장음표시 사용
61쪽
De naturalibus viis Lueis. nec stellarum nec candelae accensae, lumen percipitur propter exilitatem sui respectu fulgoris illius majoris. Ita in Mente hominis si quid sublime, excelsum, divinum , animum inflammat, ita occupat totum, ut inse torum rerum desideria, cogitationes, intellectus, hebescant. 3 Vagna Lux ad magnum Calorem excitandum vim habet. Sic a magna in Intellectu luce, magna sequitur in voluntate propensito, ad ea quae bona: magna aversio ab iis, quae mala esse clare intelliguntur. ι Lucis radii O li uniri se condensari ita possent, ut in punctum co- puni. Id quod fit recollectione cincinum coactione radiorum, instrumento pellucido concavo. Simili arte vis mentis concentrari potest persensuum 'maginationis recollectionem, Min unum aliquid defixionem. 39 Lux ita condensata abdissime lucet se urit. Inde enim specula urentia, etiam e frigidissima glacie ut narrant, consecta. Sic intellectuales rerum radii in unum collecti, validissime in animos torqueri possunt, ut non illuminent solum Intellectum vehementer, sed, Voluntatem acccndant Minflamment, etiam dum se in res ardore indignas terrenas, impuras, noxias, colligunt. 4 Lux primari inest lucido, secundario inminato. Ita Veritas primario est in rebus secundari demum in Mente, rem dextre intelligentis.
1 Lucida omnia visum feriunt. Sic omnia intelligibilia, Intellectunt
petunt, modo Menti obvertantur.
1 Lux sola visionem non absolvit, sedcorrelatam requirit oculi operationem qui ipse suam habet structuram actionem, viasque qυibus luci ob viat. Ita rerum Veritas quanquam se per sensus Intellectui praesentat Intellect ioncm tamen risivi Intellectus co-operetur, non absolvit. 3 cuius ut videat, videndis obverti opus habet. Intellectus similiter intelligendis. 44 Oculus Luminari opus non habet, edRes videnda; sicuts Speculum quodvis melitis in umbra stans, rerum in luce positarum imagines reddit, quam si ipsum quoque in luce constituatur. Ratio est, quia radii lucidi so tiores sunt luminosis radiis. Per Desin. r. Ax. 29. Luxitaque si sulgore suo oculum occupat, rerum aliarum visionem impedit, quia obfuscat: per Ax. 36. Hinc qui sunt oculis cavis, melius vident, per lucem fulgidam eminus spectaturi aliquid, palma oculis super imposita fulgorem solis ab oculis quantum possunt avertere solent. Ita dum rem aliquam clare intelligi volumus, non ingenium torqueri, aut cogi, opus est Sed intelli-
62쪽
De naturalibus viis Lucis. gendae ci rationem veram in consipectu ejus clare explicari, mox clare percipiet.
4 Oculus non in 'haeram vi et, sed ante se tantum. lucem sphaerice radiare diximus ante; Ax. Io. sed non sic oculus in vi radios rerum ante se tantum positarum excipere sufficit ideoque in cana solum rem , aut rei partem directe obvertendus est, quam videre cupit. Similiter Mentis attentio natura sua in unu ertur si cogas ad plura simul, nihil recte percipiet quia, Pluribus intentus minor est adsimgula sensus. 4 Ut Lux ita Visus, activitatusu. e habet Jhaeram, extraquamse non
porrigit. Quia Visio fit per pyramidem cujus basis est corporis visi diameter, conus autem oculi centrum. In oculi igitur, seu pupillae) circum- serentia, repraesentatur re Imago si res illa prope adste major, si longe distet minor, c. Ita intellectus minutias rerum non bene perspicit, nisi admoveantur propius, distantia proportionata. Oculus ut pure videat, ob omni aliena qualitate purussit. Nam Ictericis, qui Oculum flava bile imbutum habent, omnia videntur flava Graelancholicis susca, c. Ita Intellectus utres pure videat, ab omni praeconcepta opinione liber sit oportet. 8 cultu purus non aliud, nec aliter, quam issi res exhibetur , idet. Id est, rem illam quam offers, non aliam: quidem tantum ejus, quantum offers codemque situ, figura, colore, quo offers. Si offers hominem videt hominem si totum, totum si partem, partem si stantem, stantem; si cubantem, surgentem, cadentem, album, atrum, talem quoque. Simili. ter Intellectus mentis sanae id ipsum, tantumque taliter intelliget, quod &quantum, rivaliter, sibi per lucem claram praesentari sentiet. Quia aeque facile lucida ut tenebricosa, pulchra ut turpia, emortua ut viva caelum ut terram,&c. speculum quodUis, Oculus quivis, MIntellictus vivis, recipit ac repraesentat.
