장음표시 사용
651쪽
det. Nam, quando mihi constat, iniuste alios hoc crimen publicasse ; qua ratione, quo titulo possum ego iniusta hac publicitate uti ad extendendam diffama tionem ad alia loca/Quando quis iniuste bonis suis spoliatur, licitum ne illis est quibus constat illiusta bonorum ablatio , Praelata bona emere e mando destiactum iniuste publicatur, iniuste reus sua fama Privatur . Ergo semper retinet ius ad eamdem . Igitur sicuti peccat qui bona iniuste surrepta accipit ; ita peccat qui diffamationem iniustam ad alia loca extendit. XVI. Quid, si diffamatus honeste vivendo post publicationem delicti, suam is
mam recuperaverit ρ Aliqui contendunt, contra caritatem esse, non contra iusti tiam, talia crimina commemorare apud eos qui illa ignorant ; dummodo non ita reserantur, ut indicetur adhuc diffamatum in iisdem permanere . Quod non sit contra iustitiam , probant: quoniam , licet diffamatus ius habeat ad famam . quam bene vivendo comparavit; tamen ius non habet, nec potuit acquirere, ut dicatur fuisse probum illo tempore quo erat diffamatus. Ergo qui narrat, olim illum facinorosum suisse, non facit illi iniuriam . Pro hac opinione citant Salmanticenses Lemum, Bona cinam, Dicastillum . Illi tamen eam improbant, & merito. Ratio quam opponunt adversarii, inepta est. Verum habet quod diffamatus nequivit acquirere ius, ut dicatur fuisse probus eo tempore quo delictum perpetravit, seu quo improbus reapse erat. Ceterum ius acquirere potuit ne apud n scientes palam fieret, ipsum aliquando extitisse improbum. Et revera hoc ius acquirit, quoties emendatis moribus integram a criminibus vitam ducit , samaque probitatis potitur apud homines, omni praeteritorum scelerum memoria antiquata. In hac quippe hypothesi oblivionis praeteritorum criminum illa fruitur fama
qua gaudebat ante criminum manifestationem. Ergo, quando persecta oblivione bruta sunt praeterita crimina olim publica , tunc qui eadem nescientibus revelat, peccat & contra caritatem, dc contra iustitiam . Hane sententiam defendunt praeter laudatos Salmanticenses Molina disp. xxx m. num. a. Lugo diis. XIV. feri 6. num. 83. Tapia Lib. V. quaest. XI v. art. I. num. S. Addunt tamen laudati Salis manticenses, quod, si praeterita infamia non sit oblivione subIata , tametsi crimina emendata sint, nec contra caritatem, nec contra iustitiam delinqueret qui eadem crimina commemoraret.
XVII. Quaest. VI. Quando nectistra manifestanai eriminis excusat a peccato deis tractionis p Res p. Priusquam respondeo, lubet doctrinam D. Thomae transcribere Inquit autem a. a. quaest. I xx m. art. a. in corp. Et si quidem verba, per quae fama niserius diminuitur , proferat aliquis propteν aliquod bonum necessarium , debiaris eircumstantiis observatis , nρn est precatum, nee potest diei detractio. Quam d ctrinam repetit ad primum argumentum , ubi assierit, licitum esse revelare crimina delinquentis ob illius emendationem, illum denuntiando ad iudicem . Quapropter, Di iliaco by
652쪽
pter, si subditi eorrigi nolint, ob bonum iustitiae denuntiandi sunt ad superiorem , filii ad parentes , servi ad dominos . Item licitum est occulta retegere flagitia ,
quae eedunt in grave damnum publicum , aut in condemnationem innocentum . Quare, si innocens accusatur de homicidio, licitum, immo debitum est, manistis stare auctorem eiusdem . Scis Petrum larem habitare cum aliis qui hoc igno rant; licite potes eos monere ut sibi caveant: quoniam Petrus fur ius minima habet conservandi famam suam cum gravi aliorum detrimento . Et quando in tali casu reveIatur furtum Petri , non laeditur fama ex intentione ; sed malum vitatur, ad quod per accidens sequitur laesio famae . Hanc opinionem docent Salia
