Didaci a Stunica Salmanticensis ... In Iob commentaria. Quibus triplex eius editio vulgata Latina, Hebraea, & Graeca septuaginta interpretum, necnon & Chaldaea explicantur. ..

51쪽

xur ergo Deus dixisse. Vndeven Ap Vt intelligemus,Munonis tacta Deo displicere. Interrogat etiam, ut respondendi det occa sionem: & sis ipse, quae Nula, statuat. Ut Anguli dix runt ad Genes. Abraham, ubi est Sara uxor tua λ Non quod ignorarent, sed ut . 'ri . Minde Munciarem ei; lium suscepimum est illai. Ita , ut da moni licentiam daret . aiuigendi Iob, id interrogata poniturei : .ia ΜΣ Vt uua ad rationem JOquendi ,& intelligendi nostram com ponantur . Quod autem Satan irespondit. Circumi terram, in perambulatu eam. Illius descriptissime ponitur facinus & peruersa occupatio. Nam de illo Petrus scribit. Tanquam leo rugiens, circuit quaerens quem deuoret. Tangit etiam hoc respon- sum eam immanem diaboli superbiam , qua inflatus cum Deo l. vet. r. de regno dimicam audet. Ad Dei imperium labefactare, BeDiaboli su- suum stati e conatur . Nam per ambulare terram es, Hebraeis pcrbi eam subigere, in potestatemque redigere Hispani otiam dicunt, , pinio dilaxo dei pie, sicut an psalmo dixit David, in Idumaeam cxtendam calciamentum meum. Mihi alienigenae subditissent. Psalm. 19. Ex hoc ergo spo significatur ea diaboli petulantia, & contumacia,qua se iactat prinςipem esse mundi,& liabere homines uniuersbs in potestate Ibicut Christo ostendisse inibit Mare Matis. a. thaeus, Ormii a regna mundi, & ei postea dixi ile, Haec omnia tibi dabo, si cadens adoraueris me. Christusque eum huius mundi. principem api lat. Quo illum exturbaturum pollicetur.. Ponit igitur libri auctor, Satan Deo responclis te. Quo sciamus cius studium periniquum,circumueniendi homines, Opinionemq; per

: ' uersaru imperii orbis terrarum.

8 Humiuid considerant seruum meum Iob , quod non sit ei similist . in terna, homo implex, rectus, ac timens Deum, e, recedens a

Ex hoc intelligiturDeum maxinia de bonis viris gloriari. MUM. 4'. cui apud Esaiam Seruus meus es tu Istaei, quia in te gloriabor. Quoniam propter bonovi viros Deus regnat in hoc mundo, Nam ipsi tantum cum timent, & reuerentur: & eius iussis ac te gibus obtemperant .iri hac de causia bonorum concioni dicit Esaias, Et eris corona gloriae,& diadema regni in manu D Um σῖ--mini. Boni etiam viri diaboli arrogantiam comprimund osten dentes non ob cina vim homines in potestatem redigi, sed malarum hominum improbitate atque perfidia . Quiicum optimὰ eius conatibus possent resistere, volentes se eius improbaedomi Lucit. nationi subuci t. Valde enim ridiculum est, quod diabolus

iactare audeat se principem tale mundi, circuire perambula

52쪽

C A P. IP B. teque terram .i Cum Iol homo natura sua infrimis opibus m otiis ,& atmiae ad in stratione famili a Occupatus, pernici Q perditorum hominum excmplo circumuentus mulies ab eo hello tentatus, victor ab os ficio nunquam desciverit, sed suam in dies virtutem auxerit. Ccrtu sancti viri, ita diabolum a eo antis,& iniquos homines satellites eius inertiae conuincunt, ut si iudieio cum Deo contendant, nihil respondere, nihil huc repossint. Sic David ait. Tibi inli peccaui ει malum coram te feci: ut iustifceris; in sermonibus tuis, & vincas cum iudica ris, id est, dum vocas in iudicium eos, qui crimen sumn conmteri renuunt, eos conuincendo, quod satis eis auxilij obtuleris, ac pollicitus fueris, tu sanctus,& verax appareas, illi vero socordes, & iniqui. Quod dicit, qu)d non sit similis ei bi terra. Antecelluit virtute Iob cunctos sui sicculi mortales. Sic intellistendum opinor, quod ecclesia de singulis canit sanctis Pon tificibus. Non est inuentus similis illi, qui conseruaret legem excelsi, id est, unumquenque seculo suo floruisse & excelluisse. Non enim singulos cum alijs comparat sanctissimis viris, sed cum suis aequalibus. Reliqua verba Dei quibus Iob commendat, eadem sunt, quae illa, quae in huius libri principio posita sunt: ut eiusdem auctoris totum librum essu cognoscamus . Quae cum iam explicata sint, nihil est, quod iterum eadein reo

