장음표시 사용
261쪽
249 AENEIDOS LIB. IX. Admonuit ratibus sacris depellere taedas.
Hic primum nova lux oculis Offulsit, et ingenA P0 Visus ab Aurora caelum transcurrere nimbUS, Idaeique chori; tum vox horrenda per B UrnSExcidit et Troum Rutulorumque agmina constet: Ne trepidate meas, Teucri, defendere naViS,Neve armate manus; muria ante eXurore Turno, 115
Quam sacras dabitur pinus. Vos ite Solutae, Ite deae pelagi; genetrix iubet. Et Sua quaeque Continuo puppes abrumpunt Vincula ripiS, Delphinumque modo demersis aequora rostriΗΙma petunt. Hinc Virgineae, mirabile monstrum, 120 Roddunt so totidem facies, pontoque feruntur Quot prius aeratae Steterant ad litora prorae . Obstipuero animis Rutuli; conterritus ipse Turbatis Messapus equis; cunctatur et amnis Rauea Sonan8, reVocatque pedem Tiberinus ab alto. 123 At non audaci Turno fiducia cessit; Ultro animos tollit dictis, atque increpat ultro: Troianos haec monstra petunt; his Iuppiter ipso Auxilium solitum eripuit, non tela neque ignis Exspectant Rutulos. Ergo maria invia Teucris, 130 Nec spes ulla fugae; rerum parS altera adempta est; Terra autem in nostris manibus; tot milia, gentes Arma ferunt Italae. Nil me fatalin terrent, Si qua Phryges prae se iactant, responSa deorum: Sat satis Venerique datum, tetigere quod arva in Fortilis Ausoniae Troos. Sunt et mon contra Fata mihi, ferro Sceleratum eXScindere gentem Coniuge praerepta; nec solos tangit Atridas Isto dolor, solisque licet capere arma Mycenis. Sed periisse semel Satis est: peccare fuisset 140
Femineum. Quibus haec medii fiducia valli Fossarumque morae, leti diScrimina Parva, Dant animos. At non viderunt moenia Troiae Neptuni fabricata manu considere in ignis i 14sSed vos, o lecti, ferro quis scindere vallum Apparat et mecum invadit trepidantia castrai Non strinis mihi Volcani, non mille carinis
262쪽
Est opus in Τeucros. Addant se protinus omneAEtrusci socios. Tenebras et inertia furin 150 Palladii, caesis Summae custodibuS ni ciS, Xo timeant; nec equi caeca condemur in ulVO; Luce, Palam, certum eSt igni circumdare muros. Haud sibi cum Danais rem faxo et pube Pelasga Esse putent, decumum quos distulit Hector in annum. 155 Nunc adeo, melior quoniam par8 aeta diei, Quod superest, laeti bene gestis corpora rebuSProcurate, Viri, et pugnam Sperate parari. Interea violum excubiis obsidere porta 8 Cura datur Messapo et moenia cingere flammis. 160 Bis septem Rutuli, muros qui milite Servent, Delecti; ast illos centeni quemque Sequuntur
Purpurei cristis iuVenes auroque COPUSCi. Discurrunt, Variantque ViceS, ωSique per herbam Indulgent vino, et Vertunt cratera S neDOS. 165 Conlucent ignes; noctem custodia ducit Insomnem ludo. Haec Super e Vallo prospectant Troo8, et armis Alta tenent; nec non trepidi formidine portas Explorant, pontiSque et propugnacula iungunt, 170 Tela gerunt. InStant MneStheus acerque SereStu S, Quos pater Aeneas, Si qηando adverSn Vocarent, Rectores iuvenum et rerum dedit esse magistros. omnis per muro8 legio, Sortita periclum, Excubat exercetque vice8, quod cuique tuendum eSt. 175Nisus erat portae cuStOS, BeerrimuS RrmiS, HyrtacideS, comitem Aeneae quom miserat Ida Venatri X, iaculo celerem levibusque sagittis; Et iuxta comes Euryalus, quo pulchrior ulter Non fuit Aseneadum Troiana neque induit arma, I80 Ora puer prima Signa 118 intODSn iuventa. HiS amor unuS erat, pariterque in bella ruebant; Tum quoque communi Portam Statione tenebant. Nisus ait: Dino hunc ardorem mentibus addunt,
Euryalo, an Sua cuique deus fit dira cupido i 193 Aut pugnam, aut aliquid iamdudum invadere magnum Mens agitat mihi, nee Placida contenta quiete est. Cernis, quao Rutulos habeat fiducia rerum:
263쪽
Lumina rara micant; somno vinoque soluti Procubuero; silent late loca. Percipe porro, I Qui l dubitoni, et quae nunc animo sententia Surgat. Aenean acciri Omnes, POPHlHSque PatreSque, Exposcunt, mittique Viros, qui certa reportent.
