장음표시 사용
701쪽
semiui habendos. Propterea sua inter esse, ut quantoplin illi ti rgent, ae dissuadent, tanto acrim his dise ineumbant. Sed neque voto potientur. Nam si qui modo decepti verbis eorum, di sedent;
hi solum erunt qui imperiti sunt, is ob id deserabunt se posse eo pervenire ut
illasse sperent. Nam quipraestant ingenio, non dubito quin t perseveraturi. Talibus verbis & ipsi autores machinae
absterrentur. Quum vero numquam
satis adversus hoc malum, quo praecipue omnes virtute praediti s velut
asilis delphini J urgentur, s muniti
smus, J id maximum est calumniae argumentum, de pluribus generibus accusari. Nam si falsa sunt, calumnia fere palam est 3 si vera, quorsum tot, quae aegre postmodum probari possunt, inculcare 3 quum in uno convicisse lassiciatὶ tum praesertims quum eum J in eodem genere mul- itis exemplis peccasse, demonstraverit. Atque haec excusatio plus habet efficaciae apud malistratus, & sapietues , & magis seria est illa apud , E e popu'
702쪽
populum; quae inanis ac levis, s & J
omnino fucata. Nihil autem eiu cacius in respondendo, quam si coram populo vel judicibus, ad certamen provocaveris. Q Sod mihi bis feli- citer contigit: Primum quidem simpliciter Mediolani ; post Bononiae; proposita conditione, quum de lectionibus conquererentur, simulata accusatione, dixi: Si omnes una ex his calumniatoribus, tam Jprofessores, quam discipuli, vel paginam fumam v lem ego J scripseram, super eodem libro profitebar autem tum seeundum Minoeratis Epidemiorum librum in conficerepotuissent, gratis me velle per an num profiteri: Sin non possent, sipendium trecentis augerent coronatis ,
inposterum a calumniadesisterent Nemo nec in prima, nec in secunda Ob latione ausus est conditionem recipere; sponteque victos se fassi sunt. Potest & contorqueri conditio ad solos aemulos : idque ranto hone- stius, quanto prior essicacior,& gloriosior. Porro scommatibus in his locus
703쪽
datur, tum etiam fabulis, sed brevibus admodum. Velut quum quidam gravitatem maximam immerito prae 1e ferret, diaci, Ut plures sibi sapiunt ille probandus est, qui pluribus sapit. Quum aliquando non pro dignitate .libri Epidemiorum, quem explicaturus eram, Orailem, dixi. . Bonum pannum numquam pulchrum habere limbum. Alteri dixi, Conon faut Codrus J Rex mortuus est ut servaret exercitum, &c. quod non blandirer discipulis 3 nec equus, qui domini servat vitam, sed canis inutilis. Quum existimarent rarum me habiturum auditorium, respondi, Plures venduntur Donati, quam
les. Observandum est in his,lut non solum rem ipsam honeste excuses, sed autores calumniae simul graviter accuses; & ut facto ipsi simul medearis: &iut, si res aliter cedat ; velut quum postmodum pleno auditorio legi λ ne eam partem inconsultius improbes. Verba humilia, vel res obscenae numquam conveniunt, nisi Ee i iudi-
704쪽
s HIERONYMI CARDANI indignabundis, & in injuriam ani&sta, quum ipsi alioquin graves habeantur. Nullum enim est tam exiis guum discrimen in sermone apud multitudinem,quod evidentem non faciat varietatem. At quum res in angusto fuerit, oppugnaverintque te , hinc urgendo , illinc per Iuppositos astantes stunc opus est summa mansuetudi is, patientia, sollicitudine, ac gravi te ; diligenter omnia considerando: de librum habendo depromptum, omnia continentem: & nihil est mali , nisi jactura temporis: sed si potes, ubi nec illos flectere vales, nec cives intelligunt, sed sunt dementati Jne illorum vestigia sequaris, ac Deuosiandas, melius Vocum abominabilem et elinquere. vetum si aliam sustinet provinciam, velut profiten-- , α iby maxime ob ambitionem distipulorum ) viget hoc malum, ut nec retinere tuto possis, nec honeste resini ere munus, suscita sensim si potes juvenes aliquos, eos ad rectam viam dirigendo: aut grega-
705쪽
P1. DENTIA CIVILIS. 6ss. tium te medicum exhibe: hoc enim exoptant , & nil aliud primum cupiunt. Verum nec id lassicit. Nam facilius ex secundo loco ad ultimum te rejicient; quam ex primo ad secundum. Necesse est igitur favere junioribus , atque illos inst ruere; &vitare truculentorum carnificum consuetudinem, ne in aliquod masnum malum importunitate sua te
Ingerant. Est enim dissicillimum cum illis pugnare; nisi apud Principem aliquem optimum & prudentem sis: quum id accidat f in hoc negotio J quod dimicantibus cum illis
qui vitam suam desponderunt: nam . hi non vitam, sed animae suae curam abjecerunt.
