장음표시 사용
371쪽
si invasor indiceret mulieri ut ad impurum congressum se praepararet , alioquin morti obnoxia erit, mortem potius subire deberet quam se se ad turpem actum disponere : quia tunc manifesta esset in turpitudinem cooperatio . .Distinguenda etiam eth duplex vis extrinsecus illata. Altera dicitur absoluta, quae est simpliciter talis, nuncupaturque compulso. Altera appellatur fecundum quid talis, quae licet inclinet, impellatque personam, ideoque Vocatur impulsio a D. Thoma in II.
Sent. dist. xxv. art. 2. tamen absolute illam non cogit ; sed eidem facultatem sedeterminandi relinquit. Haec vis, seu violentia recidit jn metum gravem. Animadvertendum quoque, voluntatem humanam respectu propriorum acturun nequaquam pati violentiam possie; licet illam sustinere queat respectu actuum quos ipsa
imperat, ut docet D. Thomas a. a. quaest. v I. art. 4. Quantum igitur ad actus a U Iuntate imperatos votantas violentiam pati potes, inquantum per violentiam exteriora
membra impediri possunt ne imperium voluntatis exequantur ; sed quantum ad ipsum proprium actum voluntatis non potest ei violentia inferri. VI. Sermo in praesenti non est de violentia absoluta, dc Omnino cogente , in qua mulier mere passive se se habet, nullamque resistentiam exercere potest; selloquimur de posteriori violentia. P. Ludovicus Lopez I. Part. instruct. eonsc. cap. lxv. Toletus Lib. V. cap. x. Sotus Lib. V. de io. quaes. r. art. s. ad 3. dc alii sustinent, seminam posse permittere sui violationem , ut mortem evadat , dummodo voluntate repugnet turpitudini. VII. Communis, & vera sententia hoc negat, propugnatque seminam mortem oppetere debere, ut sui corporis violationem evitet. Quoniam , si morte evitara potest violationem, vis illata non est absolute talis; sed dumtaκat fecundum qui , quae non aufert absolute voluntarium . Femina igitur in casu quaestionis reVera Voluntarie permittit turpem congressium, seu violationem libidinosam sui corporis. Siquidem, iuxta oppositae sententiae propugnatores, semina permissive se habendo in turpi congressit, voluntarie subiicit proprium corpus invasori , ut mortem ei- fugiat. Detestatur turpitudinem actus; sed quietam, & immobilem se praebet sor. nicatori. Porro haec exterior quies , dc immobilitas seminae non est a principio extrinseco cogente; sed a propria ipsius voluntate . Minatur utique mortem ii vasor, nisi femina se se supponat, aut si agitationibus corporis resistat, repellatisque invalorem. Uerum eiusmodi minae timorem utique incutiunt , minime vero cogunt, aut necessitatem imponunt. Ergo semina voluntarie dc libere se se subii- .cit aggresibri, sub ipso quiescit immobilis voluntarie , dc libere negligit resistere Cormre, dc omnium virium conatu obluctari. Porro haec voluntaria quies , haec voluntaria indifferentia est interpretativa , dc aequivalens cooperatio in turpem congressum. Paucis rem clarius explieo. Duplex assignari potest resistentia. Alte ra est interior, seu voluntatis. De hae in praesentia non loquimur a supponi in useni in
372쪽
DIS S. UNI C. DE HOMICIDIO. 3 s
eni in seminam interius dissentire turpitudini actionis. Altera resistentia eκterior est, seu corporalis. Mulier igitur, dum exterius permissive seihabet , dum omni conatu exterioribus membris non resistit, dum perpetuis corporis agitationibus non refragatur; sed libere ob vitandamKmortem ingressu in concedit aggressori , iam flagitii particeps essicitur. Accedit quod propter sumniam actus delectationem hic exterior consensus simpliciter voluntarius, & secundum quid involuntarius, secum facillime trahit etiam interiorem voluntatis consensum. VIII. Obiicies . Nullum est peccatum ablque consensu voluntatis ; sed in casu proposito semina nullo modo consentit