Si, tibi quae posco, promittunt, nam mihi stacti
Fama Sat ost, tumulo videor reperire sub illo 195 Posse viam ad muros et moenia Pallantea. Obstipuit magno laudum BereUSSUS B more Euryalus; simul liis ardentem adlatur amicum: Mene igitur socium Summis adiungere rebUS,
Nise, fugis i solum te in tanta pericula mittam Τ 200Non ita me genitor, bollis adsuetus Opheltes, Argolicum terrorum inter Troiaeque labores Sublatum erudiit; nec tecum talia geSSi,
Magnanimum Aenean et suta extremu SecutuS
Est hic, est animus lucis e0ntemptor, et i Stum 205 Qui vita bene credat emi, quo tendiS, honorem. Nisus ad lineo: Equidem de te nil tale Verebar, Nec las; non: ita me reserat tibi magnus OVantem Iuppiter, aut quicumque oculis haec aspicit aequiS. Sed Si quis quae multa vides discrimino tali 21o Si quis in adversum rapiat casuSVO dOUSVe, Te Superesse Velim; tua vita dignior aetaS. Sit, qui me raptum pugna pretiove redemptum Mandet liunio, solita aut si qua id fortuna Vetabit,
Absonti ferat inserias, decoretque Sepulchro. 215Neu matri miserae tanti sim caussa doloriS, Quae te Sola, puer, multis e matribuS auSaPei Sequitur, magni nec moenia curat AeeSine. Ille autem: Caussas nequiquam nectiS inaniS, Nec mea iam mutata loco Sententia cedit. . 220Adceleremus, ait. Vigilos simul excitat. Illi Succedunt servantque vices; statione relicta I98e comes Niso graditur, regemque requirunt. Cetera per terras omnis animalin somno Laxabant curas et corda oblita laborum: 225 Ductores Teucrum primi, deleeta iuventuS, Consilium Summis regni de rebus habebant, Quid facerent, quisve Aeneae iam nuntiuS QSSet. 20
264쪽
252 P. VERGILI MARONIS Stant longis adnixi hastis et scuta tenentes
Castrorum et campi medio. Tum Nisus ot una 230 Euryalus confestim alacres admittier orant; Rem magnam, Pretiumque morae fore. Primus Iulus Accepit tropidos, ac Nisum dicere iussit. Tum sic Hyrtacidos: Audite O mentibus aequis, Aeneadae, neve haec nostris spectentur ab annis, 235 Quae ferimus. Rutuli somno vinoque soluti
Conticuero; locum insidiis conspeximus ip8i, Qui patet in bivio p0rtae, quae proxuma Ponto; Interrupti ignes, aterque ad sidera fumus Erigitur; si fortuna permittitis uti, NoQuaesitum Aenean et moenia Pallantea: Mox hic cum spoliis, ingenti caede peracta, Adfore cernetis. Nec nos via fallit euntis: Vidimus obscuris primam sub Vallibus urbem
Venatu adsiduo et totum eo OVimVS amnem. 215Hie annis gravis atque animi maturus Aletes: Di patrii, quorum Semper Sub numine Troia est, Non tamen omnino Teucros delere paratis, Cum talis animos iuvenum et tam corta tulistis Pectora. - Sic memorans, humeros deXtrasque tenebat 250Amborum, et voltum lacrimis atque ora rigabat.-Quae Vobis, quae digna, Viri, pro laudibus istis Praemia po8se rear solvi l pulcherrima primum Di moresque dabunt vestri; tum cetera reddet Actutum pius Aeneas atqne integer aevi 255 Ascanius, meriti tanti non inmemor umquam. Immo ego Vos, cui Sola Salus genitore redueto, Excipit Ascanius, per magnos, Ni80, Penatis Assaraciquo Larem et canae penetralia Vestuo obtestor; quaecumque mihi fortuna fide8que est, 200 In Vestris pono gremiiS: TeVocate Parentem
Reddito conspectum; nihil illo tristo recepto. Bina dabo argento perfecta atque aspera Signis Pocula, devicta genitor quae cepit Ari8ba, Et tripodas geminos, auri duo magna talenta, 265 Cratera antiquum, quem dat Sidonia Dido. Si vero capere Italiam Sceptrisque Potiri
265쪽
AENEIDOS LIB. IX. Contigerit victori, et praedae dicere sortem Vidisti, quo Turnus equo, quibus ibat in armiSAureus; ipsum illum, clipeum cristasque rubentis 270 Excipiam sorti, iam nunc tua praemia, NiSe. Praeterea bis sex genitor lectissima matrum Corpora captiVOSque dabit, Suaque omnibus arma; Insuper his, campi quod rex habet ipso Latinus. Te Vero, mea quem Spatiis propioribua aeta8 275ΙnSequitur, Venerande puer, iam pectore toto Accipio et comitem casus conplector in omniS. Nulla meis sine te quaeretur gloria rebuS; Seu pacem Seu bella geram, tibi maxuma rerum Verborumque fides. Contra quem talia satur 280 Euryalus: Mo nulla dies tam sortibus ausis Dissimilem arguerit; tantum fortuna secunda Haud adversa cadat. Sed to super omnia dona Unum Oro: genetrix Priami de gente vetusta Est mihi, quam miseram tonuit non Ilia tellus 295Mecum eXcedentem, non moenia regi8 AeeStae.
