장음표시 사용
731쪽
ultiones subministrasse non Ierperam videtur: .sed ut intelligeremus seam, J modo sortes sint, ac prudentes , magis illis , quam potentibus, cum suis stipatoribus, fuisse auxilio. Sed, si potes absque hoc in tam brevi vita, & fragili conditione, plenaque periculis, melius est civilem viam sequi, modo non sis viribus valde inferior: per amicos, sub inimicitiae specie suspectos,& fidos ministros, &c. reddes , & colloquijs fictis. Contra insidijs captos, iratos, avaros, inconstantesque dignosces.
Vitionem, inquies, J libenter dimitto ; securitatem mihi: meisque quaero. Nam amicum fingere, non inimicum se ostendere , decet, qui ulcisci satagit. Aliud praeterea est metuere, aliud est dolere. Necessaria est ultio, ob securitatem: Dignus est venia, qui justum ulciscitur dolorem. Lege Naturae par pari referre licet. Vt non male declamator ille finxerit pauperem filios divitis ad
poenam exposcente. Propterea inanis gloria in ultione, quando justa F f 3 non
732쪽
έ 8 Hi et RONYMI CARDANI non est. Quum enim ultio sit obsecuritatem,& iustum dolorem, quoris sum quaerere famam, ut securitatem amittas 3 Solum ea ratione convenit, quum conjunctum ulcisci volumus,
non ignos ana illi esse vindictam, ut
eum graviore dolore afficiamus. Et,
si ultio publica sit, caussa ejus esse debet, in quem ultio dirigitur; non ergo gloriae. QBinque sunt genera exitialium inimicorum: Mi solum volunt; quos permittere ino dolori par est:
Qui possunt, & sciunt, non tamen audent; tuum est, in his an experiri tuo periculo velis : Quique audent; quos cogeris ulcisci: Qui etiam Iu-Aum intulare; ut non postea sit timendum; quibus, quod tuum non est, condonare nequeas; & ut dixi in quibus maxima pars ultionis est, ut eam intelligant: Demum quum etiam persequuntur; ut duplici ratione compellaris ulcisci: nec tunc parcendum est propriae vitae. Vitio autem generosa fit, contemptis legibus, nec obnoxia: yelut si
733쪽
si s quis J elam solus occidat inimi
cum : deinde purpura vestitus in publicum prodeat. Sic quidam
sustulisset, illam i tametil potens.& in magistratu in nullo lanere di
gnatus, sed per v espillones solos existulit. I nunc; dic veneno sustulisset ubi indicia a non ultum injuriam;
satis constat nece, & contemptu e daveris. Generosior, contra leges, cum securitate; ut in alieno loco. Generosissima, vi hominum,& temporis occasione, securitate partas caeterum aperta, & contra leges. 'C A p v x CXVI.
Vbi in arbitrio sis negotiatoris. B i in arbitrio sis negotiatoris r veluti quum discessurus, statim aurum velles, aut a publica persona,
aut a debitore; f quod J ille pluris
longe vultaexistimare, quam valeata si recipis, magna jactura afficieris, si non recipis, modus non est, ut perficere negotium possis: nee litem Ff tuten
734쪽
68o HI EX ONYMI CARDANI intendendi tempus.Τ unc bonis V e bis asendum est. Noli dissimulare, quoa occultare non potes. Sic ego in hujusmodi caussa apud ministrum Regis testatus sum necessitarem ; ut, si vellet, etiam cogerer ac cipere, longe deteriore conditione :
sed scire, nobilem eum esse ; facturum quae nobilem deceant: me beneficij memorem futurum. Dices, Quid obstabat, ne quantum posset, arroderet Pudor primum. & quod tantilla re non fiebat dives, & nomen suum ac existirnationem profanabat: inde quod accepta pecunia possem queri apud prassectos ; atque ita coactus esset reddere ad quadrantem usque; ut nihil illi superfuturum fuisset, piae ter dedecus:
denique, quod si perstitisset in pretio intolerabili, poteram accepto argento invenire aliquem, qui longe meliore conditione aurum in ar
gentum illud commutasset. Dictum est autem supelius de alijs hujusmodi: sed non par ratio, quum illi nil pensi habeant, honoremque jam
735쪽
momentanea. Negotiatorem Iuper bum & iracundum cave , etiam procuratorem. Nihil enim aliud quaerit ira illa injusta, quam tibi juste nonii ceat irasci; imo nec queri. Hos igitur homines, ut pestilentissimos, de
Nec credas pecunias trapezitis , quantumvis fama opulentis , qui sumptus supra conditionem faciundi Aut enim velare cariem, qua exesi sunt, cupiunt 3 aut stulti runt. Sed& pecunias creditas: ubi haec videris, idico canes, equos, aleam,
convivia, regiam supplectilem repetea
QVV M vero quasi irato Debo .nia tibi adversa contigerint in Iut mihi anno MD Lxr II filius aemuli domesticit ne te supinum abjece- ris, nec tibi defueris, neque spem
736쪽