manticenses tract. X m. cap. IV. punct. s. num. 64. & pro eadem citant Bannexu. α. quaest. IXXm. art. 2. dub. I. concisi. 24SOtum Lib. V. quaest. VII. art. I. Taapiam Lib. V. quaest. XIV. art. 6. num. q. Lugo diis. XIV. sec. I. num. 9 . aliosque . Advertendum tamen , quod tanta cautione manifestandum est furis , sive cuiusque malefactoris peccatum , ut non plus mali reveletur quam necessarium stad reparandum damnum quod inde secuturum timetur . Nosti quempiam salsa imbutum doctrina aliis bonis sociis commisceri : ea tantum patefacere debes quae satis sint ad dissolvendum vinculum societatis . Quae dicta sunt, confirmari pose sunt auctoritate L Basilii, qui in Regulis brevioribus ad intefrogat. 23. respondet :Duo esse existimo tempora in quibus licet ahquid mali de aliquo dicere : videliceto' quando necesse habet aliquis consultare una etiam cum aliis, qui ad bor idonei iudicati sunt , quo pacto eorrigendus sit qui malam commisit ; is item quando ne-eessitas poscit ut periculo confulatur aliquorum , qui saepe ex ignorantia comm/seri
possent cum malo tamquam cum bono.' XUIII. Quaest. VII. Qui iniUe alterius eriminis notitiam aequi it , puto πε-riendo litteras obsignatas , valet ne absque culpa eiusmodi notitia uti ad impedienda indieata mala e Res p. Negat id licitum esse Sancheκ Lib. VI. co Z. cap. VI.dub. 2. n. 6. Sotus Lib. V. quaes. X. art. 2. Tapia Lib. V. quaest. XIV. art. l. num. .
Quoniam is habere se debet, ac si crimen prorsus nesciret : quia scuti nemo valet iniustam criminis notitiam quaerere ad proprium , vel alienum commodum ita neque iniuste acquisita eadem uti potest . Verum ratio ista non consistit . Quoniam quamvis iniusta acquisitio notitiae fieri nequeat absque culpa; usus tamen notitiae , esto per fraudem comparatae , licitus esse valet . Igitur quamquam hic peccaverit secretum extorquendo, aut alia iniusta via notitiam criminis comparando nihilominus non apparet ratio cur ne tueat tali notitia uti ad repara dum grave damnum vel publicum , vel alicuius innocentis . Nam hic actus bonus est : ususque notitiae, etiam iniuste acquisitae, in bonum finem directus, actus esse potest virtutis. Iniuste rapuisti equum; & tamen, extrema urgente necessitate, licite eodem uti potes . Perperam ergo Opponitur quod fraude habita n
653쪽
titia fuerit, quando iusta eadem utendi Caussa Occurrit. Quare licitum usum talis notitiae in easu nostro defendunt Salmanticenses tract. X m. cap. rv. punct. l. num 66. dc pro eadem sententia laudant Tapiam, Villalobos, Dicastillum . Mihi quoque probabilior apparet. Addunt tamen laudati Auctores, quod, si grave ex m nisestatione damnum sequeretur, leve autem evitaretur, illicita manifestatio esset. Ut igitur manifestatio culpa careat, grave sit oportet damnum vitandum . Nee refert quod sit minus eo. quod imminet homini diffamando , dummodo abist uictgrave sit. Innocent, iniuste accusato imminet aut triremis , aut exilii perpetui supplicium. Si revelas iniusti accusatoris crimen, hic pinna mortis plectendus est. Debes manifestare crimen, ut innocenti succurras; malumque, quod subibit reus. debet sibi soli imputare. . XIX. Quaest. VIII. Licitum ne es patefacere ignorantiam Medici, Advocati, Theoti,gi, aliorumque artificum I Resp. Quando eiusmodi professiores cum damno proximi
exercent suas artes, tunc patefacienda est eorum ignorantia , ut innocentes damno subtrahantur. Quare, si quis vellet in gravi cauta limperito Advocato , in gravi morbo imperito Medico , in aliquo aedificio ignaro artifice uti; licita esset eorum imperitiae manifestatio. Quando autem eiusmodi homines magnum sibi pepererint nomen, etiam viis illicitis, ut hypocris, imposturis, consuetisque artibus, non licet falsitatem revelare; dummodo in damnum aliorum haec illorum fama iniuste acquisita non cedat. Summopere etiam advertendum, ne prolatarum , aut artificum ignorantia ea invidia, odio, aliove pravo affectu manifestetur , ut frequentissime fit. Communiter ipsi professiores non sunt legitimi iudices e qui tametasoli esse iure deberent; cum ipsi prae aliis potiantur artis peritia .. Verum, quia aemulatio semper viget inter artifices, ut trito proverbio fertur ; periculum adest ne potius cupiditatis dictamina quam mentis iudicium sequantur. Lieitum quoque est occultos desectus illorum patefacere qui aliquem statum volunt assumere, ng. ingredi Religionem, societatem, collegium canonicorum, similesquα congregationes, quando defectus opponamur professioni assumendae : quia communiter leges harum societatum excludunt candidatos tali vel tali desectu laborantes . Si
ergo candidati ipsi manifestare omittant proprios desectus; poterunt alii , quibusmnolestunt, eosdem patefacere .
