장음표시 사용
241쪽
229 AENEIDOS LIB. VIII. Lumina, ritu cavis undam do flumino palmis
Sustinet, ac talis offundit ad aethera Vocus: Nymphae, Laurentes Nymphae, genus amnibu8 unde est, Tuque, o Tllybri tuo genitor cum flumine Sancto, Accipito Aenean, et tandem arcete PericliS. Quo to cumque lacus, miSorantem incommoda BOStra, Fonto tenet, quocumque Solo Pulcherrimus exis, IS Semper honoro meo, Semper celebrabere donis, Corniger Hesperidum Fluvius regnator aquarum. Adsis' o tantum ot propiuA tua numina firmeS. Sic memorat, geminaSque legit de classe biremis, Remigioque aptat; Socios simul instruit armis. 80 Ecce autem subitum atque oculis mirabile monstrum, Candida per Silvam cum fetu concolor albo Procubuit viridique in litore conSpicitu1 SUS. Quam pius Aeneas tibi enim, tibi, maXuma Iuno, Mactat, Sacra serens, et cum grege Sistit ad aram. 85Thybris ea fluvium, quam longa est, nocte tumentem
Leniit, et tacita refluens ita substitit unda, Mitis ut in morem stagni placidaeque paludis
Sterneret nequor aquis, remo ut luetamen abeSSet. Ergo iter inceptum celerant rumore Secundo. Labitur uncta vadis abies; mirantur et undae, Miratur nemus insuetum fulgentia longo Scuta virum fluvio pietasque innare carinas.
Olli remigio noctemque diemque satigant,
Et longos superant sexus, VaritSque teguntur ae Arboribus, viridisque secant placido aequore silVas. S0l medium caeli conscenderat igneus orbem,
Cum muros arcemque Procul ac rara domorum
Tecta vident; quae nune Romana potentia caelo Aequavit; tum res inopeA Euandrus habebat. HI Ouius advertunt proras, urbique propinquant. Forte die s0llemnem illo rex Arcas honorem Amphitryoniadae magno divisque ferebat Ante urbem in luco. Pallas huic filius una, Una Omnes iuvenum primi pauperque senatuS 10 Tura dabant, tepidusque cruor fumabat ad araS. Ut celsas videre rates, atque inter opacum Adlabi nemus, ct tacitis incumbere remis
242쪽
Porrentur visu subito, cunctique relictis Consurgunt mensis. Audax quos rumpere Pallas 110Saera vetat, raptoque V0lat telo obvius ipse,
Et procul e tumulo: Iuvenes, quae caussa Subegit Ignotas tompturo viasi quo tonditis' inquit. Qui genust unde domui pacemne huc fertis, an armat Tum pater Aeneas puppi Sic fatur ab alta, 115 Paciferaeque manu ramum praetendit olivae: Troiugenas ac tela vides inimica Latinis, Quos illi bello profugos egere Superbo. Euandrum petimus. Ferte haec, et dicito lectos
Dardaniae Venisse duceS, Socia arma rogantis. 120
Obstipuit tanto perculsus nomine Pallas: Egredere O quicumque es, nit, c0ramque parentem Adloquere, ac nostri8 Succede penatibus hospes. EXcepitque manu, dextramque amplexus inhaesit. Progressi subeunt luco, fluviumque relinquunt. 125 Tum rogem Aeneas dictis adlatur amicis: Optume Graiugenum, cui me Fortuna precari Et vitta comptos voluit praetendere ramOS, Non equidem extimui, Danaum quod ductor et ArcagQuodque ab stirpe fores geminis coniunctus Atridis; 130 Sed mea me virtus et sancta oracula divom,
C ignatique patres, tua terris didita sania, Coniunxere tibi, et satis egere Volentem. Dardanus, Iliacae primus pater urbis et auctor, Electra, ut Graii perhibent, Atlantido cretus, 135 Advehitur Teucros; Electram maxumus Atlas Edidit, aetheri0s humero qui sustinet Orbis. Vobis Mercurius pater est, quem candida Maia Cyllenae gelido conceptum vertice fudit; At Maiam, auditis si quicquam credimus, Atlas, 1go Idem Atlas generat, caeli qui sidera tollit.