se cui respondens Satan, ait. Nunquid Iob frustra timet Deum ero Hymetu si si ram, ae domum eius, uniuersamque subnantiam eius per circuitum: operibus manuum eius benedixisti, a possessio eius

erevit in terra e ...

Optime ex hoe res iacto ingenium diaboli deseribitur; Qui eum sit virtutis hostis veraeque laudis in nidus: quod a virtute fit in aliud cauis genus e iist. Sic Pharisaei inuidi, ne Chris sti miraculis conuincerentur, in Beelzebub principe daemoni rum eiecisse daemonia iactabant. Ita quod Iob persectus & r ctus esset, quod Deum timeret, eique pro virili parte obediret, non Dei & virturiv amore impulsus, calumniabatur, scd sui commodi emolumentiqi causa , vi opes a Deo, & amplas facutitates acciperet. Itaque Iob erga Deum officia non sine pre cio benigna, sed mercede conducia esse petulanter criminab tur. Idque significabat dicenvo Nunquid Iob frustra timet Delim eid eis, nunquid gratis timet Deum Z ao prccio potius e auia tu vallum eum, oe. idest quia tu multa ei tribuis beneficia, dc qua

DI aboli inge

verae virtuta detIahat. E

53쪽

- .ia . . si emisvol conducis eius operam. Quibus dictis & Deo&Iob multum detrahebat: Deo, quod nullos veros, sed mercenarios tantum amicos habere innuebat. Iob autem, quod non vi tutem colere, sed mercaturam facere significabat. Deum enim obseruare non compendii nostri, sed eius praestantiae causa, v ra &persecta virtus postulat . Quod dicit, No e turillam eum ac domum eius y c. id est non permittis, ut ullam rerum sua rum iacturam faciat, ullamve calamitatem accipiat. Quod dicit. Operibus manuum eius benedixisti. id est facis, ut, quidquid aggreditur, prospere succedat. Nam benedicere, cum Dei est, benefacere in scriptura significat. Recte tamen diabolus Deo refert acceptum, quod malis homines careant, & bonis fruat tur. Dominus enim pauperem facit, & ditat, humiliat, & sua Ra- , bleuat, ut canebat Anna. Quare debent homines eniti potius, ut beneuolentiam eius ossicijs adiungant, quam Regum & alio xum hominum si a malis securi esse,& bene beatuque viuere

optant.

II sed extende paululum manum tuam, O tange cuncta, Papossidet rnisi in faciem benedixerit tibi.

Extende manum Hebraicae, ribi , sula mitte septuaginta,αοτειλον,

estque phrasis Hebraea, qua ferientis habitus exprimitur, quae Exod. 3. declaratur in Exodo, 3nn, selati mittam manum meam, Npercutiam AEgyptum. Tange, non est in Hebraeo, sed in septuaginta, α ι, est etiam Hebraismus . Ad verbum vero cx Hebraeo traducentur sic: sed extende obsecro manum tuam, & etiam ad omnia, quae eius sunt. Sententia eadem est, trium editi num , licet verbis nonnihil differre videatur, id est, malis affice Iob. In Hebraeo tamen non aperte audere videtur licentiam potere ad ipsum Iob percutiendum , sed ad eius fortunas diris p:endas. Et ita Deus nunc concessit ei licentiam dissipandi, quidquid erat fortunarum eius, vetuit autem Iob corpus Vllo minio percutere. Cumque Satan illius fortunis euertendis vidisset nihil profecisse, secundo loco Deum aperte poposcit liscentiam, eius corpori officiendi, quam etiam obtinuit. Ex quo intelligitur nihil diabolum, nisi Deo permittente vlli nocere posse, tantumque carnificem esse, qui nemini nisi de iudicis sententia detrimentum afferre potest . Quo minus boni viri eum reformidare debent, qui nihil nisi de volantate patris eorum mitissimi benignissimi, damni inferre valet. Et

