장음표시 사용
171쪽
ctionem non penetro ; & propterea non subtilis , sed inanis, de fallax mihi est
Quoniam periurium genere suo non minus ac blasphemia , furtum, & ceteris actiones similes, malum est. Quod autem quis propria, aut alterius lingua periurium perpetret, res omnino materialis est. Licet respecta iurantis bonum sorma-Ie, nempe actus religionis, in iuratione praelata reperiatur; respectu tamen inducentis periurium est. Quid, quaeso , interest quod quis suo, aut alterius ore utatur ad salsum iurandum 3 Bonum sormale iurantis non valet honestare iniquam voluntatem , ac vastam malitiam illius qui , ut salsum suaderet , alieno instru mento usus suit. Sagacitas isthaee non minuit, sed auget malitiam. Idcirco, tam
quam laxa, opinio haec reiicienda est. Patritius Sporer tr P. III. cap. I. sec. q. nam.
I 6 i. pag. 223. inquit: Ego per o in commani sententia simpliciter non Beere; et i inc fu i iia aliquando eonniverim. Viden' In negotiis perviis communem , in di scilibus , in quibus consulendum sit commodis, consemationi bonorum, divitiarumdce. laxam, unius aut alterius Casuistae praesidio nixam, opinionem se sequi aiunt. Nar mirifica Theologia haec. XXX. Sententiam igitur nostram defendunt gravissimi Theologi, Suarer, Vanqueet, Sanchea, Lugo, Pontius, Martineae de Prado. Contrariam propugnant Huriat ado; Quintanadvennas, Diana, ct Tamburinus probabilem reputant. P. Moya ad tract. II. de Reli. append. diis. I. Mis. quaest. v D. ultra probabilitatem adiicit securitatem. Argumenta quae adduximus, lvit, Tamburini responsiones exhibendo. Inquit ergo primum, Deum non adduci in testem salsitatis : quia iurans verum, ut est in mente sua, iurar. Hoc quidem evincit, iurantem non peccare; si cus inducentem, qui licet expresse non intendat ut iuret falsum, id tamen reipis intendit. Nam, ut exemplo adducto a Taniburino utamur , Titius evidenter sil sum esse agnoscit quod iurans reputat esse verum e & reipsa saIsum est. Dum iraque iurans adfirmat sub iuramento verum id esse , periurium materiale perpetrat.
XXXI. Respondet P. Moyae, in hoe casu non eommitti periurium materiale.
Curi Quia, inquit num. 3. qui sub iuramento a mat quod certam putat, ποn iurat falso; nee hoe iuramentum est materialiter malum , qaia materia iter esse matam non fortitur iuramentum ab obiecto aliter se habente ; sed a iurando eontra mentem. Haec doctrina aperte falsa est : quia, dum quis contra mentem iurat , committit periuriuu sormale, non materiale . Quemadmodum ergo qui induceret Arsenium ad concumbendum cum Beria, quam ipse putat per errorem esse suam uxorem scommitteret adulterium formala, quod materiale esset respectu Arsenii; ita omnino dicendum de inducente iuratorem ad affrmandum id quod is verum, illa salsum reputat. Speculationes P. Mone nimis exiles nint; ideo negligendae . Auctor iste passim laxas opiniones docet: aliorum Theologorum sententias minus sincere
172쪽
DISS. VII. DE A PT IS AD IVR. r 3
refert : ideirco damnatus est ab Ecclesia . Et tamen sunt qui frequenter eiusdem quas opiniones laudant tamquam probabiles. AE
De consuetudine iurandi . Scripturae sacrae , Patres
sancti , oe Concilia iurandi frequentiam