Quibus iis Tenebrae se Luci undunt.
V Idimus apertas Lucis vias, Tenebrarum occultas videamus. Etsi enina
non tam viae sint, quam diverticulari latebrae non ignorandae tamen ,
si expugnandae Paucis ergo, Ubi Ωυomo Ουἀsua vi, praevalere Luci
63쪽
De iis Tenebrarum.1 Ocu ve Lux nunPertingit nec directast itinebris fixam obtinent sedemo ut in subterraneis profundis antris. Similiter
r Ucunque Lux incidem non pertingit, se repereus umbra nidulatur. Ut in recessu aliquo montis, aut sub arbore, aut in domus angulo aliquo, &c. Ita si quis ex obliqua tantum insormatione aliquid de rebus percipit, obscuram tantum imbrosam earum cognitionem, illum habere necelle est. 3 Omne opacum intus occlusium, Tenebrarum receptaculum est Ut lapis intraviscera sua. Ita homo sensibus privatus, aut eos rerum contemplationi obvertere nolens, vel nesciens, vel negligens, intra se tenebricosus sit oportet. Hinc tenebrarum princeps hominibus terrena objicit bona, illisque sensus inplet, ut meliori veriora bona videre nequeant. opacuminis situm alterdsuiparte illuminatur, aiter umbratur. Ut
Lunae, Terrae. cuivis in luce posito corpori evenit. Ita Homo in undo constitutus, corporeqVe&rebus corporeis circumdatus, quatenus Sapientiae lumini colligendo se obvertit, eatenus illuminatur quatenus autem terrenis circumstatur assicitur , movetur eatenus umbris im
Quicquidsea Luce avertit, e ipso se ipsum obumbrat. Ut Bos a sole
aversus suam mox umbram ante se habet. Ita Intellectus a rebus ad seipsum averius phantasmatum umbras, prosicientia rerum vera, sibi proxenerat Voluntas autem a DEO, vera sua luce, aversia, quibuscunque aliis se oblectet, ipsa sibi caula est ut umbras pro rebus habeat. Umbra. Tenebrae essentiam realem se sitivam mentiunIur, avam tamen non habent. Videri enim. quiddam luce ipsa realius, densius, palpabilius, volunt, cum nihil sint, praeter realis esentiae lucis privatio superventu enim lucis mox evanescunt, 'vod nihil sint, sateri coquntur.)Ita sibi gnorantia quoqVe, imo Merrores ipsi placent, se pro ipsissima scientii veritate, quam diusola sunt, venditant; sed a superveniente stientia&Veritate, ut nebula assile, di*ςlluntur
lut imaginis e ussustentatione blanditur. Sic ignorantia ignorantiolis, error errantibus plerumque placent, tanquam scilicet genuina sui imato: praeterquam quicquid affertur, alienum videtur. Lux umbram tenebras nec metuit, necfugit Tenebrae autem Lucem
metuunt, o fugiunt. Ita rei notitia & certitudo clara, nec alienam igno L 3 rantiam,
64쪽
it De viis Tenebrarum. rantiam, nec circa rem ullam errores, curat. Ignorantes vero Merrantes, quia sibi non satis constant, veritatis lucem plerumque fugiunt, ut d
Luce cedente Tenebrae accedunt, recedente recedunt. Ita si quis Cognitionis lumen colligere negligit, tenebris Ignorantiae viam ad se sternit. Si Veritatis certus esse non curat, erroribus ad se aditum praebet. Contra siqvis scientiae ieritatis lumini dat operam , eo ipsis ignorantiae &errorum a se exigit tenebras. Lo Umbra lucem fugiens semper in opposito lucis sedem quaerit. Ita Ignorantia irror ibi potissimum sedem inveniunt, ubi inquisitionis Meraminis minim lim reperiunt.1 αυ. Lux major, o Corpus ei opposito magis opacum, Jumbra densior. Ita quo clarior Veritatis Lux alicui affulsit, eique se ille pertinacius opposuit, eo majori caecitate seipsum involvit. 11 Ibo corpus bicidum opaco minus est, eo Aiminat minis eo υe magis umbram crescere se dilatare facit e Contra quo maju est lucidum opae . J
id plus issuminat umbram Γν decrescere, o tandem evanescere, cogit. Ita in Animo errante Lucis, parum errorem loco non moVet, crestere potius permittit mulitim, autem lucis multum illuminat erroremque debilitari ac decrescere, tandemqVe evanescere, cogit. Atque ita viarum Lucis & Tene brarum Theoria est Praxissequitur.