Sic genus amborum scindit se sanguino ab uno. His fretus non legatos neque prima per artem
Temptamenta tui pepigi; me, me ipSe meumque obieci caput ot supplex ad limina veni. 145 Gen S eadem, quac te, crudeli Daunia bello Insequitur; nos si poliant, nihil afore credunt, Quin omnem Hesperiam ponitus sua Sub iuga mittant,
243쪽
AENEIDOS LIB. VIII. 231 Et mare, quod SuΡra, tenuant, qu0dque adluit infra. Accipo daque fidum. Sutit nobis sortia bello 150
Pectora, Sunt animi et rebus spectata iuventus. Dixerat Aeneas. Ille os oculosque loquentis Iamdudum et totum lustrabat lumine corPUS. Tum sic pauca refert: Ut te, fortissime leuerum, Accipio adgnoscoque libensi ut Verba parentis 155 Et vocem Anchisae magni voltumque recordori
Nam memini Hesionae visentem regna Sororis
Laomedontiaden Priamum, Salamina Petentem, Protinus Arcadiae gelidos invisere finis. Tum mihi prima gonas vestibat flore iuventa; 160 Mirabarque duces Teucros, mirabar et ipSum Laomedontiaden; sed cunctis altior ibat Anchises. Mihi mens iuvenali ardebat amore Compellare virum, et dextrae coniungere dextram ;Accessi, et cupidus Phenei sub moenia duxi. 165 Ille mihi insignum pharetram Lyciasque Sagitta8Discedens chlamydemque auro dedit intertextam, Frenaque bina, meu8 quae nune habet, aurea, Pallas. Ergo et, quam petitis, iuncta est mihi laedere dextr9, Et, lux cum primum terri8 se crastina reddet, 170 Auxilio laetos dimittam, opibu8que iuV O.
Interea Sacra haec, quando hue venisti S amici, Annua, quae disserre nefas, celebrate faventes Nobiscum, et iam nunc Sociorum adsueSeite menSis.
Haec ubi dicta, dapes iubet et sublata reponi 175 Pocula, gramineoque Viros locat ipse sedili, Praecipuumque toro et villosi pello leonis Accipit Aenean, solioque invitat acertio.
Tum lecti iuvenes certatim araeque Sacerdos Viscera tosta ferunt taurorum, Onerantque caniStris 180 Dona laboratae Cereris, Bacchumque miniStrant. Voscitur Aeneas simul et Troiana iuventus Perpetui tergo bovis et lustralibus eXtis. P08tquam exempta fames et amor compres8US edendi, Rex Euandrus ait: Non haec sollemnia nobi8, 185Has eX more dapes, hanc tanti numinis aram Vana Superstitio veterumque ignara deorum InPomit: Saevi 8, hospeS Troiane, pericliS
244쪽
Disiectae procul ut moles, desertaque montis Stat domus, et Scopuli ingentem traXere ruinam. Hic spoli ea fuit, VaSto Submota receSSU, Somihominis Caci facies quam dira tenebat, Solis inaccessam radiis; Semperque recenti
Caede tepebat humus, foribusque adfixa superbis Ora virum tristi pondebant pallida tabo.
Huic monstro Volcanus erat pater : illius atros Ore vomens ignis magna So mole ferebat. Attulit et nobis aliquando opta litibus aetas Auxilium adventumque dei. Nam maXumus ultor, Tergemini nece Geryonao SpoliiSque SuperbuS, Alcides aderat, taurosque hac victor agebat Ingentis, Vallemque boves amnemque tenebant. At furiis Caci mens essera, ne quid inauSum Aut intractatum scelerisve dolive suisset, Quattuor a stabulis praeStanti corpore tauros Avertit, totidem forma Superante iuvenQRS. Atque hos, ne qua forent pedibus vestigia rectis, Cauda in speluncam tractos VerSiSque Viarum Indiciis raptos saxo occultabat Opaeo. Quaerenti nulla ad speluncam Signa serebant. Interea, cum iam Stabulis Saturata moveret Amphitryoniades armenta abitumque Dararet, Discessu mugire bOVes, atque Omne querelis Inpleri nemus, et colles clamore relinqui. Roddidit una boum vocem vastoque Sub antro
Mugiit ot Caci spem custodita sesellit.
