장음표시 사용
611쪽
Una oe altera anima deterso in doctrinam P. Tamburini, a sterentis , non peccare contra iustitiam eum qui imponit alicui falsa erimina ad tuendam propriam fa
mam . I. r, ocet ergo P. Thomas Tamburinus In exscripta thesi , te posse ad tuen- dum proprium honorem , atque adeo potiori iure ad asserendam , vindieandamque Instituti, & Communitatis famam, a falso accusatore, & calumniato re laesam , licite imponere eidem talumniatori salsa crimina eo graviora , quo gravius laesa fama tua est, seu quantum sat est ad famae reparationem. Ut plenius , evidentiusque teneas systema , seu moralem practicam, quam docent non pauci iuniores , ad memoriam revoca quae in explicatione in maηdati Decalogi supra diximus cap. Iv. 1. 3. adversus trucem nonnullorum Calaistarum benignitatem probabilistieam . Narravimus ibi sophismata , quibus circumveniuntur propositiones II ab Alexandro , & 13. ab Innocentio XI. proscriptae . Manifestavimus inhumanam illam , sanguinariamque doctrinam quorumdam recentiorum .
qui effundi humanum sanguinem licite posse docent ob sartum tectum eustodiendum quid e Ludicrum mundani honoris simulacrum . Illa omnia eum hac Tamin buriniana sententia conseras velim : & tum, quae sit nativa benignitatis probabilisticae imago, ipse iudex esto. II. In medium recurrat P. Τamburini doctrina. An fi alia modo te ab iniusto seu se tueri nequeas, heἱte falsa erimina illi psis obiicere , quanta sinciant ad tuam am defensionem y Duo assero . Unum mihi fatis probabile ; alterum satis incerrum . Probabiis mihi est, te , si id faeias , nox preeare eontra iustitiam; unde ηec bligari ad restitutionem . . . Incertum mihi es ais id possis fieri lieite fine ulla cuιpa. o tempora i o mores t Hucetne malorum perventum inter Christianos est , ut incertum asseratur, num mentiri, num ea lumniari peccatum sit δ Reponet ne P. Francolinus , exclamationes istas Iansenistarum inventa esse e At nos respondebimus, Tamburini doctrinam ct Iansenistis, & Haereticis, atque Ethnicis ipsis scandalum gravissimum. ingerere . Non peccat ergo eontra iustitiam qui eatu mnias salso accusatori impingit ad propriam famam vindicandam , honoremque tuendum P Quid P Non modo salsa crimina impingere, sed oecidere etiam hon ris & famae invasorem licite posse docet cum aliis P. Tamburinus Lib. VI. cap. I.
s. 3. n m. I. Honestus ergo vir, inquit, ne alapa percutiatur , occidere etiam sine
612쪽
DIS S. I. DE FALSO TEST . oee. 18
ne periculo irregularitatis invasorem potest, quando aliter consulere sibi nequeat . Papae, etiam sine periculo irregularitatis 3 III. Pauca adiicio in alias quas recensui propositiones laxas . Fuso calamo. ex plicata suis implexa quaestio de restrictionibus mentis supra in commentatione secundi praecepti. Adiicere transcriptas propositiones libuit, ut evidentius Probabi listarum quorumdam opinationes laxae pateant . Mendacia quaecumque prohiberi docent Catholici omnes, ut mox ostendam . Probabilistarum plures, consueto realo auferendi de mundo peccata , novis vocibus mendacia vocare coeperunt . Di Dfeillimum existimarunt Veracitatis ac sinceritatis legibus homines subiicere . Durum nimis ex alia parte peccati illos damnare qui vix sermonem in civili commercio adhibent a mendaciis vacuum, illis visum est. Idcirco mediam excogitarunt viam aequivocationum , amphiboliarum interiorum , quibus veritatem occultarent. Locutiones quasdam obscuras , figuris , tropisque intermixtas, quae veritatem imperitis obtegerent , sed tali moderatione , ut simul vi