Ap. XII. Vsomodo Ciae Lucis ad Tenebras e caciter undique potenterpellandum complicari, isne applicari, pusint ac debeant pPosse artes opticas ad Lucis intellectualis praxim accommodari, patere, jam potest : Problematibus tamen abquot in exemplis adductis resfiat Problema I. Lucidum, ut clare luceat escet e. Triplici hoc obtinetur cura. I. Omnes lucis partes ut luceant e etendori amotis scilice, quae ad umbrare possunt , sive in ipsa flamma et lychnii superflu tatibus sive circa illam. per Ax. r. Cap. o. a. iaphanum si clarum O, subtile ; non nubilosum, nec densum, quantum potest simplex. Ax aῖ. I ,r , Is a7. Q. Objectum ipsum rectὸ
65쪽
Συomodo via Lucis adoresus Tenebraου roborandae. recte Luci ob υertaturri ut recipiat lucem incidentem, repercussam simul per Ax. 29. Magna ergo in Intesiectu quoque Lux accenditur r. Quicquid in operibus , verbis , dictaminibusque Dei occurrit, menti humanae collustrandae adhibeatur. r. Et instillentur illa per sensus claros.
. MentesqVe attente obversentur.
II. Γρυid valde Eumanatum reddere.
Tribus hoc itidem absolvitur. I. Sumatur lucidum maius , quod faciat lumina aut plura , aut robustiora per Ax. s. 31. Id minandum sistatur intra luciditatas sphaeram is quidem lucido tam proxime per AX. 2. Io, I. 3. Et obvertatur sic luci , ut radii ini Pud ireeli , ct perpendiculares inci an Ax. 9. a . Valde illuminatum erit, quicquid sic luci admovebis. Ita si Mentem hominis valde illuminatam reddere vis , admove illi aut Lucidum fulgentissiimum, DEI Vrebum aut lucida plura quotquot possunt. Nempe Naturam ipsam
rerum, d Animi otiones internas omnes atque tum contine Mentem in horum centro, ut radii undique incidant, obverte undique attentionem impossibile erit non oriri magnam Lucem.
Vt aliquid et ideatur efficere.
1. Osferatur oculis non occipitio. per Ax. V. s. D Q. Oculi aperiantur. Ax. I. 2. . Lumen inseratur, qvoci rem radiare faciat. De finit a. cum Corollario suo. Similiter fiat cum Intellectu.
IV. Ut res quanta quanta es ideatur tota.
Praesenta eam visui totam, ii lcbit totam per Ax ar. Ergori Intellectu quicquid ostendis, si totum ostendas ab altero extremo ad alte rum usque, unde incipit donec ubi desinit, ab imoad summum, a dextro ad sinistrum non poterit non percipere totum.