LUI Seripturarum, Patrum, & Conciliorum minas, seVerasque poenas serio re- O putamus animo quas adversus iacilitatem , nedum consuetudinem iurandi vibrant; maximo configimur timore, dc ad cohibendam linguam, ne in iurame ta erumpat, maguopere incitamur. Contra, si metaphysicas subtilitates, si innua meras distinctiones attendimus quas recentiores Casuitae non pauet invexerunt; timor & reverentia iuramenti. evanescit, iurandi consuetudo parum , aut nihil horroris incutit, ideoque familiaris evadit. Ut ego pro modulo meo divini nominis reverentiam in humanis eordibus excitem , ut linguam a facilitate iurandi coerceam, hoc in capite Scripturarum, Patrum, & Conciliorum doctrinam in medium adducam; in sequenti Casu istarum opiniones recensebo. II. Si. missis humanae ratiocinationis .inventis, ista prae oculis haberentur oracu- , Ia Scripturarum , ea satis superque forent ad exterminandam detestabilem illam iuramentorum assuetudinem quae ubique gentium obtinet. Audi itaque quae Deus
praescribit Ecclesiastici xx I II. vers. 9.&seq. Drationi non assuescatos tuum, multi enim easus in illa. vers. Io. Nominatio vero Dei non sit assidua in ore tuo, is nominibur Sanctorum non admiscearis : quoniam non eris immunis ab eis. Si ι enim fervus laterrogatus assidue, a livore non minuitur; sic omnis iurans, is nominans, in toto a peccato non purgabitur . vers. II. Vir multum iurans implebitur iniquitate , noudVcedet a domo unus plaga. vers. Iq. Et, si in vacuum iuraverit, non iusti abitur: replebitur enim retributione domus illius . Item cap. xxv I r. vers. II. Loque a muctum iurans horripilationem capiti sataot : is irreverentia ipsius obturatio a
III. D. Ioannes Chrysostomus in Matth. cap. v. Nemo est qui frequenter iuret, qui aliquodo non periuret : δε qui consuevit multa Aqui , aliquando siquitur
inportuna . D. Ambrosius de exhori. Virg. cap. x I. Quid nos Scriptura iam neat, confideremus. iurandum faciis, quia plerumque multi casus accidunt, ut non possimus implere quod iuraverimus. Qui autem non iurat, utique non peierat; qui autem iurat, aliquando necesse est incidat in periurium ἰ quia omnis homo mendax P Hi ergo iurare, πe incipias pete hare. IV.
173쪽
IV. D. Augustinus de serm. Domini in monte Lib. I. eap. xxx. Ergo intellis ι- praecepisse Dominum ne iuretur, ne quisqvam sicut bonum appetat iusiurandum , ων 1sduitate iurandi ad periurium per consuetudinem delabatur. Quapropter qui inte Zigit, non in bonis, sed in necessariis iurationem babendam, refrenet se, quantum po es, ut non ea utatur , nisi necesstate , eam videt pigros esse homines ad eredendum quia eis utiis es eredere, nisi iuratione firmetur . Ad hoe itaque pertiner quod dictatur Matth. v. Sit autem sermo vester, Est est, non non. me bonum est, is apis petendum; quod autem amplius est, a malo es : ides, si iurare ceteris, scias de necessitate venire infirmitatis eorum quibus aliquid suades . Quae infirmitas utique magum es : unde nos quotidie liberari deprecamur, eum dirimus : Libera nos a malo. Itaque non dixit, Quod autem amplius est , malum est. Tu exim non malum facis, ροῖ bene uteris iuratione, quae, es non bona , tamen necessaria est , ut alteri persuadeas quod utiliter persuades : sed a malo es unus cuius infirmitate iurare eueris . Sed nemo novit, nisi qui expertus est, quam sit difficile is consuetudinem iurandi extinguere, is numquam temere facere quod nonnumquam facere necessitas euit. V. Fusius hoc argumentum versat Augustinus explicans illa verba Apostoli Iacobi cap. v. Ante omnia nolite iurare: ubi praeiacto hoe principio, Fa sis iuratio exitiose est; vera iuratio periculosa est ; nulta iuratio secura est , post medium senmonis, qui est clxxx. al. xxv I ri. de verbis Apostoli haec habet. Quare ergo ante