장음표시 사용
91쪽
,, sitatem adigit, nisi propriae ambitionis aestus , qui ad honores per ambitus, Acis corruptelas anhelat, & properat . iniis igitur dubitet, hic fidem atque 1inceritata is tem iussui, statutoque Principis, & expectatiossi Reipublicae deberi, nisi qui do-- lose iurando fallere, dc omnem loquendi sinceritatem, omnem iurisiurandi fidem is ex hominibus exterminatam cupit 3 Cui enim, quando , quomodo quisquam i si iurato credat , si neque iuratis hic tuto credi potest Si, inquam , liceat hicis commentitio verborum fuco Principis, dc Reipublicae, dc omnium hominum exis pectationem fallere, & de caepis interrogatum, de alliis iurare. Hoc enim noriis iurare, sed peierare est. Nam, ut optime verissimeque sanctus Augustinus i Expectationem eorum quibus iuratur, qkisquis dereperit, periurus est. Quod cum is praedictis saltem circumstantiis , si umquam absolutissime , verum esse, nullumis dubium esse debet . Qi iam perversitatem nimis Reipublicae etiam in loquendo,h nedum in iurando, perniciosam graviter perstrinxit Tertullianus a . Iusta, is digna praescriptio est in omni quasione ad prop tum interrogationis pertinere deis bere sensum responsionis . Ceterum aliud consulenti aliud respoxdere dementis est. M Et Augustinus, sallaciis peierantium terminos collocans, fidentissime dicit : IEudo sane rectissime dici non ambigo , secundum expectationem Udus cui iuratur, quam si novit illa qui iurat, fidem iurantis impleri r nam verba dificiater comprehendunt, is maxime breviter, sententiam euius a iurante fides exigitur . Unde peris ri sunt quiti servatis verbis expectationem eorum quibus iuratum es, deceperunt. Propter quam,
is credo , absolutissimam Augustini resolutionem veritas illa in ius canonicum, , sancto Isidoro Hispalens Episcopo verba praeformante, translata est I . Qua-
is eumque arte verborum σuisque iuret, Deus tamen, qui conscientiae testis es , ita
is hoe accipit, sicut ii is cui iuratur, intelligit. Dupliciter autem reus fit qui ἐν Dei se nomen in Tanum ossumit, proximum doti eapit. Unde periurium, & dolumis stariit in huiusmodi iureiurando , quod ad privatas intentiones, relicto legitimois Verborum sensu, detorquetur, non minus Isidorus, 4 & Augustinus detestanis tur ἱ dum non minus ita iurando quam proximum dolo capiendo , iurantes reos, , feri Volunt. Nempe uterque regulam a Spiritu sancto fixam intuebatur, qui , , cum rogaretur a Propheta suo . Domine, quis habitabit in tabernacula tua, se aut quis requiescet in monte sancto tuos planissimum responsum dedit, non s
A lum dicendo, Lui loquitur verstatem in eorde suo, quod omnes isti Principum, si di Reipublicae ludiscatores pro se iactitant ; sed etiam addendo : Qui non egit,. dolum in lingua sua: qui iurat proximo suo, is non decipit. Quanto iustius ad-
si das, qui iurat Regi suo, & Reipublicae, & non dee pili Nam huiusmodi dece-
92쪽
;, ptio, si uspiam , certe in istis nostri casus circumstantiis, tam aequis ex parte M Regis & Reipublicae, tam iniquis ex parte ambientium, qui ultro praeeipites iari istas mentiendi, & peierandi angustias ruunt, maxime detestabilis est ; ut saneis adversus tales potissimum sententiδs suas Scriptura, ct veteres isti pronuntiave-- rint, quibus & Zacharias exitium comminatur. Haec est masedictio qua egredituν- super faelem omnis rerrae, ἐν veniet ad domum iurantis in nomine meo menda is citer, ἐγ consumet eam, im blana eius, O Iamdes eius. o Deinde ex alio capite doctrinae istius Verito perspicuo Constare potest Quan- ,, do enim a Principe, vel Collegiis popularibus aliqui ad magistratum, vel pro- ,, sessiones academicas ad Pistuntur, inter eligentes, electosque expressum hoe inisti tercedit pactum , ut non alia lege ad magistratum , aut professionem admotiis censeantur, quam si solemni iureiurando hi se de ambitu purgaverint; illi vero se viros idoneos ossiciis, atque lectionibus , citra personarum acceptionem , acis munerum sordes, se admoturos receperint, iuxta formulas iuramenti supra d si scriptas. Iam vero certum est, & omnium Doctorum sententia indubitatum, at, conventionibus, Pactisque mutuis , sive tacitis, sive expressis, omnem a Lis sei debere fraudem, dolumque malum ἰ multoque magis a sacramentis, qui-- hus conditionem appositam se servaturos alter alteri spondet. ae iurat. Est au-- tem fraus dolusque malus, fietit stat omais, qui umiat Latina intel git, eum aliud
