnis, ecce, ante oculos maestissimus Hector 270
Visus adesse mihi, largosque effundere fletus, a Raptatus bigis, ut quondam, aterque cruento Pulvere, perque pedes traiectus lora tumentis. IIei mihi, qualis orati quantum mutatus ab illo
Hectore, qui redit exuvias indutus Achilli, gra' es Danaum Phrygios iaculatus puppibus ignis i
Squalentem barbam et concretos Sanguine crinis Volneraque illa gerens, quae circum plurima muros
Accepit patrios. Ultro flens ipse videbar
O lux Dardaniae, spes O fidissima Teucrum, Quae tantae tenuere morae t quibus Hector ab oris Exspectate venisi ut tu post multa tuorum Funera, post Varios hominumque urbisque lanorus Delassi aspicimus i quae cauSSa indigna Serenos 285 Foedavit voltust aut cur haec Volnera cerno lIllo nihil, nec me quaerentem Vana moratur,
Sed graviter gemitus imo de pectore ducens, Heu fuge, nate dea, teque his, ait, eripe flammis. Hostis habet muros; ruit alto a culmine Troia. 290Sat patriae Priamoque datum: si Pergama dextra fDefendi possent, etiam hac defensa fuissent:
Sacra suosque tibi commendat Troia Penatis: Hos cape fatorum comites, his moenia quaere Magna, pererrato Statues quae denique Ponto. 295Sic ait, et manibus Vittas Vestamque potentem Aeternumque adytis esseri penetralibus ignem. Diverso interea miScentur moenia luctu, Et magis atque magis, quamquam Secreta parentis Anchisae domus arboribuSque obtecta rece8Sit, 300 Clarescunt sonitus, armorumque ingruit horror. EXeutior somno, et summi fastigia tecti A Seensu SuPero, atque arrectis auribus adsto: In segetem veluti cum summa furentibus austris Incidit, aut rapidus montano flumine torrens 305 Sternit agros, sternit sata laeta boumque labores,
Praecipitisquo trahit silvas, stupet inscius alto
122쪽
110 P. VERGILI MARONIS Accipiens sonitum SaXi de Vertice pastor. Tum vero manifesta fides, Danaumque patescunt Insidiae. Ium Deiphobi dedit ampla ruinam 310 Volcano Superante domus, iam proxumus ardet Ucalegon; Sigea igni laeta lata relucent.
Exoritur clamorque Virum clangorque tubarum. Arma umens capio; nec sat rationis in armis; Sed Gomorare manum bello et concurrere in arcem 3IA,
Cum sociis ardent animi; furor iraque mentem Praecipitant, pulchrumque mori Succurrit in armis. Ecce autem telis Panthus clapsus Achivom, Panthus Othryados, arcis Phoebique Sacerdos,
Sacra manu VietOSque deos Parvumque nepotem 320
Ipse trahit, cursuque amens ad limina tondit. Quo res summa loco, Panthv l quam prendimus arcem lVix ea satus eram, gemitu cum talia reddit: Vonit summa dies ct ineluctabile tempus Dardaniae. Fuimus Troes, suit Ilium et ingens 325 Gloria Teucrorum; ferus omnia Iuppiter Argos Transtulit: incensa Danai dominantur in urbe. Arduus. armatos mediis in moenibus adstans Fundit equus, victorque Sinon incondia miscet Insultans. Portis alii bipatentibus adsunt, 330 Milia quot magnis umquam Venere Mycenis; obsedero alii telis angusta viarum Opp0siti; stat ferri acies mucrono eoruSeo Stricta, parata neci; vix primi proelia temptant Portarum vigiles, et caeco Marte resistunt 335Talibus Othryadas dictis ot numine divom In flammas ct in arma feror, quo tristis Erinys, Quo fremitus vocat et sublatus ad aethera clamor. Addunt se socios Rhipeus ot maxumus armis
Epytus, oblati per lunam, Hypanisque Dymasque, 310 Et laturi adglomerant nostro, iuvenisque Coroebus, Mygdonides. Illis ad Troiam forto diobus
Vonerat, insano Cassandrae incenSIIS umore,
Et gener auxilium Priamo Phrygibusquo serebat, Infelix, qui non sponsae praecepta furentis 315 Audierit. Quos ubi consert0s audere in proelia vidi,
123쪽
ΛEN EIDOS LIB. II. Incipio super his: Iuvenes, sortissima frustra Pectora, Si vobis audentem extrema cupido Certa sequi, quae Sit rebus fortuna videtis: 350 ExceSSere Omnes, adytiS ariSque relictis, Di, quibus inperium hoc steterat; succurritis urbi
Incensae; moriamur, et in media arma ruamuS. Una salus victis, nullam Sperare Salutem.