omnia, Isto verbo quod ait, Ante omnia, eautos nos fecit adversus Buvam nostram. Ante omnia, ait, ut attendatis prae ceteris, ut vigiletis, ne surrepat Nobis consuetudo imrandi. Tamquam in specula ita posuit te contra te , Ante omnia , levavit te fuercetera, unde re attendas .... Volget ut diceret tibi. Ante omnia, ut te adversaseeu- suetudinem intentissimum redderet, ut omnia tua inspiceres , omnes motas sutia incediligenti me eo odimes, esses eustos malae consuetudinis tuae e Ad eam constringendam, audi, Ante omnia. Dermiebas, pungo. Ante omnia, spinas admoveo. Quid est, ante Omnia Ante omnia vigila, ante omnia intentus esto. Iuravimus er nos passim, habuimus istam teterrimam eonsuetudinem, em mortiferam . Diso earitati Vestω, ex quo Deo servire carpimus , ἐν quantam malum fit in periurio vidimus , timuimus vehementer , is veternori am eonsuetudimem timore frenavimus. Frenata restringitur , restricta languescit, unguescens emoritur, ἐν malae eonsuetudini bona succedit . . . . Sed aliud habet humana pessima consuetudo . Et eum tibi creditur, iuras , is eum nemo exigit, iuras, is horrentibus hominibus iuras, non taces iurando , vix es sanas non
periurando. . . . Isam ergo consuetudinem, quotidianam, crebram, fine causa, nulla emtorquente, nulti de tuis Terbis dubitante, iurandi, inertire a vobis . amputare a limguis vestris , eircumcidite ab ore vestro . Sed eonsuetudo est , solet diea. Solet diei, quando non dico: me es ante omnia. Quid es, ante omnia 3 Pr e ceteris cautureso, plus ad hoc intentus esto quam ad stia. Maior consuetudo maiorem intensionem fetia
174쪽
DISSU VID DE APTIS AD IUR. 1 s
tat, non rei Iedis eonsuetudo. Si de manu aliquid Deeres , farisius manui itιae imprarares ne faceret. Si pedibus reliquo eandum esset, pigrisia reιardante, excitares te, uisurgeres, ἐν ires. Lingua Deilitatem habet motur : in udo stoma est, facile in lubri eo labitur. Quanto ilia citius , is facilius 'movetur , inanio tu adversus Illum Mustesto . Domabis, si tigilabis; vigilabis, si timebis ; timebis, fi Christianum te esse eun
VI. Innumeros Coneiliorum canones adferre isthue possem ; sed unum , aut alaterum transcribam. Innocentius III. cap. Es cissus extr. de iur. iurand. inquit rauaedam probibentur, quia per se mala furit, ut furtum. adulterium, im huiusmodi . quae non sunt aliquatenus facienda. Quaedam Uero prohibentur ex caussa, non quia peνδε magis sunt ; sed quia, si fiant frequenter, is multum , ex bis mala sequuntur : ut vinum per se malum non est, is tamen probibet Apostolus dieens : Nolite inebriari vino, in quo est Iuκuria : quoniam ex frequenti, is immoderata vini potatione Luxuria generatur. Me iis iuramentum per se Didem malum non est, eum sit eonfirmatio .eritatis; sed tamen prohibetur ex caussa, quoniam eη Diquenti, in incaum iuratione periurium sepe contingit. VII. D. Thomas doctrinam Scripturarum , Augustini , & ceterorum Patrum paueis comprehendit a. a. quaest. lxxx IX. art. 2. ad I. Dico vobis, non itiνare omniano; ne fellicet uuando ad facilitatem iurandi perveniatur, is ex faeisitate iurandi adeonsuetudinem, is a eonsuetudine in periurium decidatur . Et ideo non invenitur iv. Vse Apostolus in nisi scribens , uoi consideratio cautior non bab t linguam praeeipia
VIII. Catechismus Concilii Tridentini Part. III. de a. praerep. cap. m. sedLII. haec habet. It que iuraturus primum quidem eonfideret, utrum necessitate cogatur urcne; remque totam accurate expendat, as ei nodi fit, ut iureiurando insigere videatur e tempus praeterea oectet, locum attendat, aliaque permIsta, quas rebur adiuncta, sunt, circumspiciat : non odio, non amore, aut animi perturbatione aliqua impetiatur;