is agitur, is asiud fingituν, inquit Augustinus I vel, uni alibi post Philosophos diis cit, rem afiud agis. , aliud fimulatur , tum HSud ore profertur, aliud pectore re-- gitur. f Quod qui faciunt, ut olim Tecte quidam ta dixit, perfidi, improbi, malitiosi sunt. Qui autem Dei, testimonio fidem simulationis istius supplere vo-
'is lunt, perfidiae addunt periurium . Alterutrum autem quisquis tamquam dicitum , in conventionibus humanae s Ietatis admittit, omnia prosecto vincula mutui se commercii disrumpit, omnem fidem adimit dicentibus, promittentibus, iurantibus; pontemque stemit per quem Umnes fraudes, mendacia, periuria tuto trans- . se eant. Hoc Certe scio , quisquis huiusmodi restrictionum, vel potius fraudum, is aut mendaciorum strophas,. in mutuis conventionibus permissas putat, neminisu ensere debere qui sibi iuranti , caelumque & terram in fidei suae subsidium M invocanti, non crediderit. Qia poena talibus nulla forsan iustior, & ad pe is verittatem illam eorrigendam opportunior infligi posset , nimirum ut suam ho-- minibus sdem in loquendo suspectam esse sentiant qui eam ex hominibus d
. si cendo su Hilerunt. Haum ergo ratumque maneae, a pactis mutuis omnem ab-- esse debere fraudulentiam e omnem ergo occultam restrictionem , quae verbis ex es mente paciscentium non comprehenditur. Tanto enim perniciosior ille dolus est,
93쪽
quanto latentius laedit; tanto detestabilior, quanto maiori hypocrisi sub Inretria se talis pallio latet. Ex quo nascitur ut omnium gentium iudicio qqisquis in pacias, scendo , pactique conditionibus iureiurando sanciendis , etiam hostem , nedum ., Principem, sesellerit, aliud animo cogitans, aliud verbis praeseserens, sacrilegusis & periurus sit. Talis iudicatus est olim Cydias , qui, cum aurum ex deposito si reddendum suscepisset , baculum, cui illud incluserat, Archetimo cuidam, quiis deposuerat, manu tenendum tradidit, interea testem invocans Deum eum ver
si suta mentis interpretatione, se aurum ei reddidisse. Sed, Deo suam a fraudibus si vindicante veritatem, baculus per Archetimum iratum fractus, aurum effusum. - dolus detectus fuit. Cydias cum detestatione humani generis mala morte periit.. - i) Tales & illi multo potiori iure sunt qui, eum professionem, vel magistra-- tum sub lege praestitae, vel praestandae integritatis a nundinationum sordibus, a s ceperint, eamque pecuniarum, & munerum acceptione apertissime vioI verint, si audacter iurant , eam se praestitisse , videlicet L sicut mentis restrictione 'inciis pem suum ludificantur J quia non acceperunt, ut nonnemo publice, ut alii πολιδε ab indignis, alti non ustra olitum. Iasi vero acceptio clancularia , aut ab eis se quos ipsi dignos iudicant, aut per corruptos hominum mores iam consueta, nota -έ, sit acceptio munerum, non lardes, non damnatae imposita Iege corruptelae. Sic enim his auctoribus, etiam Romanus populus deierare potuisset, se nihil omniis no accepisse , quandoriusque adeo consuetudine quadam ambitus invaluerat, ut is corruptelis uterentur ci ἐπι - ία - , ut opificio consueto, palamque in sorois mensae pecuniis plenae ponerentur, quibus suffragia populi redimerent a . Nuis hil enim ultra consuetum, nihil nonnumquam palam ι nihil saepius. ab indignis ι, accipiebant. Nam Caesar inter ceteros industria, sortitudine, domi, bellique cla- is rus. & perquam dignus, suit, qui Gallicarum opum profusione obnoκiam te in is bat plebem. Sed quemadmodum nemo dubitat intolerandas istas suisse Romaniis populi corruptelas; ita di nostrates esse eertum est ι & neutrae restrictionum he- is neficio, inter iurandum interposito. a manifesta, periurii labe excusari possunta Fraus enim astringit, non dissolvit periurium cs . Nee vero veritas ista tam o . is scura est, ut vel in solis Doctoribus ecclesiasticis, vel in sacris litteris quaeren- ,, da sit. Vidit eam, scripsit, opereque expressit impietas Paganorum, ut pietasis Christianorum nostrorum erubesceret . Marcus enim Attilius Regulus , cum ais Carthagineabus captus , eis non per sacramenta Dei veri, sed daemonum in- is quinamenta iurare .cogeretur , ut nisi captivorum sommutationem impetrasset.