Efficies id offerendo Visui nativo partium omnium situ, non inverso. Ax ra. 24, 2 . &per medium purum simple vaporibus non inquinatum . per Ax IT. I 8, 9. Ergo pariter si in oculis Mentis sistas rem quamlibet sic, ut est in per seipsam immediate, non per aliena de ea testimonia Dpraejudicia, videbit eam uti est. VI. . Ut res clare videatur. Sistenda est . Oculo claro. . In clara luce. diaphano claro, sine refractione. a. Distantia debita Similiter ut res clare intelligantur, offer
66쪽
o omodo viae eis eas Ingenio perspicaci ci Clarὶ per Methodi lumen debitum
s Cum excitata attention , termissa debita mora, non poterit non
Ostendenda est, non solum tota obiter, sed per partes, particulas, parti cellas, singulas. Ad quod debita mora requiritur; quia ad singula lustran dum transitu de uno in aliud opus est Metus a quia successis fit, non fit in momento, temporis tractum requirit. Et in singulis quoque commorari necesse est, si omnia distincte percipi debent. Non allic Intellectus res penetrare potest.
VIII Ut remota Kes et elut propin vas erilari possint.
Aut eam oculis admoves aut si immobilis est, ipsam ipse adi aut si id etiam non licet, aut libet, Tubuni perspectivum adhibe ejusque beneficiorem aliquanto melitis diiudicabis. Pariter si res ab Intellectu remota obvenit, aut ut haberi&sensibus coram examinari possit, danda est opera aut sumendus an harmoniae tubus, quo res quae per se non cognoscitur, ex homogeneis parallelis suis, quantum possibile cognoscatur tamen.
IX. A Uodτideri non debet, ne videatur.
Aut excludatur perpetuo, ne in oculos veniat unquam aut ne veniat per lucem aut denique non nuda, sed aliquo modo velata, veniat, si abes.se non potest. Similiter quod sciri cintelligi nolumus , nunquam admittendum est ad sensus . aut certe attentio alioversum flectenda videntium aut denique non nisi cum antidoto accurato, noxia utresciscantur providendum.
Rem admodum illaminare se in ammare.
Diaphanum solidum ut est vitrum, gemma, glacies, cornu, c. ad concaVitatem arte certa efformatum, radios lucis solaris in his exemplum est evidentissimum , quia sunt robustissimi quotquot incidum in conum coit, eorum illuminatricem calefactricem Virtutem in punctum coincidentiae ita concentrat, ut sulgore visum perstringant, aut si mora usta detur rem ipsam in quam incidunt si inflammabilis est hinflamment Similem vim obtinent radii rerum Intellectualium praesertim coelestium' si summa attentionis Mimaginationis vi excepti in cordis centro coeant. Nam duce incredibili animos persundunt, flamma vadam corripiunt. Quod aeque
67쪽
adversm Tenebras roborandae. raeque certa arte fieri posset, atque prius illud , si persuadendi animo, sectendi artem, aeque excultam haberemus,4 homines aeque se sormari, ut Vitrumvi similes materiae, paterentur.
XL Tenebras undecunqC pellire.
Nihil artis est in se tantum lucem, tenebrae mox fugient, per A. i. 6 es'. Cap. 8. Ita Mentis tenebrae ultro evanescunt, cuicui res cognoscen dae offeruntur invia ut oculus lumen , ita omnes alii sensus, ter sensus ingenium pabula sua ultro appetunt.
XII. In loca radiis lucis per se inaccessa lucem deducere.
Hoc fieri potest speculorum radios reflectentium beneficio Der Ax.eto. c. ino enim radius directus pertingere non potest ut in anfractuosa terrae, cellarum subterranearum , antra, c. reflexus poterit, etiamsi multi ambagiosi anfractus sint. Multiplicari enim disposita specula possunt. Quanquan id non sine lucis adiura Mimminutione feri queat Vix enim ullum datur tam politum speculum, radiosque tam pure resectcns, quin radius ex parte discutiatur, adcoque aliquid ejus ipsa reflexione pereat, c. Ita si quis in tam prostando Ignorantiae vel erroris sui antro sepultus sit, ut
extrinsecus circumlatae veritatis fulgorem nullum admittat, per consequentias bene concatenatas, eo deducendus est, ut tandem aliquem critatis radium notare incipiat, c.