sed ipsius rei vi , , neeessitate. Etenim, nisi haec eo sideratio, is dilu:ns animadverso antecesserit, sane iusiurandum praeceps, is temerarium. erit : cuiusmodi est i Aram irreligiosa affirmatio qui in re levissimi , b inavi, n Ea ratione , aal eon Pio, sed prava quadam consuetudine iurant. Id vero passim quotidie a venditoribus , is emptaribus feri videmus. Nam illi ut quam plurimo vendant, bi rursus, ut quam minima emam reI venales, vel laudare, veI vito rare iureiurando non dubitant . Item sessii p. Sed tamen iurandi nectistas excusatonem habet. Et quisem, dum inquit Sassu tor : Sit sermo vester, Est est, non non , bae loquensi formula satis declarai , Diurandi consuetudinem in colgoquiis familiarium, Θ levium rerum probibere. Quamobrem iEud praecipue a Domino a monemur, ne facises nimium, ἐν propensi ad laris dum fimus; idque feduis doceη um erit , is fidelium auribus incaleandam : infinita c. m. IV. K . enim
175쪽
enim fero mala ex iurandi nimia con cludine emanare, is sacrarum litterarum au cto ritate ,-sanctissmoru/n Patrum testimoniisi comprobatur.
IX. Ex his duo patent : alierum, consuetudinem iurandi malam esse , & plurium sagitiorum originem; alterum, facilitatem iurandi ad periurium viam ape Hre, Ac reipsa hominem qui facile iurat, in periurium prolabi . Adeo familiaris est humanae linguae lapsus, adeo imbecilla humanae mentis ratio, ut fieri nequeat aliquem saepe iurare, quin in periurium Prolabatur. Idcirco sacra Scriptura , de Patres omnes non tam periurium, quam caussam periurii, quae est frequentia, de assuetudo iurandi, improbant, dc damnant; 'blumque necessarium permittunt iuramentum. Haec est Scripturarum, dc Patrum doctrina.
CAPUT, V. Plurium recentiorum Ca uotarum de iurandi. quin deblupbemandi consuetudine doctrina ς quae
Scripturae, oe Patribus adversatur.
pugnet eum doctrina Seripturae, dc Patrum, non aliud praestabo , quam illorum regulas , distinctiones , dc opiniones recensere. Et primo illorum nemo eonsuetudinem iurandi approbat ἱ illam tamen sub tot aspectibus repraesentant, ut, sin minus innocentem, saltem parum noxiam propugnent. Paucis, quae docent illi, perstringam . II. Consuetudo quaedam animi habitudo est, seu facilitas ex frequentatis aeu-bus producta , quae per modum quasi ponderis voluntatem ad eiusdem rationis actus impellit. Haec consuetudo habitus quoque, ex alicuius actus vitiosi frequentia consurgens. & permanens in anima, appellatur. Differt consuetudo ab occasione proxima, quod haec extrinseca sit, illa intrinseca. III. Hanc consuetudinem quadruplicem esse inquiunt . Prima est passim iurandi, cum debita tamen advertentia iurandi verum; sive adsit in iurante consuetudo mentiendi, si e non . Secunda eλ iurandi falsum advertenter . Tertia , dum quis advertit se iurare ; secus an verum, vel falsum iuret . Quarta , dum quis nec ad iuramentum, nee ad veritatem aὸ vertit. IV. Statum quoque peccati mortalis tripicem distinguunt. Primus est, dum quis actualiter peccat, dc dicitur esse in statu peccati actualis. Secundus , dum quis post peccati commissionem permanet in eodem peceato, seu in macula post peC-catum relicta, quatenus eiusdem Peccati poenitentiam negligit. Tertius est , dum quis in proxima occasione, aut Periculo mortaliter peecandi versatur . De hoc