in turpitudinem actus pravi : ergo non peccat . Quod non contentiat , patet: quia positive dissentit . Illa exterior quies, & indifferentia permissiva physica est, non moralis . Resp. Eiusmodi semina nota habet consensum formalem , hene tamen interpretativum . Qui nota vetat, vetare cum possit , iubet. Potest, ut supponithir , femina corporis agit tione, & nisu resistere : quia, si esset usquequaque compressa haud foret disputationi locus : tunc enim solum cum sancta Lucia canere posset : fit invitam iusseris violari, eastitas mihi duplicabitur ad coronam. Ergo, dum voluntarie, &libere ad evitandam mortem omittit exteriorem repulsam , interpretative consentit in ipsum flagitiosum congressum. Porro ad peccatum non requiritur eo sensus expressus, & formalis voluntatis I sed lassicit interpretativus, & aequivalens , qualis habetur in nostro casu. Tunc nullus eiusmodi consensus habetur quando femina exterius undiqueversum compressa, & ad incitas redacta , nullo modo resistere valet. Verum, quoties timore mortis Voluntarie permittit corpus suum scedari, illa in hoc exterius opus praesumitur consentire ; periculumque grave est ne in ipsius actus turpitudinem consentiat. At, cum haec quaestio ad sextum Decalogi mandatum pertineat, iterum ibi in examen vocabitur.
I. T T Omicidium casuale illud dicitur quod est praeter intentionem occidentis . 1 1 Dupleκ distingui homicidium ea ais solet. Alterum quod est Praeter V
Iuntatem tum in se, tum in sua caussa : & hoc homicidium proprie casuale diacitur, Omnique peccato caret, utpote ex quacumque parte involuntarium. Alterum homicidium casuais illud est quod, licet non sit volituni directe, & in se , volitum tamen est in sua caussa I Vocaturque ea ale mixtum ex voluntario india recto, & ex eata : & hoc homicidium peccatum est. II. D.pliciter evenire hoc homicidium indirectum potest , nempe dando op
373쪽
ra in rei vel Iieitae , vel illicitae. Si des operam rei licitae , adhibeasque omnem moralem diligentiam ut caveas homicidium , quod inde sequi posse praevides ;nullo inquinaris homicidii crimine. Quare qui proiiciunt tegulas, aut lapides, ex quibus graves percussiones, aut occisiones sequi praevident, si diligenter clament ,
admoneantque transeuntes ἱ nullum peccatum perpetrant, etiamsi post diligentem admonitionem sequatur homicidium . Hac ratione licet eκ moderata patris verbeis ratione moreretur filius I licet venator in nemore , ubi nec suspicatur reperiri h minem aliquem, explodens inopum occidat hominem , existimans se occidere seiaram , nullum peccatum est.
peccas peccato homicidii . Hane nobis exhibet doctrinam Angelicus a. a. quaest. lxiv. artic. 8. Casus est causa agens praeter intentionem : ἐν ideo ea quae easualia sunt, si mirer loquendo, non sunt intenta, neque voluntaria . Et quia omne pee-eatam es voluntarium , fecundum August. eonsequens est quod ea alia , inquantam huiusmodi ' non sunt peceata. Contingit tamen id quod non est actu, per se v litum , vel intentum , esse per accidens volitum , MI intentum , secuηdum quia causa per accidens dicitur removens probibens . Unde illa qui non removet ea ex quibus sequitur homicidium , si debeat νemovere , incurrit quodammodo homicidium
voluntarium . Ime autem contingit dupliciter : uno modo , quando dans operam robus illicitis , quas vitare debebat , homicidium incurrit I alio modo , quando non adhibet debitam sol eitudinem. Et ideo secundum iura, si Hiquis det operam rei lieitae , debitam duigentiam adbibens, is ex hoe homicidium sequatur, non incurrit homiridii reatum; si vero det operam rei illicitae , veI etiam det operam νei Belin rae , non adbibens dilbentiam debitam , non evadit homicidii reaium , fi ex eius
opere mors hominis consequatur.