Sic animis iuvenum furor additus. Inde, lupi ceu 355 Raptores atra in nebula, quos inproba ventris Exegit caecos rabies, catuliquo relicti Faucibus exspectant siccis, per tela, per hostis Vadimus haud dubiam in mortem, mediaeque tenemuS Urbis iter; nox atra cava circumVolat Umbra. k 360 Quis cladem illius noctis, quis funera lando Explicet, aut possit lacrimis aequare labores lUrbs antiqua ruit, multos dominata per annoS; Plurima perque vias sternuntur inertia paSSim Corpora perque domos et religiosa deorum 305 Limina. Nec soli poenas dant sanguine Teucri; Quondam otiam victis redit in praecordia virtus Victoresque cadunt Danai. Crudelis ubique Luctus, ubique pM0r, et plurima mortis imago.
Primus se, Danaum magna comitante caterva, 370 Androgeos offert nobis, Socia agmina creden8ΙnSeius, atque Ultro Verbis compellat amicis: Festinato, viri. Nam quae tam Sera moratur
80gnitiosi alii rapiunt incensa feruntque Pergama; VOS celsis nunc primum a navibus itis. 375 Dixit, et extemplo, neque enim responsa dabantur Fida satis, sensit medios delapsus in hostis. Obstipuit, retroque pedem cum VOect repreSSit. Inprovisum aspris veluti qui Sentibus anguem Pressit humi nitens, trepidusque repente refugit 380 Attollentum iras et caerula colla tumentem; Haud secus Androgeos visu tremefactus abibat. Inruimus, densis et circumfundimur armis, Ignarosqne loci passim et formidine captos Sternimus. Adspirat primo fortuna labori. 385 Atque hic successu exsultans animisque CoroebuS,
O 80cii, quλ Ρrima, inquit, fortuna Salutis
124쪽
Monstrat iter, quaque OStendit Se dextra, sequamur: Mutemus clipeos, Danaumque insignia nobis Aptemus. Dolus an virtus, quis in hoste requirat i 390Αrma dabunt ipsi. Sic fatu8, deinde comantem Androgei galeam clipeique inSigne docorum Induitur, laterique Argivum adcommodat e Sem. Hoc Rhipeus, hoc ipse Dymas omnisque iuventus Lauta facit; spoliis se quisque recentibus armat. 395Vadimus inmixti Danais haud numine nostro, Multaque per caecam congreSSi proelia noctem Conserimus, multos Danaum demittimus Orco.
Diffugiunt alii ad navis, et litora curSuFida petunt: pars ingentem formidine turpi
Scandunt rursus equum et nota conduntur in alvo.
Heu nihil invitis las quemquam fidero divisi
Ecce trahebatur passis Priameia virgo Crinibus a templK assandra adytisque Minervae, Ad caelum tendens ardentia lumina frustra, 405 Lumina, nam tenera8 arcebant Vincula Dalmas. Non tulit hanc speciem furiata mente CoroebuS, Et sese medium iniecit periturus in agmen. Consequimur cuncti et densis incurrimus armi8. Hic primum ex alto delubri culmine telis 410
Nostrorum Obruimur, oriturque miserrima caedes Armorum facie et Graiarum errore iubarum.
Tum Danai gemitu atque ereptae virginis ira Undique collecti invadunt, acerrimus AiaX, Et gemini Atridae, Dolopumque exercitus omniS; M5 Adversi rupto ceu quondam turbine Venti Confligunt, Zephyrusque Notusque et laetus Eois Eurus equis; Atridunt silvae, saevitque tridenti Spumeus atque imo Nereus ciet aequora fundo. Illi etiam, si quos obscura nocto per umbram 420 Fudimus insidiis totaque agitavimus urbe, Adparent; primi clipeos mentitaque tela Adgnoscunt, utque ora Sono discordia Signant. si Ilicet obruimur numero; primusque Coroebus Penelei dextra divae armipotentis ad aram 425 Procumbit; cadit et Rhipeus, iustissimus unus Qui fuit in Teucris ot servantissimus aequi;
125쪽
' AENEIDOS L B. II. Dis aliter visum; pereunt Hypanisque Dymasque Confixi a sociis; nec te tua plurima, Panthu, Laboutem pictas nec Apollinis infula texit. 430
Iliaci cineros et flamma eXtrema meorum, Testor, in occasu Vestro nec tela nec ullas
Vitavisso vicos Danaum, et, Si fata fuissent, Ut cadorem, meruiSse manu. Divellimur inde, Iphitus et Pelias mecum, quorum Iphitus aevo 435 Iam gravior, Pelias et volnere tardus Ulixi;Pr0tinus ad sodes Priami clamore voeati. Hic vero ingentem pugnam, ceu cetera nuSquam Bella forent, nulli tota morerentur in urbe, Sic Martem indomitum, DanaOSque ad tecta ruentis 440 Cernimus obsessumque aeta testudine limen.