Hanc ego nunc ignaram huius quodcumque pericli est Inque salutatam linquo; Nox et tua testis
Dextera, quod nequeam lacrimas perferre parentis. At tu, oro, Solare inopem, et Succurre relictae. 290Hanc Sine me Spem ferre tui: audentior ibo In cnSus omnis. PercuSSa mente dedere
Dardanidae lacrimas; ante Omnis pulcher Iulus, Atque animum patriae strinxit pietatis imago. Tum sic effatur: 295Spondo digna tuis ingentibus Omnia coeptiS. Namque erit ista mihi genetrix, nomenque CreuSae Solum desuerit, nec partum gratia talem Parva manet. CaSUS laetum quicumque Se entur, Per caput hoc iuro, per quod pater ante Solebat: 300 Quasi tibi polliceor reduci rebusque SecundiS,
Haec eadem matrique tuae generique manebunt. Sic ait inlacrimans; humero simul exuit enSem, Auratum, mira quem fecerat arte Lycaon Gnosius atque habilem vagina aptarat eburna. 305
Dat Niso Mnestheus pellem horrentisque leonis Exuvias; galeam sidus permutat Aleteg.
266쪽
Protinus armati incedunt; quos Omnis euntis Primorum manus ad Porta8, iuVenumque Senumque, Prosequitur votis. Nec non et pulcher Iulus, 310
Ante annos animumque gerens curamque Virilem,
Multa patri mandata dabat portanda. Sed aurae omnia discerpunt, et nubibus inrita donant.
Egressi Superant λ8Sas, nocti Sque Per umbram Castra inimica polunt, multis tamen ante futuri 315 Exitio. Passim somno vinoque per herbam Corpora fusa vident, arrecto8 litore curruS, Inter lora rotasque Viros, Simul arma iacere, Vina simul. Prior Hyrtacides Sic ore locutus Euryale, audendum dextra; nune ipsa VOeat res. 320 Hac iter est. Tu, ne qua manus Se attollere nobis
A tergo possit, custodi et consule longe; Haec ego vasta dabo, et lato te limite ducam. Sic memorat, Vocemque premit; Simul enSe superbum Rhamnetem adgreditur, qui forte tapetibus altis 325 Exstructus toto proflabat pectore Somnum. Rox idem, et regi Turno grati8Simu8 augur; Sed non augurio potuit depellere peStem. Tris iuxtae famulos temere inter tota iacentis Armigerumque Remi premit aurigamque Sub ipsis 330 Nactus equi8, ferroque secat pendentia colla; Tum caput ipsi aufert domino, truncumque resinquit
Sanguine singultantem; atro tepefacta cruore Terra tori quo madent. Nec non Lamyrumque Lamumque
Et iuvonom Serranum, illa qui plurima nocte 335 Luserat, insignis facie, mult0que iacebat Membra deo victus; felix, si protinus illum
Aequasset nocti ludum in lucemque tulisset. Inpastus ceu plena leo per Ovilia turbans Suadet enim vesana fames anditque trahitquo adoMolle pecus mutumque metu; fremit ore eruento. Nec minor Euryali caedes; incensus et ipso Persurit, ac multam in medio Sine nomine plebem, Fadumque Herbesumque subit Rhoetumque Abarimque,