earumdem Iocutionum percipi veritas posset, antiqui quoque Theologi licitas interdum iudicarunt . At recentiores ultra progressi sunt . Veritatem sola mentis interiore praecisione abscondi posse docuerunt. Hanc doctrinam , quam de restrictionibus pure mentalibus vocant, damnavit Ecclesia. Recentiores Moralistae, qui post damnatas ab Ecclesia propositiones scripserunt, conceptis verbis illas propugnare non 'audent ;reapse tamen, quibusdam adiectis fucis, & calamistris illam de sendunt. Sanchez , Castropalaus, Tam burinus, Leander, Candidus, qui recensitas opiniones, in propositionibus ab Ecclesia damnatis contentas, docuerunt , excusatione digni sunt , quia ante Ecclesiae declarationem scripsere. At non tam facile excusandus est P. Viva asserens in Io. propositione , licitam esse interiorem restrictionem , quando externa commode non occurrit rusticis, qui, hebetioris ingenii cum sint, artem ignorant mendacia sucandi. Fucus obvius, inquit, vel ipss rusticis est usus duplicis scientiae communicabilis, & incommunicabilis . Cuius doctrinae sensus est . Mendacium est, si falsitatem pro veritate absolute obtrudas. Mendacium vero esse desinit, si falsitatem pro veritate divendens, intus mente adiicias : Hoc sactum Uerum est. At, quia occultum est, noxiumque tibi evadit, si retegatur ; ad dicendum , seu ad communicandum aliis falsum est. Evitare itaque mendacii reatum sibi blandiuntur recentiores quidam Casu istae, si aliud ore proserant, aliud mente teneant; quasi in hoc oris a corde dissensu mendacii pravitas sita non esset. Αsingulis expendendis propositionibus supersedeo, quia caedem sua propria, & manifesta laxitate horrorem incutiunt. C A-
613쪽
CAPUT III. De fasso testimonio vetito in octavo praecepto.
l ore vales. Mente, dum falsam de eo concipis opinionem , atque interio re sententia iniuste illud malitiae damnas. Ore duplici via : aut coram iudice ii tum falso accusando ; aut coram privatis hominibus illum diffamando . De hi, omnibus mihi disputandum est. Rectus postularet ordo ut primum de testimonio salso interiori, quod iudicium temerarium vocant, post de exteriori, quod falsum testimonium coram iudice eommuniter nuncupatur , dicerem . At Iubet prius de
externa locutione, utpote gravioris momenti, verba facere.
quod testis interrogatus a iudice in ipso iudicio profert, iuramento adiecto . Est verum , aut falsum , prout respondet , aut dissonat vel mentis conceptioni , vel rebus a teste conceptis . Siquidem dictum, seu externa locutio immediate interi rem mentis conceptum, mediate vero obiecta, seu res conceptas significat. Quando externa locutio respondet tum mentis perceptioni, tum rebus ipsis a teste con-eeptis , undique vera est I ut si quis testetur se vidisse Sempronium occidentem Paulum , revera ab eodem Sempronio intersectum. Contra tam menti, quam re a dissona testificatio est,& omnino falsa, eum testis, intus iudicans canem esse equum, assereret esse asinum. Hic adesset tam ignorantia, qua canis reputaretur equus, quam malitia, qua assereretur , canem esse asinum , dum testis alioquin existimat esse equum . Interdum testificatio est menti consormis, sed rebus difformis i ut, cum testis affirmat, Paulum occidisse Sempronium , quem peremptum ab eo existimat, reipsa tamen interfectus ab eo non est. Postremum menti Opponitur, sed rebus congruit; ut, si quis adfirmaret corvum esse nigrum, quem album credit. In his tribus combinationibus praeter primam, semper occurrit salsitas, vel eum ignorantia, vel cum malitia coniuncta .