Hic voro Alcidae furiis exarserat atro Follo dolor; rapit arma manu nodiSque graVatum Robur, et aerii cursu petit ardula montis. Tum primum nostri Cacum videre timentem
Turbatumque oculis; fugit ilicet ocior Euro Speluncamque petit; pedibus timor addidit Mas. Ut sese inclusit, ruptisque inmane catenis Deiecit saxum, ferro quod et arte paterna Pendebat, fultosque omuniit obiice Ρ08tis, Ecce furens animis aderat Tirynthiu8, Omnemque
245쪽
AENEIDOS LIB. VIII. 233Λccessum lustrans huc ora scrobat ot illuc, Dontibus infrendens. Tor totum servidus ira 230 Lustrat Aventini montem; ter saxea temptat Limina nequiquam; ter fe88us Valle resedit. Stabat acuta Silox, praecisis undique SaXis Speluncae dorso inSurgens, altiSSima ViSU, Dirarum nidis domus opportuna Volucrum. 235 Hanc, ut prona iugo laevum incumbebat ad amnem, Dexter in adversum nitens concussit, et imis Avolsam solvit radicibus; inde repente Inpulit; inpulsu quo maxumus intonat aether, Dissultant ripae refluitque exterritus amniS. EMAt specus et Caci detecta adparuit ingens Regia, et umbroSae penituS Patuere caVernae: Non Secus, ac si qua penitus Vi terra dehiscens Infernas reseret Aedes et regna recludat Pallida, dis invisa, superque inmane barathrum 215 Cernatur, trepidentque inmisso lumine Manes. Ergo insperata deprensum in luce repente Inclusumque caVO Saxo atque insueta rudentem Desuper Alcides telis premit, Omniaque arma Advocat, et ramis Vastisque molaribuS instat. . 250 Ille autem, neque enim fuga iam Super ulla pericli, Faucibus ingentem fumum, mirabile dictu, Evomit involvitque domum caligine caeca, Prospectum eripien8 Oculis, glomeratque sub antro Fumiseram noctem commixtis igne tenebris. 255
Non tulit Alcides animis, seque ipSe per ignem Praecipiti iecit saltu, qua plurimus undam
Fumus agit nebulaque ingens Specus aeStuat atra. Hic Cacum in tenebris incendia Vana Vomentem Corripit in nodum conplexus, et angit inhaerens 260 Elisos oculos et siceum Sanguine guttur. Panditur extemplo foribus domus atra reVol Sis, Abstractaeque boves abiurataeque rapinae Caelo ostenduntur, pedibusque informe cadaver Protrahitur. Nequeunt expleri corda tuendo 265 Terribilis oculos, voltum villosaque saetis Pectora semiferi atque exstinctos faucibus ignis.
Ex illo celebratus honos, laetique minores
246쪽
Servavere diem, primusquo Potitius auctor Et domus Herculei custos Pinaria Saeri. 270 Hanc aram luco Statuit, quae Maxuma Semper Dicetur nobis, et erit quae maXuma SemPer. Quare agite, o iuvenes, tantarum in munero laudum Cingite fronde comas et pocula porgite dextris Communemque Vocate deum et date Vina VOlentes. 275 Dixerat: Herculea bicolor cum populus umbra Volavitque comas foliisque innexa pependit, Et sacer inplevit dextram scyphus. ocius Omnes In monsam laeti libant divosque precantur. Devexo interea propior fit Vesper Olympo: 280 Iamque sacerdotes primusque Potitius ibant, Pollibus in morem cincti, flammaSque ferebant. Instaurant epulas, et menSae grata Secundae Dona ferunt, cumulantque Oneratis lancibuS aras. Tum Salii ad cantus incensa altaria circum 285 Populeis adsunt evincti tempora ramis, Hic iuvenum chorus, ille senum; qui carmine laudes Herculeas et sacta ferunt: ut prima novercae MonStra manu geminoSque Premens eliserit anguis;
Ut bollo egregias idem disiecerit urbes, 290Τroiamque oechaliamque; ut duros millo labores Rege sub Eurystheo, satis Iunonis iniquae, Pertulerit. Tu nubigenas, invicte, bimembri8, Hylaeumque Ph0lumque, manu, tu Crosia mactas Prodigia et vastum Nemeae Sub ruΡe leonem. 295Τo Stygii tremuere lacus, te ianitor Orci
Nec te ullae facies, non terruit ipse Typhoeus, Arduus arma tenens; non te rationis egentem Lernaeus turba capitum circumstetit anguis. 300 Salve, Vera Iovis proles, decus addite divis, Et nos ot tua dexter adi pede saera Secundo. Talia carminibus celebrant; super omnia Caci Speluncam adiiciunt, spirantemque ignibus ipSum. Consonat omne nemus Strepitu, collesque reSultant. 305 Exin se cuncti divinis rebus ad urbem Porsectis referunt. Ibat rex obsitus aevo, Et comitum Aenean iuXta natumque tenebat
247쪽
AENEIDOS LIB. Vt l. Ingrediens, Varioque Viain Sermone levabat. Miratur facilisque oculos fert omnia circum 310Λeneas, capiturquo locis, et singula lautus Exquiritque auditque Virum monumenta Priorum. Tum rex Euandrus Romanae conditor arcis: Haec Demora indigenae Fauni Nympliaeque tenebant,
Gensque virum truncis et duro roboro Datu, 3l5 Quis neque mOS neque cultus erat, nee iungere taurOS, Aut conponere Opes norant, aut Parcere Pinto, Sed rami atque asper Vietu Venatu8 alebat.