176쪽
DIS S. VII DE APTIS AD IURO 14
tertio statu in praesentia sermo est. Duo enim priores improprie , prout ad praeis sens pertinent institutum, appellantur status. Tertius iste status est sere continuum peccatum. Quare homo in eo constitutus tenetur sub mortali ab eodem re cedere; dc toties novum distinctum peccatum mortale committit , quoties adveristit se in tali statu reperiri, dc omittit ab eodem recedere ; sicut qui tenetur ad restitutionem, toties peceat, quoties ad id advertit, &, cum possit restituere, deis liberate recusat. Haec omnia certa sunt penes recentiores Calaistas omnes. Iuxta diversas consuetudinis notiones num. 3. delineatas , varias quoque ipsi statuunt conclusiones, quarum aliquae, ut ego quidem arbitror, Scripturae sanctae , dc Pa tribus Omnibus repugnant. Illas ego sincere reseram, ut quisque suum serat iudi
V. Prima opinio. Omnes statuunt, ipsam consuetudinem absolute , & per se sumptam non estis peccatum distinctum ab ipsis actibus iurandi, ex quibus coaleis Iescit. Nam vel consuetudo accipitur, ut inquiunt, effective ; & sunt ipsi actus praeteriti essicientes, seu inducentes consuetudinem : vel sumitur formasiter pro ipso termino, seu essectu relicto ex eorumdem actuum frequentia . Si in primo sensu accipiatur, patet consuetudinem non esse distinctum peccatum , quia hoe
modo nil aliud eth nisi ipsi actus frequentati. Si in posteriore sensu consideretur , est ipsemet habitus, seu inclinatio ad iurandum r quae , licet vitiosa sit , & ad
malum impellens, peccatum tamen non est . Concedunt tamen , omissionem actus extirpandi eiusmodi consuetudinem posse quandoque esse peccatum , ut clarius insta. VI. Recensita opinio communis est penes recentiores, nee de ea longius dispu/tare lubet. Sit nec ne peccatum ipsa consuetudo in se accepta, Parum refert ad institutum nostrum e siquidem non tam de ipsa consuetudinis natura, dc essentia, quam de debito illam extirpandi nobis strino est. Quare concedimus & nos, eo suetudinem ipsam internam, seu habitudinem iurandi, absolute dc praecise acce-Ptam , non esse peccatum mortale distinctum ab ipsis actibus . Si enim nec ipsae physicae res absque necessitate multiplicandae sunt 3 multo minus peccata . De Praelata ergo opinione nullum dissidium. VII. Secunda opinio. Confuetudo culpabiliter retenta iurandi falsum deliberate, seu indifferenter verum, falsum, probabuius non es precatum distinctum vertendum
in confessione ab ipse peceato actuali periurii ;sed sufficit eonfiteri usum actum periurii.
Hanc conclusionem totidem verbis tradit Sporer tract. m. in a. praecep. De ac cap. I. sect. q. num. I I. stet. 214. eamque exscripsit ex suo P. Tamburino lare iisdem vesbis. Pro eadem quoque laudat Vasquea, de Ioannem SancheE . Ratio quam promit, haec est. Obligatio extirpandi consuetudinem est imbibita in ipsa obligatione non peierandi, dc cum illa moraliter eonfunditur. Neque , inquit P.
177쪽
Sporer, in moralibus nimis Dbimetandum est. Tamburinus loco citato clarius diacit, non esse in moralibus nimia subtilitate agendum. Addit, peccatum ex conasuetudine commissum non addere circumstantiam mutantem speciem: quin minus, inquit, peccat qui ex consuetudine quam qui recens peierat.
III: Haec conclusio laxa, & falsa est, Scripturarum, & Patrum doctrinae ad versa, dc horrorem incutit. Nonne festivi sunt Auctores isti Improbant in mo rum quaestionibus nimiam subtilitatem, hoc est evidentem illam rerum distinctio.