do iunctum cst periurio , semper mortiferum crimen est ; etiamsi res testificata minima esset . Si vero periurium non sit, dc testimonium sit contra iustitiam . tum est peccatum mortale eκ genere suo, sicut quaelibet iniustitia : & sub hoc respectu vetatur in Decalogo : Non loqueris contra proximum tuum falsum res mouium . Denique, si tum periurium, tum iniustitia absint ; tunc non erit peccatum mortale . Ita docet D. Thomas a. a. quaest. lxx. art. q. Falsum testimonium habet triplicem deformitatem . λο modo ex periisrio : quia testes non admittuntur
614쪽
DIS S. I. DE F ALSO TEST . oec. 18
nisi iurati : ex hoe semper est pereatum mortale . Alio modo ex violaiione tulimitae : ἐν boe modo est peceatum mortale in suo genere, fieret is quaelibet iniustitia. Et ideo in praecepto Decalogi sub bac forma interdicitur falsum testimonium , eum dicitur Exod. xx. Non Aqueris contra proximum tuum falsum testimonium . Non enim contra aliquem facit qui eam ab iniuria farienda impedis , sed forum qui ei iustitiam suam tollit. Tertio ex ipsi falsitate, secundum quod omne mendacium spereatum et is ex hoe non babet falsum testimoniam quod semper sit pereatum momtisse. Tria sibi de more argumenta opponit Angelicus , quorum solutiones , quae apud ipsum videri queunt, clariorem veritatem reddunt. IV. Ex hac angelica doctrina colliges quam enormis sit salsi testimonii graviutas. Falsus testis Deum ipsum in mendacii patrocinium appellat; cum illius saniactissimum nomen iurando invocet . Iustitiam, dc caritatem in proximum violat . Quare optime inquit S. Isidorus Lib. III. de sum m. bono cap. li κ. Facidicus testis tribus personis es obnoxius . Primum Deo , cuius personam contemnit : deinde tD- dici, quem mentiendo fauit : postremo innocenti , quem falso testimonio laedit . Salomon vero ait Prov. v I. vers. I 6. Sex sum quae odit Dominus . . . . Cor macbinans cogitationes pessimas, pedes veloces ad currendum in malum, proferentem mendacia, testem DPacem. Item cap. xx I. verso 28. Testis mendax peribit. Eius flagitii sontes fiunt qui instrumenta apocrypha, ut vera, obtrudunt, aut salsa coniueiunt, aut vera adulterant. Item illi qui ut certum testificantur quod vel dubium, vel probabile tantum reputant; atque ex auditu compertum habent. Quapropter subdit Angelicus loc. cit. ad I. In testimonio ferendo non debet homo pro
certo asserere , quasi sciens id de quo certus non es ; sed dubium debet sub dubio
proferre, is id de quo certus est, pro certo asserere. V. Quaest. III. Quid agendum testi qai, debita adhibita dingentia , memoria deceptus falsum testatus est , vi euius innocens damnandus es capitis e ' Resp. Quam do nulla praecessit negligentia in assequenda veritatis cognitione , nullam perpetravit testis culpam ; etiam falsum testatus fuerit, quod sincere verum credebat. mare nec mendacii, nec periurii reus est; nec mala, quibus innocens proinximus subiicitur, reparare tenetur : non vi rei acceptae; cum testimonium serat , non in propriam , sed in alterius utilitatem : non vi intullae actionis, nil quippe