IV. Ex D. Thomae doctrina videtur colligi , danti operam rei illicitae, quantumvis ex ea homicidium natura sua nec certo, nec verssimiliter sequatur, si tamen sequitur , imputandum sore . Quod dissicile est, ct veritati repugnare videtur . Nam nullum peccatum , nisi voluntarium . Si ergo nullo modo praevideatur in actione . turpi homieidium , nee sit praevidendi obligatio , quia communiter ex illa actione sequi haud solet homicidium; non videtur quod, si casualiter, de praeter omnem intentionem sequatur homicidium , debeat imputari danti operam rei illieitae. V. Distinguendum igitur est. Quando quis exercet opus illicitum, ex qqo com muniter homieidium consequitur , licet diligentiam adhibeat, ut illud vitet, reus, homicidii evadit. mia, eum in una parte opus illud vetitum fit, & ex alia inde sequ/tur communiter homicidium ; quoties aliquis vult opus illud illicitum , vult qumve homieidium illud eonsequens . Prae oculis tamen habenda est Caie-
374쪽
tani doctrina in hunc articulum D. rhomae. Si opus illicitum , cui das operam non sit nisi veniale peccatum, de diligens sis ad cavendum periculum homiei dii
quod inde sequi posset; non eris reus nisi venialis culpae , neque mortaliter ho micidium erit tibi imputandum. Affert exemplum Caietanus. Si Religioso, cui visiae professionis vetitum est equitare, equitanti accideret casus in eap. Dilecti, de ine . Significasti extra de homicidio, non propterea reus esset homicidii ; dummodo nullum ex praelata equitatione praevidisset periculum . Angelicus ergo loquitur de opere illicito ex quo communiter sequitur homicidium , seu quando opus ipsum est via ad mortem . Siquidem voluntas, quis praecavere periculum studes, inessacax est, de languida, quando communiter en tali opere mors consequitur . Qua te tune iuste homicidium tibi imputatur , quia est reapse voluntarium in caussa . Doctrinam hanc clare confirmat Catechismus Concilii Tridentini Part. III. secti nin s. praecepti suomodo homicidii reus sis ot casu caedem fecit . In quo tam duabus de causis pereari potest . inera, si quis in re iniusta occupatus hominem oeciderit : exempli causa, fi quis graUidam mulierem pugno , ve calce percuteret , ex quo abortum sequeretur ἰ fuisset quidem illud praeter percussoris voluntatem , non tamen praeter eiapam; eum tui non liceret ulis modo gravidam mulierem per tere . mera, fi non emnibus circumspectis , negsigenter r incaute aliquem Melderit . Haec est tota D. Thomae doctrina , in cuius intelligentia ne abludas a vero , adverte , homicidium debere esse connexum eum actione illicita, stuiniusta . .
UI. Quare, si raro, & sere numquam ex opere illicito sequatur homicidium , praecedatque debita, & moralis diligentia, tunc non videtur imputandum. Hine, si Cleriens venationi ursorum , aliarumqtie serarum operam det, ted moralem vigilantiam dc sollicitudinem adhibeat ad evitandum homicidii perieulum , etiam remotum I reus utique erit p cepti ecclesiastici , prohibentis Clericis venati nem ; secus homicidii, si casu inde sequeretur . Quando igitur opus illicitum nullo modo via est ad homicidium , etiamsi inde sequeretur praeter omnem operantis intentionem, homicidium non esset eidem imputabile. VII. Plura hie dicenda serent de irregularitate. & restitutionis onere , quae ex homicidio sequuntur. Verum haee omnia suis propriis locis discutientur. C Α-
375쪽
CAPUT IX. Anima ersio in ea quae dicta sunt de bomicidio, oe juicidio.