XIII cuso Tmebris a setos, luciferendae a Uefacere:
Constat x historiis homines subterraneis carceribus diu detentos, auci desuetos, subitaneae redditos luci excaecatos fuisse. Simile quid accidit hominibus errorum tenebris assuetis, ut si veritatis lux ex improviso osteratur, exhorrescant, lucemque odio habere, linc aut sugere, aut obluctari, cum furore etiam incipant Quid ergo hic consilii Ex x. 31 petendum est. Nempe ut Lux, praesertim caelestis N B non derepente offeratur, pleno fulgore suo ne excaecemus&obduremus magis sed gradatim Paulatim nempe elevandi sunt homines e Tenebris ad Umbras, ab Umbris ad Lumen, a Lumine ad Lucem, demumque in ipsum Lucis fulgorem. Secus haec res non fit. Ergo si homines mundani ad caelestia, carnales ad Spiritualia infideles ad fidem, sormandi sunt, prorsus gradatione cna peragi neces ecst a notis incipiendo,&hinc paulatim ad ignota deducendo cujusmodi prudentiae in Christo quoquem Apostolis exemplum habemus. Sed incipiam has viarum lucis Peculationes universali nostro accommodare instituto.
68쪽
XIV. Accendere Mundo Lucem intellictualem maximam, qua Hor non detur.
Si sumantur omnia lucida simul quae haberi possunt, erit Lux maxima quae haberi potest. Atqui lucida ejusmodi , unde mentibus exsurgere potest lumen, non nisi tria divinitus data esse, Naturam, Scripturam, Notioris innatas omnibus communes, amante vidimus Ax. I. Ergo si sumantur omnia illa tria junctim, redigantur in lumen unum ut omnes ibi exstantes soles& stellae in caelo intellectus nostri, simul radient habebitur Lucissamma quae haberi potest maxima. Ultra quam quod quaeratur non erit, nisi ipsa aeterna, sed mortalitati huic incongruens, LUX.
XV. Luci maximae dare objectum maximum; qud majus non detur.
Lucis intellectualis objectum est Mens hominis, rerum intellceiu explenda Maximum ergo maximae intellectualis lucis objectum, erit Intellectus omnium hominum, universali illa luce collustrandus.
XVI. O se luci huic omnium hominum obvertant oculi es cere.
Occulta hic arte opus nulla. Ponatur antlim accensa Universalis lux, non sub modio sed in candelabro, ut in domo Mundi radios libere spargat, vi sua ad se omnium hominum oculos convertet. Hanc enim lucis naturam esse in insantibus, vix dum natis, apparet quos ante omnia aliorum sensuum objecta lux ad se rapit, oculosque insciis etiam , ad se contorquet. Talem Pulchritudo crum ipsarum, quas orta lux spectandas offeret, excitandi e consueto veterno homines, vim habebit.
XVII. Ut lux haec ad di si as etiam Gentes penetret, praestare.
Si mundus soles haberet plures Ex. gr. duos ex adverso sibi incedentes haberent semper omnes gentes diem at vero dies sine nocte non praesentis aevi est, aeternitati servatur. oc. . . 21: Unus nihilominus sol omnibus terris illuminandis sufficit, successivo motu suo , diurno annuo; per vicarios suos Lunam xstellas, c. Ita animorum universalis semel
69쪽
aue sus Tenebras roborandae. rem accensa Lux, per radios reflexos h. e. transationes librorum ne cessariorum in lingvas vulgares, Gentibus communicari poterit omnibus.
XVIII. Facere ut quicqvid homines agant, in lucest.
Sole supra terram praesente quoquo se quis in patente campo vertat, 'luce semper erit: ita si sapientia sol rerum omnium quae sunt, fiunt, a tiones detegens explicans, super hominis Cor, cogitationesque, acti ne omnes, elevatur, non poterit non ubi-ubi fuerit, quid a qυid peν vid συοmodo fat, intelligere. Et quia summa antinarum Lux DEus est, hujus fulgor ita per omnias argi potest, ut quoquo se anima vertat, lucis hujus splendorem in oculis habeat nisi se sorte ab illa ultro avertat operAx. s. rebellisque lumini t Iob 1 .i . quae perversitas aeternis ten bris piandam habet culpam. Ax s. c. 8.