Haerent parietibus scalae, postisque sub ipsos Nituntur gradibus, clipeosque ad tela sinistris Protocti obiiciunt, prensant fastigia dextris.
Dardanidae contra turris ac tecta domorum 115 Culmina convellunt; his 80, quando ultima cernunt, Extrema iam in morte parant defendere telis; Auratasque trabes, Veterum decora alta parentum, Devolvunt; alii strictis mucronibus imas Obsedero sores; has servant agmine denso. 450 Instaurati animi, regis Succurrere tectis, Auxilioque levare Viros, Vimque ad dero Vietis. Limen erat caecaeque lares et Pervius usus Tectorum inter se Priami, postesque relicti A tergo, infelix qua Se, dum regna manebant, 455 Saepius Andromacho ferre incomitata s0lebat Ad soceros, et avo puerum Astyanacta trahebat. Evado ad summi fastigia culminis, unde Tela manu miseri iactabant inrita. Teucri. Turrim in praecipiti stantem summisque Sub astra 460 Eductam tectis, unde omnis Troia videri Et Danaum solitae naves et Achaia caStra, Adgre8Si ferro circum, qua summa labantis Iuncturas tabulata dabant, convellimus altis Sedibus, inpulimusque; ea lapsa repente ruinam 465 Cum sonitu trahit et Danaum super agmina late Incidit. Ast alii subeunt, nee saxa, nec ullum
126쪽
Tolorum interea ceSSat gQUUS. Vestibulum anto ipsum primoquo in limine Pyrrhus Exsultat, tulis et luce coruSeus aena; 470 Qualis ubi in lucem coluber mala gramina Pa8tUS, Frigida sub terra tumidum quem bruma tegebat, Nunc, positis novus exuViis nitidu8que iuventa, Lubrica convolvit sublato pectore terga Arduus ad solum, et linguis micat Oro trisulcis. 475 Una ingens Periphas et equorum agitator Achillis, Armiger Automedon, una Omnis Scyria pubes Succedunt tecto, et flammas ad culmina iactant. Ipse inter primos e repta dura bipenni Limina perrumpit, postisque a carisne vellit Aeratos; iamque excisa trabe firma cavavit Robora, et ingentem lato dedit ore fenestram. Adparet domus intus, et atria longa pateSeunt; Adparent Priami et Veterum penetralia regum, Armatosque vident stantis in limine primo. At domus interior gemitu miseroque tumultu Miscetur, penitu8que cavae plangoribus aedes Femineis ululant; ferit aurea Sidera clamor. Tum pavidae tectis matres ingentibus errant,
Amploxaeque tenent P08tis atque oscula uni Instat vi patria Pyrrhus ; nec claustra, neque ipSi Custodes sufferre Valent; labat ariete crebro Ianua, et emoti proeumbunt cardiu postes Fit via vi; rumpunt aditus, primosque trupidant Inmissi Danai, et late loca milite conplent. 495 Non Sic, aggeribus ruptis cum Spumeus lamnis Exiit oppositasque evicit gurgite moleS,
Fertur in arva furens cumulo, campo8que per omniSCum stabulis armenta trahit. Vidi ipso furentem Caede Neoptolemum geminosque in limine Atridas; 500Vidi Hecubam centumque nurus, Priamumque Per araSSanguine laedantem, quoS ipse Sacraverat, igni8. Quinquaginta illi thalami, Spes tanta nepotum, Barbarico postes auro spolii8que Superbi, Procubuere; tenent Danai, qua deficit ignis. 505 Forsitan et, Priami fuerint quae sata, requiras. Urbis uti captae casum convolsaque vidit
127쪽
AENEIDOS LIB. II. 115 Limina tuet0rum et modium in penetralibus hostem, Arma diu senior desueta trementibus novo rCircumdat nequiquam humeris, ut inutile ferrum 510 Cingitur, ac den80S sertur moriturus in hostis. Aodibus in mediis nudoque sub aetheris axe