I. CErio, dc summa maturitate ea quae de homicidio scripsi recogitavi, expen
' o di. Laxae, dc efferatae nonnullorum recentiorum opiniones, quae licite eLsundi humanum sanguinem docent ob vanum honorem , ob inflictam alapam Iob conserva tionem unius , decem , Viginti aureorum, antaevangelicae mihi sunt , ct humanae societati pemiciosissimae videntur . Augustinus defensionem propriae vitae eum occisione invasoris improbare videtur . Docti inam S. Augustini interpretatur S.,homas L 2. s. lx IV. ara. T. locum habere in eo qui intenderet occidere invasorem . Siquidem Angelicus docet numquam licitam esse propriae vitae defensionem cum intentione occidendi aggressorem . Concedit dumtaxat pos se hominem intendere propriae vitae conservationem cum moderamine inculpatae tutelae te se defendorido , etiamsi praeter eius intentionem mors sequatur invasi ris. Hoc tu lym inculpatae tutelae moderamen , haec. pura intentio vitae conseria
vandae seiuncta in illo conssimi in quo concitatus eae animus, turbata mens, 5c intellino tumultu omnia servemi ab intentione Occidendi iniustum aggressorem , dissicillima est. Idcirco fundendae preces Deo sunt, ne similes permittat eventus ,
arosque a tam gravissima tentatione liberet. II. Latronum occisiones, quas licitas laudati recentiores defendunt. improbas , dc cum evangelica rege pugnantes iudico . Numquam ergo licita erit furum Occisio e Extrema vitanda sunt . ' Extremum in- quod prolapsi praefati recentior sunt, cavendum I cavendum quoque dc alterum . Quid, si latrones 'domum tuam obsiderent, omnia tua bona rapturi ad vitam , ad familiam totam sustentandam necessaria H Quid hoc ita casu diceres γ' Reum ne homicidii pronu0ιiares , qui domus tuae defensionem intenderet , ex qua praeter eius intentionem mors furum sequeretur P Ego sane homicidii criminosi hunc damnare non auderem, dummodo moderamen inculpatae tutelae servaretur. Sed subdo perraros esse eiusmodi casus, Ec rarissime servari ea omnia quae S. Thomas praescribit ad licitam defensionem vitae cum occisione invasoris . Cautissima igitur sint consilia , cautaeque decisiones in similibus controversiis , quae acutissimae Augustini mentis aciem fugerunt. Patres.omnes, & divinae Scripturae terrena bona parvi facere, immo contemnenda inculcant. Pro unius, sicut pro omnium animarum redemptione mortem Christus IESUS oppetiit. Haee prae oculis habenda, ut quam sint Evange- gelio
376쪽
DISSA UNI C. DE HOMICIDIO. 34'
gelio repugnantes opiniones supra recensitae , quae facile permittunt homicidia , comprehendere Valeas. III. Negat S. Augustinus licitum esse homicidium ob virginitatis defensionem . Casum quoque hunc illis accenseo qui vix ac ne vix quidem eveniunt. Ex historia ecclesiastica legisse me non recordor ex tot virginibus sincero virginitatis amore flagrantibus, ad Iupanaria ab ethnicis Principibus damnatis , Deum permisisse ut vel una florem amitteret virginitatis . Legi , plures divino amatas Numine seipsas occidisse, ut tantum thesaurum intaminatum custodirent . Nullibi legi, vel unam eo spiritu actam, ut irrueret in aggressorem , illumque interimeret . Arma castitatis sunt pudor , verecundia , modestia , invicta constantia , animi sortitudo, qua aggressores strenue repellantur; ad casestis sponsi sinum receptus, & ardens divinae gratiae petitio . Haec si servaverint virgines , castaeque matronae, numquam deerit ad repellendos impuros aggressores divinum validissimum praesidium . Si ergo nulli bi legitur servata virginitas gladio tincto humana sanguine , non est cur nos homicidia concedamus licita virginibus : quia alia via a Deo provideri eisdem didicimus . Haec sunt consilia nostra . Ceterum utrum evenire ea sus possit in quo licita sit castitatis custodia cum occisione aggressoris, penitus ignoramus . Neque regulam certam pro rarissimo eventu praefinire volumus, tum quod revera quid definiendum sit, minime tenemus, tum ne hinc recentiores aliqui ansam arripiant , regulam pro aliquo extraordinario casu coninstitutam extendendi , & dilatandi, uti in more habent, ad quoscumque stro
377쪽
Non moechaberis. Exod. XX. Vers. I 4. Non concupisces uxorem proximi tui .. Ibid. Vers. I ..