ignar0S; Rhoetum, vigilantum et cuncta Videntem, Su
267쪽
255 AENEIDOS LIB. IX. Sod magnum metuens se post cratera tegebnt.
Pectoro in adverso totum cui comminus en82m Condidit adsurgenti, et multa morte recesit. Purpuream vomit ille animam, et cum Sanguine miXin Vina refert moriens; hic furto fervidu8 1nstat. 350
Iamque ad Messapi socios tendebat; ibi ignoui
Deficero cxtremum et religatos rite videbat Carpere gramen equos: breviter eum talia Nisus Sensit enim nimia caede atque cupidine surri Λbsistamus, ait; nam lux inimica ΡΥΟΡinquat. 355 Poenarum exhaustum Anti8 est; via facta per ho8tis. Multa virum solido argento perfecta relinquunt Armaque craterasque Simul PulchroSque tapetaS.
Euryalus phaleras Rhamnetis et aurea bullis Cingula, Tiburti Remulo ditissimus olim 3c0Quae mittit dona, hospitio cum iungeret ubSenS, Caedicus; ille suo moriens dat habere nepoti; Post mortum bello Rutuli pugnaque potiti,
Haec rapit, atque humeris nequiquam fortibHS aptat. Tum galeam Messapi habilem cristisque decoram 305 Induit. Excedunt castris, et tuta enseSSunt. Interea praemissi equites ex urbe Latina, Cetera dum legio campis instructa moratur, Ibant et Turno regi responSa ferebant, Ter centum, Scutati OmneS, Volscente magIStro. 370 Iamque Propinquabant ca8triS, muroque Subibant, Cum procul hos laevo flectentis limite cernunt, Et galea Euryalum sublustri noctis in umbra
Prodidit inmemorem radiisque adverSa resul Slt. Haud temere est visum. Conclamat ab agmine Vol Seens: . . . 'l' State, Viri; quae caussa vinei quave eSt18 m ari A lQuovo tenetis iteri Nihil illi tendere contra, Sed celerare fugam in silvas et fidere noct1. Obiiciunt equites sese ad divortia nota
Hinc atque hinc, omnemque abitum eHStode coronant. 380
Silva fuit late dumis atque ilice nigia
Horrida, quam densi conplerant undique Sentes; Rara per occultos lucebat Semita calles. Euryalum tenebrae ramorum OnerOSaque Praeda
268쪽
Inpediunt, fallitque timor regione Viarum. Nisus abit; iamque inprudens evaserat hostis Atque locos, qui post Albae do nomino dicti Albani, tum rex stabula alta Latinus habubat: Ut stetit, ct frustra ab8entem reSpeXit amicum. Euryale infelix, qua te regione reliqui Τ 390
Fallacis silvas i Simul ot vestigia retro Observata legit, dumisque Silentibus errat. Audit equos, audit strepitus et Signa Sequentum. Nec longum in modio tempus, cum clamor ad auris 395 Pervenit, ac videt Euryalum; quem iam munUS OmniS, Fraude loci et noctis, subito turbante tumultu, oppressum rapit et conantem plurima frustra. Quid faciat i qua vi iuvenem, quibus audeat armis Eriperet an Sese medios moriturus in enses 400 Inferat, et pulchram properet per Volnera mortem locius adducto torquens hastile lacerto,
Suspiciens altam ad Lunam, Sie Voce preentur: Tu, dea, tu praeSenS DOStro Succurre labori, Astrorum decus et nemorum Latonia cuStOS; 405
Si qua tuis umquam pro me pater Hyrtaeu8 aris Dona tulit, si qua ipse meis VenatibuS RHXi, Suspendive tholo, aut sacra ad fastigia fixi;
Hunc sine me turbare globum, et rege tela Per nurus. Dixerat, et toto conniXus corpore ferrum 410 Coniicit. Hasta volans noctis diverberat umbras,
Et venit aversi in tergum Sulmonis, ibique Frangitur, ac fisso transit praecordia ligno. Volvitur illo vomens calidum de pectore sumo Frigidus, et longis singultibus ilia pulSat. 415
Diversi circumspiciunt. Hoc acrior idem Ecco aliud summa telum librabat ab auro. Dum trepidant, iit hasta 2 ago per tempu8 utrumque, Stridens, traiectoque haesit tepefacta cerebro. Saevit atrox Volscens, nec teli conspicit usquam 420 Auctorem, nee quo Se ardens inmittere possit. Tu tamen interea calido mihi Sanguine poenas PerSolves amborum, inquit; Simul ense recluso Ibat in Euryalum. Tum Vero eXterrituS, amen'