rediret ad carcerem , non putavit tu istis angustiis , aliqua iurandi dexteritate
94쪽
DIS S. V. DE IURAM. PRINCI P. 6s
is sibi posse subveniri ; sed horrendos corporis cruciatus sibi revertendo subeundos potius arbitratus est, quam sallaciter suum de reditu iusiurandum intelligendo, vel non redeundo, peierare. Periurum enim se omnino sore iudicavit , si aliud iuraret quam quod legitimus Verborum sensus prae se tulit, quodque ab illo non Rex, non Respublica sua , sed hostis firmandum sacramenti sanctitate postulabat. Nam hinc est etiam illud praeclarum , & ab Augustino i celebratum,' quod Romana censura post acceptam Cannensem cladem noluit retinere in nu-
is mero Senatorum, non solum eos qui metu mortis, crudeliumque poenarum aperis
is lissimo peierare quam ad castra Poenorum redire maluerunt; sed etiam illos qui reatu periurii se putaverant absolutos quia post praestitum iusiurandum, quasi aliquid obliti , ficta nescio qua necessitate reversi fuerant, quam quodam tu tandi artificio, praeter mentem eorum quibus iuraverant , excepisse videbantur. - 1 Omnibus enim notis, ignominiisque consectos esse tradunt , ut quidam e rum mortem sibi extemplo consciverint i ceteri non foro solum, omni deinde vita, sed luce prope, ac publico caruerint. 3 Ita non attenderunt, inquit Α
gustinus qui eum Senatu pepu erunt , quid ipse iurando cogitasset , sed quid
ab illa ii quibus iuraverat , expectarent . Haec legimus, haec miramur, haec in is delium sensa, & sacta laudibus in caelum tollimus r & nos Christiani disputanis dum putamus , utrum periuri sint qui non hostibus , sed Reipublicae, de Regiis suo, nullo mortis iustae, vel iniustae, nullo carceris arcendi metu, sed solo am- is bitionis aestu stimulante, ultro se se ad magistratum, & officia, & inde ad tu is iurandum subeundum offerunt, scientiaque facti sui , & conscientia reclamanteis deierant, nihil eorum se fecisse , vel iacturos esse quae iurisiurandi formula e is primuntur. Et, quod magis intolerabile est, ad hoc nefas quasi licitum viri bo- se ni, nescio qua Theologiae quasi limatioris fiducia , annuendum esse decernunt. si Quid enim est hoc aliud quam artem fallendi Principem , & Rempublicam, , adeoque peierandi , tradere ; si verum est quod verissimum esse in casu lonis ge mitiori docuit Augustinus periuros esse qui , fervatis verbis , expe- is flationem eorum quibus iuratum est , deceperunt Z Quae si tempore Auguis stini monstra sententiarum prodiissent , quanta vocis contentione , & animiis gemitu iterum iuxta doctrinae suae iam traditae regulam exclamasset : Et is sunt in eis docti , qui etiam regulas figunt , finesque constituunt , quando deis beat , quando non debeat peierari ' O ubi sis fontes iactamarum Z Et quidis faciemus , quo ibimus , ubi nos Oreultabimus ab ira veritatis , si non δε- Tom. IV. E Ium t Dis ccxx . a) Polib. is Aug..unum fuisse volunt ex decem. Livius me ro , , Attilius Graecus plures, de quo is Tullius in D. III. e M. Vide Livium
95쪽
si tum negΓgimus cavere mendacia , sed audemus insuper docere periuria e i ὶ - Ab huius labe criminis aliqui se immunes putant , quod non aliter censeantis intelligendum hoc iusiurandum , vel aliter a Principe intelligi , quam ne coria is rumpantur donis, promissisve collatores , ut in personam indignam suffragium is suum conserant. Argumento esse , quod Princeps sciat istam donandi, petendi is que consuetudinem , nec in statuti sui senatJ transgressores animadvertat. Ita is vindex criminum in eorum patrocinium accersitur I sed toto caelo falluntur. is Primo quia ex conniventia Principum, scelerum licentiam colligere fallacissimum is est argumenti genus. Nam in criminibus vindicandis multa possunt Principes is quae non expediunt; multa expediunt quae non possunt; multa possunt, & eκ- is pediunt, sed opportunius differuntur; multa, quia publicae probationis luce deis