DUO si tot flagitiorum genera quae gehennam Christianorum multitudi
ne implent L concupiscentia carniς, & cupiditas divitiarum. Unumquodque horum criminum duplici praecepto vetitum est.. Carnis co cupiscentia sexto , & nono, rerum cupiditas septimo , & decimo prohibentur Cuiusque alterius generis vitium unico praecepto vetatur. Et tamen quae primis Decalogi mandatis adversantur, graviora sunt e verum habet .. Nihilolacius, quia vehementiori impetu in haec duo seruntur homines ideo concupiscentiam duplici expressis mandato, sicuti & rerum . cupiditatem aliis duobus praeceptis cohibere Deus opportunum duxit. Materies sexti praecepti prohibita ampla est, lutulenta Pestifera, quae in corporum, non secus ac in animarum perniciemi saevit M Omnibus vitiis putidior cum sit, prae omnibus sceleribus a Deo purissimo spiritu ani mas abducit, illasque in brutorum gregem praecipites agit; quin brutis hebetiores: evadunt litudinos. Illa enim ut plurimum solius generationis caussae coeunt; contra luxuriosi omines, omnibus temperantiae , de honestatis legibus stactis,. mulis equisque infrunitiores, continenter huic haerent luto .. Non corporis sanitas, non. vitae diuturnitas, non aeterna animarum salus. a lubrico cursu revocare eos valent. Ob oculos habent: putridai corpora , libidinis: lue inquinata , sanie, & tabo undique diffluentia : nec propterea res piscunt.. Adeo potenx est veneri opium ad fascinandos hominest libidini deditos . Quo vero, universalior est contagio isthaec , eo est. explicatu dissicilior : non quod dissicile sit illius cum ratione, divinaque lege repugnantiam ostendere ; sed quia. adeo glutinosa, adeo nefanda est, ut Vix haberi sermo de ea possit,. quin lingua, mens, auresque inquinentur. Quare sapienter Catechismus Concilii Tridentinii admonet III. Parta de si praecepto sech I..
378쪽
it in hae in σπbe inda, eautis admodum It ' Nebas, is prudens; ir rariis me rem ebm-noret , qtrae moderationem pollux destiterar quam orationis eoia . Verondum es enim ne , dum is Iate utque copiose nimis e deare sudet , quibus modis homines, ab huius luis proescripto discedant , iπ illarum rerum sermonem DVie Deidat , unde excitandae Fotius libidinis materia quam extinguendae ussus ναlio emanare Distia Utinam saluberrimam hanc admonitionem executioni mandas sent Calaistae plurimi, qui plus iusto hanc picem suo volutarunt calamo . Quid opus erat tot libidinosorum monstrosa inVenta , tot horridos explendae libidinis
modos, ariu conatus ob oculos lectorum Ponere Numquid necesse erat ratioci nia instituere, auctoritates allegare, ut evincerent esse peccata tot congrediendi rationes, quas insatiabilis luxuriae ardor excogitavit recundia a natura insita damnat , execratur , & perhorrescit magnam illarum quaestionum partem quas non sine legentium stomacho lato calamo . discussae occurrunt in quibusdam reaeentioris Theologiae Auctoribus. Hi, ad scribendi hae de re rationem quod attunet, prudentiorem, dc cautiorem temperantiam desiderari a se passi sunt. Studium auferendi peccata, a quibus vel ipsa abhorret natura, in caussa fuit cur ad examen Vocarent ea quae perpetuis tenebris obvolvi debuissent . Sobria erit hoe de argumento disputatio nostra. iisque sbi hac in re Theologus est, si rationis ductum sequatur Sexto ac septimo praecepto non modo opera externa luxuriae , in furti Deus vetat, verum intiam actus interiores: ideo mos explicationem sex-ai, α moni praece mi coniungimus, quod ambo eodem Pertineant
379쪽
Meensentur propositiones tum ab Ecelesia damnatae adversus Jextum praeceptum, tum quae nimiam laxitatem, oe borrorem praeferunt .