nem qua actiones vitiosae repraesentantur. Deinde , ut vitia fuco obducant, nil nisi inventa metaphysica in medium proserunt. Sed pressius expendamus praesa- tam conclusionem. Consuetudo eulpabiliter retenta. Peccat igitur fidelis eam conia suetudinem retinendo, etiam dum actu non peierat ζ alioquin non esset eulpabiι ter retenta. Si peccat, ergo peccatum istud in consessione aperiendum est . Qti peccat eκ consuetudine, minus peccat quam qui sine consuetudine i Si non excrusat, minuit ergo consuetudo periurium Quid in tota Theologia absurdius 3 Comeupiscentia vehemens, quae nobis libera non est, utique voluntarium minuit , dcconsequenter peccatum. At consuetudo libere contracta , consuetudo deliberate, dc cu*abi iter retenta minuit peccatum Qui ex illa peccat, minus peccat 3 Qui ergo ex habitu fornicantur, adulterantur, furantur, minus peccant quam qui semel, vel bis , recenter, spontanee, ac deliberate ρ Vide Epistolas nostras Theogetis
Morales, nempe secundam, ubi sussi calamo istius doctrinae salsitatem prost avu
IX. Obiicit sibi Sporer. Qui habet occasonem proximam peccandi , tenetur illam tollere sub distincto peccato. Atqui consuetudo peierandi est occasio proxiania . Ergo tenetur illam tollere sub distincto peccato ab ipso actuali periurio .
Audi responsionem. Nego, inquit, minorem rotunis . Quoniam ilIa est quid ex trinsecum; haec quid intrinsecum homini . Si tanta oris rotunditate negant ea quae sunt evidenter vera tum lumine naturae , tum Theologorum, Patrum , dc Scripturarum auctoritate; qua libertate dubia pro probabilibus , dc probabilia pro evidenter veris obtrudenti Sed tanta confidentia loquitur Sporer, quia ex P.Tamburino illam responsionem exscripsit. Alioqui strictiori ore in re tam gravi laeuistus ipse fuisset.
X. Uerum utique est octagonem aliam esse internam , aliam externam . Sed quid inde Adest praeceptum distinctum evitandi occasionem externam s non adest vero praeceptum distinctum extirpandi occasionem internam, seu periculum , sive habitum interiorem Quis hoe asseruerit, eum vel ipse P. Sporer numero proximo I Φ hoc praeceptum a sbi contradicens, adstruati Facilius utique est remove.
re occasionem exteriorem, puta abigere Concubinam, quam vincere habitum in
178쪽
DISS. VII. DE APTIS AD IUR . a s
tatus pro virili assequendam. Quin , quo est validior consuetudo , eo maior est cibi gatio illam evellendi. Pius inquit Augustinus eii. kLxxv m. de verb. Apost. adbοe intentus esto quam ad alia. Maior eonsuetudo maiorem intensionem flagitat. XI. Sed penitius hanc Sporerianam doctrinam enucleemus . Peceat qui hane consuetudinem retinet : est enim consuetudo culpabiliter retenta. Si pereat libere retinendo: ergo peccat eam non expellendo. Si peccat eam non expellendo rergo adest praeceptum eam extirpandi , distinctum a praecepto non peierandi .
Nam peccatum retinendi consuetudinem est peccatum distinctum a peccato periurii. Cones usio etenim P. Morer non dicit periurium culpabiliter retentum , sed ransuetudo culpabiliter retenta. Si est peceatum distinctum , ergo obligatio distincta ab eo seqiberandi. Ergo adest obligatio aperiendi In eonsessione eiusmodi peeeatum . seu culpabilem retentionem consuetudinis . Dicit P. Sporer , adesse utique obligationem extirpandi consuetudinem; & eum qui negligit hanc eκ pulsionem , eae in statu peccati mortalis omissionis, concedit. Dein tamen subdit, hanc ob ligationem esse imbibitam in ipla obligatione non peierandi . Hinc concludit onon esse obligationem aperiendi eam in coasessione. Sed haec sunt inaudita eomis menta . Omissio extirpandi consuetudinem pravam constituit iuratorem in stata peceati mortalis: & postea omissio ista non est confitenda i Cur Quia in moraliabus non est subtilizandum. XII. Respondet P. Sporer num. x 4. suam doctrinam Intelligendam esse, dum modo iurator actu positivo illam pravam