Hi ERONYMI CARDANI abjicias. Cogita Deum cuncta disponentem, coelum, astra, aeremque communem, Fortunae volubilitatem 3 dc ut saepe maximis calamitatiabus , tum multiplicibus incommodis magna succedunt commoda. Vitae contemplare brevitatem;& quod
illi eo perventuri sunt quo tu, licet alia via. Nihil denique gratius bis qui te oderunt, contingere potest, quam ut intelligant te succubuisse dolori, cessisse, & pedem e pugnare tulisse. Dum Fortuna admodum contra te saevit, omnino quiesce, aut velocissime cuncta age. Immota enim non tam facile laeduntur, a pIocellis , nec quae sua velocitate praevertunt ventorum impetum. Sed &incisiones omnino aut lentae, aut celeres admodum, dolorem non affe
Sed quoniam tristitia solet opprimere homine&inhRusmodi calibus; unde negotia abrumpuntur, vigiliae succedunt, corpori Lque ac virium consumptio; & in senibus persaepe
attonitus morbus, aut resolutio, tum caeci-
737쪽
PRvDENTIA CIVILI s. 683 caecitas , aut surditas, vel oblivio, ut stultitias in juvenibus vero insania, aut febres malignae, ex quibus
moriuntur: praeterea D accidit J ut
indignatione permoti erumpant in verba aliqua, unde occasionem arripiunt inimici, sceleratique magistratus, aut T yranni, perdendi illos: Ideo adversus haec omnia praemunitum esse oportet: corporis cruciatu: mordeas: brachia unguibus discerpas, ad dolorem vehementem usque: Nihil melius est . quam per tormenta corporis, animi lenire anxietatem : in Praeterea inedia, abstinentia vini, ratione ; potissimum ea admirabili quae ante dissolutionem nulla videtur j ubi dissoluta est, demonstrat: Aut enim nihil a morte nobis superest, atque ita prope nihil sumus ; in eo vero quod prope nihil est, nil magnum contingere potest: Et quamquam quidem fingant ma- na, ut in ultionibus, pompis,atque usinodi ; ubi tamen refrixerintia ipsi idem sentient, etiam in pro spera F ortu na, & quantumvis secun-
738쪽
ΗIERONYMI CARD Asidis rebus: Sed si animus est superstes, multo minus aliquid hic es, sinsi potest, per quod beati vel miseri in hac vita possimus existimari: sed omnia ad aliam vitam referenda erunt, cogitatione in Deum, quum vix dici ullus possit, qui deteriora patiatur his quae fecerit, vel obfir malo animo fecisset, si potuisset: tum illius benignitatem considerare. Iuvat& in hoc Martyrum vitam,& supplicia indigna, & patientiam
legere, ac contemplari. Croci etiam potu expertus sum levari curas. Sed
nea calentis aquae. Princeps Avicenna J recitat' de Hyacinthopteti oso: J n on contigi t mi hi experiri, In adeo praestet. Et dici
oriri id es i. xime gaudent suo Opio: .. eti in sortes in bello, & advenerent prompti evadunt. Hujusmodi tamen, praeter necessitatem. iolenta sunt, & vitae obsunt. Plurimum ex Philψωphia comita odi hi bebis, dum bblivisceris maloium ornutum
739쪽
PRvDENTIA CIVILIS. 68 somnium. Bona solum speres: in vir-
tute felicitatem constituas; & ut ex malis bona decerpas. Dissicillima tempora sunt, habitatores iniqui; non jus, non modus servatur : uxorcotumax, filius perditus: dic, QEam felicior caeteris vivam cum aliis 3 Aleam non laudo : nam primum fit jaetura nimia temporis ι & homo assuescit ei vitio, etiamsi sine tristitia cogatur ludere; & si certet de par- O pignore, non tollit curam ; & si exponat multas pecunias, quum vix sum ciat,&c. liber amicus, &c. ad victoriam occupatus, disperdet omnino, & abjiciet eaS.
desperatis casibus juvet tentare FOI-tunam absurda ratione, quae quandoque utilior est, quod inexpectata. velut in Agathocle uel ideoque haesitatio dc communicatio omnino in utilia periculosissima sint, tota spes ἱn audacia leposita sit; inutilis tamen, nec tectanda servis; nisi quum alij multi in eodem discrimi ne fuerint, ut Spartaco;ὶ neque tuta
740쪽
admodum privatis , Regibus solispersaepe necessaria; quibus non pugnare periculosius, quam pugnare.
In universum acrem esse oporret.
QVI c ' N ς ε scelerate aliquid
agere cogitat ; primum respicere debet, ne contra leges id agat, poenasque det: deinde si tuto etiam id agere liceat ; cogitet an eum revocet a fine proprio humanae vitae, de quo dictum est. Insania enim mera est, maxima mala minimis deliciarum voluptatibus commutare. At ardeo, pereo, si illa non servantur. Non est amare hoc, sed furereia Propterea furorem cura; non expletibidinem. Ferri possunt quaecunque ad finem bonum sunt; non meretriae sterilis, multo minus puer. Hic magis abominandus; illa damnosior. Sed priore consuetudine nihil deterius di foeditas, tot impedimenta,periculum , odium, & quod e directo pugnat