ob eam rem in Mocalypsi scribitur, Et appraehendit draconemit . . strpe

54쪽

serpentem. antiquum , qu est diabolus,& Sathanas,&ligau t

eum per annos mille. In vinculis retineri dicitur, quia in nullam rem inuehi, nisi Deo concedente potest . idem de alijs nostris aduersarijs intelligendum est. Nam nulli etiam homines detrimento esse possunt, nisi a Deo Iiccntiam obtineant. Et ita PD .d Dauid ab amicis desertus, & ab inimicis oppressus de Deo imprimis queritur dicens, Exaltasti dexteram deprimentium eum, laetificasti omnes inimicos eius. Et sic Laban, cum perso Genes. 3. queretur Iacob fugientem vidit in somnis dicentem sibi Dominum, Caue nequidquam aspere loquaris contra Iacob . Quae Consolatio consolatio maxime debet leuare viros bonos, cum ab inimicis contumelijs, & ignominijs appetuntur . Cum vero postea dicitur . Diabolum Iobaercussisse, a Deo potius fuisse percus sum intelligendum et Semper enim persistere oportet id quod i Dadiabolum recte cognouisse posuimus. Extende paululum manum tuam & tange cuncta, quae possidet. Sed Deus est causa chlamitatum princeps, diabolus vero,& alij hostes sunt instru- menta , sicut scribit Esaias in Regem Assur, qui iactabat se fer- Esai. Io.ro ac viribus suis multas copias ac prouincias fregisse. Nui quid gloriabitur ait securis contra eum, qui secat in ea λ aut exaltabitur serra contra cum, a quo trahitur λ Quomodo si eleuetur virga contra eleuantem se,& exaltetur baculus, qui utique lignum est. Hoc etiam loco oportet animaduertere, quam . acerbus S molestua accusator diabolus hominum sit, quan iisque casti ijs, eorum ossicijs detrahat , quanque crudeliter eos vexet, quantaque mala illis inurere,& exitium para re studeat. Et ob eam rem de illo in Apocalypsi dicitur, priniectus est accusator fratrum nostrorum , qui accusabat.illos ante conspectum Dei, die ac nocte . Considerandum etiam est, quam mirificus propugnator diligentissimusque patronus Deus piorum virorum sit. Nihil illis. tanto patrono, V terator diabolus calumnijs falsisque criminibus obesse pin .... terit. Quocirca recte Paulus exultans scribit . accus bit aduertas electos Dei λ Deus qui iustificat. Quis cst, qui condemnet λ Quod dicit. si infuciem benedixerit tibi, id est, nihil

te reuerebitur, nihil timebit. Est enim phrasis Hebraea ducta transtatione ex eis, qui coram in conspectuque cum aliquo expostulant nihil eiu* vultum verentes, ita Paulus de Petro dixit, Galat. a. in faciem ei restiti. Diximusque benedicere hoc capite esse maledicere .

55쪽

A P. I. C.

4 , Dixit rigo Dominus ad humi, Fece, quae mina tra

funt: tantum in eum ne extendas manum tuam. l

Licet nullam Deo, calumniator hic virtutis mercenariae Iob salumniis suis suspicionem dedisset, sed valde iam pro Data esset ei,&liberalissimam ac verissimam esse cognosceret Tamen ut sole clarior esset, & omnibus ita patefacta, ut vel in-mdus,& improbus hosti eius diabolus nihir, quod in suspicionem vocaret, mhil, quod accusaret, aut his eret, haberet, n tisi imae huius viri virtutis periculum secere voluit.Sicque etiam tentare, & experiri voluit Abraham, cum filij sui sacrificium ei imperaret, non ut experimento ipse virtutem ei iri cognosceret, . ut eam Omnibus hominibus probaret notissimam ue