consuetudinem non acceptet , vel πρυ-bet; sed, Dium negati e se habens , eam viseere aegligat , vel desperet : quod sane non rarum , ἐν valde notandum Confessario , ne nimium vexet eo eientias a iactas. Hac explicatione linire suam doctrinam P. Sporer studet . Sed ego iterum urgeo. Consuetudo illa est culpabiliter retenta r ergo omissio illam expellendi est culpabilis. Eadem siquidem ratione qua retentio consuetudinis culpabilis dicitur , eadem quoque omissio illam expellendi criminosa dicenda est. Sed, quod plus in hae P. Sporer dcistrina displicet, est quod nolit iuratorem peccare, si consuetudinem vincere negligat, vel desperet ; quod sane non rarum esse, asserit. At ego su do , saepe contingere ut frequentia peccandi consuetudinem , & consuetudo . seu habitus desperationem illum vincendi, & expellendi gignat. Sed quod haec desperatio evellendi habitum si excusabilis, & quod praeceptum non detur Pra satum habitum, seu consuetudinem evellendi, est doctrina aperte salsa, & Scripturae, Patribusque contraria. Videtur etiam quidquam Iansenismi Olere. Saepe reiseentiores Calaistae errori de impossibili observantia praeceptorum accedere videntur. Si enim iurator iuxta P. Patritium Sporer desperet de victoria habitus Hiatandi, & ob id non sit a Consessario vexandus, idest urgendus ad evellendam consuetudinem; eonsequitur no:I habere iuratorem facultatem ad illam superandam
179쪽
Quae consecutio profecto erronea est . Sed nolo amplius in doctrInae manifesto falsae confutatione immorari . Quandoquidem , quocumque modo accipiatur, noxia est. Nam etiam admisso praeceptum extirpandi consuetudinem pravam non esse distinctum a praecepto vitandi periurii, adhuc non insertur, non esse in con fessione aperiendam consuetudinem culpabiliter retentam. Si enim iurator peceat retinendo consuetudinem, contra aliquod praeceptum peccat. Sive ergo peccatum istud si adversus idem praeceptum non peierandi, sive adversus praeceptum ab eodem distinctum , sive adversus obligationem imbibitam cum obligatione non peierandi; semper verum erit, peccatum istud, seu culpabilem retentionem conia suetudinis esse in consessione manifestandam . Denique ipsi communi sensui , &naturali Iumini citata opinio repugnat . Quis dixerit , aegrotum habitualiter infirmum non teneri medico suam inveteratam infirmitatem manifestare e Sel de hoc plura vide eitata epistola II.
XIII. Tertia sententia. consuetudo iurandi advertenter verum , adiuncta consuetudini mentiendi absque iuramento , non constituit hominem in satu peccati mortalis i nee tenetur iurator sub ea a gravi ilum extirpare. Hanc sententiam docent
Sanctea Lib. III. cap. v. num. Io. Castropalaus disput. I. punct. s. num. I. Trullenis chus Lib. II. cap. I. dub. 26. num. I. FagundeE Lib. II cap. xxv ID. num. T. Leander tram I. disp. VIII. quaest. IV. Salmanticenses tract. xv M. cap. II. punct. s. s. r. num. IJφ Prado cap. taxxI I. quaes. v III. s. a. num. I9. Laudari solet etiam Su rez Lib. III. cap. v I. num. a. sed ibi hanc quaestionem non versat; solum ait, conis
suetudinem iurandi advertenter parum reserre ad suum institutum , quod coniuncta sit cum consuetudine mentiendi . Ob haec verba recentiores Calaiste pro se absolute allegant hunc Auctorem , ac si ex professo controversiam tractaret .
XIV. Haec sententia directe contraria est Scripturae, dc Patribus, ac etiam non paucis recentioribus Theologis . Revoca in mentem quae Scripturae, di Patres d cent. Eccli. xx III. Vis multum iurans replebitur iniquitate. Iurationi non assues tos tuum, multi enim casus in ilia. Chrysostomus bom. xiv. ad populum dicit , ab omnibus esse concessum, is manifestum, mustum iurafium periurum esse necesse esse . Isidorus Lib. II. Synonim. cap. x. ssiduitas iurandi periurium facit : & Lib. II. desum. bon. cap. xxx I. idem dicit. Bernardus Lib. de modo bene vivendi seri xxx r.