stituta, quamvis severissime punienda, relinquunt Deo, qui solus occultorum te-- stis, & iudex est. Deinde, quod putant Principem, & Rempublicam intelligeis re cum ista restrictione iuramentum , sine dubio salsum est. Primo quia non potis est eadere in priorem iuramenti partem , qua quisque iurat se non ambivisseis muneribus magistratum. Illius enim sensus absolutus est, quod munera nulla deis derit, quibus suffragia compararet , seposita omni dignitatis, indignitatisque conis sideratione. Quid enim magis fingi posset fatuum quam iusiurandum ab aliquo is de sua dignitate, seu capacitate postulare, ut videlicet iuret, nullis muneribus is quibus eligentes corruperit, se ambivisse ut se indignum eligerent 3 Igitur neque - restrictio illa in posteriorem partem cadere potest, qua iidem iurant se muηerari non accepturos. Diserte enim additur, quod similiter , sive eodem sensu quo iu- is rant se non dedisse, iurent se non accepturos esse munera. Deinde quemadmota dum ossicia conferre indignis propter munera, gravis noxa Reipublicae est, itari dc muneribus corrumpi ad ossicia minus dignis conferenda , praeteritis dignioriri bus, Reipublicae vehementer noxium est. Utrumque ergo incommodum amoli. ri voluerunt qui in bonum Reipublicae istas iurisiurandi sormulas praescripserunt. A Denique quia iuramenti obiectum , sensus , & veritas ex verborum quibus ex- is pressum est, significatione pendet, non ex conceptibus quos sibi pro arbitrio iu-- rantes formant. Ex mentali autem restrictione verborum significationem suspen- is dere, est omnem vocalem istorum signorum vim, ac certitudinem, adeoque o-- nanem humanae societatis fidem , quae citra illam subsistere nequit , uno letaliis ictu interimere. Cum ergo in praescriptis iurisiurandi formulis nullum sit quod di-- gnitatis, vel indignitatis significationem praeseserat ; non est illa iuramenti in-ὰ terpretatio , sed adulteratio . Dignitatis ergo eorum qui concurrunt , existiis matio conscientiae cuiusque iuxta naturae legem relicta suit , non autem iura
96쪽
DIJ S. V. DE IURAM. PRINCI P. cr
is naento illigata : propterea quod plerumque illius comparatio incertior sit quamis ut deprehendi possit. At vero, quia munerum Oblatio collatorum iudicia excaeis care, dc affectum potentissime ad se trahere solet, illaeque sinceritatis pestes fa is cile notari possunt ἱ in eas cautio iuramenti palam directa fuit, ut universimo excluderentur. Ad extremum Rex ipse sensum iuramentorum talium nuper per si spicue exposuit . Nam in edicto anni 1626. quo sacramentum omnibus ossicio is rum candidatis imponitur, disertillimis verbis declarat se non permittere ut eoi
se latores osciorum ex eis emolumentum suum captent, non magis venditione, aut eo-M eatione quam alia quacumque ratione: neque ut quisquam accipiat, aut largiaturis quicquam respective in recognitionem, sui gratitudinem directe, aut indirecte quoia si cumque modo. An dignis Vendere, aut elocare, a dignis pretium emungere, caveas cerevisarias exsugere , non est suum captare emolumentum Hine ulteriussi in eodem edicto cuncta ossicia quae tali modo extorta laedataque fuerint, ipso is iure vacare, dc impetrari posse decernuntur. An dignorum ossicia non sunt os si ficia 3 Hinc praeterea quotquot pretii alicuius accepti , aut dati culpa detinenis tur, ab ossiciis deiiciendos , & ad hoc ipsum , vel aliud administrandum tota vita inhabiles esse , sancitur . Quae profecto manifestissime clamant, Omnes mnino quorumlibet corruptelas . sive digni, sive indigni videantur candidati, is regia sanctione esse suppressas . Et sane remedium quod sordibus istis coercendisis iam olim publica auctoritate appositum suit, hoc sensu intellectum, nullius sue- se rit , esseve poterit utilitatis. Iuramento enim satisfecerit , fidemque purgaveritis suam, quisquis dixerit se dignum putavisse, qui revera indignus