- quod timeas beum. Id eis, nunc feci, ut omnes cognoscerent. Octb. , ,. th cdς cauta multos Pra tantissimos viros gravissima piito subadsediscrimina. Quare conQlatur eos David, cum in misi rus aerumnasique fiunt, dicens, Spera in eumi & ipse faciet, & edu- . cet quasi lumen iustitiam tuam, & iudicium tuum tanquam meridiem. Id est, ne spe excidas, ne animum despondeas, quod ab improbis vulgo contemnaris, & iniquus haberi videaris. Spera in Deo. Nam ipse faciet, ut iudicium, quo improbi te Ciam de tua virtute contendunt , clarius ipso lumine sit. Sic, ut . omnes iudicent secundum te, honestatemque tuam praedicent icum illiuisior quam meridies fuerit effecta. Quare cuni iniqui detrimenta machinantur, solent maxima emolumenta importare. Quod ex his machinis quibus diabolus Iob est aggressius, facissi apparet. Siquidem nihil incommodi, sed commoda mul-ra tulit. Quod dicit. Tamism m eum ne eatendas manum tuam. Qua niuis etiam id possea concessit, modo non permittit, quia hi, Pso nia pretate & bonignitate erga nos non patitur, ut gra-- unis nostra tentetur patientia, quam ipse tolerare p otest. Et . nrala, quae si acciderent singulatim, ferre possemus, coniun icta simul pati forte nequimus. Fortassis si diabolus Iob simul,& mminis euerteret, & morbo illo grauissimo afficeret, aequo animo id ipse tolerare non posset. Tolerauit tamen, post quam alijs calamitatibus eius animus percalluerat. propi reaque perbeni P Deuς primo periculo vetuit corpori eiuς I. coc Do. In Commodare. Idque Pauliastestatur Corinthijs scribens. Fidolis Deus cst, qui non patietur vom tentari supra id, quod p testis, sed fac ct etiam cum tentatione prouentum, ut possitis

sustinere. Egressustue es Satan a facie Domini. Recte id a bea

56쪽

eto Gregorio mihi Exponi videtur, v egressus diabolus dicatur a facie eius, qui caelum & terram implet, ut Ieremias ait. Quia cum licentiam obtinuerit libidinem saam expleatili qua- Iere. 23. si vinculis solutus, quibus detinebatur, ne b exagitaret ,exis.seidicitur a facie Dei, qui cum comprispiaderat, di in custodiaicollocaue at . Ita apud Laesi iam, quoniam equi illi robustis- Zacha.α simi, qui Romanorum agebant imperium, licentiam impetra in πρεh runt orbem terrarum viatorijs suis peragrandi, Exij sonuam i iam obtinetur ..Ex quo intelligere debent ij, Oriuri peruerso studio,& te libidinem effrenatae cupiditati Deus morem gerit, a facie eius ex ijse. ΩM plςΠ Quod miserum valde, & calamitossim est ab eo separari, qui est omnium bonorum fons. Praesertini, quod in eo tota Micitas continebatur, quod Deus imperauit sacerdotibus , ut precare titur filijs Israel, Ostendat Dominus. iaciem suam tibi,&misereatur tui : conuertat Dominus Multum suum ad te, di det

tibi pacem. 3 Cum autem quadam die filii o filia eius remederent O liberent v num in domo fratris siu primogemisi.

Tempus ponir primo, quo Satan iniosit, irruitque in sanctum virum . Quod quidem maxiliab accommodatum csse videbat ad cum siperandum ,& in scelus aliquod impellendum. Erat enim laetitiae, do hilaritatis tempus, cum filijs eius conuiuium xelebrarent. Quo temporc negligentiori & remissiore animo esse videretur, minusque de bello tam iunesto crudelissimoque xogitaret. Ita eniim plerumque fit ut ira&animaduersio Dei cos repente opprimat, qui magis securi videntur. Sicut Balsa' Dani. s.

sar, cum frequens laetumque celebraret conuiuium, manum M dam inter coenam vidit horrendam, quae d ira minabatur ei: ea

denique nocte & vita& regno fuit .spoliatus. Et ita sapiens in Proueri I 4. Prouerbi , saepe monet futurum dicens, Risus dolore miscebitur, & cxtrema gaudii luctus occupat. Accidit etiam e con- Bona,& ma trario, ut in magna rerum desperatione Deus incredibile serat 'Rauxilium ab omni miseria vindicando, & bonis multis cumu' sistentilando. Vt accidit Ioseph, qui uno die fuit e carcere emissus,5 secundus a Rege factus. Quae Dei magno consilio fiunt. Vt intelligamus nihil esse in hac vita tam securum, quod labes etari non possit: nullasque tam desperatas esse res, quae resarc iri nequeant.Idque docet Salomon iii Ecclesiaste, De carcere ca- Eccle. 4.renisque interdum quis egreditur ad rcgnum, do alius natus iuregno inopia consummatur. Sequitur in libro