iniustum commisit. Si tamen, antequam innoceny damnetur, suae deceptioni Sconscius evadat, tenetur, qua meliori via valet, periclitanti succurrere, dc suam detegere ignorantiam , ne ex suo silentio proximus damnum subeat. Et qua quam, attento iurium rigore, testes ad mutanda testimonia non admittantur, nisi confestim de illico; tamen saepius admittuntur etiam multo postea , iuxta eximias ipsorum praerogativas. Viri enim probitatis fama clari, & integri, vix repelli valent , quoties propriam deceptionem fatentur ; nec ulla adeli probabilis
615쪽
eoniectura suspicandae Daudis . Denique testi monii correctio etiam post temporis intervallum plurimum confert ad extenuandam testimonii firmitatem, & certit
VI. Quaest. IV. Ad quid tenetur testis sua pravitate falsum testimonium ferentia iudicio contra proximum e Resp. Si testis fabas unica sit mali caussa , tenetur liberare innocentem, cum suae samae, & honoris dispendio dictam salsitatem te tractando , malaque temporalia inde secuta resarciendo. Idque convenit penes
omnes . Quod vero docent Salmanticenses tris. xxv M. cap. I. puis. 3. num. a 3. non teneri testem falsum testimonium retractare , quando nulla est spes liberandi innocentem , tametsi teneatur damna resarcire , non arridet . Qua enim lege
testis solvitur ne, quantum per ipsum stat, a crimine salis impacto innocentem liberet Lex retractationis non ita ab effectu pendet, ut, hoc frustrato, illa evanescat. Sed natura imposturae, & calumniae talis est, ut, quoties innocenti aetractatio non nocet, debeat calumnia aboleri. Accedit quod, licet retractatio inutilis sit ad subtrahendum supplicio innocentem ; 'frustranea tamen non est ad famam redintegrandam . Denique testis falsus , ut suae consulat saluti , ea omnia praestare debet quae sibi possibilia sunt. Retractare falsitatem in iudicio iuramento assertam valet . Qua ergo lege ab hoc implendo debito liberatur ia haec retractatio ad innocentem subducendum inflictae poenae non conducit At, tametsi huic fini idonea non sit; congrua tamen, immo necessaria est, ut testis om-cio si agatur suo. Nee minus displicet quod laudati Auctores ibidem addunt, tes ii vinculo retractationis non adstringi , quando ceteri testes , a se non inducti , - secum contra innocentem testificati, retractare se renuunt . Non ergo a malo recedere testis debet , quod alii velint in sua pravitate persistere Si haec doctrina consisteret , immania sequerentur absurda . Non teneretur Paulus abstinere a scelere, se poenitere, in Dei amicitiam redire; quod illius socii nolint ab arrepta iniquitatis via recedere . Quo quia absurdius Et quia vix credi potest , haec perdoctos P P. docere, idcirco illorum verba transcribar Hee enim ob eamdem ratiοπem tenetur se retractare, quando alii testes, a se non inducti, secum tamen contra innocentem testificati sunt , quos certo scit suum testimonium minime retractaturos. Quin, quo magis pervicaces sunt ceteri testes in calumnia impacta innocenti afferenda, eo serventius conari testis iste urgetur , ut periclitantis vel famae , vel vitae, vel utrisque, si via patet, succurrat. Denique, si iniuste infamatus morti addictus sit, tenetur testis falsus se retractare ; etiamsi subeunda sibi mors esset. Quoniam , licet in pari caussa innocentiae iure propriam alterius vitae Praeserre possis ; tamen , quando tu in caussa es ut alter iniuste puniatur , cum pari periculo adstringeris removere caussiam , seu calumniam , propter quam tun cens periclitatur .