fuerit; adeoqueis iurisiurandi violati nonnis a se ipso damnari poterit. Neque minus contra st si pum huiusce regiae sanctionis tendit quod a dignis quam quod ab indignis acciri piantur munera. Toto enim edicto illud in primis spectat Princeps, quemadmo- is dum late in ipsa praefatione, aliisque locis declaratur, ne populus exactionibus se aliisque illicitis emungendae pecuniae modis , a magistratibus, Praesectisque suisis opprimatur; dum pretium quod in venandos honores, & ossicia plena manu suis. is sum suit, paullatim iterum cum senore colligitur . Quod profecto malum Reiis publicae ab omnibus illis ambitiosis suilragiorum corruptionibus imminet. Nec se Vero umquam huiusmodi leges , dc iuramenta intellecta suerunt in Rebu*u- blicis, quae sordes ambientium severe coercendo, oppressiones iustitiae, dc POPu- , , li, aliaque mala a cervicibus suis arcere voluerunt. Testis est Romana, in quasi semper ambitus , hoc est criminis affectati perperam honoris, suerunt rei, quot is quot in se populi suffragia Pretio pertraxissent, sive de cetero digni , sive indi-- gni haberentur. Qua de causa crimen istud etiam in maximis illius Reipublicae M viris tum accusatum, tum magna severitate vindicatum est. Nam ut Salustius, i vir
97쪽
si bonus ad bonores , is imperia vera via , hoc est , ut eum exponit Augustinus. - I virtute, utitur ; malus dolis , atque salticiis contendit : inter quas profectois munerum corruptelae non infimum locum tenent . Itaquo, postquam suffragio-- rum invaluisset corruptela per adulteratos populi mores , dc Cato legem a Misis natu serendam curasset, quo magistratus designati, si neminem accusatorem ha- is berent, iurato iudicio se offerre cogerentur, atque ibi rationem parati magi ratus
si reddere , a etiam periuri habiti sunt non solum suffragatores qui pretio in
is candidatos traducti probarentur, sed etiam candidati, si cuius facta sacramento si eius dissona probata fuissent. Quam propterea legem ita timuere candidati, ut is periculosissimus tumultus adversus Catonem concitatus suerit . Nimirum quia is nondum didicerunt a Christianis Ethnici dexteritatem deponendi istius metus, si subtilem, inquam , illam Theologiam, qua legitimam Reipublicae sanctionem is de non comparandis , aut pretio vendendis suffragiis , quam iuxta Reipublicaeis mentem violassent, s ne periurio set non violasse iurarent. Periuri igitur sueruntis Ethnicorum iudicio, qui magistratus , aut ossicia pretio ambientes, se pretium is non dedisse deierarent. Periuri suerunt etiam Imperatorum iudicio, Theodosii, si & Valentiniani, qui, cum iussissent magistratus iuratos inter gesta depromere , seis pro administrationibus fortiendis neque dedisse qui iam , neque daturos umquamis p. modum fore , sive per se, sive per laterpositam personam in fraudem legis , Γ
,, eramentique; quae formula hodierno iuramento, de quo tractamus, est simillimaris adversus transgressores, tamquam publico crimine neglecti sacramenti periuros, is addunt : Si quis ausus fuerit praebita sacramenta negligere, non modo adPersus a is cipientem, sed etiam adversus dantem, accusandi cunctis , tamquam erimen pub Lis cum, concedimus facultatem . Quod si quis a Romanis Imperatoribus ., i , Ethnicisis Senatoribus, Ore priscis Romoa Curiae Censoribus, tamquam TheoAgis imperitis,
is ad subsellia Theologorum christianorum provocandum putet ; profecto causa, de quais satagimus, finita es. Periuri enim fuerunt etiam Princ*is TheoAgorum Augustiniis iudicio, qui de tali suffragiorum suorum nundinatore populo , quia iuratus in fusis fragia mittebatur, fine fluctuatione decernit . avid aBud toties Sexatores corruptiis in iudiciis, toties populus in suffragiis , via in quibuscumque eaos quae apud eumo eoneionibus agebantur, nisi etiam peierando peccabant ρ Nam corruptissimis moribus A ad boe mos iurandi servabaιur antiquus, non ut a sceleribus metu religionis probia