XX. Crimina publica in uno Monasterio pomunt revelari, & scripto deserri ad alia Monasteria eiusdem Religionis ; quando Religiosi mutuo communicant , dc
modo in uno, modo in altero Coenobio degunt, & iuvicem permiscentur . Secus dicendum, si Monasteria essent separata, & mutua communicatione carerent: tunc enim notitia criminis conelusa. esset intra illius Monasterii septa; neque natura sua
sicile ad alia pervenire Monasteria possiet. XXI. Quael LIX. Precatum ne detracti-is est traducere aliquem ut scrupulosum qReis.
654쪽
Resp. Si per hominem scrupulosum prodere intendas virum optime moratum, inia tegrae conscientiae, aequum, iustum, eVangelicae legis observatorem exactum, veritatis vindicem, falsitatis hostem; nullum peccatum est hoc in sensu serupulosam quempiam vocare. Contra, si Per hominem scrupulosum intelligas hominem me tieulosum, anxium, perplexum, qui loco peccati habet quod bonum est &e. si hoe in sensu traducas hominem gravem, & maxime publicis ossietis destinatum , qui prudentiae, maturitatis, firmi iudicii, optimique consilii, atque constantis animi fama clarere debet : dubio procul grave detractionis peccatum erit. Et saepe damna temporalia hanc detractionem consequuntur. Homines quippe, his depicticoloribus, ab ossiciis, & ministerio excluduntur. XXII. Quaest. X. o ne pereatum detractionis traducere chrisianorum aliquos , is maxime Theologos, ut Rigoristas, O' Laxones Resp. Novum est detractionis genus, quod hoc nostro saeculo dire grassatur , non modo in piorum hominum, sed in ipsius christianae Theologiae, & evangelicae pietatis detrimentum . Theologi non pauci mutuo Rigoristarum, & Laxonum vocabulis se se mordere sere in deliciis habent. Α Theologis has detrahendi formulas didicerunt vel ipsi de plebe homines. Antequam rem definio, detractionis huius vocabula explicanda sunt. Rigor stae illi vocantur qui legem evangelicam iusto rigidiorem e ciunt , qui consilia pro praeceptis obtrudunt, qui denique aliquam opinionem ut rigidiorem ab Ecclesia damnatam propugnant. Laxones vero illi dicuntur qui contra plus iusto legis evangelicae rigorem laxant, qui opiniones ab Ecclesia ut laxas damnatas vanis distinctiunculis eludunt, verborum circuitione extenuant, & ad nihilum redigunt, vel alias omnino similes defendunt. XXIII. Ad quaestiunculam propositam haec est responsio. ini praelatos veros
Rigorissas revelant, qui illorum rigidiores opiniones patefaciunt, non modo non peccant, sed actum virtutis exercent; atque de universa christiana Republica optime merentur. Idem dicendum de illis qui Laxones, eorumque laxitates ostendunt. Idque convenit penes omnes. Hoc tamen fieri servato caritatis ordine debet . Auctorum, quoad fieri potest, excusanda pia intentio est. Scripsere plurimΤ aequo laxius, aut rigidius, quia ita expedire credebant Ecclesiae bono. Paucis , illorum animus divino relinquendus iudicio eorumdem autem opinationes nostro subsunt examni.