Primus ab aetherio venit Saturnus Olympo, Arma lovis fugiens et regnis exsul ademptis. 320Ι8 genus indocile ac dispersum montibus altis Conposuit, legesque dedit, Latiumque vocari Maluit, his quoniam latuisset tutus in oris. Aurea quae perhibent, illo sub rege suere Saecula: sic placida populos in pace regebat; 325
Deterior donec paulatim ac decolor aetas Et belli rabios et amor successit habendi. Tum manus Ausonia et gentes Venere Sicanae, SaeΡius et nomon posuit Saturnia tellus; Tum regeS a Sperque inmani corpore Thybri8, 33
A quo post Itali fluvium cognomine Thybrim
Diximus; amisit verum vetus Albula nomen. Me pulSum. Patria Pelagique eXtrema Sequentem Fortuna Omnipotens et ineluctabilo satum His posuere locis, matriSque egere tremenda 335 Carmentis Nymphae monita et deus auctor Apollo. Vix ea dicta: dehinc progressus monstrat et aram Et Carmentalem Romani nomine portam Quam memorant, Nymphae priSeum CarmentiS honorem, Vatis fatidicae, cecinit quae prima futuros 340 Aeneadas magnos et nobile Pallanteum. Hinc lucum ingentem, quem Romillus a cor ASylum
Rettulit set gelida monstrat Sub rupe Lupercal, Parrhasio dictum Panos de more Lycaei. Nee non et Sauri monstrat nemuS Argileti, dio TeStaturque locum, et letum docui hospitis Argi. Hinc ad Tarpeiam sedem et Capitolia ducit,
248쪽
236 P. VERGILI MARONIS Iam tum religio pavidos terrebat agrestis
Dira loci; iam tum silvam saxumque tremebniat. 350 Hoc nemus, liunc, inquit, si OD IOSO Vertice collem, Quis deus incertum ust, habitat deus; Arcadus ipsum Crodunt so Vidisse Iovem, cum Saepe nigrantem Aegida concuteret dextra, nimbOSque cieret. Haec duo praetorea disiectis oppida muris, 355
Auliquias votorumquo videS monumenin Virorum.
Hanc Ianui pator, hanc Saturnus condidit arcem;
Ianiculum huic, illi fuerat Saturnia nomon. Ualibus intor so dictis ad foeta subibant Pauperis Euandri, paSsimque armonia videbant 360 Romanoque foro et lautis mugire Carinis. Ut ventum ad sedes: Haec, inquit, limina victor Alcidos subiit, haec illum regia copit. Aude, h0SpeS, contemnere opes, et te quoquo dignum
Finge deo, robuSque Veni non nSper egeniS. 365
Dixit, et angusti Subter fastigia tocti Ingentem Aenean duxit, stratisque locavit Essultum foliis et pello Libystidis 111 Sae.
Nox ruit, et fuscis tellurem amplectitur alis. At Venus haud animo nequiquam exterrita mater, 370 Laurentumque minis et duro mota tumultu Volcanum adloquitur, thalamoque haec coniugi8 aureo
Incipit, ct dictis divinum adspirat amorem Dum bello Argolici vastabant Pergama regeSDebita casurasque inimicis ignibus arces, . 375
Non ullum auxilium miseris, non arma rogari Artis opisque tuae; nec te, cariSSimo coniunX, IncaSsumve tuos Volui exercere laboreS,
Quamvis et Priami deberem plurima natis, Vt durum Aeneae sevissem Saepe laborem. 380 Nunc Iovis inperiis Rutulorum constitit oris: Ergo eadem Supplex Venio, et sanctum milii numen Arma rogo, genetrix nato. Te filia Nerei, 'Τo potuit lacrimis Tithonia flectere coniunX. . Aspice, qui coeant Ρ0puli, quae moenia claHSis 385
Ferrum acuant portis in me eXScidiumque meorum.