98쪽
Explicatur iuramentum quod Rectores cimitatum Belgii praesunt , observandi legem vetantem pompas,
1' T Nter plurimas leges quae politicum moderantur regimen , non infimum i A cum tenent illae quae divitum pompis modum limitesque praescribunt. Huiusmodi porro legum una est quae solos assicit Praesides qui ad civitates subditas regendas destinari solent. Lex ista prima fronte minime gravis apparet; sed intra oeconomicae familiarum inspectionis confinia consistere videtur. Verum, si quis eam penitius spectaverit, communi Principatus bono, administrandae iustitiae integritati, ae subditorum tranquillitati apprime neeessariam eognoscet . Quandoquiadem, si Nobiles, qui divitiis affluunt, pro libito possent apparatus splendidissimos instruere, dc pompis curruum, equorum, samulorum, vestiumque indulgere, convivia opipare parare , palatia ornare, nullo servato termino; hine consequeretur solos divites seligendos sore ad eiusmodi regimina : unde innumera proficiscerenis tur damna. Nam non omnes divites scientia , prudentia , sortitudine pollent administrandi iustitiam, continendi in officio subditos, bonumque commune prom vendi. Pauperes, de mediocris sortunae Nobiles, licet ingenio, & praerogativis omnibus instructi, has dignitates exercere numquam possent, eo quod divitiis careant quibus tot impendiis satisfaciant. Praeterquam quod immoderatae Rectorum pompae subditis civibus exemplo sunt, & incitamento ad patrimonia prodigenda , propriasque familias destruendas. Nil enim impensius affectant homines quam e terorum luxum , fastumque. aemulari, dc. si possint, superare. Ne multa. Pompae , de apparatus nimis splendidi, potissimum in Rectoribus civitatum , infinit rum propemodum malorum caussa sunt. Siquidem hinc sequitur quod civitates . quae duobus Rectoribus, qui ampli territorii subditorum caussas audirent, de dirimerent, qui invigilarent commerciis, negotiationibus, mercaturae, aliisque non te Vioris momenti rebus, opus haberent, uno donentur, ut solus habeat honoraria . stipendia quae pro duobus statuta sunt . Hinc litigantium caussae in foro mare scunt, hinc subditorum querelae. turbationes, dc murmura . Quibus malis ut occurreret Belgii Principatus, providentissima variis temporibus adversus immoderatas maxime subditarum civitatum Rectorum pompas. saluberrima edidit de
99쪽
contra pompas immoderatas, refelluntur.
I. Ametsi lex praelata facillima sit observatu, & non minus divitibus, quam
A non divitibus commoda r nam illorum opulentia nota est, nec indiget a vanis pompis emendicare splendorem; istorum vero inopia praefatae legis remedio occultatur: eam nihilominus innumeris commentis eludere tentam. Potissima excusatio quae obiici solet, est quod numquam eiusdem obtinuit Observantia . Nemo, inquiunt , aut saltem paucissimi , executioni demandarunt legem quam pragmatis eam in Romano Principatu vocant. Praeterea in Iege contra pompas plura comtinentur. Ad iuramenti autem veritatem satis est ut aliqua observentur , ceteris neglectis. Docent enim communiter Theologi , iurantes plura statuta communitatis non teneri observare Omnia , sed ea tantum quae usu vigent. Similiter , quando unicum statutum plura imponit pensa , non omnia solvenda sunt ι sed , Ni iuramentum verum , licitumque sit, susscit quod quaedam reddantur. Haec sunt sophismata, quibus iurantes observantiam citati decreti se se ab illius executione