XIX. Facere ne quid intellectum, in lucebam po
tum obumbrEt. Quia umbra a corpore aliquo opaco, inter lucem Mnos sese interponente, provenit, per Ax. . c. 8. Intellectusque similiter ab opinionum incertarum traditionum nebula obumbratur: si has nebulas a se prohibueris, ut immediate res intellectui semper alluceant, semper sine umbra videbis id quod est. XX. Tenebrae ne redeant prohibere. Cavendum ne luce repercussa unquam contenti lucem primariam seu incidentem, negligamus. Negligentius enim habita amitti posset per Ax. o.
CAP. XIII. Luci, Intes alis per senteshominum sargendae viam, dia Cinitus sensam hucusque observari sextuplicem: septimam autem peresse, prorsus universalem.
I Ucem accendi, gliscere, inardescere solere gradatim, M. I cap. . vidimus Sol ipse diem Terris illaturus, ab obscura e prosundo radiorum iaculatione incipit, tum aurorae jubar praemittit, mox aureo corpore F suo
70쪽
In te ectualis Lucis iis suo supra horizontem se efferens, ipsum sulgorem suum in conspeeti sistit Inde quo altius se elevat, eo plus lucis caloris verticalioribus radiis excitat. Sed fieri solet, ut oborta mane pluvia vel nebula dissicilitis, tarditisque, nubium discutere caliginem, quandoque sub ipsam demum vesperam
victores radios exserere, Terraeque habitatores pleno suo aspectu exhilarare, valeat. Non absimiliter se res habet cum Intellectuali animorum luce Sapientiaci quod per magnum hunc Mundi diem totus enim sicculorum fluxus toti Humano generi unius instar diei est' non nisi sic gradatim vim suam in collustrandis mentibus exserere potuit. Nempe quia mox post ipsum rerum
cxortum Lapsus,4 ex lapsu Vertigo, obvenit, quae totum Rationis humanae callum caligine obduxit, dissicilius discuti hae ncbulae, mentesque humanae ad serenitatem redire possunt. Gradus itaque quosdam, per 'Uos se Lux inte ectualis hominibus in majus explicabat, observamus hucusque sex septimum autem superesse plenum iEum summum se universalem, Vcm vestigamus, certis co stimus argumentis. Loquimur autem quod notandum)de viis, gradibus Lucis ordinariis, ad externe hominibus omnibus lucem augendam datis non autem de extraordinariis illis, quibus Eus miraculose quorundam hominum mentes interna luce perfundere jam olim solitus erat ut Salomoni, Prophetis, Apostolis, &c factum. Prima Luci inteIectualis ad mentem hominis deducendae ii, fuitia Iclία immediata scilicet se accurata gularum rerum Inspectatio, quam DEus Homini primo , adhuc solitario, commendabat ad luetis eo sine in conspectiam ejus omnibus animalibus, ut singulorum naturas specularetur; eisque rationabiliter imponeret Nomina Gen. 2. I9. Qua via ille tantum prosecit, ut ubique constitutam divina sapientia combinationem Rerum sibi occurrere videns, desectum in se vitae cons ,rtis agnosceret. Consueto itaque Divinae bonitati more, quae desectus nostros aut pra venit, aut si eos ad desideria latientiam nostram exercendum immittit,
mox supplet addita issi fuit Vitae cia. Cumquejam duo essent, caepit interisios alius, primo diversus rerum cognitionem multiplicandi modus, Sermo mutuus quo alter alterum interrogando, ad interrogata respondendo, ad uberiorem in sapientia prosectum exercere posset. Est enim aurium quam oculorum ad omnigenam rerum cognitionem colligendam amplior usus: dum de illis etiam, quorum videndorum copia non datur, alii alios sermone insormare, scientiamque mutuo augere possiimus. GMultiplicatis Hominibus, ct ad rerum vana dilapsis, alius adinventus est modus Homines ad utilia bona,sancta revocandi nempe Caelus publicos celebrandi