XXIV. Detractionis virus quod hodie serpit , eo pertinet, ut haec Rigori ilarva falso, & per summam iniuriam, sanioris doctrinae Theologis assingatur. Ut quis Rigorista audiat, satis est quod Probabilismum improbet , quod quorumdam
Probabilistarum opinationes, nimium a christiana doctrina recedentes, oppugnet . Porro qui se pro libito ut Rigorissas traducunt graviores Theologos', nullam ae quo severiorem sententiam docentes, sunt detractores : &, nisi eos ignorantia vel mentis subreptio excuset, gravissime peccant: qu9niam non modo detrahunt ,
655쪽
sed etiam ea lumniantur. Et eo est atrocior calumnia , quo tetrior est Reorfininuta, viris innocentibus impacta. Nam Rigoristae Iansenismi etiam suspieionem ingerunt; eum omnes Iansenistae sint etiam Rigoristae, ut inquit Franeolinus in Praes ad Tyrocinium; quamvis non omnes Rigoristae sint simul Iansenistae. Ad vertas tamen velim, aliud esse Rigorismi , aut Laximi notam alicui sententiae affigere vi theologici ratiocinii; aliud longe diversum Auctores ipsos ut Risokimi. aut Laxones, traducere. Primum fieri absque culpa potest. Quin hae scholastieamethodo infertur, aliquam sententiam esse haereticam ἱ ut patet in materia de gratia. Thomistae theologico ratiocinio concludunt Semipelagianismi fuligine tina
tam esse gratiam Molinianam . Contra Moliniani contendunt inferre , gratiam Thomistim in sensu defensam Calvinistarum redolere errorem. Nec propterea ali quis eorum peccare dicitur. Verum qui Theologos Calvinistas , aut Semipelagii nos assererent, calumniatores forent. Videant ergo, qua via a calumniae gravissuniae macula se purgare valeant illi qui ubique Rigorismum crepant , suosque in morum controversiis adversarios Re imis appellant. Isti non modo detractores , di calumniatores sunt; sed etiam detrimentum maximum universiae Ecclesiae inserunt. Nam, admissa hypothesi quod Theologi sanioris doctrinae Rigorismi salso
insimuIentur, inepti confestim evadunt ad excolendam animarum vineam. Tales ergo non solum peccant. quod detrahant famae innocentum; verum etiam quod
animarum prosectum impediant , schismata in Ecclesiam invehant, paceinque perturbent. Idem prorsus dicendum de iis qui ut Laxones alios traducunt , si illi laxitatis expertes sin . Itaque, ut rem paucis perstringam , qui aequo severiora , aut laxiora publice docent, aut voce, aut scriptis, publice manifestandi sunt, ut seductio ἡ & deceptio Christianorum impediatur. Qui vero salso nimiae severitatis, vel laxitatis accusant Theologos, dc quoscumque viros, solius evangelicae moralis assertores, & ab utrisque extremis alienos, detractionis, atque ea Iumniae rei sunt. Ut ergo quisque suae consulat conscientiae, priusquam notas Rigorismi, aut Laxi mi cuiquam impingat, facti veritatem inquirat, ut calumniae, & detractionis reatum declinet; atque ut securius sibi caveat, in opiniones, non in personas censuras vibret. Catholicorum Theologorum vix ullus est, saltem in Italia, Hispania, Germania &c. qui nimii rigoris sententias doeuerit. Contra vero damnatae ab Ecelesia laxitatis plurimi sunt Auctores . Et tamen Probabit ismi sautores plures suos adversarios Rigorismi postulant, eos publice traducunt , quin ullam valeant propositionem damnati rigoris ab illis defensam commostrare. E contrario, si Anii probabilistae proscriptae laxitatis dicam pluribus Casu istis impingunt , sententias laxas, quas isti docuerunt, & quas Ecclesia damnavit, in medium proserunt. Uerum de his plura dicta sunt in nostra Historia italice scripta ProbabiUmi, & Rigorismi, iterumque sermo redibit. XXV.