57쪽

r Vantius vendi ad Iob,quiesceret, Boves arabant, O asinae pascibantur iuxta eos. Ias Et irrutrunt Sabaei, tuleruntque omnia, σpueros percusserunt gladio: er euasi egosolus, ut nuntiarem tibi. r 6 cumque adbAc iae loq*eretur, venit alter, dixit, Ignis Dei e cidit 4 caelo, O tactas o es puerosque consumpsit: σ effugi ego solui.

a .Sed σ illo adhuc loquente, venit albis, o dixit, Chaldaei fecerum tres turmas. O in Arunt camelos, O tulerunt eos, nec non O pu ros percusserunt gladio: O ego feti lus, ut nuntiarem tibi. ba 8 Adhuc loquebatur ille, ct ecce aliud intrauis, o dixit. Filiis tuiser filiabus vescentibus , σ bibentibu4 rinum in domo fratris suini

a 9 Repente ventus vehemens irruit a regione deserti, O concussit qui auor angulos domus, qua corruens oppressit liberos tuos, mortui sunt: σ esseti ego solus, ut nuntiarem tibi. Sabaei populi sunt Arabiae selicis. Quapropter finitimi sorte erat agro Iob, quem in Arabia habitas te diximus. HOS Iosephus a S ba Cusi filio, qui ortus fuit ex Acham dictos sic rabit. Eorum iu tropolis est Saba, quam Strabo libro decimosexto Moriabam appellat. Chaldaei populi etiam sunt maioris Asiae, quorum regio est Arabiae contermina. Quare circumuicini etiam fuisse videtis xur agri Iob. Quos populos Arphaxat instituisse, S a se Arphaxateos nominasse narrat Iosephus.Eumbinus hunc locum narrans Mesib 11. Pin. Duma parabolam habere dicit,sicutillud evangelij,Cum rex. ' misit seritos suos ad operarios vineae, quos illi intersecerunt. Ac sicut illud fictum fuis e videtur, ita & hoc. Nam cogitari ii quit non potest uno tempore in tot tantasq; calamitates hominem incidisse. Quod tomerarie, ne grauius dicam, mihi videtur dici. Nam haec vera historia est, & ut vera tractatur ab omnibus Ecclesiae doctoribus . Nam sidconfictum est, in quo nam veri ta fuit illa patientia Iob ita praedicata λ De qua dicit Iacobus, Patientiam Iob audistis, & in qua re posteris reliquit patientiae exemplum, ut dicitur in libro I obiae. Valde autem verisimile est tantum naufragium uno tempore secisse Iob et,qui ex sacris scripturis cognoscat, quam in estus sit Satanas omnibus sanctis vi ris , quasa grauique eos insectetur odio- Quo circa crudelitero . ,h exprompside obtentam a Deo licentiam valde credibile est. Ad Parabolam autem confugere necesse cst. vescum Parabola vo- icatur in sacra scriptur , quod nareatur, vel cum nullo modo quadrare possit, si simpliciter di historice, quae narrantur,

i . Gutt

58쪽

C A p. I. D.

accipiantur. Vt vicit leo de tribu Iuda, vel ut ea collocutio est. quam proxime hoc caput narrat inter Deum,& Satan fuisse.Calamitates vero Iob, cum accidere potuissent ut diximus simpliciter, & plane eas facra scriptura narret, valde absurdum est,& satis temerarium, fictas esse affirmare. Certe haec docens Ei gubinus illis Hebraeis assentiri videtur, qui Iob fuisse negant: &eius historiam fabulam esse censent. Alij opinantur, iniquos filisse filios Iob,quod de improuiso omnes mortui occubuerint.Pe inde, quasi non multi boni viri misere mortui fiterint. Quis a tem credat eius viri filios omnes, improbos misse, qui tam bene vi exposuimus de Deo meruit in filijs suis educandis,qui tanto studio curabat, ne in offensa essent apud Deum p Praesertim quod in fine huius libri dicatur, Dominus autem benedixit nouissimis Iob mahis, quam in principio eius. Deindeque subijcit,omnes facultates Iob duplo maiores fuisse quam antea, filios autem