269쪽
AENEIDOS LIB. IX. 257 Conclamat Nisus: nee so celare tenebris 425 Amplius, aut tantum potuit perserro dolorem: Mo, me, adSum, qui feci, in me convertite surrum, O Rutulit mea fraus omnis; nihil iste nec RUSUS, Nec potuit; caelum hoc et conscia Sidera testor; Tantum insolicem nimium dilexit amicum. 430 Talia dicta dabiit; sed viribus ensis adactus Transabiit costas ct candida pectora rumpit. Volvitur Euryalus leto, Pulchrosque per artus
It cruor, inque humeros cerViX conlapsa recumbit: Purpureus veluti cum flos succisus aratro 435 Languescit moriens, laSSove papavera collo Domi fore caput, pluvia cum forte graVantur. At Nisus ruit in medios, Solumque Per omniSVolscentem petit; in Solo VOlScente moratur. Quem circum glomerati hOStes hinc comminus atquo hine 4M Proturbant. Instat non Setius, ae rotat enSem Fulmineum, donec Rutuli clamantis in ore Condidit advorso, et moriens animam abstulit hosti. Tum Super eXanimum Sese proiecit amicum Consossus, placidaque ibi demum morte quievit. 415Fortunati ambol Si quid mea carmina POSSunt, Nulla dies umquam memori VOS OXimet neVO,
Dum domus Aeneae Capitoli inmobile saxum Accolet, inperiumque pater Romanus habebit. Victores praeda Rutuli spolii8que potiti, 450Volscentem exanimum flenteS in castra ferebant. Nec minor in castris luctus Rhamnete reperto Exsangui et primis una tot caede Peremptis, Serranoque Numaque. IngenS concurSus ad ipsa Corpora semineciSque Viro8 tepidaque recentem vi Caede locum et plenos Spumatiti Sanguine rivos. Adgnoscunt spolia inter Se galeamque nitentem Messapi et multo phaleraS Sudore receptus. Et iam prima novo spargebat lumine terras Tithoni croceum linquens Aurora cubile: 160 Iam sole infuso, iam rebus luce retectis, Turnus in arma Viros, armi A circumdatus ipse, Suscitat, aeratasque actos in proelia cogit
270쪽
Quisquo suas, VaritSque acuunt rumoribus iras. Quin ipsa arrectis-Visu miserabile-in hastis 463 Praefigunt capita et multo clamore Sequuntur
Λ0noadae duri murorum in parte sinistra OPPOSuere aciem,-Dam deXtera cingitur amni
Ingentisque tenent lassas, et turribus altis 470 Stant maesti; simul Ora virum praefiXu movebant, Nota nimis miscris atroque fluentia tabo. Interea pavidam Volitans pennata Per urbem Nuntia Fama ruit, matrisque adlabitur auris Euryali. At subitus miserae calor ossa reliquit; 475 Excussi manibus radii, revolutaque Pen8a. Evolat insolix, et femineo ululatu,
Prima petit, non illa virum, non illa poricli
Telorumque momor; caelum dehinc questibus inplet: unc ego te, Euryale, aspicio i tune ille senectae Sera meae requies, potuiSti linquere Solam, Crudelis' nec te, sub tanta pericula miSSum, Adfari extremum miserae data copia matrii Heu, terra ignota canibus dato praeda Latinis 485 Alitibusque iacesi neu te tua funera mater Produxi, pre8Sive oculos, aut volnera lavi, Veste tegens, tibi quam noctes festina diesque
Urguebam et tela curas Solabar anilis. Quo sequari aut quae nunc artuS GOlSaque membra
Et funus laserum tellus habeti Hoc mihi do to, Nate, refersi hoc Sum terraque marique Socuta it igite me, Si qua est pietas, in me Omnia tota Coniicito, o Rutuli, me primam abSumite ferro; Aut tu, magne pater diVOm, miSerere, tuoque 495 Invisum hoc detrudo caput Sub Tartara telo,
Quando aliter nequeo crudelem abrumpere Vitam. Hoc 1letu concussi animi, maeStuSquo per omniSIt gemitus; torpent infractae ad proelia vires. Illam incendontem luctus Idaeus et Actor 500 Ilionei monitu et multum lacrimantis Iuli Corripiunt, anterque manuS Sub tecta reponunt. At tuba terribilem sonitum procul aere canoro