656쪽
XXV.Quaest.XI.Liritum ne est infamato suam infamatorem diffamare Resp. Negant communiter Theologi: quoniam diffamatio alterius non est medium aptum & efficax ad propriam famam recuperandam. Ergo non licet eo uti. Distinguendum tameneli crimen salsum a crimine vero. Imponere salsum crimen testi calumnianti ad propriam tuendam famam, est Peccatum mortale; & contraria Opinio proscripta suit ab Ecclesia. Ad crimen vero occultum quod attinet, si quis posse absque manifestatione talis eriminis propriam tueri famam, peccat, crimen istud occultum, tametsi Verum, revelans.' XXVI. P. Busembau Lib. III. P. II. tract. v I. cap. I. dub. 2. num. II m. apud
suum eommentatorem P. La Croix haee scribit : Hine quoque si quis iniuste laedit famam tuam, nee potes eam tueri, nec recuperare alia via , quam imminuendo famam illius, id licet; dummodo falsa non dicas, in tantum , quantum ad tuam famam conservandam necesse est; nee magis Ddas quam Miaris. Doctrina haec absoluta est. tam extra iudicium quam in iudicio. Quod quisquam falso aceusatus apud iudicem, ubi periculum vitae imminet, valeat sui falsi diffamatoris famam imminuere. verum illius erimen revelando, ut capiti suo consulat, dum nullum aliud medium suppetit, docent plures & graves Theologi . Quae sententia , dum poena capitis imminet, non occurrit urgens ratio cur debeat improbari. Necessaria tune, atque adeo iusta defensio tum moderamine inculpatae tutelae videtur . Bonum etenim vitae, altioris ordinis est quam bonum famae. Porro, ut licita si praelata manipsestatio veri criminis accusatoris, necesse est ut sequentes conditiones adsint. I. Ut crimen manifestandum sit reapse aptum medium ad tuendam tuam famam, teque morti subtrahendum. II. Ut valeas crimen quod detegis, probare. III. Ne ulla alia occurrat via, qua mortem declinare valeas. ando haec conditiones adsint , non apparet cur reus nequeat se defendere. Nam calumniator, reum impetendo in iudicio, cedit iuri suo ; conceditque reo ius se se defendendi . Cardenas difπXVI. cap. v. num. 48. resert Lugonem, Bannsam, & Maiderum asserentes , hoc locum habere etiam tum cum accusatus manifestat crimen verum, sed occultum: qui , inquiunt, testis, habens talem desectum occultum , ineptus est ad testam dum in iudicio . Haee sententia mihi negotium lacessit, & ipsi laudati Theologi eam limitant ad solum casum in quo reus maximum malum subire deberet, misnus vero accusator. E contrario concedunt, letaliter peceaturum reum , si manifestaret occultum crimen testis, quando is gravissimum perferre malum deberet ,
XXVII. Sententia P. Busembaa absolute aeeepta mihi laxa est. Videtur enim vindictam , iram, odium, dc detrahendi spiritum fovere, & alere , si quibuslibet, & abs lute Iicitum sit detractores detractione repercutere. Quare, ut falsitas istius opinionis appareat , documenta Christi Domini recitanda sunt . Inquit ergo Matth. v. n.