totidem tantum, quot antea posuit. Quare magno argumento

est, reliquos septem, qui Occiderant, vivere beatam vitam, ut filijs sicut, &alijs eius bonis Deus benedixerit, ac duplo ita fuerint plures, sicut S aliae eius diuitiae. Non ergo ea labe praestantissimum virum aspergamus, ut omnes eius liberos indignos vi ta putemus. Hos vero nuncios Chrysostomus non hom ines, sed daemones specie hominum esse scribit. Quod probabiliter dicitur . Quoniam valde aspere, & inhumane unusquisque nuncium GHum referebat ea modo nuncians, quae magis sancti viri dolore refricarent. Deinde vix unus faciebat finem dicendi, cum alius ingrediebatur. Quare casu non venisse videtur, sed de industria. Nuncios Iob Iam vero ea nunczabant, quae aut non vidisse, aut non intellexis- Σηφης is se quispiam seruus videtur. Nam si vidit filios Iob vescentes & ' ibi bentes, intra domum erat. Non igitur videre poterat ventum validum concussisse quatuor angulos domus. Tum quo pacto e fugere potuisset tota domo conuulsaὸ Si vero extra domum crat, . quo pacto videre potuit filios vescentes & bibentes λ Huc accedit quod unusquisq; dicebat se solum fligisse. Vnde id constabat

sic ei3 Et ut constarct, quid attinebat neminem id praetermitte- . rep nisi ut maiorem augeret dolorem. Et unde erat,vi unusquisq; per se, eo animo esset erga Iob, ut maiorem vellet ei exhibere emolestiam ρ Quare verisimile est, vel daemones fuisse vel a daem iane instructos nuncios, ad Iob exercendum, di verbis suis consciendum . In quo diaboli acerbitas, & immanis crudelitas ce nitur , qui nihil omisit earum rerum, quae sanctum hominem de

gradu deijcere, di ad insaniam & desperatione pollent adigere. Quid λ

59쪽

Demonis acerbitatis er

ga lota

ut is est non. nunquam in calamitatibus dolere.

3o C A P. I. D. Quid ρ nonne inhredibili artificio grauissimos illos casus ad

piauit ad animum vel serreum instingendum λ Noluit, ut uno nuncio de omnibus suis calamitatibus Iob certior fieret: ne forate tanto malo stupefacta mens sensum Omnem humanitatis amitteret. Praeterea noluit, ut primum illum acerbissimum nuncium mortis filiorum acciperet. Ne,si non omnino stangeret eum tanto ictu, eius patientia ad nouum alium dolorem obduresceret.

Sed sic dolores illos disposuit, ut unus incedens, si non frangeret eius patientiam, saltem molliret, ut alius statim inuadens magis penetraret. Iam vero illud maximae sagacitatis fuit, ut ignis

e caelo decidens oves, puerosq; pascenteS eas consumeret,ut per maderet pio viro, non homines tantum, sed Deum ipsum, in quo spem suam posuerat, sibi esse contrarium, nullumque ex eo spe raret auxilium ad miserias sitias subleuandas. Quo etiam specta bat,quod tot uno tempore calamitates, & aerumnae interuenis.sent ei, ut secum reputaret id, quod etiam Dauid magna agit tum procella vehementer angebat, cum diceret, Haec mutatio dexterae excelsi. Id est, nulla hominum vis me ita deijceret: sentio vim magnam dexterae excelsi mihi impendentem,meque te

rentem. Quae cogitatio ita boni viri solicitudines acuit, ut nihil magis: cum cum sibi aduersari putet, in quo spem subsidii sui posuerat. Quod aptiori loco accuratius, si Deo placet, declarabismus, est enim grauissimum cognitioneq; dignissimum. Io Tunesurrexit Iob, ct scidit vestimenta sua, ct tonso capite corruens

in terra adoravit.