616쪽
DIS S. I. DE FALSO TEST. oee. 191
VII. Quaest. V. Ouid praesare debet qui alterum induxit ad fossu, testimonium dicendum contra proximum e .Resp. Debet omni conatu eumdem suadere, ut sal sum testimonium retractet coram iudice. Quod si iniquus testis recuset, ipse sua sor iudicem adire tenetur, dc iniquam fraudem, perfidamque machinationem ma hi stare . Contendit Lemus Lib. II. de iustit. cap. XXX. dub. 7. num. 34. quem se quuntur Salmanticenses sic. cit. num. Iq. FagundeE , & alii , nullam adesse obli gationem manifestandi pravam machinationem , retractandique salsum testimo nium, si nulla spes .concipiatur reum liberandi et quam sententiam non audeo a probare . Primum, quod Vix quisquam certo scire valeat non sore reum liberan dum, aut poenam eidem diminuendam post retractationein falsi testimonii . Dein de , hoe etiam admisso, adhuc tenentur iniqui falsarii ea omnia praestare quae ex se praestare valent, ut reus liberetur, utque suae conscientiae, quoad fieri potest . consulant , poenitentiamque peragant. Quare sutilis ratio est quam P. Felix P testas allegat Tom. I. par. II. ad 8. praecepi. num. 278 . neminem teneri ad opus inutile . Numquam quippe inutilis est retractatio ista , nisi inutilem vocare velis calumniae retractationem , & innocentiae manifestationem . Quod iudices nolint post retractationem falso accusatum liberare, ipsi Viderint. At non propterea falsarii a proprio implendo debito liberi sunt. VIII. Plurima de testibus , iudicibus , advocatis, aliisque ad iustitiam tum commutantem , tum vindicantem spectantibus , dispicienda remitto ad tractatum de iustitia, & iure.
CAPUT IV. 'De mendacii notione, oe malitia . Licita interdum mendacia non modo Ethnicorum plures, verum etiam Origenes, Cassianus, Cbr Uomus, aliique Graecorum do
euerrint . I. TT AEC est mendacii definitio quam tradit Angelicus Doctor a. a. quaest. ex. XI arti 1. Enuntiatio DG eum voluntate ad fallendum prolata, manifestum est
mendacium. Sub voce enuntiationis comprehenditur verbum scriptura, signis, nutibus, aut Voce expressum . Ceterae partieulae notionem propriam mendacii exhibent. Advertit Doctor sanctus , necessario minime requiri ad rationem mendacii voluntatem fallendi auditorem . Hoc enim est veluti complementum mendacii ,
cuius natura sufficienter salvatur in prolatione falsi cum deliberatione salsum dicendi. Hoc enim est contra mentem loqui. Contra, si salsum enuntiet quis, re-
617쪽
putans esse verum, non mentituri sed materialem profert falsitatem. Omnia haec clare explicat Angelicus ipse loc. cit. Istentio vero UMuntatis inordinatae potest ad duo ferri : quorum unum es , ut fasum enuntietur I aliud es effectus proprius DL fe enuntiationis , ut scilicet aliquis fallatur . Si ergo ista tria concurraui , sciscet quod fassum fit id quod enuntiatur, is quod adfii voluntas falsum enuntiisis litterum intentio fauendi; tunc es falsitas materialiter, e la fastum dicitur; ΘΑ fον maliter propter voluntatem falsum 'dicendi I is effective propter ποίμηtatem fas a tem imprimendi. Sed tamen ratio mendacii sumitur a formali Jalsitate, ex bre ueri licet quod aliquis. habet voluntaιem falsum enuntiandi . Unde er mendacium nomia atur ex eo quod contra mentem dicitur. Et ideo, si quis falsum enuntiet, credens id esse verum , es quidem falsum materialiter, sed non formariter : quia falsitas est praeter lettentionem dicentis, unde von babet perfectam rationem mendacii. Id enim quos praeter intentionem dicentis est , per areidens est i unde non potest esse speen ea differentia. Si vero aliquis formaliter falsum dicat, habens voluntatem falsum Micendi, ficet fit verum id quod dicitur , ιη quantum tamen. huiusmodi actus est πο- vorarius . is moralis , habet per se sal talem , ἐν per accidens veritatem : unde ad speciem mendacii pertingis . Quod autem aliquis intendat falsitatem in opinieηe alterius constituere, fallendo tuum, non pertinet ad speciem mendacii, sed ad quamdam perfection:m ipsius. Mendacium ergo presse acceptum est deliberata enuntia