Si injuria publica sit, & per pueros
aliorum, in te, aut tuos, maxime autem in usu sunt nomina insaniae, ebrietatis, paediconis, moechae mariti, aut deformitatis in corpore. tum ignavi, nec poena proposita purblice est, velut Bononiae, ac Romae lut mirer contra criminis inustam falsam notam solam actionem civi
706쪽
HIERONYMI CARDANIl em relictam esse Dominum, non illos, si vales, solus solum, desum- .ma injuria, quae nunc habetur in uxoris impudicitia, saltem dolore assicies, perterrefacie ue: Si cum praefracto negotium est , & tu per pueros idem ages, sine luee, peri ,-
tior ni, ita uleineris in Iuis, ut non solum te cogamet relinquere, se Letiam perpetuo in moerore vivat. Digni eum ejusmoes homi es sum. ouorum stirps prorsus extirpetur,n omni humanitate atque virtute alieni. Illud diligenter cave, ne ex tribus praesidijs perperam unum pro
alio eligas. QAod si lege agere licet, nullo alio praesidio uti debes; non soIum quia melius multo, sed
bene constitutare esse id iraeeari ac illam non vio-' lare decet, quae te tuetur. Et qui peccat, minori poena digus est; quo. hiam haud ex licentia id agit.' Specialiter autem si te insanin
esse divulgaverint, quod ut diri
707쪽
PRvDENTIA CIVILIS. summum est omnium convitium, dicas: Si opinionem illorum de me, ' Dei esse aibitrarer, utique ex hoc sermone, &c. me suspenderem: Verum quum hanc opinionem contrariam esse mihi persuadeam illi, quam de me Deus habet lut qui inimici Dei sini;) gratulor mihi ipsi non pa- βt tamen cum hoc ipso etiam, si V - eacto detiui, meridas illis
IN contentionibus ansam praebent improbi & aemuli, & qui te oderunt,injuriam inferendi. Summa est, ut paucis verbis utaris, nec irascaris; λ& ut eo refugias, ut roges, an velit quicquam plu& quam rure illi concessum Si negat, respondeas, Igitur vim inferre paras: audite qui adestis: neque tu ergo, te ipso teli ejustus es vir. Si concςdit, dices. Iam convenimus: neque ego quicquam aliud volo .. Haec maternae linguae Ee
708쪽
Hi IRONYMI CARDANI sunt accommodata, non ut Latine
proferantur. At si cum sycophanta res sit, versa vice eisdem ille te obligat verbis, ut te decipiat. Respondebis igitur, Te velle lane quod jus aequumque praecipit: sed quale illud
sit, videre te cupere: nam noc titulo
illum inique agere atque injuste. ' Quidam adeo sunt impudentes, ut etiam ab incognitis quae neganda essent amicis, petant; &, si neges, minentur. Vbi tales videris, tempus petas ad deliberandum. Quod si velit in longum producere sermonem, ne seceris. Iple enim paratus consilio, dc forsan vi etiam, venit. Vbi respondendum est, meditata oratione paucis, & coram Principe, veImagistratu, vel potentioribus amicis, sermbne alium Om- .inem miro ea obniti de viribus, ne ulla' ex parte te de tuo deturbet statu.
709쪽
PRvDENTIA CIVILIS.. C A P v T CXI. De iniuria accepta. TNIVRIAs ergo minores hoc in casu uleisci debemus acriter & obstinate: sed ita , ut aliud quidvis potius, quam hoc, agere videamur. Blandum te inimico ostendes; & levibus etiam ossicijs quibusdam ita . eum prosequeris, ut facilior. ulciscendi occasio detur. Sed nec ulcisci injurias temere conaberis in Ie vi bus. Primum, quod turpis est vindiacta, quae offensae non ex toto, ne que maxima ex parte respondet. Dici enim solet , I nimico ad lumbos tenus demersi , manum praebes ad scapulas vero usque, praecipitem age. Sed nec in quibusvis tentabis ..Submittet enim forsan amico3 , eti potentes, qui tuum animum explovent. made primum illum cMitum, reddes. , ne in posterum amplius
queas illi insidiarr, aut aegre; & inrran ille praeoccupabit. Inde& illos, qui ei amici laut, concitabis ;& ue Ee s imprin
710쪽
gso HIERONYMI CARDANI improbum & vindicem gravem existiment. Neque est recta talium sententia: sed amici saluti potius consulunt, quam quod justum sit, judicent. Ob id ignotis hominibus
numquam communicabis animum tuum, nec fides. Et quanto occasio pulchrior esse videtur, fac ut aviculae, &c. quae suspectam, habent pinguiorem escam, verba Vero quae infamiam, aut jacturam magnam ti-.bi non pariunt, noli vindicare: est enim furiosi. Non est vindicta tentanda, nisi quum tanta & talis fuerit, ut illum saltem de statu suo dejicias . Quinimo si terrogant , nolis ut stulti solent medium tenere 3 aut alacriter juva, aut omni studio illum perdere delibera. Si quis filium aut filiam fluam J injuria affecerit sciam tamen , & illis non repugnantibus non palam ulcisci oportet, quod absconditum est, &α ec inultum sinere possit gloriari,&e. sed ubi glorietur, aut ingratus sit, tunc clam, & ipso in scelere erga