Quod scidit vestimenta sua, quod caput totondit, quod corruit

in terram,significatio erat doloris maximi,quo urgebatur.Nam

scissa veste id ipsium significauit Iacob ut est in Genesi Ioram etiam Rex Israel ut narratur in . Regum Cayphas etiam, vesicribit Matthaeus. Declarabant etiam olim dolorem suum tonso capite ij, qui rebus laetis comam alebant. Contra vero alenda coma tristitiam ostendebant ij, qui rebus suis saluis capillum tot debant. Vt auctor est Cregorius in commentarijs huius loci. Iacuit etiam David in terra, cum filii mortem lugeret. Hae igitur erant significationes eius doloris,quem honestissime susceperat in tanta liberorum suoruin, & familiae suae strage, & tam misera bili omnium facultatum marum direptione. Non enim persecta virtus postulat, ut non in calamitatibus doleamus, ut Zeno cum Stoicis suis opinabatur, sed ut nihil inhoneste, nihil indecore effeminateve dolore compulsi faciamus. Tantum vero abest, ut sit aliquid huiusmodi corum,quae hic Iob secisse narratur,ut valde in-

60쪽

C A P. I. D. 3rde inhumanum, & serinum esset, in tanta rerum acerbitate nublium luctus, & moeroris signum dare. Praesertim cum sortissimus rex David ita filij morbo, & Absalon morte fleuerit, atq; adeo se dabat moerori, luctuiq; quo Deum sibi placaret iratum filijq; vitam impetraret.Qua mente nunquam Rex sapientissimus fuisset, si inhonestum esset lugere ac maestum esse. Non enim rebus inhonestis mitigatur Deus. Ac de Christo denique stribitur, Maim. 11. quod pauere, &taedere coeperit, & ut ipse dixit,Tristis est anima Stoicotti sal- mea usque ad mortem. Quare insana fuit Stoicorum opinio, cui sen ςnti licet verbis assentirent, re plane dissentiebant. Sicut Dionysius Zenonis discipulus qui plurimos annos in eius ph ilosophia confiimpserat, cum ex renibus laboraret, non ferens dolorem euil tu clamabat falsam csse Zenonis quam didicerat, de dolore st tentiam. Origines vero, & Chrysbstomus existimant non dol rem tondendo capite, & veste scindenda, Iob significare voluis

se, sed rerum humanarum contemptionem,uelleque nudum cum daemone nudo in certamen venire, quae interprctatio cohaerere . .

videtur magis cum eo quod statim sequitur Iob dixisse. Nudus egressus sum, &c. Sed illa superior Gregorij expost io mihi in gis probatur. Quod dicit, adorauit. Praeclarissimam continet ab crudelissimo hone victoriam. Nam ille iactabat se posse Iob ca

lamitatibus compellere ad maledicendum Deoq; conuitium faciendum . Quod non solum non praestitit, verumetiam secit, ut Deum adoraret. Quae victoria maximam Deo,& Iob gloriam peperit. Deo, quod cum daemone de Iob pietate cum certaret, non falsam, sed veram fuisse constitit, liberalemq; Iob cum eo, non mercenariam amicitiam iniuisse: Iob vero gloriosa suit, quod eius vera, & persecta virtus ipsa luce illustrior apparuit. Estque in hac victoria praeclarissimum exemplum nobis constia Exemplum tutum prudenter cum hoste callidissimo pugnandi optimeq; de cum dem Deo difficilioribus temporibus merendi: vicum detrimenta ca ης pugni si piamus, non iniquo animo erga Deum simus: nec de illo inhoneste queramur, sed cum potius revereamur,& animo sincero adoremus. Praeterquam enim, quod sic fiet, ut insanae perturbationi nullum demus locum: quae solet animo huiusnodi tempo- tribus immoderatas excitare querelas. Nulla etiam re magis a

nobis miserias, & vim supplicij deprecabimur, ut ex ipso Iob cognoscimus. Cuius propter adorationem non modo Deus calomitates subleuauit: sed etiam duplo pluribus bonis eum cumula uit, quam antea. Id quod praecipit etiam Ecclesiasticus dicens. . i. iE . Crede Deo& recuperabit te: darige viam tuam, &dbera initio .d i. a .ra struae