Dixerat, et niveis hinc atque hinc diva lacertis Cuno antona amplexu molli lavet. Illo reponto
249쪽
AENEIDOS LIB. VIII. tiai Accopit solitam flammam, notusque modullas intravit calor, et labosaeta per OSSa cucurrit: 3s. Non secus atque olim, tonitru cum rupta eorUSCO Ignea rima micans pereurrit lumine nimbos. Sensit lacta dolis ut formas conscia coniunX. Tum pater aeterno satur devinctus amore:
Quid caussas potis ex altot fiducia cossit ata Quo tibi, diva, incit Similis si cura suisset,
Tum quoque fas nobis TeucrOS armaro suisset; Nec Pater omnipotens Troiam nec fata vetabant Staro documque alios Priamum SupereSSO Per nΓnOS. Et nunc, si bellare paras atque linoo tibi mens ost, l00 Quidquid in arte mea POSSum promittere curno, Quod siori surro liquidove pote8t electro, Quantum ignes animaeque valent, abSiste precando
Viribus indubitare tuis, Ea verba loeutus Optatos dedit amplexus, placidumque petivit 405
Coniugis infusus gremio per membra Soporem. Inde ubi prima quies medio iam noctis abnelao Curriculo OXpulerat Somnum, cum semina Primum, Cui tolerare colo vitam tenuique Minerva Inpositum, cinerem et Sopitos Suscitat ignis, :10 Noctem addens operi, famulasque ad lumina longo Exercet PenSO, caStum ut Servare cubilo Coniugis et possit parvos educere natOS: Haud secus Ignipotens nee tempore segnior illo Mollibus o stratis opera ad labrilia surgit. 475 Insula Sicanium iuxta latus Aeoliamque Erigitur Liparen, fumantibus ardua SuXiS, Quam Subter specu8 et Cyclopum eXOSa caminis Antra Aetnaea totiant, validique incudibus ictus Auditi reserunt gemitum, striduntque caverni8 420Stricturae Chalybum, et fornacibus ignis anhelat, Volcani domus, et Volcania nomines tellu8. Ilou tunc Ignipotens cnolo descondit ab alto. Ferrum exercebant vasto Cyclope8 in antro, BronteSque Steropesque et nudus membra Pyrnen ON. His informatum manibus iam parte polita 426 Fulmen erat, toto Genitor quae plurima caelo Dulicit in terras, pars inporimeti manebat.
250쪽
238 P. VERGILI MARONIS Tris imbris torti radios, tris nubis aquosae Addidorant, rutuli tris ignis ut alitis Austri.
Fulgores nunc torriscos Sonitumque metumque Miscebant opori flammisque SequacibuS iras. Parte alia Marti currum quo rotasque Volucris Instabant, quibus ille Viros, quibus caecitat urbes; Aegidaque horriferam, turbatae Palladis arma, Certatim squamis Serpentum auroque polibant, ConneX08que unguis ipsamque in poetoro divae Gorgona, desecto Vertentem lumina collo. Tollite cuncta, inquit, coeptosque auferte labore8, Aetnaei Cyclopes. et huc advertito mentem Arma acri faciunda viro. Nunc ViribuS USuS, Nunc manibus rapidis, Omni nunc arte magiStra. Praecipitate moras. Nec plura ossatus; at illio eius incubuero omnes pariterque laborem Sortiti. Fluit nos rivis auri ite metallum, Volnificusque chal3bs vasta fornace liquescit. Ingentem elipeum informant, unum Omnia contra Tela Latinorum, septenosque orbibus Orbis
Inpediunt. Alii ventosis follibus auras Accipiunt redduntque; alii stridentia tinguunt Aera lacu. Gomit inpositis incudibus antrum. Illi intur sese multa vi bracchia tollunt
Haec pater Aeoliis proporat dum Lemnius OriS, Euandrum ex humili tecto lux suscitat alma Et matutini volucrum Sub culmine cunt IS. Consurgit senior, tunicaque inducitur artus, Et Tyrrhena pedum circumdat vincula plantis; Tum lateri atquc humoris Togoneum subligat enSem Domissa ab laeva pantherae terga retorquenS. Nec non et gomini custodus limino ab alto Praecedunt greSSumque canes comitantur herilem. Hospitis Aeneae sedem et Soegeta petebat,
Sermonum memor et promissi muneris, her0S. Nee minus Aeneas Se matutinus agebat.
Filius huic Pallas, illi comes ibat Achates.
Congre8Si iungunt dextras, mediisque residunt Audibus, et licito tandem sermone fruuntUr.