Ingens ara fuit iuxtaque Veterrima laurus, Incumbens arae atque umbra conplexa Penatis. Hic Hecuba et natae nequiquam altaria circum, 515 Praecipites atra ceu tempestate columbae, Condensae et divom amplexae simulacra Sedebant. Ipsum autem Sumptis Priamum iuvenalibus armis Ut vidit, Quae mens tam dira, miserrime coniunX,
Inpulit his cingi telis' aut quo ruis' inquit. 520Non tuli auxilio nec desonsoribus istis
Tempu8 eget; non, Si ipse meus nune adforet Hector. Huc tandem concede; haec ara tuebitur OmniS, Aut moriere simul. Sic ore effata recepit Ad sese et sacra longaevum in sede locavit. 525
Ecce autem elapsus Pyrrhi de caede Polites, Unus natorum Priami, per tela, per hostis P0rticibus longis fugit, et vacua atria lustra Saucius: illum ardens infesto volnere Pyrrhus Insequitur, iam iamque manu tenet oi premit hasta: 530Ut tandem ante oculos Oasit let ora pirentum,
Concidit, ac multo vitam' cum sanguinu fudit Hic Priarius, quamquam in Diodia inmimorte totietur,
N0n tamen j ab8tinuit, nec voci irineque D ercit: At tibi pro scelere, exclabat, prb talibus au8is, 535 Di, si qua est caelo pietas, quael talia curet, Pers0 ant gratos digna et praemia. reddant Debita qui ii hi cor in melcernero retunsis Fecisti Vt patribs laedasti tunere voltuS. At n0n ille, lallam quolte mentiris, Achilles Talis ini hoste fuit Priario; sedi iura si lemquo
Sic satus senior, totumque i bello sin rictu
128쪽
116 P. VERGILI MARONIS Polidae genitori; illi mea tristia saeta
Degeneremque Neoptolemum narrare memento.
Nunc morere. Hoc dicen8 altaria ad ipsa trementem 550Τraxit et in multo lamantem Sanguine nati, Inplicuitque comam laeva, deXtraque coruSeum
Extulit ac lateri capulo tenus abdidit ensem. Haec finis Priami fatorum; hic exitus illum Sorto tulit, Troiam incensam et prolapsa videntem 555 Pergama, tot qu0ndam populis terriAque superbum
Regnatorem Asial. Iacet ingens litore truncus, Avolsumque humeris caput, et Sine nomino CO US. At me tum primum saevus circumstetit horror.
Obstipui; subiit cari genitoris imago, 560
Ut regem aequaevum crudeli volnere vidi Vitam exhalantem; subiit deserta Creusa,
Et direpta d0mus, ut parvi casus Iuli.
Respicio, et, quae Sit me circum copia, luStro. Deseruere omnes dese88i, et corpora Sallu 565Αd terram misero aut ignibus aegra dedore. Iamque adeo Super unus eram, cum limina Vestae Servantem et tacitam secreta in sede latentem
Tyndarida aspicio: dant clara incendia lucem Erranti pasSimque oculos per cuncta ferenti. 570 Illa sibi infestos ovorsa ob Pergama Teucros Et poenas Danaum et deserti coniugis iras
Praemotuens, Troiae et patriae communis Erinys, Abdidorat sese atque aris invisa sedebat. Exarsere ignes animo; subit ira cadentem 575 Ulcisci patriam et sceleratas Sumero Poenas
Scilicet haec Spartam incolumis patriasque Myeena Aspicieti partoque ibit regina triumpho, Coniugiumque, domumque, PatreS, natoSque Videbit, Iliadum turba et Phrygiis comitata ministrisy 590Occiderit ferro Priamus t Troia arserit ignit Dardanium totiens sudarit sanguine litus'
Non ita. Namque etsi nullum memorabile nomen Feminea in poena est nec habet victoria laudem, Exstinxisse nefas tamen et sumpsisse merenti8 585 Laudabor poenas, animumque Oxplesse iuvabit Ultricis flammae, et cinere8 8atia SSO meorum.