657쪽
autem dico vobis, non resistere malo, Fcd , si q is te pereusserit in dexteram maxiLiam tuam, praebe isii is alteram. Et prius ibidem dicit et Beati estis, eum maledix stini vobis, is persecuti vos fuerint , is dixerint omne malum adversum vos, me
irentes, propter me. Gaudete, is exvltare, quoniam merces vestra evi a es in eae- Γ, . Et tandem ibidem vers. M. concludit: Orate pro persequentibus, is calumnianaribus vos. Verum utique est, praefata documenta non esse praecepta , quae semper
obligent . Animi praeparationem ad id exequendum , si opus fuerit, non actuale exercitium, semper iubent, inquit Angelicus. Christus ipse, illaesis caritatis regu lis, impactam sibi a Pharisaeis calumniam sanandi caecum , & eiiciendi spiritum mutum in Beelaebub, retudit. Praeclare hac de re loquitur Augustinus epic v. ad
Marcell. Paratus itaque debet esse homo iustus , is pius patienter eorum malitiam fusinere quos fieri bonos quaerit , ut numerus potius crescat bonorum, non ut pari malitia se quoque numcro addat malorum. Denique ista praecepta magis ad praepara tionem eordis, quae intus est, pertinere, quam ad opus , quod in aperto fit i ut teneatur in secreto animi patientia eum benevolentia , in manifesto autem id fiat quod ei, videtur prodesse posse quibus bene velis debemus : bine liquido ostenditur, quod ipse Dominus Iesus, exemplum singulare patientiae, eum percuteretur in faciem, respondit: Si male dixi, exprobra de malo; si autem bene, quid me caedis Nequaquam igitur praeceptum suum , si verba intueamur, implevit. Neque enim praebuit percutiemti alteram partem, sed potius probibuit ne qui fecerat iniuriam augeret . . . . . Nec Taulus Apostolus praeceptum Domini is magistri sui videtur implevisse, ubi etiam ipse pereussus in faciem , dixit Principi Sacerdotum: Percutiet te Deus, paries dealbate irri XXVIII. Dictum iam supra est, duplici in easu Christianum Iege caritatis urg ri ad se contra calumniatores purgandum. Alter est, in quo ageretur de bono de tractoris. Alter vero, in quo auferendum esset scandalum, cui succumbunt illi qui detractores audiunt. Utriusque rei exempla dedimus ex ipso Servatore nostro divino, qui di se iniuste caedi coram Pontifice declaravit dc Pharisaeis in virtute Dei, & non in Beelgebub , se elicere daemonia , & miracula patrare ostendit. Quando ergo detractoris tui saluti providendum sit , repellenda calumnia erit. Si vero subtrahendus sit offendiculo proximus, & sama tui nominis ad proficiendum in populorum salute necessaria sit ; tum reprimendi detractores erunt mediis liciatis, inquit Angelicus a. a. quaesto Ixxo. art. Iis Quandoque tamen oportet ut coni meliam iliatam repeliamus, maxime propter duo . Primo quidem propter bonum eius qui contumeliam infert, ut videlicet eius audacia reprimatur, is de cetero talia non treste , iuxta HIud Prov. xxvis. Responde stulto &c. Aho modo propter bonum multorum, quorum profectus impeditur propter contumelias nobis ligatas. XXIX. Porro , nisi alterutrum ex recensitis momentis occurrat , opinio quameia
658쪽
ex P. Busem bau descripsi , non videtur consistere cum Evangelio posse . Contemnendum esse mundanum honorem , & fallacem famam , nisi aliquod ex dictis momentis urgeat, praecipit Christus in suo Evangelio . Reeentior autem Probabialista docet, tantum laedendam detractoris famam esse, quantum satis sit ad tuam Tesarciendam, & non plus. Hanc doctrinam proculdubio ebibit Auctor libelli, lingua Italica exarati, cuius titulus est, Difesa delu Dissertatione de' Signori Copeluitii e casti. Ultima quippe pagina minatur, eadem iniuriarum mensura se velle adaversarium suum repercutere qua iste fuerat in laxas opiniones invectus. Qua mensura mensi fueritis, remetietur vobis. Haec omnia christianae legis spiritui , qui est amoris, patientiae, mansuetudinis , dc misericordiae, adversantur. XXX. Quaest. XII. Est ne pereatum grave detractionis uni aut alteri sub secreto νevelare occultaem proximi peccatum e Resp. Dictum est supra , quod manifestare viro