. f. I. Propositiones damnatae ab Alexandro Papa VII.
misi cum soluta grave peccatum contra castitatem , non e dicando eopulam . Est asIII. Est Probabilis opinio quae dieit, esse tantum venia e Ucusum habitum ob des Rationem earnalem, D' sensibilem , quae ex osculo oritur, secluso pericuis confersu viserioris, θ' pollutionis. Est 4o. IV. Non es obligandus concubinarius ad eliciendam eoncubinam, si haec nimis utilis esset ad oblectamentum concubinarii , vulgo Regalo, dum, deficiente illa, nimis e re ageret Titam , ἐν aliae epuLe taedio magno concubinarium coicerent , alia famula nimis difficile inveniretur. Est r.
Propositiones proscriptae ab Innocentio M.
I. Tam elarum videtur, fornicationem fecundum se nullam invo/vere malisiam , is Dium esse malam, quia interdicta, ut eontrarium omnino rationi dissonum videatur. Est 48'II. Mollities iure naturae prohibita non es . Unde, si Deus eam non interdixisset isaepe esset bona, ἐν aliquando obligatoria sub mortali. Est 49. III. Copula eum coniugara, eonsentiente marito, non est adulterium : adeoque sufficit in confessioηe dicere, se esse fornicatum. Est m. i V.
380쪽
N. Famulus qui submi humeris scienter adiuvat herum suum uscendere per fonestras ad Iti randam virginem, mustorio eidem subservit dejerendo scalam, ape inenaeo ianuam, aut quid simiae cooperando, non pecca/ mortialteν, si id faciat meia notabilis detrimenti, puta, ne a domino male tractetur , ne torvis oculis. a pietatur,ue domo evellatur. Est Fr. V. Potest asiquando absolvi qui in proxima occasione peccandi versatur, quam potia es, O non vult omittere, quin immo directe, is ex proposito quaerit, aut ei se inge- 'νit. Est 6 I. VI. Proxima occam peccandi non es fugienda, quando rausa Hilua uti sis, aut h
nefa non fugiendi recurrit. Est εχ. VII. Lisitum est quaerere directe oecasionem proximam peccandi pro bono Diritaaia..et tempera si nostro , vs proximi. Est 63. ,
Propositiones laxae fuistarum nondum damna xα.
is carnis commixtio, habita secrete in Ecclesia, sit sacrilegium, dc hoc. debeat in consessione explicari Respondeo , esse probabile quod non Caram uel in Retu disput. lxv I. numeri ror' vasqueZ in I. I. D. Thoma quas. lxx M.
II. si Pollunt famuli tuta conscientia meretricis , aut pellicis mensae ininistrare, , , cibos non solum communes, sed de calidos, & provocantes ad venerem condiis re , & lectum privatum sternere . Consulio non solum cibos communes dixi. is quia scio esse maiorem difficultatem , si essent tales qui excitarent venerem is Tunc enim iuxta aliquos Theologos deberent famuli a tali servitio desistere, ubis in venerem illicitam cooperarentur.mdirecte . At prudentiores credimus etiam is tales ethos posse sine culpa condiri. Idem Caramuel in Theolog. .Praeterinunt.
III. ,, Possunt lectum domino, & amasiae sternere citra culpam venialem, conis sono Azorio, di Diana . fidem ibidem num. 2976. IV. is Non esset peccatum mortale domino, & pellici, alias rem habituris, aut A lectum procurare hospitio, aut parare meliorem sistito, aut floribus sulcire. Ra-- tio est, quia aliud est fornicari ; aliud maiorem in ipsa fornicatione habere de-- lectationem in genere luxuriae ; aliud , de omnino diversum , habere maioremis requiem in genere commoditatis. Sane hanc stimam domino etiam fornieaturo 'is procurare malum non est. Idem ibidem num. 2977.