II. Tribuitur primum in materiale, & sormale. Mendacium materiale quit committit , dum adfirmat quidquam quod verum esse credit , sed falsum reapse est rae hoc vocatur mendacium materiale tantum . Mendacium vero formale tantum tunc contingit, quando quis enuntiat aliquid ut falsum, dc cum animo falsum di cendi , quod in se verum est , ut si quis existimans Petrum occidisse lPaulum , quem tamen non occidit, adfirmaret non occidisse . Formale tantum hoc mendacium nuncupatur , quod sit dumtaxat contra mentem loquentis , existimantis Petrum Occidisse Paulum, quem reapse oon interemit. Mendacium quoque est, dum certum pro dubio asseritur. III. Dividitur secundo mendacium ratione finis, in quem dirigitur, io iocosum , efficiosum, dc perniciosum . Iocosum est quod in aliorum , aut proprium oblectamentum dicitur . Omiosum spectat aut propriam , aut alienam utilitatem ; aut nocumentum declinare absque alterius damno . Perniciosum illud est quod in alterius damnum profertur . Hoc mendacium genere suo est peccatum mortale; dc solum veniale evadit ob materiae tenuitatem . Mendacii iocosi sontes communiter sunt garruli, loquaces, scurrae, qui, ut se lepidos ostentent facetosque , Pt rima comminiscuntur ut vera , quae proprio cerebro fabricarunt . Hi venialiter peccant. Conscientiae tamen sibi isti vertere plurimum debent, quod, cum sint ad
618쪽
DIS S.I. DE FALSO TEST. oec. 193
ad elusinodi iocosa mendacia semper parati , parum aut nihil eadem reputantos ob malitiae levitatem, habitum venialiter delinquendi contrahunt. Hic porro ha bitus ad mortifera erimina viam parat, ut susius in quaestione de peccato venia
si diretur. Mendacii ossiciosi illi maxime rei sunt qui nimio amore sui flagrant
valdeque cupidi sunt rerum temporalium, propriae existimationis, & mundanae gloriae. Ut enim haec bona aut custodiant, aut augeant, aut servent a quolibet detrimento, mendaciis veluti opportunis praesidiis utuntur. IV. Dividit D. Thomas iterum mendacium in iactantiam , & ironiam . Tune quis iactantiae mendacio peccat, eum maiora de se praedicat quam sibi conveniant. Ille vero ironiae reus est qui minora , quae vera sunt , negat. Ut omnes mendacii partitiones compertas habeas , transcribam quae docet D. Τhomas a. a. quaest. cx. arti a. Mendacium tri iciter dividi potest. Uno modo feeundum tuam mendacii rationem, quae es propria, is per se mendacii divisio : D' secundum hoc mendacium in duo dividitur; scilicet in mendacium quod transendit veritatem in maius, quod pertinet ad iactantiam; D' in mendacium quod demit a veritate in munus, quod pertinet ad ironiam ', ut patet per Pbis Ubum in IV. Ethic. Haec autem diatim ideo per se est iuus mendacii, quia mendaeium, isquantum huiusmodi , προ- nitur veritati, ut dictum est. Veritas autem aequalitas quaedam est, cui per se on nitur maius, θ' minus. Alio modo potes dividi mendacium, inquantum babet rationem culpae fecundum ea quae aggravant, veI diminuunt culpam mendarii ex parte finis intenti. Aggravat autem eulpam mendacii, si aliquis per mendacium intendat aherius