Usus iurandi ducit hominem ad periurium. Vide quae dicta sunt cap. Iv. In opini nem adeo laxam , adeo divini nominis reverentiae infestam invehitur vel ipse Calvinus Lib. II. Instituti cap. viii. I. as. Vile , ἐν vulgare redditur Dei nomen , quum Teris quidem , sed supervacuis iuramentis adhibetuν r siquidem aeripitur hic quoque in Tanum. Quare non fatis fuerit a periurio abstinere , ms simul memineis νimus , iusiurandum non fibidinis , aut voluptatis, sed necessitatis ea a permissum, ἐν Ἀ-
180쪽
DISS. VII. DE APTIS AD IVR. is r
on institutum; ideoque extra licitum illius usum egredi qui rebus non necessariis a commodat . Porro non alia praetendi necessitas potes , quam ubi vel religioni, veIcaritati es serviendum. Qua in re nimis licentios hodie delinquitur ἱ eoque intolerabilius, quod assuetudo ipsa pro desidio imputari desit et quod eerte apud Dei tria
lunal non parvo aestimatur. Passim enim promiscue temeratur Dei nomen in nugacibus eoEoquiis; nee male feri putatur, quod in tanta improbitatis possessionem Amsa, ἐν impunita audacia ventum est . Manet tamen ratum Dei mandatum : manet
firma sanctio, on effectum suum olim obtinebit, qua peculiaris quaedam vindicta in eos edicitur qui frustra nomen i as usurpaverint. Hactenus Calvinus , cuius, ad hoc quod attinet, vera sensa pudorem debent offendere, ne dicam ignominiam , Casuistis illis qui iurandi consuetudinem a gravi divini nominis profanatione pur
XV. Novi Calaistae recensitam opinionem non docuissent, si prae oeulis Scripturas, dc Patres habuissent. Constat namque hanc illorum opinionem Patribus, dc Scripturis esse contrariam. Quandoquidem tum Scripturae, tum Patres docent, s Iam assiduitatem iurandi ad periurium viam aperire. Clamant, urgentque homines ut caveant a frequentia iurandi, si vitare cupiunt periuria, & iniquitatem , di plagas multas, multaque mala. Si damnant iurandi frequentiam, quanto maingis consuetudinem Si consuetudinem iurandi absolute execrantur, quanto magis consuetudinem iurandi iunctam consuetudini mentiendi Cur damnant assuetudinem iurandi Quia ea est hominis in usu linguae imbecillitas, ut fieri reipsa nequeat quin homo multum iurans repleatur iniquitate. Recentiores Casu istae rationem promunt in confirmationem propriae sententiae, quae directe Scripturae, dc Patribus contraria est. Aiunt quippe, consuetudinem iurandi cum debita consid ratione ad veritatem solummodo esse caussam peccatorum venialium . Iurationes namque verae, quibus solum iudicium, seu necessitas deficit, sunt dumtaxat peccata Venialia : dc, cum consuetudo, seu habitus malitiae speciem ab actibus suis capiat ; hinc est quod consuetudo haec iuratorem in statu peceati venialis , non mortalis, constituat. Altera quoque consuetudo mentiendi absque iuramento est solummodo venialis. Ergo, licet simul iungantur hae duae consuetudines, non collocant hominem iurantem in statu peccati mortalis ; neque sub mortali tenetur has consuetudines pro viribus extirpare. Haec sophismata sunt a Scriptura, dc Patribus improbata. Quoniam, si Scriptura dc Patres testantur , solam frequentiam iurandi inducere ad periurium ; quo principio statuitur , hanc consuetudinem esse tantum caussam peccatorum venialium ν Adeo labida est humana lingua ; tanta est in frequenti colloquio iacilitas salsum pro vero, dc verum pro falso affirmandi, ut Scripturae, dc Patres admoneant, iubeantque cavere a iuratione superflua .
ut vitetur periurium. Quid, si huic nativae imbecillitati, dc facilitati errandi ad-