129쪽
117 AENEIDOS LIB. II. Talia iactabam, ut suriata monto serebar,
Cum mihi se, non ante oculis tam clara, Videndam obtulit ut pura per n0etem in luce refulsit 590 Alma parens, conseSSa deam, qualisque videri Caelicolis et quanta Solet, dextraque prehenSum Continuit, roseoque haec insuper addidit oro: Nate, quis indomitas tantus dolor excitat irasi Quid furisi aut quonam nostri tibi cura recessiti 595
Non prius aspicieS, ubi seSSum aetate parentem Liqueris Anchiseni superet coniunXne CreuSa, Ascaniusque pueri quOS OmniS undique Graiae . Circumerrant acieS, et, ni mea cura reSiStat, Iam flammae tulerint inimicus et hauserit en8is. 600
Non tibi Tyndaridis facies invisa Lacaenae Culpatusve Paris, divom inclementia mVom,
Has evertit opes Sternitque a culmine Troiam. ASpiee-namque omnem, quae nune obducta tuenti
Mortalis hebetat visus tibi et huiuida circum 605 Caligat, nubem eripiam; tu ne qua parentis
Ius timo, neu praeceptis Parere recuSRHic, ubi disiectas moleS avolsaque Saxis Saxa vidos mixtoque undantem PulVere fumum, Neptunus murOS magnoque emota tridenti s10 Fundamenta quatit totamque a sedibuA urbem Eruit. Hic Iuno Scaeas saeviSSima portas Prima tenet, Sociumque furenS a navibu8 agmen
Iam summas arceS Tritonia, respice, Pallas 615 Infudit, nimbo effulgen8 et Gorgone Saeva. Ipso Pater Danais animos ViriSque Secundas
Sumuit, ipso deos in Dardana Suscitat arma. Eripe, nate, fugam, finemque inpone labori. Nu8quam abero, et tutum patrio te limine sistam. 820 Dixerat, et Apis is noctis se condidit umbris. fAdparent diris lacies inimicaque Troiae
Tum V O omne mihi visum considero in ignis Ilium et ex imo verti Neptunia Troia; 625 Ac veluti summis unxiquam in montibus Ornum Cum ferro accisam crebrisque bi2ennibus instant
130쪽
I ruore agricolae certatim; illa usque minatur Et tremefacta comam concu8SO Vertice nutat,
Volneribus donec paulatim duieta supremum 6δοC0n mit traxitque iugis avolsa ruinam. DeScendo, ac ducente duo flammam intor ut hostis Expedior; dant tela locum, summaeque recedunt. Atque ubi iam patriae Pomen ii ad limina sudis Antiquasque domos, genitor, quem tollere in altos 635 Optabam primum montis primumque Petebam, Abnegat excisa vitam producere Troia EXSiliumque pati. Vos O, quibus integer aevi
Sanguis, ait, Solidaeque Silo Stant robore Vires, Vos agitate fugam. Me si caulicolae voluissent ducere Vitam, Has mihi servassent SedeA. Satis iam pium ' Vidimus Oxscidia et captae SuPeraVimuS Urbi. Sic O, sic p08itum adlati discedito corpus. Ipse manu mortem inveniam; miserebitur hostis quΓxuviasque petet; sacilis iaciura sepulchri. 'Iam pridem invisus divis et inutilis annos Demoror, ex quo me divom Pater atque hominum rex Fulminis adflavit ventis ot contigit igni.
Talia perstabat memorans, fixuSque manebat. 650Nos contra effusi lacrimis coniunxque Creusa AscaniuSque Omni8que domuS, ne Vertere Secuin
Cuncta pater latoque urguenti incumbere Vellet. Abnegat, inceptoque et sedibus haeret in isdem.
Rursus in arma soror, mortemque miSerrimuS Opto, 655Nam quod consilium aut quae iam fortuna dabatur Meno esserre pedem, genitor, te posse relicto Spera8ti, tantumque nefas patrio excidit oro 'Si nihil ox tanta Superis placet urbe relinqui, Et sedet hoc animo, perituraeque addere Troiae 660 Toquo tuosque iuvat, patet iSti ianua leto, Iamque aderit multo Priami de sanguine Pyrrhus, Gnatum ante ora patris, patrem qui Obtruncat ad aras. HOC erat, alma Paren8, qu0d me per tela, per ignis Eripis, ut mediis hostem in penetralibus, utque sim
Ascanium patremque meum iuxtaque Creusam Alterum in alterius mactatOS Sanguine cernam l