nocumentum, quod vocatur mendacium perniciosum. Diminuitur autem culpa menda-eii, si ordinetur ad aliquod bonum , veι delectabile , D, B est mendaeium iocosum; vel utiis, θ' sic est mendacium UMissum , quo intenditur iuvamentum alterius , TeIremotio nocumenti. Et feruudum Me dividitur m ndacium in tria praedicta . Tertio modo dιviditur mendacium universalius secundum ordinem ad Mem, sive ex hoe addatur, veI diminuatur ad culpam mendacii, De non . Et fecundum boe divisio est octo membrorum, quae dicta est . In qua quidem tria prima membra continentur sub
mendacio pernicios e quod quidem fit vel contra Deum; ir ad hoc pertinet primum mendaeium, quod es in doctrina religionis ἱ veI est contra hominem; fite sola intentione nocendi alicui, Ore fio est mendacium secuntum, quod siliret nulli prodest , im obest
alicui; fide etiam intendatur in nocumento unius utilitas alterius, is boc est tertium
mendarium , quod uni prodes , is alteri obest . Inter quae tria primum es graviss-mum, quia semper peccata contra Deum δεηι graviora, ut supra dictum est. Deum dum autem est gravius tertio, quod diminuitur ex intentione utilitatis alterius . Post baee aurem tria, quae superaddunt ad gravitatem culpae mendacii , ponitur quartum,
quod habet propriam quantitatem De σdditione, vel diminutione : ἐν boe es mend. cιum,*quod. fit ex sola mentiexdi libidine I quod procedit ex babitu . Uede Pbis
619쪽
f.pbus dirit in IV. Ethicorum , quod me dax , eo quod talis est Deundum habitum, ipso mendacio gaudet. Quatuor vero D sequentea modi diminuuηι de culpa mendacii. Nam quintum es mendaeium iocosum, quod fit placeadi cupiditate . mia mero tria ebriinentur sub mendacio officioso. in quo istenditur qued est asteri utile : vel quan tum ad res exteriores ἱ ἐγ- est sextum mendacium, quod prodest alicui ad mesaiam eo ervandam : veI es utiis corpori . ἐν boc est septimum mendacium , in qua impoditur mors hominis e veI etiam utile est ad honestatem virtutis ; ἐγ bae est octatori mendacium, in quo impeditur illicita poliario corporalis . Patet a tem quod quanto bonum iκtentum est melius , tanto magis minuitur culpa mendacii . Et ideo, A qui, diligenter eonfideret, secundum ordinem praedictae enumerationis es ordo gravitatis euL par in istis mendaciis. Nam bonum utile praefertur delectabili, O vita corporalis prae fertur pecunia, bonestas autem ipsi corporali vitae.
Sit ne omne mendacium peccatum, etiam cum ob finem bonum profertur.
I Lura de mendacio dicta sunt in secundo Decalogi mandato. Paueis nune X rem expediam. Mendacii pravitas, utpote naturali societati adversa, Ethnicis ipsis comperta fuit. Nonnulli tamen celebriores Philosophi utendum aliquando mendacio docuere . Sophocles, ob orationis suavitatem vulgo dictus Apis , apud Stobaeum serm. x. haec habet. Haud quidem Mnestum est mendacia loqua . Cui autem diram perniciem Meritas affert, huic vexia danda, licet inbonsa loquenti. Euripides apud eumdem Stobaeum. Profecto res es intolerabilis mea eis Ioqui . Equidem aio regem quoque non colendam in periculis plus quam necessitatem. Brevissime Democritus . Vera dicenda sunt , tibi id praestat . Plato , quem Labeo apud Augustinum Lib. II. de Civit. Dei eap. xiv. & Lib. IV. eontr. Iulianum , Semideum appellat, &Cicero Philosophorum pene Deum, ceteris Philosophis luculentius mendaciorum s scepit patrocinium; atque sua auctoritate in eamdem sententiam quosdam christi nae professionis Doctores pellexit: quos inter Origenem recenset S. Hieronymus Lib. I. contra Rus'. nam. I 8. - Indignantur inquit quare Origenistas scripserimis inter se orgiis mendaciorum faederari . Nominavi librum , in quo hoe scriptumis legerim , idest sextum Stromaton Origenis, in quo Platonis sententiae nostrum is dogma componens ita loquitur Origenes Plato in tertio de Republiea libro iis me ito, inquit, sectanda magnopere est. Si enim, tis paucis ante rectissime dicebasemus, Deo indecens, is inutile mendacium est, homini EI quaado e uti e cui uto D tur