II. Resp. Ut a primae excitiationis consutatione auspicemur , salsum in primis est atque falsissimum, decretum istud numquam fuisse executioni mandatum I sed solum temporis decursu, ob hominum imbecillitatem, quemadmodum aliae leges , non modo humanae, dc positivae , sed naturales, & divinae contemni solent ς sic& huic accidit decreto . Verum quid inde An ne propterea desiniti obligare Si sola praevaricatorum malitia satis esset ad legis abrogationem , actum on mbos legibus esset. Nec ipsae positivae leges sola inobservantia obsolescunt ἰ sed requiritur insuper legislatoris consensio, quae numquam prudenter praesumi potest, quando idem omnino latae legis finis perseverat. Quid, si legislator manifeste resisteret ' Quid, si legem ipsam data occasione renovaret, poenarumque se Vmitate m Miret Haec omnia in nostro casu eoncurrunt . Decretum adVersus pompas latum fuit sui vetustiora tempora praetermittamus 3 anno 17 ID & anno i 732. instaura tum, novisque declarationibus roboratum . Ubi ergo consensus Principis , ad introductionem consuetudinis abrogantis legem necessarius 3 Itaque etiam admisso quod communiter Rectores civitatum hoc decretum transgrederentur, non ob id culpa minuitur, sed augetur. Neque communis transgressio legem abrogat, Primcipe legitime repugnante. Repugnat autem Princeps, aut dum expresse legis o servantiam inculcat, renovatque; aut dum legem quae perseverat esse bono communi
100쪽
DISS. V. DE IURAM PRINCI P. τι
muni necessaria , non retractat . Quoties siquidem consistit finis legis , voluntas quoque Principis, a tali fine ad legem condendam mota, consistat oportet. III. Docent utique Calaistae, illos qui iurant statuta communitatis, ea tantum quae vigent, servare debere; secus quae in desuetudinem abiere . Sed, ut sequentidissertatione fiet palam, satis ieiune, ne dicam inepte, hanc Versant communiter diiseultatem : tum quia desuetudinem a corruptela , & abusu non distinguunt ;tum quia nimis ψaxe plures eorum sacramenti leges interpretantur. Porro, ut ad trem nostram accedamus , nunc sermo non est de pluribus , sed de unico statuto , euius observantiam Rectores iurant , antequam civitatum procurationem suscipiant. Utique hoc unicum statutum plura servanda praecipit. Ultro concedimus non pavea eta quae levia sunt, levemque proinde imponunt obligationem. At de his nulla est dissicultas: quia haec levia , cum grave onus non impona*t , non sunt obterVatu dissicilia ἔ neque haec dumtaxat communiter Rectores negligunt. Potissima istius statuti sunt: quod currus auro, caelatura, aliisque sucis, de pigmentis, quae splendidam praeserunt ostentationem, careant : quod famulorum .equorumque numerus, & eorum insignia sint ad praescriptum Iegis : quod in suis palatiis choreas, Iudos . scenas, convivia, & cetera id gemis, in statuto recensita, peragi non curent, aut permittant. Porro, si huiusmodi, & similia, quae sunt potissima materies praefatae legis. civitatum Rectores violant, dubio procul pec cant mortaliter, reique periurii sunt. IV. Obiicies a. Ad veritatem iuramenti satis est aliqua quae in dicto statuto continentur, Rectores servare. Sicut enim qui iurant plura communitatis statuta necesse haud est ad iuramenti veritatem ut omnia observent ἱ sed satis est ut ea exequantur quae sunt in usu et ita qui iurant observantiam statuti plura iubentis . in periurii labe immunes erunt, si aliqua eiusdem statuti observent. Et haec vid tur communis doctrina Theologorum. V. Resp. His commentis praefati iuramenti vim elevare contendunt non pauci. Ut nullo negotio eadem explodamus, praemittendum est, quod, quando quis i Tat unicum statutum, debeat reipsa illud observare, ut periurium vitet. Quia hoc
unicum statutum totam constituit iuramenti materiam et quae si deesset, vanum, Lalsumque evaderet iuramentum . Rectores civitatum iurant unicum decretum . Hoc unicum decretum est tota iuramenti materia. Observandum est ergo, ut i ramentum verum sit. At inquiunt: Hoe unicum decretum Plura praecipit. Ad veritatem iuramenti non omnium , ita aliquoruml tantum requiritur Observan.
VI. Coneedere S ipse volo, veritatem iuramenti secundum Iegislatoris mentem consistere posse; quamquam non omnia quae decretum praecipit , examussim o serventur. Nec enim legislator subditorum conscientias ita obstringere intendit .