prudenti peccatum alterius ad capiendum consilium, quo aliquis se se dirigere debeat, nullum sit peccatum. Modo quaeritur, num licitum sit manifestare crimen sub naturali sigillo, nulla urgente caussa : qui modus detrahendi satis est familiaris. Secretum istud , quo sibi a culpa cavere blandiuntur loquaces homines, via planissima est , qua crimen brevi in publicam erumpit lucem . Hoc secreto se se tegit detractor, ut certius, securiusque laedat proximi famam I non secus ac milites, qui ut ad expugnandam securius arcem accedant, cuniculos es diunt, &subterraneis viis obtecti , arcem expugnant . Quare ad propositum quaesitum respondetur assirmative . Vide quae supra dicta sunt. Sanctus Patriarcha Chrysostomus scitissime hanc detrahendi versutiam exprimit hom. m. ad popul. Antioch. Hoc
vero ridiculum magis es , quod talem habentes vitam , is propria negligentes, cum aliquid arcanum dixerint, rogant audientem, is adiurant ne cuiquam amplius alteri dicat : bine deeurantes quod rem reprehensione dignam commiserint . Si enim illam, ut nemini dicat, rogas, multo magis te priorem huic direre non oportebat . In tuto
sermonem babebas : postquam ipsum prodidisti, tune salutem tuus caras . Si non vis effari , neque alteri ipse dicas : postquam vero alteri prodidisti sermonis eu Odiam, superflua facis, is inutilia, admonens, is obtestans pro dictorum custodia. Sed iucundum detrahere ; immo iucundum non detrabere . Detrabens enim deinceps in regonia
est, suspicatuν, , timet . paenitentiam agit, is singuam suam mandit, timens , biremens, ne forte aliis enunιiatum verbum magnum sibi periculum asserat, is fustem suam, im inutilem inimisitiam, his qui dixere, operetur. Apud seipsum vero conlinens in securitate plurima eum multa vivet voluptate . Audisti sermonem inquit EcclLxix. moriatur in te I confide, non te disrumpet. Quid est moriatur in te Extingue ipsum, defodi; nec exire, neque penitus moveri permittas.
XXXI. Quaest. XIII. Utrum lieitum fit infamare seipsum e Resp. Quaestio haec
ab illa pendet, sit ne homo dominus suae famae . Negantem sententiam defendit
659쪽
Caietanus a. a. quaest xx IIta arr. a. Adfirmantem sustinet Dominicus Soto Lib. IV de iust. O iura quo. II. art. I. is Lib. V qu . X. urt. a. Haec secunda sententia communior est, & mihi magis arridet . Eam in praesentia Versare pro dignitate non vacat; cum ea dispicienda st in tractatu de rerum dominio. Ut autem nune breaviter rem expediam, dico, hominem ita dominum esse suae famae , ut valeat ob iustam caussam , honestumque finem , eiusdem iacturam sacere, de detrimentum subire. XXXII. Peccat tamen quicumque absque iusta causia suam prodigit famam. Id que declarat Scriptura divina Eccl. xli. Curam habe de bono nomine. me enim ma
gis permanebit tibi quam milis thesauri preti , , magni . Prolixum hac de re S. Augustinus sermonem habet Lib. de bono viduitatis cap. xxo. Nee audiendi sunt fide visi sancti, fis feminae, quando reprehensa in aliquo negligentia sua , per quam fit ut in malam veniant suspicionem, unde suam vitam siue abesse sciunt, dicunt fbi coram Deo sufficere emmentiam , existimationem hominum non imprudenter Dium,
verum etiam crudeliter eontemnentes; cum occidunt animas aliorum, sive blasphemanistium Tiam Dei, quibus secundum suam suspicionem, qua fi turpis, quae eqsta est, displicet tita Sanctorum; sive etiam eum excusatione imitantium, non quod vident, sed qaod putant. Proinde quisquis a criminibus flagitiorum, atque facinorum vitam suameustodit, sibi benefacit; quisquis auιem etiam famam, is in altas misericors est. Nobis enim necessaria es vita notia , aliis fama nostra : is utique, etiam quia aliis ministramus misericorditer ad salutem, ad nostram quoque redundat utilitatem. Unde non frustra Apostolus II. ConvID. Providemus bona non solum coram Deo. verum etiam coram hominibus . Item dicis: Placete omnibus per omnia, sicut di ego omnibus per omnia placeo, non quaerens quod mihi utile est, sed quod multi ut salvi fiant. In quadam etiam exhortatione cad Philip. Iv. dicit : De cetero, fratres , quaecumque sunt vera .... quaecumque sunt bonae famae. cernis, guemadmo dum inter multa qua exhortando e monuit, non neglexerit ponere, quaecumque binnae famae, duobusque verbis euncta eoncluserit, ubi ait e Si qua virtus, si qua laus. Ad virtutem namque pertinent quae antea memoravi bona ; fama vero ad laudem. Puto, quod non laudem hominum pro magno sumebat Apostolus , asio loco dicens:
Mihi autem minimum est ut a vobis iudices , aut ab humano die e , alibi: Si hominibus placerem , Christi servus non essem : ἐν iterum : Nam gloria nostra haec est, testimonium conscientiae nostrae. Sed illarum duorum, idest bonae vitae, is bonae famae, vel, quod brevius dicitur, virtutis, ἐν laudis , unum propter seipsum sopientissme retinebat ; Hierum propter alios misericordissime providebat. Sed, qu niom quantalibeι humana e tela suspiciones malevolentissimas non potes omni ex parte Titare, ubi pro exsimatione nostra, quidquid recte possumus, fecerimus; si abi-
ραι de nobis vel mala fingendo , vel male credendo , famam nostram decolorare
660쪽
DIS S. II. DE DETRACT. oee. 63s
nantur , ad N eonscientiae Durium, planeque etiam gaudium, quod merces nostra ma ena est in eaelis, etiam cum dicunt bominet maia multa de nobis, pie tamen iusteque Umentibus . nia enim merces tam η- βρφηdium est militantium per arma iustitiae,
famiam, θ' bonam famam. XXXIII. Itaque quicumque, nulla urgente caussa, seipsum infamat, prodigus est suae samae; peceatque, non contra iustitiam, cum dominus sit famae suae, eam que, prout expediens Visum in Domino fuerit, licite amittere valeat, sed contra earitatem, ut inquit Dominicus Soto . Advertas tamen velim , numquam licitum esse semetipsum infamare , sibi falsum crimen imponendo : quia mendacium semper illicitum est . Caietanus contendit, mendacium istud perniciosum esse, & genere suo peccatum mortale. Contra probabilius Solus defendit, non esse pernici sum, eum homo dominus sit famae suae; atque adeo nec letale crimen, si absolute spectetar. Itaque in usu propriae famae circumstantiae spectandae sunt. Si fama necessaria sit ad bonum publicum , ad propria obeunda munia, ministeria, animas, subditosque regendos; peccat quicumque illam negligit, dilapidatque. Levius
vero, graviusque peccatum erit, iuxta circumstantiarum varietatem. Quare Paro
chis, Praelatis, Superioribus, Concionatoribus, Magistris, Consessariis , & ministris omnibus famae integritas necessaria est. Idcirco communiter isti famam suam denigrantes peccant plus minusve iuxta diversitatem circumstantiarum. Praecisis his circumstantiis , absque omni culpa quisque subire potest propriae famae iacturam, ut perspicue docet D. Thomas a. a. quaest. lxx m. art. . ad I. Sui arbitrii es detrimentum suae famae pati, nisi boo vergat in periculum aliorum. Et ideo in bor potes commendari eius patientia , quod patienter proprias detractiones sustineat . Non autem es sui arbitrii quod patiatur detrimentum famae alterius. Innumera sunt sanis ctorum Ambrosii , Augustini , Anselmi , aliorumque exempla, quibus famae suae dispendium aliquando secerunt. XXXIV. Ut autem clarius adhuc rem expediam , prae oeulis habendum est quod innuimus , videlicet numquam licitum esse semetipsum mendacio infamare: quod mendacium licet non sit genere suo mortale , mortale tamen potest esse obeircumstantias . Nam, si homo absolute consideretur , a societate, & Republicaseianctus, & ab aliis circumstantiis, dominus videtur suae famae; secus, si consideretur ut pars Reipublicae sive civilis , sive christianae et quemadmodum servus sui iuris est, si ut homo spectetur ; secus, si ut servus qui domino suam locavit
operam . Porro peccaret serVus, non solum contra caritatem, sed etiam contra
iustitiam, quoties se ineptum libere constitueret ad inserviendum domino . Similiter peccat homo dc contra caritatem sibi debitam, & contra iustitiam erga Rempublicam, vel societatem, cui praeest , dum famam Reipublicae, vel societati re