620쪽
. tur eo quo condimento, atque medicamine nulli dubium es quin huiusmodi licen-- tia medicis danda fit, is ab imprudentibus removenda. Vera, inquit, asseris. Ergo is Princeps urbium, si quibus , ἐν aliis boc conceditur , oportet aliquando mentiri, si vel eontra hostes, vel pro patria, ἐν civibus; ab aliis vero, qui uti mendaeio ne-ἡ sciunt, auferendum est omne mendacium . Et nos igitur illius praecepti memores - Loquimini veritatem unusquisque cum proximo suo non debemus dicere: Quis essis proximus meus j Sed confiderare, quomodo Philoseptas caute dixerit, Deo indeeens, is is inutile esse mendacium, hominibus interdum utiis; ἐν quod ne pro dispensatio-- ne quidem putandus sit Deus aliquando mentiri . Sin autem commodum audientis is exegerit, Uerbis siquitur ambiguis, is per aenigmata, qus uuis , profert r ut eria veritatis apud eum dignitas confervetur , is quod noxium esse poterat , fi nudumis proferretur in vulus, quodam tectum velamine proferatur . Homo autem , cui ininis cumbit necessitas mentiendi, diligenter attendat, ut sic utatur interdum mendacio, is quomodo condimento, is medicamine; at servet mensuram eius , ne excedat termia
,, nos, quibus usa es Iuditb contra Holofernem, is vicit eum prudenti simulatione verisia borum. Imitetur Uber, quae Artaxersis sententiam, diu tacita gentis veritate, comis rexit . Et in primis Patriarebam Deia , 'quem legimus benedictiones patris artificiis impetrasse meniacio. Ex quo perspicuum est quod nisi ita mentiti fuerimus , ut m h gnum nobis ex hoc quaeratur bonum, iudicandi fimus, quo inimici eius qui ait: Ego is sum veritas. Haec Origenes scripsit. II. In eamdem sententiam concessisse Ioannem Chrysostomum , patet ex eius hom. xxx II. xlv. ἐν IIII. in Gensm : & Lib. I. de Sacerdotio circiter finem, demendacio Rahab loquens, vocat illud pulchrum mendarium. Videsis Sixtum Senensem Lib. V. Biblioth. annot. 39. ἐν ro . Quin huic sententiae accessisse ipsum S. Hie ironymum, testatur S. Augustinus episum. his verbis . Legi etiam quaedam scri pia , quae tua dicerentur , in Epistolas Apostoli Pauli r quarum unam ad Galatas cum enodare velles , venit in manus Ioeus ille qua Apostolus Petrus a pernicio fimulatione revocatur. Dictumque ibi patrociniam mendaeii fusurum esse vel abs rea Mi viro, VI a quopiam, hi alius ilia scripsit , fateor, non medioeriter doleo , donec refeliantur, fi forte resedit possunt, ea quae me movent. Misi enim videtur exitiosi fime credi aliquod in Libris sanctis esse mendacium. Ad hane Augustini expostulationem Tespondet Hieronymus epist. Ixxx In quae inter Augustinianas est XI. adfirmatque scripta illa sua esse . Atque Auctores allegat quos in mendacii quaestione
versanda secutus est , his verbis . Imbecillitatem virium mearum sentiens, Origenis commentarios fecurus sum ... Praetermitto Diomam videntem meum , b Apollina rem Laodicenum de Ecclesia nuper egressum , is Alexandrum vererem haereticum , Eusebium quoque Emissenum, ἐν Theodorum Heracleotem .... Quid dicam de Ioanne,
qui dudum in pontificali grada constantinopolitanam rexit Eruefiam , is proprie fu